1
00:00:00,825 --> 00:00:02,464
Da li ste čuli vesti?

2
00:00:02,488 --> 00:00:05,438
Nalazimo se u revoluciji čiste energije?

3
00:00:05,462 --> 00:00:07,452
U Berkliju u Kaliforniji, gde živim,

4
00:00:07,476 --> 00:00:09,884
čini se kao da svakog dana
vidim da se pojavljuje

5
00:00:09,884 --> 00:00:11,784
novi krov sa solarnim pločama,

6
00:00:11,784 --> 00:00:13,511
električni auto na prilazu kući.

7
00:00:13,812 --> 00:00:17,027
Nemačka ponekad dobija
pola svoje energije od sunca,

8
00:00:17,051 --> 00:00:21,148
a Indija je trenutno posvećena građenju
10 puta više solarnih postrojenja

9
00:00:21,148 --> 00:00:22,896
nego ih mi imamo u Kaliforniji,

10
00:00:22,920 --> 00:00:24,442
do 2022.

11
00:00:24,896 --> 00:00:27,246
Čini se da se čak
i nuklearna energija vraća.

12
00:00:27,874 --> 00:00:30,919
Bil Gejts u Kini radi sa inženjerima,

13
00:00:30,943 --> 00:00:33,740
40 različitih kompanija koje rade zajedno

14
00:00:33,764 --> 00:00:37,089
u trci da naprave prvi reaktor
kojeg pokreće otpad,

15
00:00:37,113 --> 00:00:38,350
koji ne može da se istopi,

16
00:00:38,374 --> 00:00:39,972
a koji je jeftiniji od uglja.

17
00:00:40,492 --> 00:00:42,790
Možda ćete pitati:

18
00:00:42,790 --> 00:00:45,227
da li će ceo ovaj problem
sa globalnim zagrevanjem

19
00:00:45,251 --> 00:00:48,201
biti mnogo lakše rešiv
nego što su svi mislili?

20
00:00:48,504 --> 00:00:50,455
To smo želeli da saznamo,

21
00:00:50,479 --> 00:00:53,721
pa smo moje kolege i ja odlučili
da zaronimo u podatke.

22
00:00:53,745 --> 00:00:55,772
Bili smo malo skeptični kod nekih delova

23
00:00:55,796 --> 00:00:57,803
revolucije čiste energije,

24
00:00:57,827 --> 00:01:00,587
ali ono što smo otkrili
zaista nas je iznenadilo.

25
00:01:00,611 --> 00:01:04,521
Prva stvar je da se povećava
količina čiste energije.

26
00:01:04,545 --> 00:01:08,666
Ovo je električna energija iz izvora
čiste energije tokom proteklih 20 godina.

27
00:01:09,023 --> 00:01:12,741
Ali kada pogledate procente
globalne električne energije

28
00:01:12,765 --> 00:01:14,104
iz izvora čiste energije,

29
00:01:14,128 --> 00:01:18,694
to je zapravo opalo sa 36% na 31%.

30
00:01:18,718 --> 00:01:20,900
A ukoliko vam je stalo
do klimatskih promena,

31
00:01:20,924 --> 00:01:23,070
morate ići u suprotnom pravcu

32
00:01:23,094 --> 00:01:26,644
tako da 100% naše električne energije
ide iz čistih izvora energije,

33
00:01:26,668 --> 00:01:28,266
što je brže moguće.

34
00:01:28,290 --> 00:01:29,447
Sada se možda pitate:

35
00:01:29,471 --> 00:01:33,340
"Hajde, koliko može da bude pet procenata
svetske električne energije?"

36
00:01:33,364 --> 00:01:35,131
Ispostavlja se da je to mnogo.

37
00:01:35,155 --> 00:01:38,298
To je jednako 60 nuklearnih elektrana

38
00:01:38,322 --> 00:01:41,933
veličine Kanjona Diablo, poslednje
nuklearne elektrane u Kaliforniji,

39
00:01:41,957 --> 00:01:45,626
ili 900 solarnih farmi veličine Topaza,

40
00:01:45,650 --> 00:01:48,179
koja je jedna od najvećih
solarnih farmi na svetu

41
00:01:48,203 --> 00:01:50,829
i svakako najveća u Kaliforniji.

