0:00:00.000,0:00:03.000
Moi studenci często zadają mi pytania:

0:00:03.000,0:00:05.000
"Czym jest socjologia?"

0:00:05.000,0:00:07.000
Odpowiadam, że to badanie

0:00:07.000,0:00:09.000
sposobu, w jaki ludzie

0:00:09.000,0:00:12.000
są kształtowani przez rzeczy, których nie widzą."

0:00:12.000,0:00:16.000
Pytają dalej: "Jak zostać socjologiem?

0:00:16.000,0:00:18.000
Jak rozumieć te niewidzialne siły?"

0:00:18.000,0:00:20.000
A ja odpowiadam: "Poprzez empatię.

0:00:20.000,0:00:22.000
Zacznij od empatii.

0:00:22.000,0:00:25.000
Wszystko się od niej zaczyna.

0:00:25.000,0:00:27.000
Zrezygnuj ze swojego punktu widzenia

0:00:27.000,0:00:29.000
i postaw się w czyjejś sytuacji."

0:00:29.000,0:00:32.000
Podam wam przykład.

0:00:32.000,0:00:34.000
Wyobrażam sobie moje własne życie,

0:00:34.000,0:00:36.000
tak jakby sto lat temu

0:00:36.000,0:00:38.000
Chińczycy byli najpotężniejszym narodem na świecie.

0:00:38.000,0:00:40.000
I gdyby przybyli do Stanów Zjednoczonych

0:00:40.000,0:00:42.000
w poszukiwaniu węgla.

0:00:42.000,0:00:45.000
Wyobraźmy sobie, że znaleźli u nas węgiel, mnóstwo węgla.

0:00:45.000,0:00:48.000
I szybko zaczęli go wysyłać

0:00:48.000,0:00:50.000
tona za toną,

0:00:50.000,0:00:53.000
wagon za wagonem, statek za statkiem

0:00:53.000,0:00:57.000
z powrotem do Chin i na cały świat.

0:00:57.000,0:01:00.000
I niezmiernie się na tym wzbogacili.

0:01:00.000,0:01:02.000
Zbudowali przepiękne miasta,

0:01:02.000,0:01:06.000
zasilane tym właśnie węglem.

0:01:07.000,0:01:10.000
W tym samym czasie w Stanach Zjednoczonych,

0:01:10.000,0:01:12.000
mieliśmy zapaść ekonomiczną i ubóstwo.

0:01:12.000,0:01:14.000
Widzę to w wyobraźni.

0:01:14.000,0:01:17.000
Widzę ludzi walczących o przeżycie,

0:01:17.000,0:01:20.000
nie wiedzących co robić i co się stanie za chwilę.

0:01:20.000,0:01:22.000
Zadałem więc sobie pytanie:

0:01:22.000,0:01:25.000
"Jak to możliwe, że my jesteśmy tak biedni tutaj w Stanach Zjednoczonych,

0:01:25.000,0:01:27.000
skoro węgiel jest tak wartościowy,

0:01:27.000,0:01:29.000
przecież to tyle pieniędzy?"

0:01:29.000,0:01:31.000
I zrozumiałem,

0:01:31.000,0:01:34.000
że Chińczycy wkradli się w łaski

0:01:34.000,0:01:37.000
naszej klasy rządzącej tutaj w Stanach Zjednoczonych,

0:01:37.000,0:01:41.000
która ukradła te wszystkie pieniądze i to całe bogactwo dla siebie.

0:01:41.000,0:01:43.000
Przez co reszta z nas, znacząca większość,

0:01:43.000,0:01:45.000
musi walczyć o byt.

0:01:45.000,0:01:48.000
Co więcej, Chińczycy wyposażyli tę małą elitę rządzących,

0:01:48.000,0:01:51.000
w mnóstwo broni i zaawansowanej technologii,

0:01:51.000,0:01:54.000
by upewnić się, że ludzie tacy jak ja

0:01:54.000,0:01:57.000
nie będą śmieli przeciwstawiać się temu układowi.

0:01:58.000,0:02:01.000
Przypomina wam to coś?

0:02:01.000,0:02:03.000
Dodatkowo szkolili Amerykanów,

0:02:03.000,0:02:05.000
by pomagali im ochraniać zasoby węgla.

0:02:05.000,0:02:08.000
Wszędzie, pełno było chińskich symboli --

0:02:08.000,0:02:11.000
były wszędzie, nie pozwalając nam zapomnieć.

0:02:11.000,0:02:13.000
A w samych Chinach,

0:02:13.000,0:02:15.000
co mówiliby w Chinach?

