WEBVTT

00:00:09.345 --> 00:00:10.491
Điều gì đã tạo nên tiếng vang

00:00:10.491 --> 00:00:12.526
của cây kèn trumpet

00:00:12.526 --> 00:00:17.177
và tiếng "omm pah pah" của cây tuba nữa?

00:00:17.177 --> 00:00:18.317
Và còn chất jazz

00:00:18.317 --> 00:00:21.317
của cây kèn trombone đến từ đâu?

00:00:21.317 --> 00:00:22.317
Câu trả lời

00:00:22.317 --> 00:00:24.978
không nằm ở chất liệu đồng thau,

00:00:24.978 --> 00:00:26.750
mà nằm ở sự di chuyển của không khí

00:00:26.750 --> 00:00:27.895
từ phổi của người nhạc công

00:00:27.895 --> 00:00:30.715
đến loa của nhạc cụ.

00:00:30.725 --> 00:00:32.901
Như bất kỳ âm thanh nào khác,

00:00:32.901 --> 00:00:33.901
âm nhạc được tạo ra

00:00:33.901 --> 00:00:35.901
từ những rung động của không khí.

00:00:35.901 --> 00:00:37.268
Nhạc cụ được phân loại

00:00:37.268 --> 00:00:40.068
dựa trên cách
những rung động ấy được thực hiện.

00:00:40.088 --> 00:00:42.225
Những nhạc cụ bộ gõ thì được đánh.

00:00:42.225 --> 00:00:45.144
Nhạc cụ dây thì được gẩy hoặc kéo.

00:00:45.144 --> 00:00:46.525
Nhạc cụ bộ kèn gỗ thì không khí

00:00:46.525 --> 00:00:49.425
được thổi qua một cái dăm hoặc lỗ thổi.

00:00:49.435 --> 00:00:51.152
Nhưng đối với nhạc cụ bộ kèn đồng,

00:00:51.152 --> 00:00:52.402
sự rung động đến trực tiếp

00:00:52.402 --> 00:00:55.312
từ miệng của người nhạc công.

00:00:55.312 --> 00:00:56.692
Một trong những điều đầu tiên

00:00:56.712 --> 00:00:58.632
người chơi kèn đồng phải học

00:00:58.632 --> 00:01:00.632
là phải lấy hơi thật sâu,

00:01:00.632 --> 00:01:05.970
cho đến khi phổi đầy không khí.

00:01:05.970 --> 00:01:06.970
Một khi không khí đã ở bên trong,

00:01:06.970 --> 00:01:09.402
tất cả phải được thổi ra từ miệng,

00:01:09.402 --> 00:01:12.554
nhưng ở đấy, một cuộc nội chiến sẽ xảy ra

00:01:12.554 --> 00:01:13.988
vì người nhạc công đồng thời

00:01:13.988 --> 00:01:16.988
cố gắng phải giữ môi họ đóng thật chặt

00:01:16.988 --> 00:01:21.163
trong khi thổi đủ khí để buộc chúng mở ra.

00:01:21.163 --> 00:01:24.213
Không khí thoát ra vướng phải cơ môi,

00:01:24.213 --> 00:01:27.075
tạo thành một lỗ hở gọi là khẩu độ

00:01:27.075 --> 00:01:29.207
và tạo nên sự rung động mà

00:01:29.207 --> 00:01:32.207
nhạc công kèn đồng gọi là "the buzz."

00:01:32.207 --> 00:01:35.164
Khi miệng kèn được đưa sát vào môi,

00:01:35.164 --> 00:01:37.742
những cái tiếng "buzzing" sẽ được lọc,

00:01:37.742 --> 00:01:41.036
khuếch đại rung động đến tần số nhất định.

00:01:41.036 --> 00:01:42.747
Nhưng mọi thứ trở nên thật sự thú vị

00:01:42.747 --> 00:01:43.747
phụ thuộc vào nhạc cụ nào

00:01:43.747 --> 00:01:46.481
được gắn vào miệng kèn ấy.

00:01:46.481 --> 00:01:47.481
Phần thân của nhạc cụ kèn đồng

00:01:47.481 --> 00:01:49.495
là một cái ống

00:01:49.495 --> 00:01:52.609
cộng hưởng với cột không khí thổi qua nó.

00:01:52.609 --> 00:01:54.993
Cách sóng âm thanh di chuyển qua cột này

00:01:54.993 --> 00:01:56.774
tạo thành một dải cao độ có giới hạn

00:01:56.774 --> 00:01:59.774
được biết đến như là chuỗi hoà âm,

00:01:59.774 --> 00:02:02.764
với những nốt cách xa nhau ở tần số thấp,

00:02:02.764 --> 00:02:06.482
nhưng gần nhau hơn khi cao độ tăng lên.

