WEBVTT

00:00:01.480 --> 00:00:06.670
ដើម្បីមើលពិភពលោកដូចគ្រាប់ខ្សាច់មួយពំនូក និងមើលឋានសួគ៌គួរដូចជាផ្កាព្រៃ, អ្វីៗស្ថិតក្នុងដៃអ្នក បញ្ជាក់ថាត្រូវគ្រប់គ្រា ចាយវេលាត្រឹមតែ១ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។ _ ដោយ វិល្លៀម ប៊ីលឃើ

00:00:19.020 --> 00:00:20.910
ការចាប់ផ្តើមដំបូងជាស្លាកសញ្ញា, 


00:00:21.020 --> 00:00:24.880
ជាប៊ីកប៊ែង, ជាសញ្ញា អូម (Om)ដំបូង។

00:00:25.263 --> 00:00:28.853
ទ្រឹស្ដីប៊ីកប៊ែង (Big Bang) និយាយថា ចក្រវាឡមានរូបរាង

00:00:28.981 --> 00:00:32.611
វង់ដូចគូទខ្យងផ្តើមពីចំណុចដ៏សែនក្តៅ និងកំហាប់ដ៏ខ្ពស់ហួសពីការស្មាន

00:00:32.721 --> 00:00:34.831
ហៅថា ស៊ីងឃ្យូលែរីធី (singularity)

00:00:35.009 --> 00:00:39.009
ដែលតូចជាងក្បាលម្ជុលរាប់លានដង។

00:00:39.082 --> 00:00:43.852
មិនចាំបាច់សួរទេថា ហេតុអ្វី ឬកើតដោយរបៀបណាទេ?
អ្វីដែលកាន់តែអាថ៌កំបាំង,

00:00:44.397 --> 00:00:46.687
យើងទទួលយកកាន់តែច្រើន ពេលណា

00:00:46.782 --> 00:00:53.542
យើងកាន់តែយល់នូវភាពដ៏អស្ចារ្យរបស់ចក្រវាឡ។

00:00:54.643 --> 00:01:02.743
ចក្រវាឡត្រូវបានគេគិតថា មានទំនាញជាយថាហេតុ

00:01:03.133 --> 00:01:08.458
ដោយដំណើយឺតៗទាំងការរីកធំឡើង 
ឬទាំងការសង្រួមនៃចក្រវាឡឲ្យកក្រើកធំឡើង។

00:01:08.858 --> 00:01:12.018
ប៉ុន្តែ, តាមរូបភាពពីកែវយឹតអវកាស ហាបប៊ល (Hubble)

00:01:12.412 --> 00:01:17.962
បានបង្ហាញថា ការរីកធំនៃចក្រវាឡនេះ 
ហាក់ដូចជាកំពុងពន្លឿនយ៉ាងប្រាកដមែន។

00:01:18.095 --> 00:01:21.045
ការពង្រីកធំកាន់តែឆាប់រហ័សឡើងៗ

00:01:21.129 --> 00:01:27.589
លូតលាស់ចេញពី ប៊ីកប៊ែង។ ប្រហែលជា, 
មានម៉ាស់កាន់តែច្រើននៅក្នុងចក្រវាឡ

00:01:27.773 --> 00:01:32.393
ជាងអ្វីដែលបានព្យាករណ៍តាមរូបវិទ្យាទៅទៀត។ 
ដើម្បីអះអាងការពីបាត់បង់ម៉ាស់,

00:01:32.943 --> 00:01:37.963
បច្ចុប្បន្ន អ្នករូបវិទ្យានិយាយថា ចក្រវាឡ
មានសមាសធាតុអាតូមតែ 4% ប៉ុណ្ណោះ

00:01:38.463 --> 00:01:48.023
ឬ អ្វីដែលយើងបានគិតថាជាលោកធាតុធម្មតា។ 
23% នៃចក្រវាលគឺជាលោកធាតុងងឹត

00:01:48.381 --> 00:01:53.711
ហើយ 73% គឺជាថាមពលងងឹតជាអ្វី
ដែលយើងពីមុនគិតថា ជាលំហទទេ។

00:01:55.215 --> 00:02:00.015
វាគឺដូចជាប្រព័ន្ធប្រសាទមួយដែលមើលមិនឃើញ 
ធ្វើចលនាឆ្លងកាត់ចក្រវាល

00:02:00.079 --> 00:02:04.799
ដោយការតភ្ជាប់គ្រប់លោកធាតុទាំងអស់។

00:02:05.746 --> 00:02:10.496
តាមគ្រូបង្រៀនវេទបុរាណបានបង្រៀនថា ព្រះព្រហ្មណាដា (Nada)

00:02:11.183 --> 00:02:14.453
ចក្រវាឡនេះគឺការរំញ័រ។

00:02:14.531 --> 00:02:18.191
ទីវាលរំញ័រជាឫសគល់នៃការពិតគ្រប់ 
បទពិសោធន៍ខាងវិញ្ញាណ

00:02:18.242 --> 00:02:21.482
ទាំងខាងការអង្កេតបែបវិទ្យាសាស្រ្ត។

00:02:21.668 --> 00:02:26.058
ដូចគ្នានេះ ទីវាលនៃថាមពល និងពួកអ្នកសច្ចំ,

00:02:26.086 --> 00:02:31.256
ព្រះពុទ្ធអង្គ, អ្នកយុគ្គ, ពួកអ្នកធម្មជាតិនិយម, ពួកអ្នកបួស, គ្រូវេទមន្ត, និងគ្រូទាយបានសង្កេត

00:02:31.286 --> 00:02:41.566
ដោយការពិនិត្យមើលក្នុងខ្លួនរបស់ពួកគេ ភាពរំញ័រត្រូវបាន
គេហៅថាអាកាសា, ជាសញ្ញាអូម ដំបូង,


00:02:41.683 --> 00:02:46.863
ជាសំណាញ់ពេជ្ររបស់ព្រះឥន្ទ្រ, ជាតន្ត្រីវិលជុំ

00:02:47.061 --> 00:02:52.691
ហើយមានរាប់ពាន់ឈ្មោះផ្សេងៗឆ្លងកាត់តាមប្រវត្តិសាស្រ្ត។

00:02:52.834 --> 00:03:02.714
ភាពរំញ័រគឺជាឫសគុលរួមនៃគ្រប់សាសនា,

00:03:03.132 --> 00:03:12.992
ហើយការផ្សារភ្ជាប់រវាងពិភពខាងក្នុង(នគរកាយ)របស់យើង
និងពិភពខាងក្រៅរបស់យើង។

00:03:34.330 --> 00:03:37.290
នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាននៅសតវត្សទីបី

00:03:37.321 --> 00:03:40.211
ពួកគេបានរៀបរាប់លោកធាតុ 
មិនខ្ពង់ខ្ពស់ខ្លាំង


00:03:40.211 --> 00:03:42.721
ដូចរូបវិទ្យាសម័យទំនើបនេះទេ។

00:03:42.728 --> 00:03:46.098
សំណាញ់ពេជ្ររបស់ព្រះឥន្ទ្រ គឺជានិមិត្តរូប
ដែលគេបានប្រើដើម្បីរៀបរាប់

00:03:46.128 --> 00:03:50.128
អំពីការបង្រៀនតាមគម្ពីវេទដ៏ចំណាស់បំផុត
ដែលបង្ហាញពីវិធីដែលក្រណាត់

00:03:50.397 --> 00:03:52.717
នៃចក្រវាឡត្រូវបានត្បាញបញ្ចូលគ្នា។

00:03:52.742 --> 00:03:55.532
ព្រះឥន្ទ្រជាស្ដេចនៃពួកទេវៈ, បានផ្ដល់កំណើតដល់

00:03:55.547 --> 00:04:02.577
ព្រះអាទិត្យ ហើយផ្លាស់ទីខ្យល់និងទឹក។

00:04:04.625 --> 00:04:09.355
សូមស្រមៃថា សំណាញ់ពីងពាងមួយដែលពង្រីកខ្លួន
ជ្រៀតចូលគ្រប់វិមាត្រទាំងអស់។

00:04:09.463 --> 00:04:12.063
សំណាញ់នេះត្រូវបានបង្កើតពីដំណក់ទឹកសន្សើម

00:04:12.092 --> 00:04:16.902
ហើយដំណក់ទឹកនិមួយៗផ្ទុកនូវចំណាំងផ្លាត
គ្រប់ដំណក់ទឹកផ្សេងទៀត

00:04:16.966 --> 00:04:19.896
និងក្នុងដំណក់ទឹកសន្សើមនិមួយៗដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងគ្នា