42
00:01:51,587 --> 00:01:54,831
Veliki deo ovoga je prosto činjenica
da se fosilna goriva šire

43
00:01:54,855 --> 00:01:56,108
brže od čiste energije.

44
00:01:56,132 --> 00:01:57,371
I to je razumljivo.

45
00:01:57,395 --> 00:01:59,110
Prosto je mnogo siromašnih zemalja

46
00:01:59,134 --> 00:02:01,587
koje još uvek koriste drvo
i balegu i ugalj

47
00:02:01,611 --> 00:02:02,970
kao glavni izvor energije

48
00:02:02,970 --> 00:02:04,671
i njima su potrebna moderna goriva.

49
00:02:04,695 --> 00:02:06,644
Ali dešava se još nešto,

50
00:02:06,668 --> 00:02:10,723
a to je da je jedan od ovih izvora
čiste energije naročito

51
00:02:10,747 --> 00:02:14,155
u opadanju u apsolutnom smislu,

52
00:02:14,179 --> 00:02:15,680
ne samo relativno.

53
00:02:15,704 --> 00:02:17,078
A to je nuklearna energija.

54
00:02:17,078 --> 00:02:20,591
Možete videti da je njeno stvaranje
opalo za sedam procenata

55
00:02:20,615 --> 00:02:22,452
tokom proteklih 10 godina.

56
00:02:22,476 --> 00:02:25,424
Solarna energija i energija vetra
napravile su značajne pomake,

57
00:02:25,424 --> 00:02:28,016
tako da se čuje dosta
o tome kako to zaista nije bitno,

58
00:02:28,040 --> 00:02:30,622
jer će solarna i energija vetra
nadoknaditi razliku.

59
00:02:30,622 --> 00:02:32,838
Ali iz podataka se zaključuje
nešto drugačije.

60
00:02:32,838 --> 00:02:36,637
Kada se kombinuje sva električna energija
od solarne energije i energije vetra,

61
00:02:36,637 --> 00:02:40,550
videćete da ona zapravo nadoknađuje
jedva pola opadanja od nuklearne energije.

62
00:02:41,758 --> 00:02:44,076
Pogledajmo SAD bliže.

63
00:02:44,100 --> 00:02:47,891
Tokom proteklih nekoliko godina -
zapravo 2013, 2014 -

64
00:02:47,915 --> 00:02:51,384
ishitreno smo zatvorili
četiri nuklearne elektrane.

65
00:02:51,408 --> 00:02:54,207
Skoro potpuno su zamenjene
fosilnim gorivima,

66
00:02:54,231 --> 00:02:57,737
a posledica je da smo izbrisali

67
00:02:57,761 --> 00:03:02,687
skoro jednaku količinu eletkrične energije
koju dobijamo iz solarnih izvora.

68
00:03:02,711 --> 00:03:05,693
To nije jedinstveno za nas.

69
00:03:05,693 --> 00:03:09,364
Ljudi misle za Kaliforniju da vodi u
čistoj energiji i klimatskim standardima,

70
00:03:09,364 --> 00:03:11,216
ali kada smo pogledali podatke,

71
00:03:11,240 --> 00:03:12,741
zapravo smo otkrili

72
00:03:12,765 --> 00:03:15,968
da je Kalifornija smanjivala emisije
sporije od nacionalnog proseka,

73
00:03:15,992 --> 00:03:17,835
između 2000 i 2015.

74
00:03:18,359 --> 00:03:19,594
Šta je sa Nemačkom?

75
00:03:19,618 --> 00:03:21,651
Oni imaju dosta čiste energije.

76
00:03:21,675 --> 00:03:23,406
Ali kada pogledate podatke,

77
00:03:23,430 --> 00:03:26,708
emisije Nemačke zapravo rastu od 2009.

78
00:03:26,732 --> 00:03:29,307
i nema skoro nikoga ko će vam reći

79
00:03:29,331 --> 00:03:32,919
da će oni ispuniti svoja obećanja,
koja se tiču klimatskih promena, do 2020.

