WEBVTT

00:00:00.860 --> 00:00:03.739
Çocukken verilerden elde ettiğim bilgileri

00:00:03.739 --> 00:00:08.629
ve sayılarla anlatılan hikayeleri
her zaman sevmişimdir.

00:00:08.629 --> 00:00:10.913
Çocukken, ailemin bana sayıları kullanarak

00:00:10.913 --> 00:00:16.769
söylediği yalanlarla hayal kırıklığına
uğradığımı hatırlıyorum.

00:00:17.854 --> 00:00:21.443
"Talithia, eğer sana bir kez söylediysem,
bin kere söylemişimdir."

00:00:21.443 --> 00:00:27.265
Hayır baba, sadece 17 kez söyledin
ve iki seferinde benim hatam değildi.

00:00:27.303 --> 00:00:28.497
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:00:28.497 --> 00:00:30.295
İstatistik bölümünde
doktora yapmamın

00:00:30.295 --> 00:00:31.731
sebeplerinden biri sanırım bu.

00:00:31.731 --> 00:00:33.269
Her zaman bilmek istemişimdir;

00:00:33.269 --> 00:00:35.755
insanların sayılarla saklamaya
çalıştığı şey ne?

00:00:35.755 --> 00:00:36.938
Bir istatistikçi olarak

00:00:36.938 --> 00:00:40.791
insanların bana verileri 
göstermesini isterim;

00:00:40.791 --> 00:00:43.126
böylece kendim karar verebilirim.

00:00:43.126 --> 00:00:46.175
Donald ve ben
üçüncü çocuğumuzu bekliyorduk

00:00:46.175 --> 00:00:48.909
ve yaklaşık 41,5'uncu haftadaydık;

00:00:48.909 --> 00:00:52.286
ki bazılarınız gecikmiş olarak
düşünebilir.

00:00:52.286 --> 00:00:54.121
İstatistikçiler olarak biz buna

00:00:54.121 --> 00:00:56.807
yüzde 95'lik güvenlik aralığında deriz.

00:00:56.807 --> 00:00:58.673
(Gülüşmeler)

00:00:58.673 --> 00:01:00.951
Sürecin bu noktasında,

00:01:00.951 --> 00:01:03.044
birkaç günde bir gelip

00:01:03.044 --> 00:01:04.952
bebeğe sancı testi yaptırmak zorundaydık

00:01:04.952 --> 00:01:06.134
ve bu rutin uygulama

00:01:06.134 --> 00:01:10.551
bebeğin herhangi bir sancı hissedip
hissetmediğini test eder.

00:01:11.030 --> 00:01:14.163
Hiç değilse de nadiren, kendi doktorunuz 
tarafından görülürsünüz;

00:01:14.163 --> 00:01:17.280
o gün hastanede çalışıyor olan
herhangi bir doktor bakar.

00:01:17.280 --> 00:01:20.026
Biz sancı testine girdik ve 20 dk sonra

00:01:20.026 --> 00:01:23.524
doktor geldi ve dedi ki,

00:01:23.524 --> 00:01:28.049
"Bebeğinizin sancısı var, size
suni sancı vermeliyiz."

00:01:29.736 --> 00:01:35.005
Peki bir istatistikçi olarak
cevabım ne olur?

00:01:35.675 --> 00:01:37.370
"Bana verileri gösterin!"

00:01:38.020 --> 00:01:40.072
Ondan sonra doktor bize anlatmaya başladı;

00:01:40.072 --> 00:01:42.497
bebeğin kalp atışı
18. dakikadan sonra değişti;

00:01:42.497 --> 00:01:44.468
bebeğin kalp atışı normal aralıktayken

00:01:44.468 --> 00:01:49.451
iki dakikalığına benim kalp atış
aralığımda görünmüş

00:01:50.511 --> 00:01:51.861
ve ben de dedim ki,

00:01:51.861 --> 00:01:54.347
"Onun benim kalp atış hızım olabilme
ihtimali var mı?

00:01:54.347 --> 00:01:55.492
Biraz hareket ediyordum,

00:01:55.492 --> 00:01:57.790
41 haftalık hamileyken 20 dakika

00:01:57.790 --> 00:02:00.308
sırt üstü sabit yatmak zor.

00:02:00.308 --> 00:02:02.481
Belki de o etrafında dönüyordu.

00:02:02.481 --> 00:02:06.357
Doktor dedi ki: "Herhangi bir risk
almak istemeyiz."

00:02:07.367 --> 00:02:08.717
Tamam dedim.

00:02:08.717 --> 00:02:12.245
"Peki aynı veriler ile
ya 36. haftamda olsaydım ne olurdu?

00:02:12.245 --> 00:02:15.164
Kararınız yine suni sancı vermek mi
olurdu?" diye sordum.

00:02:16.539 --> 00:02:19.692
"Şey, hayır, en az 38 haftalık
olmasını beklerdik;

00:02:20.012 --> 00:02:23.709
ama siz nerdeyse 42 haftalıksınız,
bebeği içeride tutmak için sebep yok,

00:02:23.709 --> 00:02:25.160
hadi sizi bir odaya alalım."