0:02:15.000,0:02:18.000
Absolutnie nic. Nie rozmawialiby o nas. Nie rozmawialiby o węglu.

0:02:18.000,0:02:20.000
Gdyby ich zapytać,

0:02:20.000,0:02:22.000
powiedzieliby: "Hmmm... węgiel, potrzebujemy węgla.

0:02:22.000,0:02:25.000
Przecież, bez przesady, nie mamy zamiaru marznąc.

0:02:25.000,0:02:28.000
Nie możecie tego od nas oczekiwać."

0:02:28.000,0:02:31.000
Słysząc to, robię się zły i wkurzony,

0:02:31.000,0:02:33.000
jak wielu zwykłych ludzi.

0:02:33.000,0:02:36.000
Zaczynamy walczyć i sytuacja robi się naprawdę niewesoła.

0:02:36.000,0:02:39.000
Chińczycy reagują w ostry sposób.

0:02:40.000,0:02:43.000
I zanim się spostrzeżemy, wysyłają czołgi

0:02:43.000,0:02:45.000
i żołnierzy,

0:02:45.000,0:02:47.000
i ginie mnóstwo ludzi,

0:02:47.000,0:02:52.000
i sytuacja jest bardzo, bardzo trudna.

0:02:52.000,0:02:55.000
Czy możecie wyobrazić sobie, co byście czuli,

0:02:55.000,0:02:57.000
gdybyście byli na moim miejscu?

0:02:57.000,0:03:00.000
Czy możecie wyobrazić sobie, że wychodzicie z budynku,

0:03:00.000,0:03:02.000
a na zewnątrz stoi czołg

0:03:02.000,0:03:05.000
lub ciężarówka pełna żołnierzy?

0:03:05.000,0:03:07.000
Wyobraźcie sobie, co byście czuli.

0:03:07.000,0:03:10.000
Bo wiecie, dlaczego tu są i co tutaj robią.

0:03:10.000,0:03:14.000
Po prostu poczujecie złość i strach.

0:03:14.000,0:03:17.000
Jeśli potraficie - to właśnie jest empatia... to empatia.

0:03:17.000,0:03:20.000
Postawiliście się w mojej sytuacji.

0:03:20.000,0:03:22.000
I poczuliście to co ja.

0:03:22.000,0:03:24.000
OK, to była rozgrzewka.

0:03:24.000,0:03:26.000
Tylko rozgrzewka.

0:03:26.000,0:03:28.000
Teraz przeprowadzimy

0:03:28.000,0:03:30.000
naprawdę drastyczny eksperyment.

0:03:30.000,0:03:33.000
Chciałbym więc, żebyście do końca mojego wystąpienia

0:03:33.000,0:03:35.000
postawili się na miejscu

0:03:35.000,0:03:38.000
zwykłego arabskiego muzułmanina,

0:03:38.000,0:03:40.000
żyjącego na Bliskim Wschodzie,

0:03:40.000,0:03:43.000
dokładniej - w Iraku.

0:03:44.000,0:03:46.000
Żeby było łatwiej -

0:03:46.000,0:03:50.000
jesteście członkiem rodziny należącej do klasy średniej i mieszkacie w Bagdadzie...

0:03:50.000,0:03:53.000
i chcecie, by waszym dzieciom było jak najlepiej.

0:03:53.000,0:03:55.000
Chcecie, by wasze dzieci wiodły lepsze życie.

0:03:55.000,0:03:57.000
Oglądacie wiadomości, jesteście uważni,

0:03:57.000,0:04:00.000
czytacie gazety, chodzicie z przyjaciółmi do baru kawowego

0:04:00.000,0:04:02.000
i czytacie prasę z całego świata.

0:04:02.000,0:04:04.000
Czasem nawet oglądacie telewizję satelitarną,

0:04:04.000,0:04:06.000
CNN ze Stanów Zjednoczonych.

0:04:06.000,0:04:08.000
Więc macie pewne pojęcie, co myślą Amerykanie.

0:04:08.000,0:04:11.000
Ale tak naprawdę, chcecie tylko lepszego życia.

0:04:11.000,0:04:13.000
Na tym wam zależy.

0:04:13.000,0:04:15.000
Jesteście mieszkającym w Iraku arabskim muzułmaninem.

0:04:15.000,0:04:17.000
Chcecie, by wasze życie było lepsze.

0:04:17.000,0:04:19.000
Jeszcze trochę wam pomogę.

0:04:19.000,0:04:21.000
Powiem wam kilka rzeczy,

0:04:21.000,0:04:23.000
które prawdopodobnie sobie myślicie.

