သင် လစာ ဘယ်လောက်ရလဲ။ အသံကျယ်ကြီး မဖြေပါနဲ့။ ဒါပေမဲ့ ခေါင်းထဲမှာ ကိန်းတစ်ခုထည့်ပါ။ ကဲ သင့်ဘေးမှာ ထိုင်နေတဲ့သူ လစာ ဘယ်လောက် ရတယ်ထင်လဲ။ ထပ်ပြီးဗျာ၊ အသံကျယ်ကြီးနဲ့ မဖြေပါနဲ့။ (ရယ်သံများ) အလုပ်မှာ သင့်ဘေးက အခန်းလေး ဒါမှမဟုတ် စားပွဲမှာ ထိုင်နေတဲ့လူ လစာဘယ်လောက် ရတယ်ထင်လဲ။ သင်သိပါသလား။ သင် သိသင့်လား။ သတိပြုပါ၊ ကျွန်တော့အတွက် ဒီမေးခွန်းတွေ မေးဖို့ဆိုတာတောင် အားနာစရာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဝန်ခံရမှာက၊ လူတိုင်းသိချင်တာမျိုးလေ။ အများစုဟာ ကိုယ့်လစာကို အများသိအောင် ပြောရမှာကို စိတ်မသက်မသာဖြစ်တယ်။ အိမ်နီးနားချင်းတွေကို မပြောချင်ဘူး၊ ရုံးနီးနားချင်းတွေကို လုံးဝ မပြောသင့်ဘူးပေါ့။ လက်ခံထားတဲ့ အကြောင်းရင်းက လူတိုင်းရတဲ့ လစာတွေ လူတိုင်းသိသွားရင် ပွက်လောရိုက်သွားမယ်ပေါ့။ ငြင်းခုံတာတွေ၊ ခိုက်ရန်တွေ ဖြစ်လာမယ်။ အလုပ်ထွက်တဲ့သူ တစ်ချို့တောင် ရှိနိုင်တယ်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ လျှို့ဝှက်မှုက ဒီပဋိပက္ခအားလုံး အတွက် တကယ့် အကြောင်းရင်းပဲလား။ ဒီလျှို့ဝှက်မှုကို ဖယ်လိုက်ရင် ဘာဖြစ်မလဲ။ ပွင့်လင်းမှုက ကုမ္ပဏီအတွင်းမှာ မျှတမှုနဲ့ စုပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုကို တိုးစေတယ်ဆိုရင်ရော။ လစာပေးတာ လုံးဝ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိရင် ဘာဖြစ်လာမလဲ။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်များစွာမှာ ကုမ္ပဏီလည်ပတ်ပုံရဲ့ အစဉ်အလာ အတွေးအမြင်ကို မေးခွန်းထုတ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ စွန့်ဦးထွင် ခေါင်းဆောင်တွေကို လေ့လာနေခဲ့တယ်။ လစာပေးတဲ့ ပြဿနာက ဆက်ဆက်ပေါ်လာတယ်။ အဖြေတွေက ဆက်ပြီး အံ့သြစရာပါ။ ဖြစ်သွားတာက လစာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ ကုမ္ပဏီက လစာတွေကို ပွင့်လင်းစွာ အသိပေးတာဟာ ဝန်ထမ်းရော၊ အဖွဲ့အစည်း နှစ်ရပ်လုံးအတွက်ပါ ပိုကောင်းတဲ့ အလုပ်ခွင်ဖြစ်စေတာပါ။ လူတွေဟာ အဖော်တွေနဲ့ သူတို့ လစာကို ဘယ်လိုယှဉ်ရမှန်း မသိတဲ့အခါ လစာလျှော့ပေးခံရတယ်၊ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတယ် လို့တောင် ပိုခံစားမိနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ဟာ လစာလျှော့ရတယ်၊ ခွဲခြားဆက်ခံရတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးကို ခွင့်ပြုထားတဲ့ နေရာတစ်ခုမှာ သင်ဟာ အလုပ်လုပ်ချင်လား။ ဒါပေမဲ့ လစာတွေ လျှို့ဝှက်ထားခြင်းက အဲဒီလိုဖြစ်စေကာ အဲဒါဟာ ရိုးအီနေတဲ့ အကျင့်ဟောင်းတစ်ခုပါ။ အမေရိကမှာ လုပ်သားတွေရဲ့ သူတို့လစာအား ဆွေးနွေးပိုင်ခွင့်ကို ဥပဒေနဲ့ ကာကွယ်ထားတာတောင် ရှိနေတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေက ကျော်ကြားတဲ့ ဥပမာတစ်ခုမှာ Vanity Fair မဂ္ဂဇင်းရဲ့ စီမံအုပ်ချုပ်မှုဟာ "ဝန်ထမ်းများအကြား လစာရရှိမှုအပေါ် ဆွေးနွေးခြင်းမပြုရ"လို့ ခေါင်းစဉ် တပ်ထားတဲ့ စာကို ဖြန့်ဝေခဲ့တယ်။ ဝန်ထမ်းများအကြား ရတဲ့လစာအား ဆွေးနွေးခြင်းကို "တားမြစ်သည်"တဲ့။ ကဲ ဒီစာက လူတိုင်းနဲ့တော့ အဆင်မပြေဘူးပေါ့။ New York စာပေ အထင်ကရ Dorothy Parker Robert Benchley၊ Robert Sherwood တို့ဟာ Algonquin Round Table က စာရေးဆရာတွေဖြစ်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာရေးအတွက် ရပ်တည်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ကာ နောက်နေ့ လစာရေးထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကို သူတို့လည်ပင်းမှာ ချိတ်ပြီး သူတို့ရဲ့ လစာကို ပြခဲ့တယ်။ (ရယ်သံများ) အားလုံး မြင်ဖို့ ရင်ဘတ်မှာ လစာရေးထားတာနဲ့ အလုပ်ကို လာတာကို မြင်ယောင်ကြည့်ပါ။ ဒါပေမဲ့ ဘာလို့ ကုမ္ပဏီတွေ လစာငွေ ဆွေးနွေးမှုကို အားမပေးတာလဲ။ ဘာလို့ တစ်ချို့က ဒါနဲ့ အဆင်ပြေပြီး တစ်ချို့က ဆန့်ကျင်ကြတာလဲ။ ဖြစ်သွားတာက လက်ခံထားတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေအပြင် လစာ လျှို့ဝှက်မှုဟာ တကယ်တော့ ငွေအမြောက်အများချွေတာဖို့ပါ။ မြင်ပြီနော် လစာတွေကို လျှို့ဝှက်ခြင်းဟာ စီးပွားရေးပညာရှင်တွေ ဆိုတဲ့ "သတင်း အချိုးမညီမှု" ကိုဖြစ်စေတယ်။ ဒါက ညှိနှိုင်းမှုတစ်ခုမှာ တစ်ဖွဲ့က တစ်ဖွဲ့ထက် သတင်းအချက်တွေ တစ်လှေကြီးပိုရတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုရှိရာပါ။ ခန့်ထားခြင်း (သို့) ရာထူတိုး (သို့) နှစ်စဉ် လစာတိုး ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ အလုပ်ရှင်ဟာ ငွေအများကြီး သက်သာဖို့ ဒီလျှို့ဝှက်မှုကို သုံးနိုင်ပါတယ်။ လူတိုင်းရဲ့ လစာသိရင် လစာတိုးဖို့ ဘယ်လို အချက်ကျကျ ညှိနှိုင်းနိုင်မှာကို မြင်ကြည့်ပါ။ စီးပွားရေးပညာရှင်တွေက သတင်း အချိုးမညီမှုဟာ စျေးကွက် ချော်နိုင်တယ်လို့ သတိပေးတယ်။ တစ်ယောက်က လစာဖြတ်ပိုင်းကို ကူးစက်ပေါ်မှာ ထားတော့ ရုတ်တရက် အချင်းချင်း ထအော်ကြရောလေ။ တကယ်က သတင်းအချက်အလက် အချိုးမညီမှုဟာ စျေးကွက် လုံးဝပျက်တဲ့အထိ ဖြစ်နိုင် တယ်လို့ သတိပေးတာတောင်နော်။ ကျွန်တော်တို့ အဲဒီကို ရောက်လုပြီ ထင်တယ်။ ဒီမှာ အကြောင်းပြချက်ပါ။ ပထမက ဝန်ထမ်းအများစုဟာ အဖော်တွေနဲ့ .