[vỗ tay]
Cảm ơn
[vỗ tay]
Cảm ơn các bạn
[hò reo]
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
Cảm ơn
[phấn khích]
Kính thưa Bà Graca Machel và toàn thể gia đình Mandela;
Kính thưa Thủ tướng Zuma và
các thành viên trong Chính phủ;
những người đã và đang đứng đầu đất nước và chính phủ,
thưa các quý vị.
Đây là một lễ tưởng niệm đặc biệt
cùng với các bạn ở đây ngày hôm nay để tôn vinh một cuộc đời
không giống với bất cứ cuộc đời nào khác.
Hỡi những ngời dân Nam Phi
[hò reo]
Những người đã đồng hành trên mọi chặng đường, mọi bước đi
thế giới cảm ơn các bạn
vì đã chia sẻ Nelson Mandela với chúng tôi.
Cuộc đấu tranh của ông chính là cuộc đấu tranh của các bạn
chiến thắng của ông là chiến thắng của các bạn,
phẩm giá
và niềm hy vọng của các bạn đã thể hiện qua cuộc đời của ông
và sự tự do của chính các bạn. Nền dân chủ của các bạn
đó là di sản đầy yêu thương.
Thật khó để ca ngợi một người nào đó
để diễn tả bằng lời
không chỉ về những sự kiện và ngày tháng
đã tạo nên một cuộc đời, mà còn về sự thật cốt yếu
của một con người, những niềm vui riêng tư,
và nỗi đau, những khoảnh khắc yên bình
những phẩm chất đặc biệt soi sáng một tâm hồn.
Việc đó còn khó hơn nhiều khi đó là một con người vĩ đại
của lịch sử, người đã đưa cả một dân tộc đến được với sự công bằng
và còn tiếp tục đến với hàng tỉ người trên khắp thế giới.
Không những thế
trong suốt thời gian thế chiến thứ nhất nổ ra bởi những mệnh lệnh của tòa án
một chàng trai chăn gia súc
đã được dạy bảo bởi những bậc tiền nhân trong bộ tộc Mambu.
Madiba đã nổi lên như người giải phóng vĩ đại cuối cùng
của thế kỷ 20. Cũng giống như Gandhi,
ông đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy, một phong trào mà
khi bắt đầu chỉ có rất ít cơ hội thành công.
Giống như vị vua đó ông đã cất lên
tiếng nói của những người bị áp bức
và đòi hỏi tính đạo đức cần có đối với sự công bằng chủng tộc
Ông đã phải chịu đựng sự giam cầm tàn nhẫn
suốt từ thời Kennedy và Krushiov
cho đến tận khi kết thúc chiến tranh lạnh.
Nổi dậy từ nhà tù mà không hề có vũ khí,
giống như Abraham Lincoln, ông đã thống nhất đất nước
khi đất nước đang có nguy cơ chia rẽ
và như nước Mỹ đi tìm những người khai sáng, ông đã dựng nên
một trật tự hiến pháp để bảo vệ nền tự do của các thế hệ tương lai.
Việc chuyển sang chế độ dân chủ
và các quy định của luật pháp đã được thông qua không chỉ bởi
cuộc bầu cử của ông mà còn bởi sự sẵn sàng rũ bỏ
quyền lực ngay sau một nhiệm kỳ.
Nhìn lại cuộc đời của ông,
giá trị của những thành tựu,
sự yêu mến mà ông có được,
tôi nghĩ điều đó đã gợi cho chúng ta nhớ về Nelson Mandela
như một biểu tượng với nụ cười và sự điềm tĩnh
tách biệt khỏi những thứ hào nhoáng của những kẻ nông cạn
Madiba đã mạnh mẽ kháng cự lại
như một hình tượng đầy sức sống.
[hò reo]
Thay vào đó, Madiba
đã lựa chọn chia sẻ cho chúng ta những hoài nghi và nỗi sợ hãi của ông,
những sai lầm và cả những vinh quang.
Ông đã nói rằng "Tôi không phải một vị thánh
trừ khi các bạn nghĩ một vị thánh là một kẻ tội lỗi
luôn tiếp tục cố gắng".
Thật đúng đắn khi ông đã thừa nhận sự không hoàn hảo của mình
bởi ông luôn luôn hài hước
thậm chí tinh nghich, dù cho đang phải gánh vác những trách nhiệm nặng nề.
Đó là lý do chúng ta yêu mến ông.