80
00:03:33,137 --> 00:03:34,889
Nije teško razumeti razlog.

81
00:03:34,913 --> 00:03:38,216
Solarna i energija vetra daju pogon
oko 10 do 20% vremena,

82
00:03:38,240 --> 00:03:40,288
što znači da kada ne sija sunce

83
00:03:40,312 --> 00:03:41,664
i ne duva vetar,

84
00:03:41,688 --> 00:03:43,839
još uvek vam je potrebna
energija za bolnice,

85
00:03:43,863 --> 00:03:46,593
domaćinstva, gradove, fabrike.

86
00:03:46,617 --> 00:03:50,521
I iako su akumulatori napredovali
poprilično u poslednje vreme,

87
00:03:50,545 --> 00:03:53,253
zapravo nikada neće biti
jednako efikasni

88
00:03:53,277 --> 00:03:54,476
kao električna mreža.

89
00:03:54,500 --> 00:03:57,827
Svaki put kada stavite električnu energiju
u akumulator i izvučete je,

90
00:03:57,827 --> 00:04:00,907
izgubite oko 20 do 40% snage.

91
00:04:00,990 --> 00:04:03,437
Zato, kada u Kaliforniji

92
00:04:03,437 --> 00:04:06,801
pokušavamo da se nosimo sa svom
solarnom energijom koju smo doneli -

93
00:04:06,825 --> 00:04:09,769
sada dobijamo oko 10% električne energjie
iz solarnih izvora -

94
00:04:09,769 --> 00:04:12,255
kada sunce zađe,
i ljudi se vrate kućama s posla

95
00:04:12,279 --> 00:04:14,769
i uključe svoje klime i TV-ove

96
00:04:14,793 --> 00:04:16,691
i svaki drugi aparat u kući,

97
00:04:16,715 --> 00:04:19,176
potrebno nam je mnogo rezervi
u vidu prirodnog gasa.

98
00:04:19,200 --> 00:04:20,365
Mi smo zapravo stavljali

99
00:04:20,389 --> 00:04:23,303
dosta prirodnog gasa u padine planine.

100
00:04:23,616 --> 00:04:25,865
To je funkcionisalo dobro jedno vreme,

101
00:04:25,889 --> 00:04:28,880
ali krajem prošle godine,
došlo je do curenja.

102
00:04:28,904 --> 00:04:30,744
Ovo je Kanjon Aliso.

103
00:04:30,768 --> 00:04:33,782
Iscurelo je toliko metana

104
00:04:33,806 --> 00:04:36,992
da je to bilo jednako stavljanju
pola miliona automobila na puteve.

105
00:04:37,016 --> 00:04:40,913
Prešli smo sva ograničenja
koja se tiču klimatskih promena za godinu.

106
00:04:41,681 --> 00:04:43,005
Šta je sa Indijom?

107
00:04:43,029 --> 00:04:46,044
Ponekad zaista morate da putujete
da biste dobili prave podatke,

108
00:04:46,044 --> 00:04:48,285
tako da smo otputovali
u Indiju pre par meseci.

109
00:04:48,309 --> 00:04:51,930
Upoznali smo sve bitne zvaničnike -
za solarnu, nuklearnu i druge energije -

110
00:04:51,930 --> 00:04:53,005
i rekli su nam:

111
00:04:53,029 --> 00:04:55,083
"Zapravo imamo ozbiljnije probleme

112
00:04:55,107 --> 00:04:56,782
od Nemačke i Kalifornije.

113
00:04:56,806 --> 00:05:00,339
Nemamo rezerve;
nemamo sav taj prirodni gas.

114
00:05:00,363 --> 00:05:02,895
A to je samo početak.

115
00:05:02,919 --> 00:05:05,808
Recimo da želimo da dođemo
do 100 gigavata do 2022.

116
00:05:05,832 --> 00:05:07,784
Ali prošle godine smo imali samo pet

117
00:05:07,808 --> 00:05:09,846
a godine pre toga, imali smo pet."

118
00:05:09,870 --> 00:05:12,746
Hajde da bliže pogledamo
nuklearnu energiju.