00:04:19.957 --> 00:04:23.437
អ្នកនឹងឃើញចំណាំងនៃគ្រប់ដំណក់ទឹកដទៃទៀត។

00:04:23.521 --> 00:04:26.871
សំណាញ់ទាំងមូលនៅក្នុងការឆ្លុះបញ្ចាំងគ្នាទៅវិញទៅមក,

00:04:26.881 --> 00:04:29.681
ដោយគ្មានទីបំផុត។

00:04:29.723 --> 00:04:33.153
សំណាញ់ព្រះឥន្ទ្រអាចត្រូវបានចាត់ទុកថា
ជាចក្រវាឡនៃហូឡូហ្ក្រាហ្វិក (Holographic),

00:04:33.166 --> 00:04:35.996
ដែលសូម្បីតែពន្លឺថ្ងៃបណ្តើកូន

00:04:36.006 --> 00:04:42.596
ក៏មានលំនាំដូចគ្នានេះដែរ។

00:04:42.620 --> 00:04:46.100
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាមេរិកកាំង ជាតិស៊ែប៊ីគឺ 
លោក នីកូឡា ថែលស្លា (Nikola Tesla), 


00:04:46.100 --> 00:04:49.510
ពេលខ្លះ ត្រូវបានសំដៅដល់បុរសម្នាក់ដែលបានបង្កើតថ្មី

00:04:49.550 --> 00:04:50.750
ប្រចាំសតវត្សទី20 ។

00:04:50.766 --> 00:04:53.256
លោក ថែលស្លា (Tesla) បានទទួលខុសត្រូវចំពោះការរុករក

00:04:53.272 --> 00:04:55.892
វិធីជំនួសចរន្តអគ្គិសនីឆ្លាស់ និងការបង្កើតឧបករណ៍ផ្សេងទៀតជាច្រើន

00:04:55.961 --> 00:04:59.601
ដែលសព្វថ្ងៃ ក្លាយជាផ្នែកមួយនៃជីភាពប្រចាំថ្ងៃ។

00:04:59.616 --> 00:05:03.026
ដោយសារតែ ការចាប់អារម្មណ៍របស់លោក
នៅក្នុងប្រពៃណីនៃគម្ពីរវេទបុរាណ,

00:05:03.064 --> 00:05:05.724
លោក ថែលស្លា (Tesla) ជាមនុស្សម្នាក់គត់ 
មានជំហរយល់ដឹងពីវិទ្យាសាស្រ្ត

00:05:05.724 --> 00:05:09.724
ទាំងពីម៉ូដែល ទាំងលោកខាងកើត និងទាំងលោកខាងលិច។

00:05:09.937 --> 00:05:13.937
ដូចអ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រអស្ចារ្យជាច្រើនរូបដែរ, លោក ថែលស្លា 
មិនត្រឹមតែបានពិនិត្យមើលយ៉ាងជ្រៅ 


00:05:14.027 --> 00:05:16.337
ទៅក្នុងអាថិកំបាំងនៃពិភពខាងក្រៅនោះទេ,

00:05:16.337 --> 00:05:19.887
ប៉ុន្តែគាត់ក៏បានពិនិត្យមើលទៅយ៉ាងជ្រៅក្នុងកាយគាត់ដែរ។

00:05:19.978 --> 00:05:24.188
ដូចអ្នកធ្វើយូហ្ហាសម័យបុរាណដែរ, លោក ថែលស្លា បានប្រើពាក្យអាកាសា (Akasha)

00:05:24.250 --> 00:05:30.660
ដើម្បីរៀបរាប់អំពីអារម្មណ៍នៃលំហរ
ដែលពង្រីកជ្រៀងចូលគ្រប់វត្ថុៗទាំងអស់។


00:05:32.371 --> 00:05:36.161
លោក ថែលស្លា បានសិក្សាជាមួយ
អាចារ្យស្វាមិ វិវេកាណានដា (Swami Vivekananda), ដែលជាអ្នកកម្មដ្ឋានយូហ្ហាម្នាក់ ដែលបាននាំយកការបង្រៀន

00:05:36.183 --> 00:05:39.123
របស់បុព្វបុរសឥណ្ឌាទៅលោកខាងលិច។

00:05:39.140 --> 00:05:42.730
តាមការបង្រៀននៃគម្ពីរវេទនេះ, អាកាសា ជាលំហនៃខ្លួនវា;

00:05:42.730 --> 00:05:45.360
ជាលំហដែលលោកធាតុផ្សេងទៀតបំពេញឲ្យវា,

00:05:45.360 --> 00:05:48.830
ដែលកើតមានក្នុងភពជាមួយនឹងភាពរំញ័រ។

00:05:48.968 --> 00:05:56.038
ទាំងពីរនេះ គឺមិនអាចកាត់ផ្ដាច់គ្នាបានទេ។ អាកាសា 
ជា យីនក្នុងយ៉ាង។

00:06:00.418 --> 00:06:09.816
គោលគំនិតទំនើបដែលអាចជួយយើងដើម្បី
ពន្យល់គោលគំនិត នៃអាកាស,

00:06:09.856 --> 00:06:16.396
ឬសារធាតុបឋម គឺជាគំនិតពី ហ្វេកថល (fractal) នេះ។

00:06:16.412 --> 00:06:20.412
គំរូរូបភាពអត់មានទេ រហូតដល់ឆ្នាំ 1980 
ដោយការរីកចម្រើនក្នុងវិស័យកុំព្យូទ័រ

00:06:20.448 --> 00:06:23.938
ទើបអនុញ្ញាតឱ្យយើងបង្កើតរូបភាពពិត
និងបង្កើតឡើងវិញដោយប្រើគណិតវិទ្យា

00:06:23.938 --> 00:06:26.628
តាមលំនាំធម្មជាតិ។

00:06:26.628 --> 00:06:29.638
ពាក្យហ្វេកថល (fractal) នេះ បានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ 1980

00:06:29.656 --> 00:06:32.056
ដោយគណិតវិទូលោក Benoit Mandelbrot

00:06:32.056 --> 00:06:35.316
ជាអ្នកដែលបានសិក្សាសមីការគណិតវិទ្យាសាមញ្ញមួយចំនួន,

00:06:35.316 --> 00:06:39.946
នៅពេលដែលពួកគេ ត្រូវបានធ្វើម្តងហើយ ម្តងទៀត, 
បង្កើតជារូបរាងដែលគ្មានទីបញ្ចប់

00:06:39.966 --> 00:06:42.546
រៀបតាមលំដាប់តាមការផ្លាស់ប្តូរទម្រង់គណិតវិទ្យា 
ឬតាមទម្រង់ធរណីមាត្រ

00:06:42.546 --> 00:06:44.376
ក្នុងក្របខណ្ឌកំណត់មួយ។

00:06:44.404 --> 00:06:48.084
ពួកគេគឺមានកំណត់, ប៉ុន្តែនៅក្នុងពេលតែមួយ, ក៏គ្មានកំណត់ដែរ។

00:06:48.103 --> 00:06:51.733
ហ្វេកថល (fractal) ជាធរណីមាត្ររាងរដិបរដុប

00:06:51.753 --> 00:06:55.753
ដែលអាចបែកចេញ ជាផ្ទាំងៗ ដែលផ្នែកនិមួយៗ ប្រហែលជា

00:06:55.784 --> 00:06:59.644
ច្បាប់ចម្លងនៃលំនាំទាំងមូលដែលទំហំត្រូវបានកាត់បន្ថយ

00:06:59.646 --> 00:07:05.576
ដែលអចលវត្ថុនេះហៅថា ស៊ែលស៊ីមីឡារីធី (self-similarity) ។

00:07:05.592 --> 00:07:07.792
ហ្វេកថល របស់លោក Mandelbrot

00:07:07.800 --> 00:07:11.800
ដែលហៅថាក្រយ៉ៅដៃព្រះ។

00:07:22.275 --> 00:07:26.625
អ្នកកំពុងមើលពីស្នាដៃសិល្បៈដែលបង្កើតដោយ
ធម្មជាតិខ្លួនវាផ្ទាល់។

00:07:26.980 --> 00:07:30.170
ប្រសិនបើអ្នកចុចលើរូប Mandelbrot លំនាំជាក់លាក់ណាមួយ,

00:07:30.219 --> 00:07:33.969
វាមើលទៅដូចជាព្រះអាទិទេពនៃសាសនាហិណ្ឌូ ឬព្រះពុទ្ធអង្គ។

