WEBVTT

00:00:06.598 --> 00:00:09.008
سەرەڕای پێشکەوتنەکانی
دەرمان، شێرپەنجە هێشتا

00:00:09.008 --> 00:00:14.018
یەکێکە لە ترسناکترین ئەو نەخۆشیانەی 
کە تا ئێستا توانراوە دەستنیشان بکرێت.

00:00:14.018 --> 00:00:18.188
ئەوەی وا دەکات کە چارەسەرەکەی زۆر
قورس بێت ئەوەیە کە یەک نەخۆشی نییە،

00:00:18.188 --> 00:00:23.559
بەڵکو کۆمەڵێکەیەکی زیاتر لە ١٠٠ نەخۆشیە
کە لە چەند خانەیەکی جیاواز دا دەبن.

00:00:23.559 --> 00:00:26.452
و جۆرێک لە شێرپەنجەش
جیاکاریەکی ناخۆشی

00:00:26.452 --> 00:00:29.810
لەسەر منداڵان هەیە بە
بەراورد بە جۆرەکانی تر.

00:00:29.810 --> 00:00:31.730
ئەویش شێرپەنجەی خوێنە،

00:00:31.730 --> 00:00:35.705
شێرپەنجەیەک کە لە 
خانەکانی مۆخی ئێسکدا دۆزرایەوە.

00:00:35.705 --> 00:00:38.342
خانەیەکی لەش کە
کەمێک لە خانەی ساوا،

00:00:38.342 --> 00:00:41.651
گەشەنەسەندوو دەچێت بەڵام 
لە توانایدا هەیە گەشە بكات.

00:00:41.651 --> 00:00:44.830
زۆربەی خانەکانی لەش
تایبەتمەندن و دەبنە خانەی ئەندامەکانی،

00:00:44.830 --> 00:00:47.719
وەک جگەر، مێشک، و دڵ.

00:00:47.719 --> 00:00:49.033
بەڵام لە هەندێک لە شانەکان،

00:00:49.033 --> 00:00:52.993
بە درێژایی گەشەسەندنیان دەتوانن بەردەوام 
بن لە دابەشبوونیان بۆ خانەی نوێی لەش،

00:00:52.993 --> 00:00:57.189
و زیاتر گەورەبوونیان بۆئەوەی 
زۆرجار خانەی نوێ دروست بکات

00:00:57.189 --> 00:00:59.342
و بەردەوام بێت لەگەڵ
پێویستیەکانی جەستە.

00:00:59.342 --> 00:01:01.694
یەکێک لە نموونەکان 
مۆخی ئێسکە،

00:01:01.694 --> 00:01:04.576
کە تێیدا خانەکانی لەش جیادەبێتەوە
بۆ چەندین جۆری خانەی خوێن.

00:01:04.576 --> 00:01:06.749
کە خانەکانی خڕۆکە سوورەکانی
خوێن لەخۆ دەگرێت،

00:01:06.749 --> 00:01:10.491
کە ئۆکسجین لە سییەکانەوە لەگەڵ خۆیان 
هەڵدەگرن بۆ هەموو شانەکان، پەڕەکانی خوێن،

00:01:10.491 --> 00:01:14.532
بە پێوەلکانیان بە خوێنبەرەکان یارمەتی 
وەستاندنی خوێن بەربوون دەدەن،

00:01:14.532 --> 00:01:16.139
و خانەکانی خڕۆکە 
سپیەکانی خوێن،

00:01:16.139 --> 00:01:20.250
کە دەوری جەستە دەدەن بۆ لە ناو بردنی 
داگیرکەرە زیانبەخشە شاراوەکان .

00:01:20.250 --> 00:01:21.636
هەر چەند جارێک ،

00:01:21.636 --> 00:01:25.196
لە کاتی پرۆسەی خانەکانی
بنەڕەتی لەش هەلەیەک ڕووبدات

00:01:25.196 --> 00:01:28.528
و لە DNA خانەکەدا 
گۆڕانکاری زیانبەخش ڕووبدات.