0:04:23.000,0:04:26.000
Po pierwsze: ta inwazja na mój kraj

0:04:26.000,0:04:28.000
przez ostatnie 20 lat i jeszcze wcześniej,

0:04:28.000,0:04:31.000
i powód dla którego ktokolwiek jest nami zainteresowany, a szczególnie USA,

0:04:31.000,0:04:33.000
to z powodu ropy.

0:04:33.000,0:04:36.000
Wszystko z powodu ropy; ty to wiesz, wszyscy to wiedzą.

0:04:36.000,0:04:39.000
Ludzie w Stanach też wiedzą, że chodzi o ropę.

0:04:39.000,0:04:41.000
A wszystko przez to, że ktoś inny

0:04:41.000,0:04:44.000
ma plan względem twoich zasobów naturalnych.

0:04:44.000,0:04:47.000
One należą do ciebie, do nikogo innego.

0:04:47.000,0:04:50.000
To twoja ziemia, to twoje dobra.

0:04:50.000,0:04:52.000
A ktoś inny ma względem nich plan.

0:04:52.000,0:04:54.000
A wiesz, czemu ten plan właściwie powstał?

0:04:54.000,0:04:56.000
Czemu tak duża uwaga skupia się teraz na tobie?

0:04:56.000,0:04:58.000
Bo ich cały system gospodarczy

0:04:58.000,0:05:00.000
jest zależny od tej ropy --

0:05:00.000,0:05:02.000
zagranicznej ropy.

0:05:02.000,0:05:05.000
Ropy z tych części świata, które do nich nie należą.

0:05:05.000,0:05:07.000
I wiecie, co jeszcze myślicie o tych ludziach?

0:05:07.000,0:05:09.000
Amerykanie są bogaci.

0:05:09.000,0:05:11.000
Przecież żyją w dużych domach, mają duże samochody,

0:05:11.000,0:05:13.000
mają blond włosy, niebieskie oczy, są szczęśliwi.

0:05:13.000,0:05:15.000
Tak właśnie myślisz. Oczywiście to nieprawda,

0:05:15.000,0:05:18.000
ale media tworzą taki obraz i właśnie tak to odbierasz.

0:05:18.000,0:05:20.000
I mają duże miasta,

0:05:20.000,0:05:23.000
i te miasta są zależne od ropy.

0:05:24.000,0:05:26.000
A co widzisz na własnym podwórku?

0:05:26.000,0:05:28.000
Biedę, rozpacz, walkę z przeciwnościami.

0:05:28.000,0:05:31.000
Nie żyjesz w zamożnym państwie.

0:05:31.000,0:05:34.000
To Irak.

0:05:35.000,0:05:37.000
To właśnie widzisz.

0:05:37.000,0:05:39.000
Widzisz ludzi, którzy z trudem dają radę przeżyć.

0:05:39.000,0:05:41.000
Nie żyje się lekko; widzisz mnóstwo biedy.

0:05:41.000,0:05:43.000
I coś w związku z tym odczuwasz.

0:05:43.000,0:05:45.000
Ci obcy ludzie mają plan względem naszych surowców,

0:05:45.000,0:05:47.000
a ty widzisz taką beznadzieję?

0:05:47.000,0:05:49.000
To coś innego, co zauważasz i o czym rozmawiasz --

0:05:49.000,0:05:51.000
Amerykanie o tym nie mówią, ale ty tak.

0:05:51.000,0:05:54.000
To właśnie ta rzecz, militaryzacja świata,

0:05:54.000,0:05:56.000
której centrum są właśnie w Stany Zjednoczone.

0:05:56.000,0:05:58.000
Stany Zjednoczone

0:05:58.000,0:06:01.000
są odpowiedzialne za prawie połowę

0:06:01.000,0:06:03.000
światowych wydatków na zbrojenia --

0:06:03.000,0:06:05.000
a stanowią cztery procent globalnej populacji.

0:06:05.000,0:06:08.000
Czujesz to i codziennie widzisz.

0:06:08.000,0:06:10.000
To część twojego życia.

0:06:10.000,0:06:12.000
Rozmawiasz o tym z przyjaciółmi.

0:06:12.000,0:06:15.000
Czytasz o tym.

0:06:15.000,0:06:18.000
Kiedy Saddam Hussein był przy władzy,

0:06:18.000,0:06:21.000
Amerykanie nie przejmowali się jego zbrodniami.

0:06:21.000,0:06:23.000
Kiedy zagazował Kurdów i Irańczyków,

0:06:23.000,0:06:25.000
wcale się tym nie przejęli.

0:06:25.000,0:06:27.000
Jednak kiedy w grę wchodziła ropa,

0:06:27.000,0:06:31.000
to zaczęło być dla nich ważne.