00:07:33.986 --> 00:07:42.156
គេហៅរូបនេះថា ជារូបព្រះពុទ្ធអង្គ " Buddhabrot"។

00:07:53.006 --> 00:08:01.127
ប្រសិនបើអ្នកមើលទៅលើទម្រង់មួយចំនួននៃសិល្បៈ 
និងស្ថាបត្យកម្មបុរាណ,

00:08:01.237 --> 00:08:03.877
អ្នកនឹងឃើញថា មនុស្សបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង 
ជាយូរមកហើយនឹងសោភណភាព

00:08:03.877 --> 00:08:13.587
និងភាពដ៏ពិសិដ្ឋជាមួយនឹងលំនាំ ហ្វេកថលនេះ។

00:08:17.752 --> 00:08:21.552
ធ្វើឲ្យស្មុគ្រស្មាញគ្មានទីបញ្ចប់, តាមពិតគ្រប់ផ្នែកផ្ទុកនូវគ្រាប់ពូជ

00:08:21.572 --> 00:08:23.862
ដើម្បីបង្កើតគំរូទាំងមូលនេះឡើង។

00:08:24.208 --> 00:08:27.628
ហ្វេកថល បានផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈអ្នកគណិតវិទូ អំពីចក្រវាឡ

00:08:27.628 --> 00:08:29.878
និងរបៀបដែលចក្រវាឡធ្វើប្រតិបត្តិការ។

00:08:29.879 --> 00:08:32.759
ជាមួយនឹងកម្រិតសម្តែងថ្មីនិមួយៗ,

00:08:32.759 --> 00:08:35.729
មានភាពខុសគ្នាពីលំនាំដើម។

00:08:35.859 --> 00:08:39.329
ការផ្លាស់ប្តូរជានិរន្ត និងការប្តូររូបរាង្គកើតឡើង 
ដូចដែលយើងបានឆ្លងកាត់

00:08:39.340 --> 00:08:42.270
ពីកម្រិតនៃហ្វេកថលលម្អិតមួយទៅមួយផ្សេងទៀត។

00:08:42.330 --> 00:08:46.320
ការបំលែងរូបរាង្គនេះជារង្វង់ដូចគូទខ្យងនៃចក្រវាឡដែរ។

00:08:46.320 --> 00:08:53.487
អង្គបញ្ញាដែលបានបង្កប់នូវម៉ាទ្រីសលំហនៃពេលវេលា។

00:09:14.608 --> 00:09:18.608
ហ្វេកថល មានទាក់ទិននឹងភាពចលាចលដែលពោពេញ
ដោយសេចក្តីល្អនិងការបញ្ជា។

00:09:18.642 --> 00:09:22.642
នៅពេលដែលចិត្តរបស់យើងទទួលស្គាល់ ឬកំណត់លំនាំណាមួយហើយ,

00:09:22.732 --> 00:09:26.732
យើងផ្តោតនៅលើវា ប្រសិនបើវាគឺជាវត្ថុ។

00:09:26.906 --> 00:09:29.886
យើងសាកល្បងស្វែងរកលំនាំដែលយើងគិតថាស្រស់ស្អាត,

00:09:29.912 --> 00:09:33.322
ប៉ុន្តែស្ថិតលើការបញ្ជាដើម្បីកាន់កាប់លំនាំនោះនៅក្នុងចិត្តរបស់យើង,

00:09:33.322 --> 00:09:37.263
យើងត្រូវតែរុញច្រានហ្វេកថលផ្សេងទៀតឱ្យទៅឱ្យឆ្ងាយ។

00:09:52.928 --> 00:09:56.308
ដើម្បីយល់ពីហ្វេកថលឲ្យទូលំទូលាយ ដោយញាណ

00:09:56.308 --> 00:10:01.538
ត្រូវកំណត់ចលនារបស់វា។

00:10:01.579 --> 00:10:05.579
ថាមពលទាំងអស់នៅក្នុងចក្រវាឡនេះ គឺជាអព្យាក្រឹត,

00:10:05.584 --> 00:10:09.984
គ្មានពេលវេលា, គ្មានវិជ្ជមាត្រ ។

00:10:10.044 --> 00:10:14.044
ការច្នៃប្រឌិតនិងការកែខៃសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនយើង 
សម្រាប់ឲ្យស្គាល់លំនាំ

00:10:14.044 --> 00:10:18.044
ជាការផ្សារភ្ជាប់គ្នារវាងលោធាតុតូច និងលោធាតុធំ។

00:10:18.225 --> 00:10:22.225
ពិភពគ្មានពេលវាលាជារលក និងពិភពរឹងជាវត្ថុនានា។

00:10:26.443 --> 00:10:30.033
ការអង្កេតជាចលនានៃការបង្កើតឆ្លងកាត់ភាពមានកំណត់

00:10:30.039 --> 00:10:32.159
ដែលស្អិតភ្ជាប់នឹងការគិត។

00:10:32.159 --> 00:10:34.629
យើងកំពុងបង្កើតការបំភាន់ដោយវត្ថុរឹង,

00:10:34.629 --> 00:10:38.139
ការបំភាន់នៃវត្ថុនានាដោយការដាក់ស្លាកឲ្យ, ការដាក់ឈ្មោះឲ្យ។

00:10:38.139 --> 00:10:40.509
ទស្សនវិទូ Kierkegaard បាននិយាយថា,

00:10:40.509 --> 00:10:44.109
«ប្រសិនបើអ្នកដាក់ឈ្មោះខ្ញុំ, មានន័យថាអ្នកបដិសេធន៍ខ្ញុំហើយ»។

00:10:44.109 --> 00:10:48.119
ដោយការដាក់ឈ្មោះឲ្យខ្ញុំ, ដាក់ស្លាកឲ្យខ្ញុំ, 
មានន័យថាអ្នកបដិសេធន៍គ្រប់យ៉ាង

00:10:48.119 --> 00:10:50.729
នូវអ្វីៗទៀតដែលខ្ញុំអាចធ្វើបាន។

00:10:50.769 --> 00:10:53.629
អ្នករារាំងកាំរស្មីឆ្មាៗ (ផាទីខល) ក្នុងវត្ថុមួយ

00:10:53.629 --> 00:10:56.359
ដោយចង្អុលវាថាអន់, ដោយដាក់ឈ្មោះឲ្យវត្ថុនោះ

00:10:56.359 --> 00:10:58.819
ប៉ុន្តែក្នុងពេលតែមួយ អ្នកកំពុងតែបង្កើតវត្ថុនោះ,

00:10:58.819 --> 00:11:02.819
កំណត់វត្ថុនោះឲ្យមានរូបរាង្គឡើង។

00:11:03.098 --> 00:11:06.818
ការច្នៃប្រឌិត គឺជានិស្ស័យដ៏ខ្ពស់បំផុតរបស់យើង ។

00:11:06.838 --> 00:11:10.418
ជាមួយនឹងការបង្កើតវត្ថុនានាឡើង ទន្ទឹងនឹងពេលគ្នា,

00:11:10.418 --> 00:11:17.558
ជាអ្វីដែលបង្កើតឲ្យមានការបំភាន់ដោយវត្ថុរឹង។

00:11:17.558 --> 00:11:23.338
លោក អែនស្តែន ជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តដំបូងគេ ដែលទទួលស្គាល់

00:11:23.338 --> 00:11:26.808
នូវអ្វីដែលយើងគិតថាលំហទទេថា មិនម៉ែនទទេឡើយ,

00:11:26.830 --> 00:11:29.010
លំហមានលក្ខណៈសម្បត្តិ,

00:11:29.100 --> 00:11:30.930
និងមានចរិតរបស់លំហ

00:11:30.930 --> 00:11:35.650
គឺមានបរិមាណថាមពលដ៏ច្រើនស្ទើតែមិនអាចយល់បាន ។

00:11:35.740 --> 00:11:39.470
អ្នករូបវិទូដ៏ល្បីម្នាក់ គឺលោក Richard Feynman 
បាននិយាយពេលមួយថា៖

00:11:39.472 --> 00:11:43.212
«មានថាមពលគ្រប់គ្រាន់ត្រឹមតែមួយម៉ែត្រគូបនៃលំហ

00:11:43.212 --> 00:11:47.212
ក៏អាចធ្វើឲ្យមហាសមុទ្រទាំងអស់នៅក្នុងពិភពលោកពុះបានដែរ»

00:11:48.193 --> 00:11:51.573
អ្នកភាវនាកម្មដ្ឋានជាន់ខ្ពស់ជាច្រើនអ្នកបានដឹងថា
ការខន្តីអត់ធន់(រឹងដូចថ្ម) បានលាក់នូវ