119
00:05:12,770 --> 00:05:15,993
Međuvladin panel za klimatske promene
Ujedinjenih nacija

120
00:05:16,017 --> 00:05:18,988
pregledao je sadržaj ugljenika
svih ovih različitih goriva

121
00:05:19,012 --> 00:05:22,945
i nuklearna energija ima
jako niske vrednosti - niže od solarne.

122
00:05:22,969 --> 00:05:26,864
Jasno je da nuklearna energija
daje mnogo pogonske energije -

123
00:05:26,888 --> 00:05:29,441
24 časa dnevno, sedam dana nedeljno.

124
00:05:29,465 --> 00:05:33,399
Tokom jedne godine, jedna elektrana
može davati energiju 92% vremena.

125
00:05:33,423 --> 00:05:35,995
Zanimljivo je to da kada pogledate zemlje

126
00:05:36,019 --> 00:05:38,345
koje su koristile razne vrste
čistih energija,

127
00:05:38,345 --> 00:05:40,485
postoji samo nekoliko njih
koje su to radile

128
00:05:40,509 --> 00:05:43,464
tempom koji je bio jednak
nošenju sa krizom klimatskih promena.

129
00:05:43,464 --> 00:05:45,889
Nuklearna energija se čini
prilično dobrim rešenjem,

130
00:05:45,889 --> 00:05:47,501
ali postoji velik problem

131
00:05:47,525 --> 00:05:49,555
a siguran sam da ste ga svi svesni,

132
00:05:49,579 --> 00:05:52,407
a to je da je ljudi zaista ne vole.

133
00:05:52,431 --> 00:05:55,622
Rađeno je istraživanje
sa ljudima širom sveta,

134
00:05:55,646 --> 00:05:58,149
ne samo u SAD ili Evropi,

135
00:05:58,173 --> 00:05:59,704
preko oko godinu i po dana.

136
00:05:59,728 --> 00:06:01,062
Otkrili su to

137
00:06:01,086 --> 00:06:04,878
da je nuklearna energija zapravo jedan
od najnepopularnijih oblika energije.

138
00:06:04,902 --> 00:06:07,332
Čak je i nafta popularnija
od nuklearne energije.

139
00:06:07,356 --> 00:06:10,522
Iako je nuklearna pomalo
bolja od uglja, stvar je u tome

140
00:06:10,546 --> 00:06:13,507
da se ljudi zaista ne boje uglja
na isti način

141
00:06:13,507 --> 00:06:16,804
na koji se boje nuklearne energije,
što je zaista podsvesna stvar.

142
00:06:16,828 --> 00:06:18,463
Čega se onda bojimo?

143
00:06:18,487 --> 00:06:20,037
Postoje tri stvari.

144
00:06:20,061 --> 00:06:22,301
Bezbednost samih elektrana -

145
00:06:22,325 --> 00:06:25,130
strah da će se istopiti i napraviti štetu;

146
00:06:25,154 --> 00:06:26,499
otpad iz elektrana;

147
00:06:26,523 --> 00:06:29,030
i asocijacija na oružje.

148
00:06:29,562 --> 00:06:30,998
Mislim da je razumljivo

149
00:06:31,022 --> 00:06:35,064
da inženjeri gledaju na te probleme
i traže tehnološka rešenja.

150
00:06:35,088 --> 00:06:38,071
Zbog toga Bil Gejts u Kini
razvija napredne reaktore.

151
00:06:38,095 --> 00:06:41,219
Zato 40 različitih preduzetnika
radi na ovom problemu.

152
00:06:41,243 --> 00:06:43,168
I ja sam lično veoma uzbuđen zbog ovoga.

153
00:06:43,168 --> 00:06:46,258
Uradili smo izveštaj "Kako napraviti
nuklearnu energiju jeftinom".

154
00:06:46,258 --> 00:06:48,652
Torijumski reaktor je
naročito obećavajuće rešenje.

155
00:06:48,652 --> 00:06:51,270
Kada me je naučnik za klimatske promene,
Džejms Hansen,

156
00:06:51,270 --> 00:06:52,983
upitao da li želim da idem u Kinu

157
00:06:53,007 --> 00:06:55,301
i pogledam kineski program
za nuklearnu energiju,

158
00:06:55,301 --> 00:06:56,665
jedva sam dočekao priliku.