0:06:32.000,0:06:34.000
Dostrzegasz też coś innego,

0:06:34.000,0:06:36.000
że Stany Zjednoczone,

0:06:36.000,0:06:38.000
centrum światowej demokracji,

0:06:38.000,0:06:40.000
nie wydają się wcale

0:06:40.000,0:06:44.000
wspierać demokracji na świecie.

0:06:44.000,0:06:47.000
Liczne państwa, które produkują ropę,

0:06:47.000,0:06:50.000
nie są zbytnio demokratyczne, a pomimo to są wspierane przez USA.

0:06:50.000,0:06:52.000
To dziwne.

0:06:52.000,0:06:55.000
Cóż, te inwazje, te dwie wojny,

0:06:55.000,0:06:57.000
te dziesięć lat sankcji,

0:06:57.000,0:07:01.000
to osiem lat okupacji,

0:07:01.000,0:07:04.000
i powstanie, które spadło na twoich ludzi.

0:07:04.000,0:07:07.000
I te setki tysięcy

0:07:07.000,0:07:12.000
zabitych cywilów,

0:07:12.000,0:07:15.000
wszystko z powodu ropy.

0:07:15.000,0:07:17.000
Trudno ci myśleć inaczej.

0:07:17.000,0:07:19.000
Rozmawiasz o tym.

0:07:19.000,0:07:22.000
Masz to zawsze w swojej głowie.

0:07:22.000,0:07:25.000
Mówisz: "Jak to możliwe?"

0:07:25.000,0:07:28.000
Że ten człowiek, zwyczajny człowiek --

0:07:28.000,0:07:30.000
twój dziadek, twój wujek,

0:07:30.000,0:07:32.000
twój ojciec, twój syn,

0:07:32.000,0:07:35.000
twój sąsiad, twój nauczyciel, twój uczeń.

0:07:35.000,0:07:38.000
Kiedyś wiódł szczęśliwe i dobre życie,

0:07:38.000,0:07:41.000
i nagle jest pełen bólu i smutku.

0:07:41.000,0:07:44.000
Każdy w twoim kraju

0:07:44.000,0:07:47.000
został dotknięty przemocą,

0:07:47.000,0:07:49.000
przelewem krwi, bólem,

0:07:49.000,0:07:51.000
koszmarem - każdy.

0:07:51.000,0:07:54.000
Nie ma w twoim kraju osoby,

0:07:54.000,0:07:56.000
której by to nie dotknęło.

0:07:56.000,0:07:58.000
Lecz jest coś jeszcze.

0:07:58.000,0:08:00.000
Wiesz o tych obcych ludziach coś więcej;

0:08:00.000,0:08:02.000
o Amerykanach, którzy są tutaj.

0:08:02.000,0:08:05.000
To coś, co ty widzisz, a czego oni nie dostrzegają.

0:08:05.000,0:08:08.000
Co takiego widzisz? To chrześcijanie.

0:08:08.000,0:08:10.000
To chrześcijanie.

0:08:10.000,0:08:13.000
Czczą chrześcijańskiego boga, mają krzyże, noszą Biblię.

0:08:13.000,0:08:15.000
Ich Biblie mają małe emblematy

0:08:15.000,0:08:18.000
o treści: "Armia Stanów Zjednoczonych".

0:08:19.000,0:08:22.000
A ich przywódcy,

0:08:22.000,0:08:24.000
zanim wyślą swoich synów i córki

0:08:24.000,0:08:26.000
na wojnę w twoim kraju --

0:08:26.000,0:08:28.000
której powód znasz --

0:08:28.000,0:08:30.000
zanim ich wyślą,

0:08:30.000,0:08:32.000
idą do chrześcijańskiego kościoła i modlą się do swojego chrześcijańskiego boga,

0:08:32.000,0:08:35.000
i proszą go o ochronę i wsparcie.

0:08:35.000,0:08:37.000
Po co?

0:08:37.000,0:08:41.000
Cóż, kiedy ludzie giną na wojnie,

0:08:41.000,0:08:43.000
to oczywiście muzułmanie czy Irakijczycy --

0:08:43.000,0:08:45.000
ale nie Amerykanie.

0:08:45.000,0:08:48.000
Nie chcesz, by Amerykanie ginęli. Bronisz naszych oddziałów.

0:08:48.000,0:08:50.000
Coś jednak odczuwasz --

0:08:50.000,0:08:52.000
oczywiście, że to czujesz.

0:08:52.000,0:08:54.000
Oni robią wspaniałe rzeczy.