00:02:25.660 --> 00:02:32.241
Dedim ki: "Peki neden sancı testini
tekrar yapmıyoruz?

00:02:32.241 --> 00:02:33.962
Daha fazla veri toplayabiliriz.

00:02:33.962 --> 00:02:36.373
20 dakika tamamen sabit durmayı
deneyebilirim.

00:02:36.373 --> 00:02:38.516
İkisinin ortalamasını alırız

00:02:38.516 --> 00:02:40.927
ve ne anlama geldiğine bakarız."

00:02:40.927 --> 00:02:41.738
(Gülüşmeler)

00:02:41.738 --> 00:02:44.115
Doktor devam etti:

00:02:47.135 --> 00:02:51.094
"Hanımefendi, ben sadece sizin düşük
yapmanızı istemiyorum."

00:02:53.324 --> 00:02:55.566
Üçümüz de aynı şeyi istiyoruz.

00:02:55.566 --> 00:02:56.720
Sonra dedi ki:

00:02:56.720 --> 00:03:00.838
"Eğer beklenen doğum tarihi geçerse

00:03:00.838 --> 00:03:04.345
düşük yapma riskiniz iki katına çıkar. 
Hadi sizi bir odaya alalım."

00:03:04.605 --> 00:03:10.602
Vay. Peki istatikçi olarak
cevabım ne olur?

00:03:10.602 --> 00:03:11.810
Bana verileri gösterin!

00:03:11.810 --> 00:03:13.465
Dostum, olasılıkları konuşuyorsun,

00:03:13.465 --> 00:03:16.431
tüm gün olasılık hesaplayabilirim,
bana tüm olasılıkları anlat.

00:03:16.431 --> 00:03:17.772
Hadi olasılıkları konuşalım.

00:03:17.772 --> 00:03:19.738
Hadi olasılıkları konuşalım.

NOTE Paragraph

00:03:19.738 --> 00:03:21.009
Dedim ki: "Tamam, harika.

00:03:21.009 --> 00:03:24.590
Yüzde 30 olasılıktan
yüzde 60'a mı çıkıyorum?

00:03:24.590 --> 00:03:27.141
Biz bu düşük olayının neresindeyiz?"

00:03:27.141 --> 00:03:30.437
O devam etti: "Tam olarak değil ama
iki katına çıkar

00:03:30.437 --> 00:03:33.329
ve biz bebek için en iyisini istiyoruz."

00:03:35.419 --> 00:03:37.582
Yılmadan, başka bir yol denedim.

00:03:37.582 --> 00:03:43.089
"Tamam, 1000 doğuma hazır hamile kadından

00:03:43.089 --> 00:03:47.411
kaç tanesi beklenen doğum tarihinden önce
düşük yapıyor?" dedim.

00:03:47.411 --> 00:03:54.769
Doktor bir bana bir Donald'a baktı
ve "1000 kişiden biri." dedi.

00:03:55.272 --> 00:03:57.792
"Tamam, peki o 1000 kadından kaç tanesi

00:03:57.792 --> 00:04:01.330
beklenen doğum tarihinden sonra
düşük yapıyor?" dedim.

NOTE Paragraph

00:04:02.650 --> 00:04:04.151
"Yaklaşık iki."

00:04:04.151 --> 00:04:05.652
(Gülüşmeler)

00:04:06.222 --> 00:04:08.266
"Tamam, o zaman siz bana olasılığın

00:04:08.266 --> 00:04:10.604
yüzde 0,1'den

00:04:10.604 --> 00:04:12.014
(Gülüşmeler)

00:04:13.053 --> 00:04:16.327
yüzde 0,2'ye çıktığını söylüyorsunuz."
dedim.

NOTE Paragraph

00:04:16.327 --> 00:04:18.757
Öyleyse bu noktada veriler bizi
suni sancı verilmesi

00:04:18.757 --> 00:04:20.385
gerektiğine ikna etmiyor

00:04:20.385 --> 00:04:22.734
ve sonra da suni sancının nasıl
daha yüksek oranda

00:04:22.734 --> 00:04:24.982
sezaryene yol açtığını
ve mümkün olduğu kadar

00:04:24.982 --> 00:04:28.973
bundan kaçınmamız gerektiğini konuştuk.

00:04:28.973 --> 00:04:30.225
Daha sonra dedim ki:

00:04:30.225 --> 00:04:33.105
"Ben beklenen doğum tarihimin
doğru olduğunu düşünmüyorum."

00:04:33.105 --> 00:04:35.225
(Gülüşmeler)

00:04:35.705 --> 00:04:38.269
Bu onu gerçekten afallattı

00:04:38.445 --> 00:04:40.095
ve şaşırmış bir şekilde bakakaldı

00:04:40.095 --> 00:04:42.037
ve dedim ki, "Bilmeyebilirsiniz ama

00:04:42.037 --> 00:04:44.038
beklenen doğum tarihleri

00:04:44.038 --> 00:04:46.346
28 günlük standart
döngülere göre hesaplanır

00:04:46.346 --> 00:04:51.295
ve benim döngüm
bazen 27'ye bazen ise 38'e kadar gidiyor

00:04:51.295 --> 00:04:54.449
ve bunu kanıtlamak için veri topluyorum.