00:11:51.573 --> 00:11:55.063
អនុភាពដ៏ធំមហិមា។

00:11:55.063 --> 00:11:59.753
ប៉ុន្តែព្រះពុទ្ធអង្គ មានពាក្យមួយផ្សេងទៀត ចំពោះខ្លឹមសារដ៏ចម្បងនេះ;

00:11:59.783 --> 00:12:02.883
ជាអ្វីដែលព្រះអង្គប្រើពាក្យថា កាលាប៉ាស (kalapas) 
ដែលជាភាគកាំរស្មីល្អិតសុខុម

00:12:02.903 --> 00:12:05.893
ឬ រលកថ្ងៃបណ្តើកូន ដែលបានកើតឡើងនិងរសាត់បាត់វិញ

00:12:05.921 --> 00:12:18.221
រាប់ពាន់លានដងក្នុងមួយវិនាទី។ ជាការពិត នៅក្នុងន័យនេះ,

00:12:18.221 --> 00:12:22.760
ដូចជាស៊េរីមួយនៃស៊ុម ក្នុងកាមេរ៉ាខ្សែភាពយន្ត
ហូឡូហ្ក្រាហ្វិក (Holographic)

00:12:22.788 --> 00:12:26.788
ដែលផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងរហ័ស 
ដូចដើម្បីបង្កើតនូវការបំភាន់ឥតឈប់ឈរ។

00:12:27.317 --> 00:12:30.857
ពេលវិញាណប្រែជាស្ងៀមនឹងដូចថ្ម,

00:12:30.868 --> 00:12:33.838
ការបំភាន់នេះត្រូវបានគេយល់

00:12:33.898 --> 00:12:39.248
ដោយសារការបំភាន់ជាវិញាណដែលខ្លួនវាផ្ទាល់ 
ត្រួសត្រាយឲ្យមានការបំភាន់នេះឡើង។

00:13:18.467 --> 00:13:21.127
ក្នុងប្រពៃណីបុរាណរបស់លោកខាងកើត,

00:13:21.127 --> 00:13:23.287
បានយល់រាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ

00:13:23.287 --> 00:13:27.287
ថាអ្វីៗសព្វយ៉ាងសុទ្ធតែជារំញ័រ។

00:13:27.351 --> 00:13:31.351
"ព្រះព្រហ្ម ណាដា (Nada Brahma) " - ចក្រវាឡនេះជាសំឡេង។

00:13:31.802 --> 00:13:35.802
ពាក្យថា "ណាដា (Nada)" មានន័យថាសំឡេង ឬរំញ័រ

00:13:35.880 --> 00:13:39.080
ហើយពាក្យ "ព្រហ្ម (Brahma)" គឺជាឈ្មោះព្រះអាទិទេព។

00:13:39.103 --> 00:13:43.643
ព្រះព្រហ្ម ក្នុងពេលដំណាលគ្នាជាចក្រវាឡ 
និងជាអ្នកបង្កើត។

00:13:43.820 --> 00:13:47.820
សិល្បករ និងសិល្បៈ ជាអ្វីដែលមិនអាចដាច់គ្នាបាន។

00:13:47.871 --> 00:13:50.861
ក្នុងគម្ពីរឧបនិស្ស័យ (Upanishads),

00:13:50.918 --> 00:13:54.238
ជាកំណត់ត្រាមួយក្នុងចំណោមកំណត់ត្រារបស់មនុស្ស
ដ៏ចំណាស់ជាងគេបំផុតនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាបុរាណ,

00:13:54.262 --> 00:13:58.952
បាននិយាយថា: «ព្រះព្រហ្ម ជាអ្នកបង្កើតលោក, 
ដែលគង្សនៅលើផ្កាឈូក

00:13:58.982 --> 00:14:06.072
ពេលព្រះអង្គបើកព្រះនេត្រ ពិភពលោកមានមនុស្ស។

00:14:06.115 --> 00:14:12.275
ពេលដែលព្រះព្រហ្ម បិទព្រះនេត្ររបស់ព្រះអង្គ,

00:14:12.275 --> 00:14:13.977
ពិភពលោកមិនមានមនុស្ស។ »

00:14:14.035 --> 00:14:16.785
អ្នកធម្មជាតិបុរាណ, អ្នកធ្វើកម្មដ្ឋានបែបយូហ្កា,
និងហោរាសាស្ត្រ

00:14:16.801 --> 00:14:18.911
បានអះអាងថាមានវាល(ទីលាន)

00:14:18.911 --> 00:14:21.141
ជាឬសគុលតាមកម្រិតនៃវិញាណ។

00:14:21.150 --> 00:14:24.770
វាលអាកាស ឬកំណត់ត្រាអាកាស

00:14:24.786 --> 00:14:28.326
ដែលជាកន្លែងផ្ទុកនូវព័ត៌មានទាំងអស់, 
ផ្ទុកនូវគ្រប់បទពិសោធន៍ទាំងអាឌិតកាល,

00:14:28.330 --> 00:14:32.330
ទាំងបច្ចុប្បន្ននិងអនាគត, អ្វីៗដែលមានឥឡូវនេះហើយមានជានិរន្តន៍។

00:14:32.400 --> 00:14:34.670
វាល ឬម៉ាទ្រីស (Matrix) នេះ

00:14:34.678 --> 00:14:36.818
បានមកពីគ្រប់វត្ថុដែលកើតឡើង។

00:14:36.818 --> 00:14:39.848
ពីកូនអាតូមទៅដល់កញ្ចុំផ្កាយ,

00:14:39.858 --> 00:14:47.438
គ្រប់តារារហូតដល់ភពនានា និងដល់គ្រប់ជីវិត។

00:14:50.727 --> 00:14:54.537
លោកអ្នកគ្មានផ្លូវមើលឃើញអ្វីៗទាំងស្រុងដោយផ្ទាល់ភ្នែកឡើយ

00:14:54.573 --> 00:14:58.373
ព្រោះវាត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយស្រទាប់លើស្រទាប់ នៃការរំញ័រ

00:14:58.381 --> 00:15:00.781
ហើយវាត្រូវប្រែប្រួលផ្លាស់ប្តូរជានិច្ចជានិរន្តរ,

00:15:00.781 --> 00:15:04.781
ដោយផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានជាមួយអាកាសា។

00:15:04.978 --> 00:15:09.878
ដើមឈើមួយកំពុងស្រូបពន្ពឺពីព្រះអាទិត្យ, ពីខ្យល់,

00:15:09.933 --> 00:15:17.233
ពីទឹកភ្លៀង, ស្រូបយកជីជាតិពីផែនដី។

00:15:17.241 --> 00:15:20.251
ពិភពនៃថាមពលផ្លាស់ទីនៅក្នុងនិងក្រៅជុំវិញវត្ថុនេះ

00:15:20.268 --> 00:15:22.758
ដែលយើងហៅថាដើមឈើ។

00:15:22.803 --> 00:15:25.813
ពេលដែលដួងចិត្តនៃការគិតនៅស្ងៀមនឹង,

00:15:25.823 --> 00:15:28.693
បន្តមក អ្នកនឹងយល់ឃើញការពិតតាមអ្វីដែលវាមាន។

00:15:28.711 --> 00:15:31.101
គ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់រួមគ្នាតែមួយ។

00:15:31.101 --> 00:15:33.591
ដើមឈើ មេឃនិងដី,

00:15:33.596 --> 00:15:36.766
ទឹកភ្លៀងនិងតារា មិនអាចដាច់ពីគ្នាបានឡើយ។

00:15:36.814 --> 00:15:41.224
រស់និងស្លាប់, ខ្លួនឯងនិងអ្នកដ៏ទៃមិនអាចផ្តាច់ពីគ្នា។

00:15:41.601 --> 00:15:45.601
សូម្បីតែ ភ្នំនិងជ្រលងភ្នំក៏មិនអាចដាច់ពីគ្នាបានដែរ។

00:15:45.730 --> 00:15:48.030
នៅក្នុងប្រពៃណីជនជាតិដើមអាមេរិកកាំង

00:15:48.030 --> 00:15:50.580
និងជនជាតិដើមភាគតិចផ្សេងៗ

00:15:50.610 --> 00:15:52.960
ពួកគេនិយាយថា គ្រប់វត្ថុសុទ្ធតែមានវិញ្ញាណ

00:15:52.961 --> 00:15:56.021
ដែលអាចនិយាយដោយសាមញ្ញម្យ៉ាងទៀតថា

00:15:56.021 --> 00:15:59.381
អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងប្រភពរំញ័រតែមួយដូចគ្នា។