0:08:54.000,0:08:56.000
Czytasz o nich, słyszysz o nich.

0:08:56.000,0:08:58.000
Przybyli by budować szkoły i pomagać ludziom, i to właśnie chcą robić.

0:08:58.000,0:09:00.000
Robią wspaniałe rzeczy, lecz również złe rzeczy,

0:09:00.000,0:09:02.000
i masz kłopot z ich rozróżnieniem.

0:09:02.000,0:09:06.000
Jak na przykład ten gość gen. broni William Boykin.

0:09:06.000,0:09:09.000
Facet twierdzi, że twój bóg, to fałszywy bóg.

0:09:09.000,0:09:11.000
Twój bóg to bożek, jego bóg jest prawdziwym bogiem.

0:09:11.000,0:09:14.000
Rozwiązaniem problemu Bliskiego Wschodu, według niego,

0:09:14.000,0:09:16.000
jest nawrócić was wszystkich na chrześcijaństwo --

0:09:16.000,0:09:18.000
pozbyć się waszej religii.

0:09:18.000,0:09:20.000
Wiesz dobrze, że Amerykanie nie czytają o tym kolesiu.

0:09:20.000,0:09:23.000
Nic o nim nie wiedzą, ale ty wiesz.

0:09:23.000,0:09:25.000
Powtarzasz jego słowa. Rozmawiasz o nich.

0:09:25.000,0:09:28.000
Bo to poważna sprawa.

0:09:28.000,0:09:31.000
On był jednym z dowódców drugiej inwazji na Irak.

0:09:31.000,0:09:34.000
I myślisz sobie: "Boże, jeśli on to mówi,

0:09:34.000,0:09:36.000
to wszyscy żołnierze muszą tak mówić".

0:09:36.000,0:09:38.000
Albo inna wypowiedź:

0:09:38.000,0:09:40.000
George Bush nazwał tę wojnę "krucjatą".

0:09:40.000,0:09:42.000
Reakcja amerykanów: "A krucjata.

0:09:42.000,0:09:44.000
Wszystko jedno. Nie wiem."

0:09:44.000,0:09:46.000
Wiesz co to znaczy.

0:09:46.000,0:09:48.000
To święta wojna przeciwko muzułmanom.

0:09:48.000,0:09:51.000
Obserwacja, inwazja, ujarzmienie, przejęcie dóbr.

0:09:51.000,0:09:53.000
Jeżeli nie dadzą się okiełznać, zabić ich.

0:09:53.000,0:09:55.000
I o to właśnie chodzi.

0:09:55.000,0:09:58.000
I myślisz: "Mój boże, ci chrześcijanie chcą nas pozabijać."

0:09:58.000,0:10:00.000
To przerażająca myśl.

0:10:00.000,0:10:03.000
Jesteś przerażony. Oczywiście, że jesteś przerażony.

0:10:03.000,0:10:06.000
A ten człowiek, Terry Jones...

0:10:06.000,0:10:08.000
On chce palić Koran.

0:10:08.000,0:10:10.000
Amerykanie mówią: "Ach, to tępak.

0:10:10.000,0:10:12.000
Były kierownik hotelu.

0:10:12.000,0:10:14.000
Do jego kościoła należą ze trzy tuziny osób."

0:10:14.000,0:10:16.000
Śmieją się z niego. Ty się z niego nie śmiejesz.

0:10:16.000,0:10:18.000
Ponieważ, biorąc pod uwagę wszystko inne,

0:10:18.000,0:10:20.000
elementy świetnie do siebie pasują.

0:10:20.000,0:10:22.000
Oczywiście, to jest podejście Amerykanów,

0:10:22.000,0:10:24.000
więc ludzie na całym Bliskim Wschodzie, nie tylko w twoim kraju,

0:10:24.000,0:10:26.000
protestują.

0:10:26.000,0:10:28.000
"On chce palić Koran, naszą świętą księgę.

0:10:28.000,0:10:30.000
Ci chrześcijanie, kim oni są?

0:10:30.000,0:10:32.000
Są tak bardzo źli, tak podli --

0:10:32.000,0:10:34.000
tylko o to im chodzi."

0:10:34.000,0:10:36.000
To właśnie myślisz będąc arabskim muzułmaninem

0:10:36.000,0:10:38.000
i Irakijczykiem.

0:10:38.000,0:10:40.000
Bez wątpienia będziesz tak myśleć.

0:10:40.000,0:10:42.000
A później twój kuzyn

0:10:42.000,0:10:44.000
mówi: "Stary, musisz zobaczyć tę stronę w sieci.

0:10:44.000,0:10:46.000
Musisz to zobaczyć -- Bible Boot Camp.