Ông không phải là một bức tượng cẩm thạch, ông là một con người bằng xương bằng thịt,
một người con và một người chồng, một người cha
và một người bạn và đó là lý do chúng ta đã và vẫn sẽ tiếp tục
học được rất nhiều từ ông.
Bởi vì không điều gì ông đạt được là tất yếu
trong cuộc đời ông chúng ta chứng kiến một con người
đã chiếm được chỗ đứng trong lịch sử bằng sự tranh đấu
và trí tuệ, lòng kiên trì và niềm tin.
Ông chỉ cho chúng ta biết điều gì là có thể
không chỉ trên những trang sách lịch sử mà ngay cả
trong cuộc đời của chúng ta.
Mandela đã cho chúng ta thấy được sức mạnh khi
tư tưởng của chúng ta chấp nhận mạo hiểm.
Có lẽ Mandela đã đúng khi ông đã được thừa hưởng
sự nổi loạn, sự ngoan cố đầy kiêu hãnh
ý thức về sự công bằng từ người cha của mình
và chúng ta biết ông đã chia sẻ điều đó với hàng triệu người da đen, da màu ở Nam Phi
"Sự giận dữ bắt nguồn từ những sự coi thường
sự sỉ nhục, và những khoảnh khắc không thể kể hết
một khát khao chiến đấu chống lại những kẻ đã bỏ tù
người dân của tôi", ông nói
Giống như những con người vĩ đại khác của ANC
như Zulus và Tambos,
[tiếng reo hò]
Madiba đã kìm nén sự giận dữ của mình
và biến khát vọng đấu tranh thành tổ chức
và nền tảng, chiến lược
để hành động, nhờ đó nam giới, phụ nữ có thể đứng lên
đòi lại nhân phẩm mà Chúa đã ban cho họ.
Không những thế ông còn chấp nhận hệ quả của hành động của mình.
Biết rằng nổi dậy để giành lấy cánh cửa quyền lực và sự bất công
thì đều phải trả giá.
"Tôi đã đấu tranh chống lại sự thống trị của người da trắng. Tôi đấu tranh
cho quyền thống trị của người da đen
Tôi trân trọng những ý tưởng của các nước dân chủ và các nước xã hội độc lập
mà người dân của họ cùng chung sống hòa hợp
và có những cơ hội ngang bằng nhau, đó là lý tưởng mà tôi sống để theo đuổi
và đạt được nhưng nếu cần thì đó cũng là lý tưởng
mà tôi nguyện chết vì nó".
[tiếng hò reo hưởng ứng]
Mandela đã dạy cho chúng ta biết sức mạnh của hành động
nhưng ông cũng dạy cho chúng ta về sức mạnh của tư tưởng
tầm quan trọng của lý trí và tranh luận
sự cần thiết phải học hỏi không chỉ từ những người đồng tình với bạn
mà học cả từ những người mà bạn không có chung quan điểm.
Ông hiểu rằng tư tưởng không thể bị cầm tù bởi những bức tường nhà giam.
Bị thủ tiêu bởi viên đạn của một tay bắn tỉa
ông đã biến thử nghiệm của mình thành tài sản hiến tặng cho chủ nghĩa phân biệt chủng tộc
bởi tài hùng biện và niềm đam mê của mình
nhưng cũng bởi sự luyện tập như một người biện hộ
Ông đã dùng nhiều thập kỉ trong nhà giam để mài giũa khả năng tranh luận
nhưng đồng thời truyền tải khát khao tri thức đến những người khác
trong phong trào và ông đã học được ngôn ngữ và phong tục
của những kẻ áp bức để đến một ngày ông có thể chuyển tải được tốt hơn
đến chúng rằng sự tự do của chúng phụ thuộc vào ông như thế nào.
[hưởng ứng]
Mandela đã chứng minh rằng hành động và tư tưởng thôi chưa đủ
không quan trọng chúng cần mạnh mẽ đến đâu
cũng như sự lường gạt trong các luật lệ và các tổ chức
ông đã thực hành, thử thách niềm tin của mình
chống lại sự khó khăn của hoàn cảnh
và lịch sử, ông đã không nhượng bộ
những nguyên tắc cốt lõi, đó là lý do ông có thể từ chối
những đề nghị phóng thích vô điều kiện nhắc nhở đến chế độ phân biệt chủng tộc
Tù nhân đó đã không đạt được các thỏa thuận
nhưng ông đã kiên trì đàm phán
nhằm chuyển giao quyền lực và dự thảo luật mới, ông đã
không ngại thỏa hiệp vì lợi ích của mục tiêu lớn hơn.