00:15:59.381 --> 00:16:02.701
មានវិញ្ញាណតែមួយ, មានទីវាលល្អិតសុខមតែមួយ,

00:16:02.701 --> 00:16:05.991
មានកម្លាំងមួយដែលផ្លាស់ប្តូរអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង។

00:16:05.991 --> 00:16:08.751
ទីវាលនេះមិនម៉ែនកើតឡើង 
នៅជុំវិញអ្នកទេ,

00:16:08.751 --> 00:16:15.181
ទីវាលនេះកំពុងកើតឡើងដោយ ឆ្លងកាត់ លោកអ្នក

00:16:15.294 --> 00:16:18.934
ហើយក៏កើតឡើង ដោយសារ លោកអ្នក។

00:16:19.040 --> 00:16:21.120
អ្នកគឺជា "ចក្រវាឡ " ក្នុងចក្រវាឡ។

00:16:21.184 --> 00:16:24.604
អ្នកគឺជាចក្ខុដែលបង្កើតឡើងតាមរយៈកាយ 
ដែលមើលឃើញដោយលោកអ្នក។

00:16:24.604 --> 00:16:27.584
នៅពេលដែលអ្នកភ្ញាក់ពីសុបិន្ត លោកអ្នកទទួលស្គាល់ថា

00:16:27.592 --> 00:16:30.362
អ្វីគ្រប់យ៉ាង នៅក្នុងសុបិន្តជាលោកអ្នក។

00:16:30.389 --> 00:16:32.469
លោកអ្នកកំពុងបានបង្កើតសុបិន្តនោះឡើង។

00:16:32.481 --> 00:16:34.861
ដូច្នេះ ដែលហៅថាជីវិតពិត គ្មានអ្វីខុសគ្នាទេ។

00:16:34.861 --> 00:16:37.661
យើងម្នាក់ៗ និងគ្រប់អ្វីៗ គឺជាលោកអ្នក។

00:16:39.062 --> 00:16:43.062
វិញ្ញាណមួយនេះដែលកំពុងមើលឃើញចេញពីគ្រប់ក្រសែភ្នែក,

00:16:45.964 --> 00:16:55.414
នៅក្រោមផ្ទាំងថ្មនិមួយៗ នៅក្នុងភាគល្អិតសុខុមនិមួយៗ។

00:17:07.085 --> 00:17:09.715
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិនៅអង្គការស៊ឺន(CERN),

00:17:09.715 --> 00:17:12.205
មន្ទីរពិសោធន៍អឺរ៉ុប សម្រាប់រូបវិទ្យានៃភាគល្អិតសុខម,

00:17:12.205 --> 00:17:14.235
កំពង់ស្រាវជ្រាវទីវាលល្អិតសុខមនេះ,

00:17:14.235 --> 00:17:16.775
ដែលពង្រីកបន្តនៅទូទាំងគ្រប់លោកធាតុទាំងអស់។

00:17:16.782 --> 00:17:19.252
ប៉ុន្តែជំនួសឱ្យការសម្លឹងមើលខាងក្នុងខ្លួនយើងម្នាក់ៗ,

00:17:19.252 --> 00:17:23.252
ពួកគេស្វែងយល់ពីពិភពខាងក្រៅខ្លួនវិញ។

00:17:23.329 --> 00:17:28.289
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនៅមន្ទីរពិសោធន៍ស៊ឺន(CERN) នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ, ប្រទេសស្វីស

00:17:28.299 --> 00:17:30.209
បានប្រកាសថា ពួកគេបានរកឃើញ

00:17:30.245 --> 00:17:32.305
Higgs Boson, ឬ ព្រះភាគព្រះ។

00:17:32.305 --> 00:17:35.705
ការពិសោធន៍ Higgs Boson បញ្ជាក់តាមវិទ្យាសាស្រ្តថា

00:17:35.705 --> 00:17:41.675
ទីវាលនៃថាមពលដែលមើលមិនឃើញមានពេញ
ក្នុងសុញ្ញាកាសនៃលំហរ។

00:17:41.724 --> 00:17:44.874
ឧបករណ៍ជល់គ្នា hadron ដ៏ធំរបស់ CERN មានរង្វង់មានប្រវែង

00:17:44.874 --> 00:17:48.124
17 ម៉ាយល៍ (27.35 គ.ម) ក្នុងរង្វង់ដែលក្នុងនោះមានធ្នឹម

00:17:48.124 --> 00:17:51.214
នៃភាគល្អិតពី រត់បញ្ច្រាស់ទិសគ្នា,

00:17:51.250 --> 00:17:54.020
បានជួបគ្នា ទាំងបានបែកផ្កាភ្លើងនៅស្ទើរតែជិតស្មើនឹង

00:17:54.029 --> 00:17:55.999
ល្បឿននៃពន្លឺ។

00:17:55.999 --> 00:17:59.789
វិទ្យាសាស្រ្តបានសំគាល់មើលនូវអ្វីកើតចេញពី

00:17:59.829 --> 00:18:02.059
ការប៉ះទង្គិចដោយហឹង្សានេះ។

00:18:02.129 --> 00:18:04.269
គំរូស្តង់ដារមិនអាចអះអាងពីរបៀបដែល

00:18:04.273 --> 00:18:07.073
ភាគដ៏ល្អិតបានម៉ាស់មកដោយរបៀបណាទេ។

00:18:07.155 --> 00:18:09.885
អ្វីគ្រប់យ៉ាងហាក់ដូចជាកើតឡើងពីរំញ័រ

00:18:09.885 --> 00:18:16.185
ប៉ុន្តែមិនម៉ែន "វត្ថុ" បង្កើតរំញ័រទេ។

00:18:16.365 --> 00:18:19.845
វាគឺហាក់ដូចជាមានអ្នករាំរបាំអរូបីយ៍,

00:18:19.866 --> 00:18:23.866
គឺដូចជាស្រមោលដែលកំពង់រាំបង្កប់នៅក្នុងរបាំបាឡេ
នៃចក្រវាឡនេះ។

00:18:24.079 --> 00:18:26.569
គ្រប់អ្នករបាំដទៃទៀតតែងតែបានរាំ

00:18:26.569 --> 00:18:29.179
នៅជុំវិញអ្នករាំរបាំដែលលាក់ខ្លួននេះ។

00:18:29.237 --> 00:18:32.397
យើងបានសំគាល់មើលការរាំរបាំនេះ,

00:18:32.397 --> 00:18:37.847
ប៉ុន្តែមកដល់ឥឡូវនេះយើងមិនអាចឃើញ
អ្នករាំរបាំនោះទៀតទេ។

00:18:41.388 --> 00:18:44.478
នេះគេបានហៅថា "ព្រះភាគព្រះ",

00:18:44.502 --> 00:18:47.692
ជាលក្ខណៈនៃវត្ថុធាតុដើមមូលដ្ឋានរបស់ចក្រវាឡ,

00:18:47.714 --> 00:18:50.874
ជាបេះដូងនៃគ្រប់វត្ថុធាតុ ដែលគួរតែទទួលខុសត្រូវ

00:18:50.910 --> 00:18:56.200
ចំពោះម៉ាស់ និងថាមពលដែលមិនអាចពន្យល់បាន 
ដែលត្រួសត្រាយការរីកធំឡើងរបស់ចក្រវាឡនេះ។

00:18:56.275 --> 00:18:59.555
ប៉ុន្តែមានគម្លាតគ្នាឆ្ងាយ ពីការពន្យល់ពីធម្មជាតិនៃចក្រវាឡ,

00:18:59.555 --> 00:19:03.075
រហូតដល់ការរកឃើញនៃការ Higgs Boson គ្រាន់តែបង្ហាញ

00:19:03.075 --> 00:19:06.345
ពីអាថ៌កំបាំងដ៏សម្បើមទៀត, ដោយបង្ហាញចក្រវាឡនោះ

00:19:06.376 --> 00:19:10.806
កាន់តែមានអាថ៍កំបាំង ជាងការដែលយើងធ្លាប់ស្រមៃទៅទៀត។

00:19:10.874 --> 00:19:13.924
វិទ្យាសាស្រ្តកំពុងខិតជិតរបាគោលរវាងវិញាណ(នាម)

00:19:13.924 --> 00:19:15.414
និងលោកធាតុ(រូប)ហើយ។

00:19:15.639 --> 00:19:18.099
ភ្នែក ដែលយើងមើលទៅទីវាលដំបូង

00:19:18.116 --> 00:19:21.746
និងភ្នែកដែលទីវាលភាគល្អិតសុខមនេះមើលមកយើង

00:19:21.746 --> 00:19:28.706
ជាភ្នែកតែមួយនិងដូចគ្នា។

00:19:35.119 --> 00:19:38.449
លោក Wolfgang Von Goethe ជាអ្នកនិពន្ធ និងជាអ្នកជំនាញ
ខាងវត្ថុបញ្ចេញពន្លឺ ជាតិអាល្លឺម៉ង់ បាននិយាយថា