0:10:46.000,0:10:48.000
Ci chrześcijanie to świry.

0:10:48.000,0:10:51.000
Szkolą swoje małe dzieci na żołnierzy Jezusa.

0:10:51.000,0:10:53.000
Biorą te małe dzieci, każą im biegać po tych poligonach,

0:10:53.000,0:10:55.000
aż nauczą je krzyczeć "Tak jest, sir",

0:10:55.000,0:10:58.000
i tego jak rzucać granatami, jak dbać o broń i ją konserwować."

0:10:58.000,0:11:00.000
I wchodzisz na ich stronę w sieci.

0:11:00.000,0:11:02.000
I widzisz tam "Armia Stanów Zjednoczonych".

0:11:02.000,0:11:05.000
"Ci chrześcijanie to wariaci. Jak można robić coś takiego swoim małym dzieciom?"

0:11:05.000,0:11:07.000
Przeglądasz tę stronę.

0:11:07.000,0:11:10.000
A chrześcijanie w Stanach - czy w zasadzie ktokolwiek -

0:11:10.000,0:11:12.000
mówią: "Ale to jakiś mały, nic nie znaczący kościółek w jakiejś kompletnej dziurze."

0:11:12.000,0:11:14.000
Ale ty tego nie wiesz.

0:11:14.000,0:11:17.000
Dla ciebie, wszyscy chrześcijanie są tacy.

0:11:17.000,0:11:19.000
Bible Boot Camp - w sieci jest tego pełno.

0:11:19.000,0:11:21.000
Spójrz jeszcze na to:

0:11:21.000,0:11:23.000
oni nawet szkolą swoje dzieci --

0:11:23.000,0:11:25.000
szkolą je w ten sam sposób, jak szkoli się żołnierzy armii USA.

0:11:25.000,0:11:27.000
Prawda, że interesujące.

0:11:27.000,0:11:29.000
I to cię przeraża i niepokoi.

0:11:29.000,0:11:31.000
Widzisz właśnie takich ludzi.

0:11:31.000,0:11:34.000
Ale wiesz, ja, Sam Richards, wiem, kim są ci ludzie.

0:11:34.000,0:11:36.000
To moi studenci, moi przyjaciele.

0:11:36.000,0:11:38.000
Wiem, co oni myślą: "Ty nie wiesz".

0:11:38.000,0:11:40.000
Ale kiedy ty ich widzisz,

0:11:40.000,0:11:43.000
są dla ciebie kimś innym. [Chrześcijańscy najeźdźcy]

0:11:43.000,0:11:46.000
Właśnie czymś takim.

0:11:46.000,0:11:49.000
My w Stanach nie patrzymy na siebie w taki sposób,

0:11:49.000,0:11:52.000
jak ty nas widzisz.

0:11:54.000,0:11:56.000
Więc.

0:11:56.000,0:11:58.000
Oczywiście, źle nas zrozumiałeś.

0:11:58.000,0:12:01.000
Generalizujesz. A to jest złe.

0:12:01.000,0:12:03.000
Nie rozumiesz Amerykanów.

0:12:03.000,0:12:05.000
To nie jest chrześcijańska inwazja.

0:12:05.000,0:12:07.000
Nie jesteśmy tutaj tylko dla ropy; jesteśmy tu z wielu powodów.

0:12:07.000,0:12:09.000
Ale źle to zrozumiałeś. Umknęło ci to.

0:12:09.000,0:12:12.000
Oczywiście większość z was nie wspiera rebeliantów;

0:12:12.000,0:12:14.000
nie jesteś za zabijaniem Amerykanów;

0:12:14.000,0:12:16.000
nie pomagasz terrorystom.

0:12:16.000,0:12:18.000
Oczywiście, że tego nie robisz. Mało kto tak robi.

0:12:18.000,0:12:21.000
Ale niektórzy z was tak.

0:12:21.000,0:12:24.000
I jest to pewna perspektywa.

0:12:24.000,0:12:26.000
Teraz zrobimy coś takiego.

0:12:26.000,0:12:28.000
Porzuć perspektywę Irakijczyka,

0:12:28.000,0:12:30.000
którą przed chwilą przyjąłeś

0:12:30.000,0:12:32.000
i popatrz ze swojej normalnego punktu widzenia.

0:12:32.000,0:12:34.000
Wszyscy wrócili już do tej sali, w porządku.

0:12:34.000,0:12:36.000
Teraz czas na radykalny eksperyment.

0:12:36.000,0:12:38.000
Jesteśmy z powrotem w domu.