Và bởi ông không chỉ là một nhà lãnh đạo cuộc cách mạng mà còn là một chính trị gia tài năng.
Bản hiến pháp được đề ra rất xứng đáng với nền dân chủ đa sắc tộc này,
đúng với tầm nhìn của ông về những luật
bảo vệ quyền của người thiểu số cũng như đa số
và nền tự do quý giá của mỗi người dân Nam Phi.
Và cuối cùng Mandela hiểu được
sợi dây gắn kết tâm hồn con người.
Có một từ trong tiếng Nam Phi
"ubuntu"
[hò reo]
một từ mô tả được
món quà lớn nhất từ Mandela đó là sự công nhận
rằng chúng ta đều ràng buộc với nhau theo những cách không thể nhìn thấy được bằng mắt
rằng có những sự ràng buộc đầy tính nhân đạo
chúng ta đã đạt được những điều đó bằng việc sẻ chia
bản thân mình với những người khác và quan tâm đến những người xung quanh
chúng ta không bao giờ có thể biết được bao nhiêu cảm giác này
đã bẩm sinh trong ông hay có bao nhiêu đã định hình
trong từng tế bào đen và cô độc.
Nhưng chúng ta ghi nhớ những cử chỉ lớn lẫn nhỏ
khi ông giới thiệu những người cai ngục của ông như là
những vị khách trang trọng trong buổi lễ nhậm chức, khi ông lấy động tác ném bóng
trong một mùa xuân với bộ đồng phục,
khi ông biến nỗi đau của gia đình thành một lời kêu gọi
chống vấn nạn HIV_AIDS đã cho thấy
sự cảm thông và thấu hiểu sâu sắc của ông.
Ông không chỉ thể hiện niềm tin mà còn dạy cho hàng triệu người
cách tìm được niềm tin trong chính bản thân họ.
Đã phải mất một người như Madiba để giải phóng
không chỉ người tù nhân mà cả người cai ngục
để thấy rằng bạn phải tin vào những người khác
sao cho họ có thể tin bạn
nó còn dạy chúng ta rằng sự hòa giải không phải là việc bỏ qua
một quá khứ tội lỗi mà là đối mặt với nó
bằng sự hòa nhập, sự khoan dung và lòng chân thật.
Ông đã thay đổi luật pháp
nhưng ông cũng thay đổi những trái tim
của người Nam Phi
Những người đã được ông truyền cảm hứng
trên khắp thế giới nhưng ông đã ra đi đột ngột
vào một buổi sáng, là lúc để tưởng niệm một cuộc đời anh hùng
nhưng tôi tin rằng nó cũng nhắc nhở mỗi người trong chúng ta cần
nhìn lại bản thân mình một cách thành thật
bất kể địa vị hay hoàn cảnh
chúng ta cần phải hỏi rằng "Tôi đã áp dụng được
những bài học của ông như thế nào trong cuộc đời mình".
Đó cũng là câu hỏi tôi tự hỏi mình
như một người đàn ông và một tổng thống.
Cúng ta biết rằng Nam Phi trắng
và Mỹ đã trải qua nhiều thế kỷ
dưới sự phân biệt chủng tộc
sự thật rằng đã có rất nhiều sự hi sinh, những sự hi sinh của vô số người
đã biết và chưa biết để thấy buổi bình minh của một ngày mới.
Michelle và tôi là những người được hưởng lợi
từ cuộc đấu tranh đó
nhưng ở nước Mỹ
và Nam Phi và các quốc gia trên toàn thế giới
chúng tôi không thể cho phép tiến trình của mình che phủ sự thật
rằng công việc của chúng tôi vẫn chưa hoàn thành
Những cuộc đấu tranh nối tiếp chiến thắng
sự công bằng mang tính hình thức hay quyền bầu cử phổ cập
có thể không được lấp đầy bởi sự rõ ràng kịch tính và đạo đức như là những điều
đã xảy ra trước đó nhưng nó không kém phần quan trọng
đối với thế giới. Ngày nay chúng ta vẫn thấy
nhiều trẻ em đang phải chịu đựng nạn đói và bệnh dịch, chúng ta vẫn
chứng kiến những trường học bị xuống cấp, chúng ta vẫn thấy những người trẻ
không có hi vọng vào tương lai, khắp nơi trên thế giới
ngày nay đàn ông và phụ nữ vẫn bị cầm tù bởi niềm tin chính trị
và vẫn bị ngược đãi bởi vẻ ngoài của họ
cách họ thờ cúng và người mà họ yêu mến và những điều đó vẫn đang diễn ra.