00:01:28.528 --> 00:01:31.971
خانەکان و DNA دەبێت
کە خۆی لە ناو ببات،

00:01:31.971 --> 00:01:34.962
بەڵام هەندێ خانەی زیان بەرکەوتوو 
ئەم ڕێکخستنە پشتگوێ دەخەن،

00:01:34.962 --> 00:01:39.388
کۆنتڕۆڵی خۆیان لە دەست دەدەن، تەنانەت
ئەرکە سەرەکیەکانی خۆیان بیر نامێنیت .

00:01:39.388 --> 00:01:42.344
ئەمانە ئەو شتانەن کە ئێمە وەک
خانە شێرپەنجەییەکان دەیاناسین.

00:01:42.344 --> 00:01:46.847
هێشتاش ڕوون نییە کە بۆچی شێرپەنجەی 
خوێن باوترین جۆری شێرپەنجەی منداڵییە،

00:01:46.847 --> 00:01:48.668
بەڵام یەکێک لە
هۆکارە کان لەوانەیە

00:01:48.668 --> 00:01:53.486
ئەوە بێت کە زۆرجار شێرپەنجەی خوێن دەبێتە 
هۆی گۆڕینی تەنها یەک یان دوو DNA بەشدار،

00:01:53.486 --> 00:01:56.377
لە کاتێکدا زۆربەی شێرپەنجەکان 
پێویستیان بە زۆرێک لەوان هەیە،

00:01:56.377 --> 00:02:00.611
کە ڕێگە بە شێرپەنجەی خوێن دەدات خێراتر
لە جۆرەکانی تری شێرپەنجە سەرهەڵبدات.

00:02:00.611 --> 00:02:04.365
لەگەل ئەوەشدا، ئەو گۆڕانکاریانەی لە DNA 
دا ڕوودەدەن دەتوانێت لە خانەکانی خڕۆکە

00:02:04.365 --> 00:02:06.715
سپیەکانیشدا ڕووبدەن لە
کاتی گەشەکردنی کۆرپەلەدا،

00:02:06.715 --> 00:02:09.401
کە مەترسی تووشبوونی بەزوویی
شێرپەنجەی خوێن زیاد دەکەن.

00:02:09.401 --> 00:02:12.800
بەڵام زیاتر کاریگەری لەسەر منداڵان 
دەبێت بە بەراورد بە شێرپەنجەکانی تر

00:02:12.800 --> 00:02:16.037
بەگشتی هەرزەکاران زۆرینەی 
نەخۆشەکانی شێرپەنجەی خوێن پێکدەهێنن.

00:02:16.037 --> 00:02:21.001
هەر کە لوکیمیا دەست پێدەکات، خانە 
تێکشکاوەکان لە ناو خوێن و مۆخی ئێسکدا

00:02:21.001 --> 00:02:24.151
زیاد دەکەن تا هەموو بۆشایەکان 
و سەرچاوەکان داگیر دەکەن .

00:02:24.151 --> 00:02:26.622
کاتێک مۆخی ئێسک ناتوانێت
بەردەوام بێت لە بەرهەمهێنان

00:02:26.622 --> 00:02:28.898
بڕی پێویستی خانە ئیشکەرەکان،

00:02:28.898 --> 00:02:30.671
خوێن کەم دەبێتەوە.

00:02:30.671 --> 00:02:32.112
نەبوونی خڕۆکە 
سوورەکانی خوێن

00:02:32.112 --> 00:02:34.841
واتای ئەوەیە کە ماسوولکەکان 
ئۆکسجینی پێویستیان پێناگات،

00:02:34.841 --> 00:02:38.661
ژمارەیەکی کەم لە پەڕەکانی خوێن 
بەس نییە بۆ چاککردنەوەی برینەکان،

00:02:38.661 --> 00:02:42.930
و بە لە ناوچوونی کاری خڕۆکە سپییەکانی 
خوێن سیستەمی بەرگری لەش لاواز دەبێت،

00:02:42.930 --> 00:02:45.332
مەترسی 
تووشبوونەکان زیاد دەکات.

00:02:45.332 --> 00:02:47.484
بۆ گەڕاندنەوەی 
ئەرکی ئاسایی خوێن،

00:02:47.484 --> 00:02:49.739
پێویستە خانە 
شێرپەنجەیەکانی خوێن لە ناو ببرێن.