159
00:06:56,689 --> 00:06:59,880
Tamo smo bili sa inženjerima sa MIT-a
i Univerziteta u Berkliju.

160
00:06:59,904 --> 00:07:01,554
U sebi sam mislio

161
00:07:01,554 --> 00:07:03,916
da će Kinezi sa nuklearnom energijom
moći da urade

162
00:07:03,940 --> 00:07:05,987
ono što su uradili sa mnogo toga drugog -

163
00:07:06,011 --> 00:07:08,071
početi da izbacuju
male nuklerarne reaktore

164
00:07:08,071 --> 00:07:09,964
na proizvodnim trakama,

165
00:07:09,964 --> 00:07:14,352
pakovati ih kao ajfone ili mekbukove
i slati ih širom sveta.

166
00:07:14,376 --> 00:07:16,359
Uzeo bih jedan sebi u Berkliju.

167
00:07:17,120 --> 00:07:19,081
Ali otkrio sam nešto drugačije.

168
00:07:19,105 --> 00:07:22,009
Prezentacije su sve bile uzbudljive
i veoma obećavajuće;

169
00:07:22,033 --> 00:07:24,519
trenutno rade na više reaktora.

170
00:07:24,543 --> 00:07:27,848
Došlo je vreme za torijumski reaktor
i dosta nas se uzbudilo.

171
00:07:27,872 --> 00:07:31,271
Prošli su kroz celu prezentaciju,
došli su do vremenske linije

172
00:07:31,295 --> 00:07:32,552
i rekli su:

173
00:07:32,576 --> 00:07:36,094
"Imaćemo torijumski reaktor na topljenu so

174
00:07:36,118 --> 00:07:38,283
spreman za prodaju šriom sveta

175
00:07:38,307 --> 00:07:39,869
do 2040."

176
00:07:40,850 --> 00:07:42,463
A ja sam rekao: "Šta?"

177
00:07:42,487 --> 00:07:43,502
(Smeh)

178
00:07:43,526 --> 00:07:45,534
Pogledao sam kolege i rekao:

179
00:07:45,558 --> 00:07:47,026
"Oprostite -

180
00:07:47,050 --> 00:07:49,380
možete li vi momci da to malo ubrzate?

181
00:07:49,404 --> 00:07:52,478
Pošto smo pomalo
u klimatskoj krizi trenutno.

182
00:07:52,502 --> 00:07:55,228
I da, vaši gradovi su zaista zagađeni."

183
00:07:55,252 --> 00:07:57,570
Odgovorili su sa:

184
00:07:57,594 --> 00:08:00,374
"Nisam siguran šta ste čuli
o našem torijumskom programu,

185
00:08:00,398 --> 00:08:02,313
ali nemamo trećinu budžeta

186
00:08:02,337 --> 00:08:05,449
i vaše ministarstvo energetike
nije bilo baš predusretljivo

187
00:08:05,473 --> 00:08:08,954
sa svim podacima koje imate
u vezi sa testiranjem reaktora."

188
00:08:09,382 --> 00:08:11,740
Onda sam rekao: "Pa, imam ideju.

189
00:08:11,764 --> 00:08:15,360
Znate kako imate 10 godina
za demonstraciju tog reaktora?

190
00:08:15,384 --> 00:08:16,956
Hajde da preskočimo to

191
00:08:16,980 --> 00:08:19,330
i da odmah krenemo na komercijalizaciju.

192
00:08:19,354 --> 00:08:21,000
To će uštedeti novac i vreme."

193
00:08:21,379 --> 00:08:23,971
Inženjer me je samo pogledao i rekao:

194
00:08:23,995 --> 00:08:25,621
"Da vas pitam nešto:

195
00:08:25,645 --> 00:08:29,163
Da li biste kupili automobil
koji nikad pre toga nije bio isproban?"

196
00:08:29,913 --> 00:08:31,510
Šta onda sa drugim reaktorima?

197
00:08:31,534 --> 00:08:34,986
Imaju reaktor koji je sada na internetu,
počinju da ga prodaju.

