WEBVTT

00:00:09.491 --> 00:00:12.526
Wat geeft de trompet haar schelle geluid

00:00:12.526 --> 00:00:17.177
en de tuba zijn indringende 'hoempapa'?

00:00:17.177 --> 00:00:21.317
En wat maakt de trombone zo jazzy?

00:00:21.317 --> 00:00:22.317
Dat ligt niet aan

00:00:22.317 --> 00:00:24.978
het koper waar de instrumenten
van zijn gemaakt,

00:00:24.978 --> 00:00:26.750
maar aan de route die de lucht aflegt

00:00:26.750 --> 00:00:30.895
van de longen van de muzikant 
naar de beker van het instrument.

00:00:30.895 --> 00:00:35.901
Zoals elk geluid, bestaat 
muziek uit trillingen van de lucht.

00:00:35.901 --> 00:00:40.268
Instrumenten worden ingedeeld 
op basis van hoe die trillingen ontstaan.

00:00:40.268 --> 00:00:42.225
Op slaginstrumenten wordt geslagen.

00:00:42.225 --> 00:00:45.244
Op snaarinstrumenten 
wordt getokkeld of gestreken.

00:00:45.244 --> 00:00:49.525
Door houtblazers wordt lucht geblazen 
tegen een riet of een scherpe rand.

00:00:49.525 --> 00:00:51.152
Bij koperblaasinstrumenten echter,

00:00:51.152 --> 00:00:55.402
komen de trillingen 
rechtstreeks van de mond van de muzikant.

00:00:55.402 --> 00:01:00.632
Een van de eerste dingen die een 
koperblazer moet leren, is diep inademen,

00:01:00.632 --> 00:01:05.970
totdat ieder luchtdeeltje
in de longen is geperst.

00:01:05.970 --> 00:01:09.402
Als al die lucht eenmaal binnen is,
moet ze er via de mond weer uit,

00:01:09.402 --> 00:01:12.554
maar daar ontstaat een innerlijk gevecht:

00:01:12.554 --> 00:01:16.988
de muzikant probeert
zijn lippen vast op elkaar te houden

00:01:16.988 --> 00:01:21.163
terwijl hij voldoende lucht 
blaast om ze open te duwen.

00:01:21.163 --> 00:01:24.213
De ontsnappende lucht 
wordt tegengewerkt door de lipspieren,

00:01:24.213 --> 00:01:27.075
maakt een opening, de aperture genoemd,

00:01:27.075 --> 00:01:32.207
en maakt de trilling
die koperblazers de 'buzz' noemen.

00:01:32.207 --> 00:01:35.164
Als er een mondstuk 
tegen die trillende lippen wordt gezet,

00:01:35.164 --> 00:01:37.742
verfijnt dat de buzz een beetje,

00:01:37.742 --> 00:01:41.036
en wordt de trilling
op bepaalde frequenties versterkt.

00:01:41.036 --> 00:01:42.747
Maar wat het echt interessant maakt,

00:01:42.747 --> 00:01:46.481
is welk instrument
aan dat mondstuk vastzit.

00:01:46.481 --> 00:01:49.495
Een koperblaasinstrument 
bestaat in feite uit een buis

00:01:49.495 --> 00:01:52.609
die resoneert met de luchtkolom
die er doorheen geblazen wordt.

00:01:52.609 --> 00:01:54.993
De geluidsgolven 
die door die kolom gaan

00:01:54.993 --> 00:01:59.774
maken een frequentiepatroon,
de harmonische boventoonreeks genoemd,

00:01:59.774 --> 00:02:02.764
met noten die ver uit elkaar staan
aan de lage kant,

00:02:02.764 --> 00:02:06.482
maar die dichter bijelkaar komen
naarmate de toon hoger wordt.

00:02:06.482 --> 00:02:08.668
De muzikant kan 
de toonfrequentie veranderen

00:02:08.668 --> 00:02:14.674
door kleine veranderingen
aan de lipspanning en de ademsteun.

00:02:14.674 --> 00:02:18.403
Langzame, warme, ruisende lucht
zorgt voor lagere tonen,

00:02:18.403 --> 00:02:23.986
en snellere, koude, stromende lucht
zorgt voor hogere tonen in de reeks.

00:02:23.986 --> 00:02:28.174
Maar in elke harmonische reeks
zijn bepaalde frequenties afwezig

00:02:28.174 --> 00:02:30.447
en wat koperblaasinstrumenten

00:02:30.447 --> 00:02:34.367
zo veelzijdig maakt, is dat je er tussen 
verschillende reeksen mee kunt schakelen.

00:02:34.367 --> 00:02:37.353
Op de trompet bijvoorbeeld, 
kan je de luchtbuis verlengen

00:02:37.353 --> 00:02:41.082
door ventielen in te drukken,

00:02:41.082 --> 00:02:46.219
terwijl je dat op een trombone doet 
door de schuif uit te trekken.

00:02:46.219 --> 00:02:49.215
Het verlengen van de buis 
rekt de trillende luchtkolom uit,

00:02:49.215 --> 00:02:53.900
verkleint het aantal trillingen
en leidt tot een lagere toon.

00:02:53.900 --> 00:02:56.854
Daarom kan de tuba, 
het grootste koperblaasinstrument,

00:02:56.854 --> 00:03:00.934
ook de laagste noten spelen.

00:03:00.934 --> 00:03:04.827
Dus met veranderingen in de buislengte 
wordt van harmonische reeks gewisseld

00:03:04.827 --> 00:03:08.135
terwijl kleine veranderingen
in de luchtstroom en de lipspanning

00:03:08.135 --> 00:03:10.964
zorgen voor de verschillende noten 
binnen een reeks.

00:03:10.964 --> 00:03:16.357
En die noten komen uiteindelijk
door de uitlopende beker aan het uiteinde.

00:03:16.357 --> 00:03:20.184
Wat begon als een diepe ademhaling
en een trillende buzz van de lippen

00:03:20.184 --> 00:03:24.325
is nu veranderd in een 
krachtige en koperachtige melodie.

00:03:24.325 --> 00:03:27.957
De virtuoze manier waarop de muzikant
elk deel van het proces beïnvloedt:

00:03:27.957 --> 00:03:29.205
van de longen,

00:03:29.205 --> 00:03:30.266
tot de lippen,

00:03:30.266 --> 00:03:31.602
tot het mondstuk,

00:03:31.622 --> 00:03:35.157
tot het instrument zelf, 
zorgt voor een indrukwekkend toonpalet

00:03:35.157 --> 00:03:38.908
dat gehoord kan worden in muziekgenres 
over de hele wereld.

00:03:38.908 --> 00:03:41.684
Door de kracht 
van natuurlijke resonantie

00:03:41.684 --> 00:03:44.034
flexibel en gecontroleerd te gebruiken,

00:03:44.034 --> 00:03:45.371
zijn koperblaasinstrumenten

00:03:45.371 --> 00:03:48.371
een prachtig voorbeeld
van de samensmelting

00:03:48.371 --> 00:03:51.098
van menselijke creativiteit 
met de fysica van de wereld.