0:12:38.000,0:12:40.000
Ta kobieta na zdjęciu,

0:12:40.000,0:12:42.000
odczuwam jej ból.

0:12:42.000,0:12:44.000
Czuję to.

0:12:44.000,0:12:46.000
To moja siostra,

0:12:46.000,0:12:49.000
moja żona, moja kuzynka, moja sąsiadka.

0:12:49.000,0:12:51.000
Jest dla mnie każdą kobietą.

0:12:51.000,0:12:53.000
Ci ludzie, wszyscy na tym zdjęciu.

0:12:53.000,0:12:56.000
Czuję ten ból.

0:12:56.000,0:12:58.000
Zróbmy więc coś takiego.

0:12:58.000,0:13:01.000
Wróćmy do mojego pierwszego przykładu z Chińczykami.

0:13:02.000,0:13:04.000
Wyobraźmy to sobie.

0:13:04.000,0:13:07.000
Chodzi o węgiel i Chińczycy są tutaj w USA.

0:13:07.000,0:13:09.000
Chcę byście wyobrazili sobie, że na tym zdjęciu jest Chinka,

0:13:09.000,0:13:12.000
otrzymująca chińską flagę,

0:13:12.000,0:13:15.000
ponieważ jej syn zginął w Ameryce

0:13:15.000,0:13:17.000
w czasie węglowej rebelii.

0:13:17.000,0:13:19.000
A żołnierze, to Chińczycy;

0:13:19.000,0:13:21.000
wszyscy na zdjęciu to Chińczycy.

0:13:21.000,0:13:24.000
Jako Amerykanie, co czujecie patrząc na to zdjęcie?

0:13:26.000,0:13:29.000
Co myślicie o tej scenie?

0:13:31.000,0:13:33.000
Wróćcie do rzeczywistości.

0:13:33.000,0:13:35.000
Sytuacja jest taka.

0:13:35.000,0:13:37.000
To Amerykanin, Amerykańscy żołnierze,

0:13:37.000,0:13:39.000
Amerykanka, która straciła na Bliskim Wschodzie - w Iraku lub Afganistanie -

0:13:39.000,0:13:42.000
kogoś, kogo kochała.

0:13:42.000,0:13:44.000
A teraz znowu wyobraźcie to sobie inaczej,

0:13:44.000,0:13:46.000
wróćcie do perspektywy

0:13:46.000,0:13:49.000
arabskiego muzułmanina, mieszkającego w Iraku.

0:13:50.000,0:13:53.000
Co czujecie i myślicie

0:13:53.000,0:13:55.000
na temat tego zdjęcia,

0:13:55.000,0:13:58.000
o tej kobiecie?

0:14:05.000,0:14:07.000
Dobrze.

0:14:07.000,0:14:09.000
Teraz słuchajcie uważnie,

0:14:09.000,0:14:11.000
bo podejmuję spore ryzyko.

0:14:11.000,0:14:14.000
I chciałbym byście podjęli je razem ze mną.

0:14:14.000,0:14:16.000
Ci panowie tutaj, to rebelianci.

0:14:16.000,0:14:18.000
Zostali złapani przez amerykańskich żołnierzy,

0:14:18.000,0:14:20.000
kiedy próbowali zabijać Amerykanów.

0:14:20.000,0:14:23.000
Możliwe, że im się udało kogoś zabić.

0:14:23.000,0:14:25.000
Postawcie się na miejscu

0:14:25.000,0:14:29.000
Amerykanów, którzy ich złapali.

0:14:29.000,0:14:31.000
Czujecie tę wściekłość?

0:14:31.000,0:14:33.000
Czujecie, że po prostu chwycilibyście ich,

0:14:33.000,0:14:35.000
żeby ukręcić im łby?

0:14:35.000,0:14:37.000
Możecie to poczuć?

0:14:37.000,0:14:39.000
Nie powinno to być zbyt trudne.

0:14:39.000,0:14:42.000
Chcecie po prostu -- ...

0:14:44.000,0:14:48.000
A teraz postawcie się na ich miejscu.

0:14:50.000,0:14:52.000
Czy to brutalni mordercy,

0:14:52.000,0:14:55.000
czy patriotyczni obrońcy?

0:14:55.000,0:14:57.000
Kim są?

0:14:58.000,0:15:01.000
Czy czujecie ich złość,

0:15:01.000,0:15:03.000
ich strach,

0:15:03.000,0:15:05.000
ich wściekłość

0:15:05.000,0:15:07.000
za to co stało się z ich krajem?