198
00:08:35,010 --> 00:08:37,706
To je reaktor na gas koji radi
na visokim temperaturama.

199
00:08:37,706 --> 00:08:38,793
Ne može da se istopi.

200
00:08:38,845 --> 00:08:41,580
Ali je veoma velik i nezgrapan,
to je deo bezbednosti

201
00:08:41,604 --> 00:08:43,892
i niko ne misli da će ikad biti jeftiniji

202
00:08:43,916 --> 00:08:45,856
od reaktora koje imamo.

203
00:08:45,880 --> 00:08:49,610
Oni koji koriste otpad kao gorivo
su zaista super kao ideje, ali je istina

204
00:08:49,610 --> 00:08:52,028
da još uvek zapravo ne znamo
kako da to izvedemo.

205
00:08:52,052 --> 00:08:54,647
Postoji rizik da ćete zapravo
napraviti više otpada

206
00:08:54,671 --> 00:08:57,465
i većina ljudi misli da ako uključite

207
00:08:57,489 --> 00:08:59,571
taj deo procesa sa otpadom,

208
00:08:59,595 --> 00:09:02,562
da će sve to napraviti celu mašinu
mnogo skupljom,

209
00:09:02,586 --> 00:09:04,918
da se samo dodaje
još jedan komplikovan korak.

210
00:09:05,765 --> 00:09:07,059
Istina je da postoje

211
00:09:07,695 --> 00:09:10,845
prava pitanja o tome koliko toga
ćemo zapravo uraditi.

212
00:09:10,869 --> 00:09:13,755
Otišli smo u Indiju i pitali
za nuklearni program.

213
00:09:13,779 --> 00:09:16,177
Pre Pariskog klimatskog dovora,
iz vlade su rekli

214
00:09:16,201 --> 00:09:19,257
da će uraditi nešto poput
30 novih nuklearnih elektrana.

215
00:09:19,281 --> 00:09:21,352
Ali kada smo došli tamo i ispitali ljude

216
00:09:21,376 --> 00:09:23,457
i čak pogledali unutrašnje dokumente,

217
00:09:23,481 --> 00:09:25,933
oni sada kažu da će ih napraviti oko pet.

218
00:09:25,957 --> 00:09:28,503
U većini sveta, naročito bogatog sveta,

219
00:09:28,527 --> 00:09:30,813
ne pričaju o građenju novih reaktora.

220
00:09:30,837 --> 00:09:33,125
Mi zapravo pričamo o rušenju reaktora

221
00:09:33,149 --> 00:09:34,815
pre nego im istekne radni vek.

222
00:09:34,839 --> 00:09:37,591
Nemačka zapravo vrši pritisak
na svoje susede da urade to.

223
00:09:37,591 --> 00:09:39,588
Spomenuo sam SAD -
mogli bismo da izgubimo

224
00:09:39,588 --> 00:09:43,825
polovinu svojih reaktora
tokom narednih 15 godina,

225
00:09:43,849 --> 00:09:46,340
što bi zbrisalo oko 40% smanjenja emisija

226
00:09:46,340 --> 00:09:49,034
koje treba da dobijemo
u okviru Plana za čistu energiju.

227
00:09:49,064 --> 00:09:52,125
U Japanu su, naravno, onesposobili
sve svoje nuklearne elektrane,

228
00:09:52,149 --> 00:09:54,892
zamenili su ih ugljem, prirodnim gasom,
sagorevanjem nafte

229
00:09:54,892 --> 00:09:58,088
i očekuje se da će aktivirati
samo trećinu do dve trećine.

230
00:09:58,112 --> 00:10:00,657
Kada smo prošli kroz brojeve

231
00:10:00,681 --> 00:10:02,004
i dodali sve to -

232
00:10:02,028 --> 00:10:05,149
koliko vidimo da će nuklearne energije
Kina i Indija aktivirati

233
00:10:05,173 --> 00:10:07,135
tokom narednih 15 godina,

234
00:10:07,159 --> 00:10:10,715
koliko rizikujemo da se ugasi -

235
00:10:10,739 --> 00:10:13,028
ovo je bilo najstrašnjije otkriće.