00:19:38.467 --> 00:19:40.737
«រលកគឺជាបាតុភូតដំបូង

00:19:40.789 --> 00:19:45.029
ដែលផ្តល់កំណើតដល់ពិភពលោក »។

00:19:45.285 --> 00:19:49.285
សៃម៉ែទីក(Cymatics) គឺជាការសិក្សាពីសំឡេងដែលធ្វើឲ្យអាចមើលឃើញ។

00:19:53.413 --> 00:19:57.413
ពាក្យសៃម៉ែទីក(cymatic) នេះបានមកពីភាសាក្រិច
មានឬសគុល ពីពាក្យសៃម៉ា "cyma"

00:19:58.112 --> 00:20:04.882
ដែលមានន័យថា រលក ឬរំញ័រ។

00:20:08.716 --> 00:20:11.686
ម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រលោកខាងលិចដំបូងគេ
ដែលបានសិក្សាដោយយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំង

00:20:11.686 --> 00:20:13.806
ពីបាតុភូតរលក គឺលោក Ernst Chladni,

00:20:13.823 --> 00:20:16.183
លោកជាតន្ត្រីករ និងអ្នករូបវិទ្យាជាតិអាល្លឺម៉ង់,

00:20:16.183 --> 00:20:18.573
ដែលបានរស់នៅក្នុងសតវត្សទី១៨។

00:20:18.598 --> 00:20:22.088
Chladni រកឃើញថា នៅពេលដែលគាត់រាយគ្រាប់ខ្សាច់

00:20:22.088 --> 00:20:24.478
នៅលើចានដែក បន្ទាប់មកបានធ្វើរំញ័រចាននោះ

00:20:24.508 --> 00:20:28.508
ដោយធ្នូវីយូឡុង, គ្រាប់ខ្សាច់បានរៀបចំខ្លួនវាទៅជាលំនាំផ្សេងៗគ្នា។

00:20:28.508 --> 00:20:31.598
ទម្រង់ធរណីមាត្រផ្សេងគ្នាបានបង្ហាញខ្លួនឡើង

00:20:31.603 --> 00:20:37.623
អាស្រ័យលើការរំញ័រដែលបានបង្កើត។

00:20:37.753 --> 00:20:40.793
Chladni បានកត់ត្រាកាតាឡុកទាំងមូលនៃរូបរាង្គទាំងអស់

00:20:40.817 --> 00:20:43.967
ហើយរូបរាង្គទាំងនោះត្រូវបានធ្វើជាឯកសារយោង

00:20:43.997 --> 00:20:45.547
ជារូបភាពរបស់ Chladni ។

00:20:45.597 --> 00:20:49.057
ភាគច្រើននៃលំនាំទាំងនេះអាចត្រូវបានរកឃើញ

00:20:49.057 --> 00:20:53.057
នៅទូទាំងពិភពធម្មជាតិ។ ដូចជាការធ្វើក្រឡាស្នូកសត្វអណ្តើក

00:20:54.031 --> 00:21:01.101
ឬការធ្វើលំនាំអុចៗនៃសត្វខ្លាដំបង។

00:21:03.437 --> 00:21:06.447
ការសិក្សាលំនាំ Chladni ឬលំនាំ cymatic

00:21:06.477 --> 00:21:10.442
ជាវិធីសម្ងាត់មួយក្នុងការកំណត់សំលេងដ៏ខ្ពស់របស់ហ្គីតា, 
សំលេងដ៏ក្រលួចរបស់វីយូឡុង

00:21:10.478 --> 00:21:17.208
ហើយអ្នកធ្វើឧបករណ៍តន្ត្រីផ្សេងៗ កំណត់គុណភាពសំឡេង
នៃឧបករណ៍ដែលពួកគេបានធ្វើ។

00:21:21.941 --> 00:21:25.941
លោក Hans Jenny បានពង្រីកនៅលើការងារ
របស់ Chladni ក្នុងឆ្នាំ 1960

00:21:27.298 --> 00:21:31.298
ដោយការប្រើវត្ថុធាតុរាវផ្សេងៗ និងប្រើឧបករណ៍
អេឡិចត្រូនិកបំពងសំឡេង

00:21:31.298 --> 00:21:37.128
ដើម្បីបង្កើតប្រេកង់សំឡេង និងបង្កើតពាក្ «យសៃម៉ាទីក cymatics» ។

00:21:37.217 --> 00:21:40.787
បើសិនអ្នកដំណើរការរលកស៊ីនុសសាមញ្ញ
តាមរយៈចានទឹកមួយ,

00:21:40.787 --> 00:21:43.957
អ្នកនឹងអាចមើលឃើញលំនាំនៅក្នុងទឹក។

00:21:43.957 --> 00:21:46.327
អាស្រ័យលើប្រេកង់នៃរលក,

00:21:46.327 --> 00:21:48.527
លំនាំព្រាចទឹកផ្សេងគ្នានឹងលេចឡើង។

00:21:48.527 --> 00:21:52.457
ប្រេកង់កាន់តែខ្ពស់, បង្កើតលំនាំរូបនឹងកាន់តែស្មុគស្មាញ។

00:21:52.484 --> 00:21:56.344
ទម្រង់ទាំងនេះគឺ ធ្វើឡើងវិញដ៏ដែរៗ, មិនមែនដោយចៃដន្យទេ។

00:21:56.384 --> 00:21:58.284
លោកអ្នកកាន់តែសំគាល់,

00:21:58.284 --> 00:22:02.284
ធ្វើឲ្យលោកអ្នកកាន់តែចាប់ផ្តើមមើលឃើញរបៀបនៃរំញ័រដែលចាត់ចែងលោកធាតុឲ្យទៅជាទម្រង់ស្មុគស្មាញ



00:22:02.325 --> 00:22:04.985
ដោយផ្តើមពីរលកសាមញ្ញឡើងទៅ ។

00:22:05.085 --> 00:22:11.705
រំញ័រនៃទឹកនេះមានលំនាំស្រដៀងគ្នា
ទៅនឹងផ្កាព្រះអាទិត្យដែរ។

00:22:29.619 --> 00:22:32.649
គ្រាន់តែដោយផ្លាស់ប្តូរប្រេកង់សំឡេងនោះ,

00:22:32.649 --> 00:22:39.659
យើងទទួលបានលំនាំខុសគ្នា។

00:22:52.303 --> 00:22:55.833
ទឹកគឺជាសារធាតុអាថ៍កំបាំងខ្លាំងណាស់។

00:22:55.833 --> 00:22:58.303
ទឹកអាចធ្វើឲ្យមានការដក់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង។

00:22:58.303 --> 00:23:01.403
គឺទឹកអាចទទួល និងកាន់កាប់លើរំញ័រ។

00:23:01.420 --> 00:23:04.340
ដោយសារតែសមត្ថភាពខ្ទ័រខ្ពស់របស់វា

00:23:04.371 --> 00:23:07.681
និងភាពរសើបខ្ពស់ និងការត្រៀមខ្លួនខាងក្នុងដើម្បីធ្វើឲ្យឮខ្ទ័រឡើង,

00:23:07.681 --> 00:23:11.431
ជាលទ្វផលទឹកនឹងឆ្លើយតបភ្លាមទៅ

00:23:11.431 --> 00:23:13.471
គ្រប់ប្រភេទនៃរលកសម្លេងទាំងនោះ ។

00:23:13.509 --> 00:23:14.849
ការរំញ័រទឹកនិងដី

00:23:14.849 --> 00:23:17.849
បានតាក់តែងភាគច្រើនពីម៉ាស់នៅក្នុងរុក្ខជាតិនិងសត្វ។

00:23:17.849 --> 00:23:21.849
ងាយស្រួលក្នុងការសំគាល់មើលពីរបៀបរំញ័រសាមញ្ញ
នៅក្នុងទឹក

00:23:21.849 --> 00:23:25.519
ដែលអាចបង្កើតលំនាំធម្មជាតិដែលអាចស្គាល់បាន

00:23:25.522 --> 00:23:29.552
ប៉ុន្តែបើយើងបន្ថែមវត្ថុរឹងព្រមទាំងបង្កើនទំហំ,

00:23:29.649 --> 00:23:34.559
វត្ថុនោះកាន់តែគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ថែមទៀត។