00:02:06.482 --> 00:02:07.482
Người nhạc công có thể thay đổi

00:02:07.482 --> 00:02:08.668
cao độ của một nốt

00:02:08.668 --> 00:02:11.674
bằng cách mím chặt môi lại và thay đổi

00:02:11.674 --> 00:02:14.674
thể tích cũng như tốc độ của không khí.

00:02:14.674 --> 00:02:18.403
Không khí chậm và ấm sẽ tạo những âm trầm,

00:02:18.403 --> 00:02:20.986
còn không khí nhanh và mát

00:02:20.986 --> 00:02:23.986
tạo nên những âm cao.

00:02:23.986 --> 00:02:25.174
Nhưng chuỗi hoà âm nào

00:02:25.174 --> 00:02:26.174
cũng có những chỗ trống 


00:02:26.174 --> 00:02:28.174
của những cao độ bị thiếu

00:02:28.174 --> 00:02:30.447
và độ linh hoạt của những nhạc cụ kèn đồng

00:02:30.447 --> 00:02:34.367
nằm ở khả năng chuyển đổi
giữa nhiều chuỗi hoà âm khác nhau.

00:02:34.367 --> 00:02:35.367
Với những nhạc cụ như là kèn trumpet,

00:02:35.367 --> 00:02:37.353
những cái van có thể được hạ thấp xuống

00:02:37.353 --> 00:02:38.353
để tăng chiều dài đường ống

00:02:38.353 --> 00:02:41.082
mà không khí phải đi qua,

00:02:41.082 --> 00:02:43.219
trong khi đối với kèn trombone,

00:02:43.219 --> 00:02:46.219
người chơi phải đẩy cần kèn.

00:02:46.219 --> 00:02:47.219
Tăng chiều dài ống

00:02:47.219 --> 00:02:49.215
sẽ kéo dài cột không khí rung động,

00:02:49.215 --> 00:02:50.900
làm giảm tần số rung động

00:02:50.900 --> 00:02:53.900
và tạo nên một âm thanh thấp hơn.

00:02:53.900 --> 00:02:54.900
Đây là lý do tại sao kèn tuba,

00:02:54.900 --> 00:02:56.854
nhạc cụ kèn đồng lớn nhất,

00:02:56.854 --> 00:03:00.934
có thể tạo nên những nốt thấp nhất.

00:03:00.934 --> 00:03:01.934
Cho nên, thay đổi chiều dài của nhạc cụ

00:03:01.934 --> 00:03:04.827
sẽ thay đổi chuỗi hoà âm của nó,

00:03:04.827 --> 00:03:08.135
trong khi những biến đổi nhỏ của không khí
và môi của người nhạc công

00:03:08.135 --> 00:03:10.964
tạo những nốt khác nhau trong chuỗi đấy.

00:03:10.964 --> 00:03:13.357
Và những nốt đấy cuối cùng sẽ thoát ra

00:03:13.357 --> 00:03:16.357
khỏi một cái loa mở ở phần cuối.

00:03:16.357 --> 00:03:20.184
Bắt đầu từ một cái lấy hơi thật sâu
và một sự rung động từ môi,

00:03:20.184 --> 00:03:24.325
nó đã biến thành một âm thanh rất vang.

00:03:24.325 --> 00:03:25.325
Sự điều khiển khéo léo của người nhạc công

00:03:25.325 --> 00:03:27.957
trong mỗi phần của cả quá trình

00:03:27.957 --> 00:03:29.205
từ phổi,

00:03:29.205 --> 00:03:30.266
đến môi,

00:03:30.266 --> 00:03:31.432
đến miệng kèn

00:03:31.432 --> 00:03:32.432
đến chính nhạc cụ

00:03:32.432 --> 00:03:35.157
tạo nên những cao độ khác nhau 
một cách tuyệt vời

00:03:35.157 --> 00:03:36.157
mà có thể nghe thấy trong tất cả loại nhạc

00:03:36.157 --> 00:03:38.908
trên toàn cầu.

00:03:38.908 --> 00:03:39.908
Bằng cách làm chủ sức mạnh

00:03:39.908 --> 00:03:41.684
của sự cộng hưởng tự nhiên

00:03:41.684 --> 00:03:44.034
theo một cách linh hoạt và có kiểm soát,

00:03:44.035 --> 00:03:45.135
Những nhạc cụ kèn đồng

00:03:45.135 --> 00:03:46.885
là ví dụ tuyệt vời về sự kết hợp

00:03:46.885 --> 00:03:48.525
giữa sự sáng tạo của con người

00:03:48.525 --> 00:03:52.525
với thế giới vật lý.