Vì vậy chúng ta
phải hành động nhân danh công lý
chúng ta phải hành động nhân danh hòa bình
Có quá nhiều người hạnh phúc đi theo
con đường hòa giải chủng tộc của Madiba nhưng lại
kháng cự mãnh liệt ngay cả những cuộc cải cách khiêm tốn, họ đã thách thức
quyền sở hữu và mang lại công bằng.
Có quá nhiều nhà lãnh đạo kêu gọi tình đoàn kết
với cuộc đấu tranh giành tự do của Madiba nhưng lại không
chịu đựng điều đó thay cho người dân của mình
và có quá nhiều người trong chúng ta
quá nhiều người trong chúng ta đứng bên cạnh, thoải mái
trong sự tự mãn hay sự hoài nghi
khi mà tiếng nói của chúng ta cần phải được lắng nghe, câu hỏi
mà ngày hôm nay chúng ta đang đối mặt
có tính thúc đẩy và công bằng, làm thế nào để vảo vệ
sự tự do và quyền con người, làm thế nào để chấm dứt xung đột và
chiến tranh giữa các bè phái, những câu trả lời này
không hề dễ dàng, nhưng không có câu trả lời nào là dễ dàng
trước một đứa trẻ sinh ra
trong Thế chiến thứ nhất, Nelson Mandela nhắc nhở chúng ta rằng
điều đó dường như luôn là không thể cho đến khi nó được hoàn thành
Nam Phi đã chứng minh cho chúng ta điều đó là đúng
Nam Phi đã cho chúng ta thấy chúng ta có thể thay đổi, chúng ta có thể lựa chọn
một thế giới được định nghĩa không phải bởi sự khác biệt mà bởi những hi vọng chung
chúng ta có thể chọn một thế giới được miêu tả không phải bởi sự xung đột
mà bởi hòa bình, công bằng và cơ hội.
Chúng ta sẽ không bao giờ thấy được
những người giống như Nelson Mandela nữa
Nhưng tôi có thể nói rằng những người trẻ của Nam Phi
và những người trẻ trên khắp thế giới
chính các bạn có thể làm cho
sự nghiệp cua ông vẫn tiếp tục.
Hơn ba mươi năm trước, khi vẫn còn là một học sinh
tôi đã được học về Nelson Mandela
và cuộc đấu tranh xảy ra ở vùng đất tươi đẹp
và bài học đã để lại trong tôi vài điều
nó thức tỉnh tôi về trách nhiệm đối với mọi người
và với chính bản thân mình và nó đã đưa tôi vào một cuộc hành trình không tưởng
để tìm thấy tôi của ngày hôm nay ở đây
và trong khi tôi sẽ luôn ngã xuống, sự thiếu vắng của Madiba
ông khiến cho tôi muốn được trở thành một người tốt hơn
ông nói đến
những điều tuyệt vời nhất bên trong chúng ta
sau tất cả, người giải phóng vĩ đại sẽ yên nghỉ
và chúng ta trở về với thành phố và làng quê của mình
và quay lại với những thói quen thường nhật
chúng ta hãy tìm đến sức mạnh của ông,
chúng ta hãy tìm đến
sự vĩ đại của linh hồn ở nơi nào đó trong sâu thẳm chúng ta
và khi bóng đêm trở nên tối hơn
khi những bất công xâm chiếm trái tim của chúng ta
khi những dự định tuyệt vời nhất của chúng ta dường như không đạt được
chúng ta hãy nghĩ về Madiba
và những lời nói đã mang đến cho ông sự yên bình bên trong bốn bức tường
phòng giam của ông "Không quan trọng
cánh cổng vững chắc như thế nào, hình phạt
được đưa ra như thế nào,
tôi làm chủ vận mệnh của mình,
tôi là thuyền trưởng của tâm hồn mình"
Thật là một tâm hồn cao đẹp. Chúng ta sẽ rất nhớ ông
Cầu Chúa phù hộ cho những ký ức về Nelson Mandela.
Chúa phù hộ cho người dân Nam Phi.