ယှဉ်ရင် သူတို့ လစာ ဘယ်လိုနေမှန်း မသိတာပါ။ ဝန်ထမ်း ၇၀၀၀၀ ကို ၂၀၁၅ စစ်တမ်း ကောက်ခဲ့ရာ စျေးကွက်နှုန်းအတိုင်းရတဲ့ လူတိုင်းထဲက သုံးပုံနှစ်ပုံက သူတို့ဟာ လျှော့ပေးတာခံရတယ်လို့ ခံစားမိတယ်တဲ့။ လစာလျှော့ပေးတယ်လို့ ခံစားမိသူတိုင်းရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းက ထွက်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားတယ်တဲ့။ လျော့ပေးပေး၊ ပိုပေးပေးဒါမှမဟုတ် စျေးကွက်နှုန်းအတိုင်း အမှန်ပဲဆိုဆို ဘယ်နေရာဖြစ်ဖြစ်ပါ။ သင်ဟာ ဒီစစ်တမ်းမှာပါခဲ့မယ်ဆိုရင် ဘာပြောမလဲ။ လျှော့ပေးခံရလား။ ကောင်းပြီ၊ နေဦး ဘယ်လိုလုပ်ပြီး သိခဲ့ရမှာလဲ၊ အကြောင်းက ဒီအကြောင်း ပြောလို့မှမရတာ။ နောက်တစ်ခုက သတင်း အချိုးမညီမှု၊ လစာ လျှို့ဝှက်မှုဟာ ယနေ့ စျေးကွက်မှာ ရှိပြီးဖြစ်တဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို ပိုပြီး ဂရုမစိုက်ဖို့ ပိုလွယ်လာစေတယ်လေ။ Institute for Women's Policy Research က ၂၀၁၁ ခု အစီရင်ခံစာမှာ အမျိုးသားနဲ့ အမျိုးသမီးကြားက ကျား၊မ လုပ်ခ ကွာခြားချက်က ၂၃ ရာခိုင်နှုန်းပါ။ ဒါက တစ်ဒေါ်လာ ရတဲ့အပေါ်မှာ ၇၇ ဆင့်ရှိရာပါ။ ဒါပေမဲ့ လစာအဆင့်အချို့မှာ တွဲထားတဲ့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရမှာနဲ့ လူတိုင်းက အဲဒီအဆင့်တွေကို သိထားကြရာ ကျား၊မ လုပ်ခကွာခြားချက်က ၁၁ % ထိကျုံ့သွားကာ ဒါ စီးပွားရေးပညာရှင်တွေ ထိန်းချုပ်၊ မချုပ် အငြင်းပွားတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ အတွက် မထိန်းချုပ်ခင်ကပါ။ ကျား၊ မ လုပ်ခကွာခြားချက်ကို တကယ်ပဲ ပိတ်ချင်ရင် လစာ စာရင်းကို ဖွင့်လိုက်မှုဖြင့် စတင်သင့်တယ်။ ဒါက လုံးဝ စျေးကွက် ကျဆုံးမှုဟာ ဒီပုံပေါက်တယ်ဆိုရင် ပွင့်လင်းမှုဟာ သေချာပေါက်မျှာစေဖို့ တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းဖြစ်ပါမယ်။ ကဲ သဘောပေါက်တာက ကိုယ့်ကို ကသိကအောက် ဖြစ်စေလောက်တာကို လူတွေကို အသိပေးခြင်းဟာ ခွဲခြားဆက်ဆံတာခံနေရတယ်လို့ သင်အမြဲတွေးနေမိတာ၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်ဇနီး၊ သမီး (သို့) ညီမဟာ မမျှမတ လစာရနေလား ဆိုတာထက် ကသိကအောက် နည်းတာမဟုတ်တာပါ။ ပွင့်လင်းမှုဟာ သေချာပေါက် မျှတစေဖို့ အကောင်းဆုံး နည်းလမ်း ဖြစ်ကျန်နေပြီး လစာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုက ဒါကိုလုပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စွန့်ဦးထွင်နဲ့ လုပ်ငန်းစု ခေါင်းဆောင်တွေဟာ လစာတွေကို အသိပေးတာနဲ့ စမ်းသပ်နေတာ နှစ်တွေချီနေပါပြီ။ ဥပမာ Dane Atkinson ပါ။ Dane ဟာ လစာငွေ လျှို့ဝှက်မှု စည်းကမ်း ချက်ထဲမှာ ကုမ္ပဏီများစွာကို