00:02:49.739 --> 00:02:52.301
بەڵام لەبەر ئەوەی شێرپەنجەی 
خوێن گرێیەکی ڕەق نییە،

00:02:52.301 --> 00:02:54.458
ناتوانرێت بە 
نەشتەرگەری لاببرێن.

00:02:54.458 --> 00:02:58.506
لەبری ئەوە، خانەکان لە ناو لەشدا دەکوژرێن 
بە بەکارهێنانی چارەسەرە جۆراوجۆرەکان

00:02:58.506 --> 00:03:00.490
کە چارەسەری کیمیایی تێداییە،

00:03:00.490 --> 00:03:04.666
تێکەلەیەکە لە دەرمانەکان کە بە خێرایی
زۆربوونی خانەکان لە ناو دەبات.

00:03:04.666 --> 00:03:07.972
بەداخەوە، ئەمە کاریگەری لاوەکی
هەیە لەسەر خانە تەندروستەکان،

00:03:07.972 --> 00:03:11.412
وەک ئەوەی لە هەڵوەرینی 
قژەکان دا هەیە یان ریخۆڵەکان.

00:03:11.412 --> 00:03:14.463
و لە هەندێک حاڵەتدا، هەندێک 
دۆسیە بۆ چارەسەر زۆر پێویستە

00:03:14.463 --> 00:03:16.683
کە تێیدا هەموو خانەکانی
مۆخی ئێسک دەکوژن،

00:03:16.683 --> 00:03:19.047
لە ناویشیان دا خانە 
بنچینەییەکانی لەش.

00:03:19.047 --> 00:03:24.285
کاتێک ئەمە ڕوودەدات، جەستە چیتر توانای 
ئەوەی نیە خانەی نوێی خوێن دروست بکات.

00:03:24.285 --> 00:03:28.269
خۆشبەختانە، یارمەتی دەرەوە دەتوانێت
لە شێوەی خانەی سەرەکیدا بێت

00:03:28.269 --> 00:03:30.354
لە بەخشەرێکی مۆخی ئێسکەوە.

00:03:30.354 --> 00:03:32.993
هەر کە لە نەخۆشەکە دەچێندرێت،

00:03:32.993 --> 00:03:35.915
زۆر بە خێرایی خوێن و مۆخی
ئێسک دووبارە پڕ دەبنەوە .

00:03:35.915 --> 00:03:38.997
هەرچەندە، چاندنی مۆخی
ئێسک پڕۆسەیەکی ئاڵۆزە

00:03:38.997 --> 00:03:43.041
پێویستی بە گونجاندنی دژەجینی
هەیە لە نێوان وەرگر و بەخشەر

00:03:43.041 --> 00:03:46.512
بۆ پاراستنی خانە چێندراوەکان لە
هێرشی خانەکانی خودی نەخۆشەکە

00:03:46.512 --> 00:03:48.352
وەک تەنی بیانی.

00:03:48.352 --> 00:03:49.836
جیاواز لە چاندنی خوێن،

00:03:49.836 --> 00:03:51.964
هەزاران جۆری HLA هەیە،

00:03:51.964 --> 00:03:56.529
و تەنانەت لەوانەیە خوشک و برا و خزم و 
کەس و کاریش مۆخی ئێسکیان گونجاو نەبێت.

00:03:56.529 --> 00:04:00.245
ئەگەر ئەمە ڕەوشەکەبێت، گەڕانەکە بە دوای 
بەخشەر بۆ بنکەی زانیاری فراوان کراوە

00:04:00.245 --> 00:04:05.057
کە زانیاری جینی ملیۆنان 
بەخشەری مۆخی ئێسکی خۆبەخشی تیدایە.

00:04:05.057 --> 00:04:07.153
تا بەخشەری زیاتر هەبێت،

00:04:07.153 --> 00:04:11.652
نەخۆشی زیاتر ڕزگاردەکرێن لە 
ڕێگەی چاندنی سەرکەوتووانە

00:04:11.652 --> 00:04:16.912
شێرپەنجەی خوێن لەوانەیە نەخۆشییەکی 
ترسناک بێت بەڵام هیوا و هێز بوونی هەیە.