00:23:34.649 --> 00:23:36.239
ការបន្ថែមម្សៅពោតក្នុងទឹក,

00:23:36.239 --> 00:23:42.589
ធ្វើឲ្យយើងទទួលបានបាតុភូតកាន់តែស្មុគ្រស្មាញថែមទៀត។

00:23:58.279 --> 00:24:00.899
ប្រហែលជា គោលការណ៍នៃជីវិតខ្លួនវា

00:24:00.899 --> 00:24:04.269
ដូចបានសំគាល់ការរំញ័រផ្លាស់ទីស្នាមប្រឡាក់ម្សៅពោត

00:24:04.269 --> 00:24:11.029
ទៅក្នុងអ្វីដែលហាក់ដូច លេចចេញជាសភាវដែលមានជីវិត។

00:24:12.472 --> 00:24:15.352
គោលការណ៍ធ្វើឲ្យមានចលនារបស់ចក្រវាឡ

00:24:15.386 --> 00:24:18.456
ដែលបានរៀបរាប់នៅក្នុងសាសនាធំៗ

00:24:18.469 --> 00:24:21.039
ដោយប្រើពាក្យដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការយល់ដឹង

00:24:21.045 --> 00:24:26.035
តាមពេលវេលាក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត។

00:24:26.140 --> 00:24:31.260
នៅក្នុងភាសារបស់ជនជាតិអ៊ីនកាស (Incas) នេះ, ដែលវាទីយ៉ាងធំនៅមុនយុគ្គអាមេរិកដើមកំណើតកូឡុំប៊ី,

00:24:31.279 --> 00:24:35.099
សម្រាប់ពាក្យ «រាង្គកាយមនុស្ស»" គឺ "camasca alpa"

00:24:35.124 --> 00:24:38.094
ដែលមានន័យថា «ផែនដីមានចលនា»។

00:24:40.554 --> 00:24:44.104
ក្នុងកាបាលា(Kaballah), ឬអាថ៌កំបាំងរបស់សាសនារបស់ជាតិជ្វីស,

00:24:44.104 --> 00:24:47.414
ពួកគេបាននិយាយអំពីសំណាញ់ញាណ ដែលជាឈ្មោះរបស់ព្រះ។

00:24:47.419 --> 00:24:49.479
ឈ្មោះនេះដែលមិនអាចនិយាយបាន។

00:24:49.499 --> 00:24:51.469
មិនអាចនិយាយបាន ដោយសារតែ
វាគឺជាការរំញ័រ

00:24:51.489 --> 00:24:55.493
ដែលមាននៅគ្រប់ទីកន្លែង។ គ្រប់អ្វីៗជាពាក្យពេជ្រ, ជាលោកធាតុ

00:24:55.523 --> 00:24:59.983
អ្វីៗទាំងអស់ ជាពាក្យដ៏ពិសិដ្ឋ។

00:25:00.003 --> 00:25:02.303
នេះគឺជាតេត្រាអែត មានរូបរាង្គសាមញ្ញបំផុត

00:25:02.303 --> 00:25:04.923
ដែលអាចមាននៅក្នុងវិមាត្របី។

00:25:04.964 --> 00:25:07.524
វត្ថុខ្លះត្រូវតែមានយ៉ាងហោចណាស់បួនចំណុច

00:25:07.524 --> 00:25:09.434
ដើម្បីបង្កើតរូបរាង្គពិតប្រាកដបាន។

00:25:09.434 --> 00:25:12.314
គ្រាន់តែ, គ្រងសាងរាង្គត្រីកោណគឺមានក្នងធម្មជាតិស្រាប់

00:25:12.334 --> 00:25:14.034
ក្នុងការរក្សាលំនាំលំនឹងខ្លួនវា ។

00:25:14.084 --> 00:25:17.084
នៅក្នុងគម្ពីរសញ្ញាចាស់ពាក្យថា "តេត្រាដ្រាល"

00:25:17.095 --> 00:25:21.045
ជាញឹកញាប់ត្រូវបានប្រើដើម្បីតំណាងឲ្យ
ការបង្ហាញជាក់លាក់របស់ព្រះ។

00:25:21.045 --> 00:25:24.275
តេត្រាដ្រាល ត្រូវបានប្រើនៅពេលដែលនិយាយអំពី
ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះ

00:25:24.283 --> 00:25:28.283
ឬជាឈ្មោះពិសេសរបស់ព្រះ, ស្លាកសញ្ញា ឬពាក្យអូម ។

00:25:32.223 --> 00:25:36.133
ស៊ីវិល័យពីបុរាណបានដឹងថានៅក្នុង
រចនាសម្ព័ន្ធឫសគល់


00:25:36.133 --> 00:25:40.073
នៃចក្រវាឡនេះមានរូបរាង្គជា តេត្រាដ្រាល ។

00:25:40.390 --> 00:25:43.100
ក្រៅពីរូបរាង្គនេះ, ធម្មជាតិបង្ហាញដ្រាយមូលដ្ឋាន

00:25:43.100 --> 00:25:47.100
ឆ្ពោះទៅរកលំនឹង; ជាព្រះសិវៈ។

00:25:47.546 --> 00:25:50.596
ខណៈពេលដែលវាមានមូលដ្ឋានឆ្ពោះទៅរកដ្រាយនៃ

00:25:50.596 --> 00:25:54.596
ប្តូរ! សាកទី (Shakti)

00:25:57.040 --> 00:26:00.140
នៅក្នុងព្រះគម្ពីរដំណឹងល្អរបស់លោកយ៉ូហានជាធម្មតាអានថា

00:26:00.140 --> 00:26:01.850
"ការចាប់ផ្តើមនេះគឺជាពាក្យ"

00:26:01.860 --> 00:26:05.090
ប៉ុន្តែនៅក្នុងអត្ថបទដើមពាក្យដែលបានប្រើនេះគឺជា

00:26:05.090 --> 00:26:07.850
"ស្លាកសញ្ញា" ។

00:26:07.850 --> 00:26:10.270
ទស្សនវិទូក្រិច លោក Heraclitus,

00:26:10.270 --> 00:26:13.600
ដែលរស់នៅប្រហែល 500 ឆ្នាំមុនគ្រឹះសករាជ,

00:26:13.600 --> 00:26:15.410
បានសំដៅដល់រូបសញ្ញាជាអ្វីមួយ

00:26:15.410 --> 00:26:17.420
ដែលជាមូលដ្ឋានពុំអាចស្គាល់បាន ។

00:26:17.420 --> 00:26:21.420
ប្រភពដើមនៃការសាងឡើងវិញ, នៃលំនាំនិងទម្រង់។

00:26:21.854 --> 00:26:25.854
ទស្សនវិទូលោក Stoic អ្នកដែលបានទទួល
ការបង្រៀនរបស់ Heraclitus 


00:26:25.924 --> 00:26:28.304
បានកំណត់ពាក្យសំណាញ់ញាណព្រះ

00:26:28.304 --> 00:26:34.054
ជាគោលការណ៍នៃជីវិត កំពុងវាតទី
ពេញចក្រវាឡ។

00:26:36.482 --> 00:26:41.872
តាម Sufism ស្លាកសញ្ញានេះ មាននៅគ្រប់ទីកន្លែង
និងគ្រប់វត្ថុទាំងអស់។

00:26:42.162 --> 00:26:46.753
ចេញពីការ ដែលមិនសម្ដែងឱ្យឃើញ 
ក្លាយទៅជាសម្ដែងឱ្យឃើញ។

00:26:52.243 --> 00:26:57.223
នៅក្នុងប្រពៃណីសាសនាហិណ្ឌូ ព្រះសិវៈ Nataraja 
មានន័យថា

00:26:57.293 --> 00:26:59.663
«ព្រះជាម្ចាស់ខាងរបាំ»។

00:26:59.865 --> 00:27:03.725
ក្នុងចក្រភពទាំងមូលរេរាំដោយសារស្គររបស់ព្រះសិវៈ។

00:27:03.810 --> 00:27:07.810
អ្វីៗទាំងអស់ត្រូវបាន បញ្ជូលអារម្មណ៍ ឬ បញ្ចូលប្រលឹង 
ជាមួយចង្វាក់ដង្ហើម។