0:15:07.000,0:15:09.000
Czy możecie wyobrazić sobie,

0:15:09.000,0:15:12.000
że być może rano jeden z nich

0:15:12.000,0:15:15.000
pochylił się nad swoim dzieckiem, przytulił je

0:15:15.000,0:15:19.000
i powiedział: "Mały, wrócę później.

0:15:19.000,0:15:22.000
Idę bronić twojej wolności, twojego życia.

0:15:22.000,0:15:26.000
Wychodzę walczyć za nas,

0:15:26.000,0:15:28.000
za przyszłość naszego kraju."

0:15:28.000,0:15:30.000
Możecie to sobie wyobrazić?

0:15:30.000,0:15:33.000
Możesz wyobrazić sobie powiedzenie czegoś takiego?

0:15:33.000,0:15:36.000
Możesz tam być?

0:15:37.000,0:15:40.000
Co oni, według was, czują?

0:15:47.000,0:15:49.000
To jest empatia.

0:15:49.000,0:15:52.000
Ale również zrozumienie.

0:15:52.000,0:15:54.000
Możecie mnie zapytać:

0:15:54.000,0:15:57.000
"Ok, Sam, po co robisz coś takiego?

0:15:57.000,0:15:59.000
Czemu ten przykład, ze wszystkich możliwych przykładów?"

0:15:59.000,0:16:02.000
A ja odpowiem, dlatego, że ...

0:16:02.000,0:16:04.000
Wolno wam nienawidzić tych ludzi.

0:16:04.000,0:16:07.000
Wolno wam po prostu ich nienawidzić

0:16:07.000,0:16:09.000
każdą komórką waszego ciała.

0:16:09.000,0:16:11.000
I jeśli ja zdołam postawić was

0:16:11.000,0:16:13.000
na ich miejscu

0:16:13.000,0:16:15.000
i żyć ich życiem,

0:16:15.000,0:16:17.000
choćby przez chwilę

0:16:17.000,0:16:20.000
to wyobraźcie sobie jakie inne socjologiczne analizy

0:16:20.000,0:16:24.000
możecie zrobić w odniesieniu do innych aspektów życia.

0:16:24.000,0:16:26.000
Możecie zrobić ogromny krok

0:16:26.000,0:16:28.000
jeśli chodzi o zrozumienie

0:16:28.000,0:16:31.000
czemu ktoś jedzie 40 mil na godzinę

0:16:31.000,0:16:34.000
pasem do wyprzedzania,

0:16:34.000,0:16:36.000
lub swojego nastoletniego syna,

0:16:36.000,0:16:38.000
lub waszego sąsiada, który wkurza was

0:16:38.000,0:16:40.000
kosząc swoją trawę w niedzielny poranek.

0:16:40.000,0:16:43.000
Niezależnie co to jest, możecie to zrobić.

0:16:43.000,0:16:45.000
To właśnie mówię moim studentom:

0:16:45.000,0:16:49.000
wyjdźcie ze swojego małego, ograniczonego świata

0:16:49.000,0:16:51.000
i wstąpcie do małego, ograniczonego świata

0:16:51.000,0:16:53.000
kogoś innego.

0:16:53.000,0:16:57.000
I róbcie to znowu, i znowu, i znowu.

0:16:57.000,0:16:59.000
Aż nagle te wszystkie małe, ograniczone światy,

0:16:59.000,0:17:01.000
połączą się w tą złożoną sieć.

0:17:01.000,0:17:04.000
Tworząc wielki, skomplikowany świat.

0:17:04.000,0:17:06.000
I wtedy nagle, bez uświadomienia sobie tego,

0:17:06.000,0:17:09.000
zobaczycie świat w nowy sposób.

0:17:09.000,0:17:11.000
Wszystko się zmieniło.

0:17:11.000,0:17:13.000
Wszystko w waszym życiu się zmieniło.

0:17:13.000,0:17:16.000
I o to dokładnie chodzi.

0:17:16.000,0:17:19.000
Przyjrzyjcie się życiu innych,

0:17:19.000,0:17:21.000
innym światopoglądom.

0:17:21.000,0:17:23.000
Słuchajcie innych ludzi,

0:17:23.000,0:17:26.000
uświadamiajcie to sobie.

0:17:26.000,0:17:28.000
Nie mówię,

0:17:28.000,0:17:30.000
że popieram terrorystów w Iraku,

0:17:30.000,0:17:32.000
lecz jako socjolog,

0:17:32.000,0:17:34.000
chcę powiedzieć,

0:17:34.000,0:17:37.000
że ich rozumiem.

0:17:38.000,0:17:42.000
I może teraz i wy też rozumiecie.

0:17:42.000,0:17:44.000
Dziękuję.

0:17:44.000,0:17:46.000
(Oklaski)