စခဲ့တဲ့ ဆက်တိုက် စွန့်ဦးထွင်ဖြစ်ပြီး ဒီစည်းကမ်းကို အရည်အချင်းတူတဲ့ လူနှစ်ယောက်ကို ညှိနှိုင်းနိုင်ပုံအပေါ် မူတည်ပြီး အင်မတန် မတူတဲ့ လစာတွေ ပေးဖို့တောင် သုံးခဲ့တယ်။ ဒါရဲ့ အကျိုးဆက်အဖြစ် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပဋိပက္ခကို မြင်မိတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့ရဲ့ အသစ်ဆုံး ကုမ္ပဏီ SumAll စတော့ အစတည်းက လစာ ပွင့်လင်း မြင်သာမှုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်။ အကျိုးဆက်တွေက အံ့သြစရာပါ။ လေ့လာမှု တစ်ခုပြီး တစ်ခုမှာ လူတွေ သူတို့ လစာရပုံနဲ့ သူတို့ အဖော်တွေရဲ့ လစာနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ပုံ သိတော့ သူတို့ဟာ လုပ်ဆောင်မှုကို တိုးတက်အောင် ကြိုးစားဖို့၊ ပိုအံကျဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်ကာ အလုပ်ထွက်နိုင်ခြေ ပိုနည်းသွားတယ်။ ဒါကြောင့် Dane တင် မကဘူး။ Buffer လို နည်းပညာ ကနဦး လုပ်ငန်းတွေကနေ ဝန်ထမ်း သိန်းချီရှိတဲ့ Whole Foods အထိပါ၊ အဲဒီမှာ သင့်လစာကို လူတိုင်း မြင်နိုင်ရုံမက စတိုးနဲ့ ဌာနအတွက် အတွက် လုပ်ဆောင်မှု အချက်အလက်ပါ ကုမ္ပဏီ ရုံးတွင်းကွန်ရက်မှာ အားလုံးမြင်နိုင်ပါတယ်။ ကဲ လစာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုက ပုံစံအများကြီးရှိပါတယ်။ အားလုံးနဲ့ ကိုက်တဲ့ ပုံစံမရှိပါ။။ တစ်ချို့က သူတို့လစာကို အားလုံးမြင်ဖို့ တင်တယ်။ တစ်ချို့က ကုမ္ပဏီတွင်းမှာပဲ သိစေချင်တယ်။ တစ်ချို့က လစာတွက်တဲ့ ပုံသေနည်းတင်ပြီး အခြားသူတွေက လစာအဆင့်တွေတင်ကာ ဒီအဆင့်တွေက လူတိုင်းနဲ့ တွဲလိုက်တယ်။ ဒီတော့ ရုံးဝန်းကျင်က သင့်ဝန်ထမ်းတွေ အားလုံးအတွက် ဆိုင်းဘုတ်တွေ လုပ်ပေးစရာမလိုပါဘူး။ အိမ်မှာ လုပ်ခဲ့တဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ဆွဲသူဟာ သင်တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်ဖို့ မလိုပါဘူ။ ဒါပေမဲ့ အားလုံး လစာ ပွင့်လင်းမှုဆီ ခြေလှမ်းကျဲတွေ လှမ်းနိုင်တယ်။ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ လူတွေအတွက် လစာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုဆီ ရှေ့ဆက်ဖို့ ဒါဟာ ရှေ့ဆက်ဖို့ အချိန်ပါ။ လုပ်ပိုင်ခွင့် မရှိသူတွေအတွက်တော့ သင့်တို့ရဲ့ အခွင့်အရေးအတွက် ထတောင်းဖို့ အချိန်ပါ။ ဒီတော့ သင် လစာ ဘယ်လောက်ရလဲ။ ကိုယ့်နဲ့အတူ အလုပ်လုပ်သူတွေနဲ့ ဘယ်လို နှိုင်းယှဉ်လဲ။ သင် သိသင့်တယ်လေ။ သူတို့ရော သိသင့်တာပေါ့။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ (လက်ခုပ်သံများ)