00:27:07.840 --> 00:27:10.920
ពេលដែលព្រះសិវៈ កំពង់រេរាំយូប៉ុណ្ណា

00:27:10.970 --> 00:27:13.830
ពិភពលោកអាចបន្តវិវឌ្ឍនិងផ្លាស់ប្តូរយូប៉ុណ្ណោះដែរ,

00:27:13.830 --> 00:27:17.830
បើមិនដូច្នេះទេ ពិភពលោកនឹងរលាយ
ដោយគ្មានសល់អ្វីឡើយ។


00:27:18.849 --> 00:27:21.459
ខណៈដែរព្រះសិវៈគឺជាតំណាងនូវសក្ខីភាព

00:27:21.459 --> 00:27:25.459
នៃវិញាណរបស់យើង, Shakti ជា
ខ្លឹមសារ ឬភាពល្អឥតផ្ចោះនៃពិភពលោកនេះ។


00:27:26.703 --> 00:27:30.323
ខណៈដែល ព្រះសិវៈ ស្ថិតនៅក្នុងសភាពធ្វើភាវនាកម្មដ្ឋាន(meditation) ,

00:27:30.323 --> 00:27:32.443
Shakti ព្យាយាមដាស់ព្រះអង្គឲ្យកំរើក,

00:27:32.443 --> 00:27:34.813
ដើម្បីនាំព្រះអង្គឲ្យរាំរបាំវិញ។

00:27:34.813 --> 00:27:36.643
ស្រដៀង ធាតុយិន និងយ៉ាង,

00:27:36.643 --> 00:27:40.643
អ្នករាំរបាំ និងរបាំជាមនុស្សតែម្នាក់។

00:27:42.829 --> 00:27:46.829
ស្លាកសញ្ញា ជាមធ្យបាយគាស់កកាយរកការពិត ។

00:27:47.221 --> 00:27:50.641
អ្នកណាដែលដឹងពី ផ្លាកសញ្ញា ដូចបានដឹងការពិតដែរ។

00:27:51.171 --> 00:27:53.691
ស្រទាប់ដ៏ច្រើននៃការលាក់ទុកមាន

00:27:53.691 --> 00:27:57.481
នៅក្នុងពិភពនគរកាយនៃមនុស្ស ជាខ្យល់អាកាស ដែលបានកួច

00:27:57.491 --> 00:27:59.501
ចូលទៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធដ៏ស្មុគ្រស្មាញ

00:27:59.501 --> 00:28:01.721
ដែលលាក់បាំងប្រភពដោយខ្លួនឯង។

00:28:01.795 --> 00:28:04.735
ដូចល្ខោនទេវៈដែលលាក់ និងដែលទាល់តែស្វះស្វែងរក,

00:28:04.735 --> 00:28:07.665
យើងត្រូវបានគេលាក់បាំង អស់រាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ,

00:28:07.697 --> 00:28:10.667
ដោយស្ទើរតែភ្លេចល្ខោននេះទាំងស្រុងទៅហើយ។

00:28:10.706 --> 00:28:14.706
ពេលខ្លះ យើងបានភ្លេចថាមានអ្វីដែលត្រូវស្វែងរក។

00:28:17.516 --> 00:28:21.516
ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា, មនុស្សម្នាក់ត្រូវបានបង្រៀនឱ្យយល់ 
ពីស្លាកសញ្ញាដោយផ្ទាល់, 


00:28:21.561 --> 00:28:25.561
ដែលជាទីវាលនៃការផ្លាស់ប្តូរឬសភាពប្រែប្រួលនៅក្នុងខ្លួន

00:28:25.621 --> 00:28:28.591
តាមរយៈការធ្វើភាវនាស្មឹងស្មាត (Meditation)។

00:28:28.719 --> 00:28:31.489
នៅពេលដែលអ្នកសំគាល់ពិភពខាងក្នុង(នគរកាយ)របស់អ្នក,

00:28:31.526 --> 00:28:35.526
អ្នកនឹងសំគាល់មើល វេទនានិងថាមពល ដែលកាន់តែហ្មត់ហ្មងឡើងៗ

00:28:35.565 --> 00:28:39.015
ពេលដែលដួងចិត្តប្រែទៅជាកាន់តែបានផ្ចិតផ្ចង់និងតម្រង់ស្មារតី។

00:28:39.115 --> 00:28:41.615
តាមរយៈការទទួលស្គាល់ដោយផ្ទាល់នូវ "អនិច្ចំ"

00:28:41.615 --> 00:28:44.655
ឬសភាពប្រែប្រួលនៅកម្រិតឫសគល់នៃវេទនា,

00:28:44.752 --> 00:28:48.752
មនុស្សម្នាក់ប្រែជាអ្នករួចរំដោះពីការប្រកាន់ភ្ជាប់
ទម្រង់ខាងក្រៅនានាដោយបណ្ដោះអាសន្ន។

00:28:50.974 --> 00:28:53.454
ខណៈ ដែលយើងទទួលស្គាល់ថាមានវាលរំញ័រ

00:28:53.474 --> 00:28:55.954
ដែលជាឫសគុលរួមនៃគ្រប់សាសនាទាំងអស់,

00:28:56.697 --> 00:29:00.697
តើយើងអាចនិយាយយ៉ាងណា ជា "សាសនារបស់ខ្ញុំឬ" ឬ "នេះជាអូម របស់ខ្ញុំឬ "?,

00:29:00.846 --> 00:29:13.116
ជា "វាលឃ្វនតិមរបស់ខ្ញុំឬ" ?

00:29:21.051 --> 00:29:26.841
វិបត្តិពិតប្រាកដក្នុងពិភពលោកយើងសព្វថ្ងៃ 
គឺមិនមែនជាវិបត្តិសង្គម,

00:29:26.849 --> 00:29:30.849
មិនមែនជាវិបត្តិនយោបាយ ឬវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។

00:29:32.486 --> 00:29:36.486
វិបត្តិរបស់យើងគឺវិបត្តិនៃវិញ្ញាណ, ដែលអសមត្ថភាពក្នុងការប្រទះនូវបទពិសោធន៍ដោយផ្ទាល់

00:29:37.182 --> 00:29:41.182
នូវធម្មជាតិពិតរបស់យើង។

00:29:41.603 --> 00:29:45.603
អសមត្ថភាពក្នុងការទទួលស្គាល់ធម្មជាតិនេះនៅក្នុងខ្លួនអ្នករាល់គ្នា

00:29:45.666 --> 00:29:49.666
និងក្នុងគ្រប់មនុស្សជាតិទាំងអស់។

00:29:53.425 --> 00:29:57.425
នៅក្នុងប្រពៃណីព្រះពុទ្ធសាសនា, "ព្រះពោធិសត្វ",

00:29:57.473 --> 00:30:00.473
គឺជាព្រះអរិយបុគ្គលម្នាក់ជាប់និស្ស័យជាព្រះពុទ្ធ
ដែលបានភ្ញាក់ស្មារតី។

00:30:00.502 --> 00:30:03.092
ព្រះពោធិសត្វប្តេជ្ញាជួយដាស់អស់សព្វជាតិខេមរា

00:30:03.133 --> 00:30:09.403
ក្នុងចក្រវាឡ, ឲ្យស្គាល់នូវវិញ្ញាណតែមួយគត់ដូចៗគ្នា ។

00:30:09.485 --> 00:30:13.485
ដើម្បីដាស់វិញ្ញាណអាត្មាអញឲ្យភ្ញាក់ស្គាល់សេចក្តីពិតបានហើយ 
អាត្មាអញត្រូវតែដាស់អស់ជាតិសព្វសត្វឲ្យភ្ញាក់ឡើងដែរ។

00:30:18.002 --> 00:30:23.742
"អស់សព្វសត្វទទួលទារុណធ្ងន់លើសគិរី 
មានទុក្ខវក់វីនៅក្នុងចក្រវាឡ

00:30:24.527 --> 00:30:28.527
ទើបអាត្មាអញប្តេជ្ញាត្រូវតែជួយដាស់វិញាណអស់ជាតិសព្វសត្វឲ្យភ្ញាក់ក្រោកឡើងដែរ។

00:30:28.827 --> 00:30:32.217
ភាពមិនល្អឥតខ្ចោះរបស់អាត្មាអញជាភាពមិនចេះនឿយហត់។

00:30:32.217 --> 00:30:35.547
អាត្មាអញប្តេជ្ញាយកឈ្នះខ្លួនឯងឲ្យបាន។

00:30:35.636 --> 00:30:38.086
ព្រះធម៌អាថ៌ ដែលមិនដែលស្គាល់ ។

00:30:38.121 --> 00:30:41.401
អាត្មាអញប្តេជ្ញាត្រូវស្គាល់ព្រះធម៌ឲ្យខាងតែបាន ។

00:30:41.503 --> 00:30:45.503
មាគ៌ាដាស់វិញ្ញាណពិបាកសម្រេច។

00:30:46.846 --> 00:30:50.846
អាត្មាអញត្រូវតែសម្រេចឲ្យបាន "។