236
00:10:13,052 --> 00:10:17,143
Otkrili smo da je svet
zapravo pod rizikom da izgubi

237
00:10:17,497 --> 00:10:22,031
četiri puta više čiste energije nego što
smo izgubili tokom proteklih 10 godina.

238
00:10:22,055 --> 00:10:25,405
Drugim rečima, nismo
u revoluciji čiste energije,

239
00:10:25,429 --> 00:10:27,539
nego u krizi čiste energije.

240
00:10:28,992 --> 00:10:32,778
Razumljivo je onda da će inženjeri
tražiti tehničko rešenje

241
00:10:32,778 --> 00:10:35,142
za strah koji ljudi imaju
od nuklearne energije.

242
00:10:35,166 --> 00:10:37,942
Ali kada uzmete u obzir
da su ovo veliki izazovi,

243
00:10:37,966 --> 00:10:40,251
da će biti potrebno dosta vremena
da se oni reše,

244
00:10:40,275 --> 00:10:42,021
a postoji i drugi problem:

245
00:10:42,045 --> 00:10:45,352
da li će ta tehnička rešenja
zaista rešiti strah kod ljudi?

246
00:10:45,828 --> 00:10:47,386
Uzmimo u obzir bezbednost.

247
00:10:47,410 --> 00:10:49,895
Znate, uprkos tome šta ljudi misle,

248
00:10:49,919 --> 00:10:53,172
teško je otkriti kako napraviti
nuklearnu energiju mnogo bezbednijom.

249
00:10:53,172 --> 00:10:55,394
Svaki medicinski časopis
koji se toga dotakne -

250
00:10:55,418 --> 00:10:58,526
ovo je najskorije istraživanje
britanskog časopisa "Lanset",

251
00:10:58,550 --> 00:11:00,557
jednog od najuvaženijih
časopisa na svetu -

252
00:11:00,557 --> 00:11:04,146
nuklearna energija je najbezbedniji način
da se proizvodi pouzdana energija.

253
00:11:04,146 --> 00:11:05,811
Svako se boji nesrećnih slučajeva.

254
00:11:05,811 --> 00:11:07,669
Pogledajte podatke o nesrećama -

255
00:11:07,693 --> 00:11:09,188
Fukušima, Černobil -

256
00:11:09,212 --> 00:11:12,135
Svetska zdravstvena organizacija
dolazi do istog zaključka -

257
00:11:12,135 --> 00:11:15,914
najveći deo štete nastaje
zbog toga što ljudi paniče,

258
00:11:15,938 --> 00:11:18,258
a paniče jer se plaše.

259
00:11:18,282 --> 00:11:19,507
Drugim rečima,

260
00:11:19,531 --> 00:11:23,064
šteta koja nastaje
zapravo ne nastaje zbog mašina

261
00:11:23,088 --> 00:11:24,469
ili radijacije.

262
00:11:24,493 --> 00:11:26,222
Ona nastaje zbog naših strahova.

263
00:11:26,573 --> 00:11:28,018
A šta je sa otpadom?

264
00:11:28,042 --> 00:11:29,634
Svi brinu zbog otpada.

265
00:11:29,658 --> 00:11:31,841
Kod otpada je zanimljivo to

266
00:11:31,865 --> 00:11:33,284
koliko malo ga ima.

267
00:11:33,308 --> 00:11:34,785
Ovo je samo iz jedne elektrane.

268
00:11:34,785 --> 00:11:37,900
Ukoliko uzmete sav nuklearni otpad
koji smo ikad proizveli u SAD-u

269
00:11:37,900 --> 00:11:40,429
i stavite ga na teren
za američki fudbal, složite ga,

270
00:11:40,429 --> 00:11:42,556
dostigao bi samo 6 metara visine.

271
00:11:42,580 --> 00:11:45,854
A ljudi kažu da on truje ljude
ili radi nešto -

272
00:11:45,878 --> 00:11:48,777
to se ne dešava, on samo stoji tu
i neko ga posmatra.

273
00:11:48,801 --> 00:11:50,188
Nema ga mnogo.

274
00:11:50,212 --> 00:11:54,035
Nasuprot tome, otpad koji ne kontrolišemo
iz proizvodnje energije -

275
00:11:54,059 --> 00:11:57,183
nazivamo ga "zagađenjem"
i on ubija sedam miliona ljudi godišnje

276
00:11:57,207 --> 00:12:00,036
i on predstavlja ozbiljnu pretnju
za globalno zagrevanje.

277
00:12:00,060 --> 00:12:04,012
Istina je da čak i kada bismo postali
dobri u korišćenju otpada kao goriva,

278
00:12:04,036 --> 00:12:06,311
uvek će ostati nešto goriva.

279
00:12:06,335 --> 00:12:10,206
To znači da će uvek biti ljudi
koji će misliti da je to velik problem

280
00:12:10,230 --> 00:12:13,534
iz razloga koji se možda ne tiču toliko
samog otpada

281
00:12:13,558 --> 00:12:14,827
koliko mislimo.

282
00:12:14,851 --> 00:12:16,596
A šta je sa oružjem?

283
00:12:17,052 --> 00:12:20,345
Možda najviše iznenađuje to
što ne možemo naći nikakve primere

284
00:12:20,369 --> 00:12:22,322
zemalja koje imaju nuklearnu energiju

285
00:12:22,346 --> 00:12:24,774
i onda odjednom odluče da nabave oružje.

286
00:12:24,798 --> 00:12:26,590
Zapravo funkcioniše potpuno obrnuto.

287
00:12:26,590 --> 00:12:28,690
Otkrili smo da je jedini način koji znamo

288
00:12:28,714 --> 00:12:31,166
da se rešimo velike količine
nuklearnog oružja

289
00:12:31,190 --> 00:12:33,990
taj da koristimo
plutonijum iz bojevih glava

290
00:12:34,014 --> 00:12:36,466
kao gorivo u našim nuklearnim elektranama.

291
00:12:36,490 --> 00:12:40,404
I tako, ako želite da se rešite
nuklearnog oružja u svetu,

292
00:12:40,428 --> 00:12:43,090
onda će nam biti potrebno
mnogo više nuklearne energije.

293
00:12:43,955 --> 00:12:46,828
(Aplauz)

294
00:12:49,515 --> 00:12:50,881
Dok sam napuštao Kinu,

295
00:12:50,905 --> 00:12:54,094
inženjer koji je tamo doveo Bila Gejtsa
povukao me je na stranu

296
00:12:54,118 --> 00:12:56,899
i rekao: "Znaš, Majkl,
cenim tvoje interesovanje

297
00:12:56,923 --> 00:12:59,630
za različite tehnologije dopremanja
nuklearne energije,

298
00:12:59,654 --> 00:13:02,400
ali postoji osnovniji problem,

299
00:13:02,400 --> 00:13:05,139
a to je da prosto ne postoji
dovoljno globalne potražnje.

300
00:13:05,163 --> 00:13:08,032
Možemo da napravimo ove mašine
na proizvodnim trakama,

301
00:13:08,032 --> 00:13:09,856
znamo kako da stvari pravimo jeftino,

302
00:13:09,880 --> 00:13:12,278
ali prosto ne postoji dovoljno ljudi
koji ih žele."

303
00:13:12,302 --> 00:13:17,244
Hajde onda da se bavimo solarnom
i energijom vetra i očuvanjem.

304
00:13:17,268 --> 00:13:19,552
Ubrzajmo napredne nuklearne programe.

305
00:13:19,576 --> 00:13:22,729
Mislim da treba da utrostručimo
količinu novca koji na to trošimo.

306
00:13:23,054 --> 00:13:25,443
Ali mislim da je najbitnija stvar,

307
00:13:25,467 --> 00:13:27,623
ukoliko želimo da prevaziđemo
klimatsku krizu,

308
00:13:27,647 --> 00:13:32,260
je da imamo na umu da izvor
krize čiste energije

309
00:13:32,922 --> 00:13:35,181
ne potiče od mašina,

310
00:13:35,205 --> 00:13:37,013
već od nas samih.

311
00:13:37,557 --> 00:13:38,808
Mnogo vam hvala.

312
00:13:38,832 --> 00:13:44,663
(Aplauz)