00:04:54.449 --> 00:04:56.693
(Gülüşmeler)

00:04:58.233 --> 00:05:04.070
O gün hastaneden suni sancı
verilmeden ayrıldık.

00:05:04.070 --> 00:05:09.203
Hastaneden çıkarken de kendi rızamızla
çıktığımıza dair kağıt imzaladık.

00:05:10.263 --> 00:05:13.951
Size doktorlarınızı dinlememenizi
söylemiyorum;

00:05:13.951 --> 00:05:15.869
çünkü daha ilk çocuğumuzda

00:05:15.869 --> 00:05:19.511
suyum azaldığı için 38. haftada
suni sancı verilmişti.

00:05:19.511 --> 00:05:21.969
Tıbbi müdahale karşıtı değilim.

00:05:21.969 --> 00:05:24.833
Ama o gün ayrılırken neden
kendimden emindim?

00:05:24.833 --> 00:05:28.483
Elimizde bize farklı bir hikaye anlatan
veriler vardı.

00:05:28.483 --> 00:05:33.491
Biz altı yıldır veri topluyoruz.

00:05:33.491 --> 00:05:35.649
Bu sıcaklık verisini edindim

00:05:35.649 --> 00:05:37.134
ve o başka bir hikaye anlattı.

00:05:37.134 --> 00:05:44.407
Aslında,durumu oldukça doğru bir şekilde
tahmin edebiliriz.

00:05:45.067 --> 00:05:46.899
Evet, çocuklarınızın düğün töreninde

00:05:46.899 --> 00:05:49.789
anlatmak isteyeceğiniz bir hikaye bu.
(Gülüşmeler)

00:05:49.789 --> 00:05:52.764
Dün gibi hatırlıyorum.

00:05:53.324 --> 00:05:55.965
Vücut sıcaklığım 36.5 derecede
yanıyordu

00:05:55.965 --> 00:05:58.750
babanızın gözlerine baktığım zaman.

00:05:58.750 --> 00:06:00.170
(Gülüşmeler)

00:06:00.959 --> 00:06:06.511
Evet, 22 yıl sonra bile bu hikayeyi
anlatıyoruz.

00:06:07.061 --> 00:06:09.982
Biz ayrılırken kendimizden emindik;
çünkü veri topluyorduk.

00:06:09.984 --> 00:06:11.590
Şu veriler neye benziyor?

00:06:11.590 --> 00:06:14.427
Bu, menstrual döngüsü boyunca

00:06:14.427 --> 00:06:17.789
bir kadının vücut uyanış sıcaklığını

00:06:17.789 --> 00:06:19.126
gösteren standart bir tablo.

00:06:19.126 --> 00:06:20.719
Menstrual döngünün başlangıcından

00:06:20.719 --> 00:06:22.351
bir sonrakinin başlangıcına kadar.

00:06:22.351 --> 00:06:24.872
Siz de göreceksiniz ki;
sıcaklık tesadüfi değil.

00:06:24.872 --> 00:06:28.935
Açıkça görülüyor ki döngünün başlangıcında
düşük bir desen var.

00:06:28.935 --> 00:06:31.434
ve döngünün sonunda bu zıplamayı

00:06:31.434 --> 00:06:33.712
ve daha yüksek bir sıcaklık serisi
görüyorsunuz.

00:06:33.712 --> 00:06:35.133
Peki burada ne oluyor?

00:06:35.133 --> 00:06:37.739
Bu veriler size ne anlatıyor?

00:06:37.739 --> 00:06:40.438
Evet hanımlar, döngümüzün başında

00:06:40.438 --> 00:06:43.780
östrojen hormonu baskındır ve bu östrojen

00:06:43.780 --> 00:06:47.589
vücut sıcaklığınızın bastırılmasına
neden olur.

00:06:47.589 --> 00:06:51.126
Yumurtlamada vücudunuz bir yumurta bırakır

00:06:51.126 --> 00:06:55.891
ve yönetimi hamileliği devam ettiren
progesteron devralır.

00:06:55.891 --> 00:06:58.493
Bu yüzden vücudunuz bu döllenmiş
küçük yeni yumurtaları

00:06:58.493 --> 00:07:02.279
ev sahipliği yaparak ısıtır.

00:07:02.279 --> 00:07:05.011
Peki sıcaklık neden yükselir?

00:07:05.011 --> 00:07:08.588
Bir kuşun yumurtalarının üzerine
oturmasını düşünün.

00:07:08.588 --> 00:07:10.153
Neden onların üzerine oturuyor?

00:07:10.153 --> 00:07:12.030
Onları sıcak tutmak istiyor,

00:07:12.030 --> 00:07:13.564
korumak ve sıcak tutmak istiyor.

00:07:13.564 --> 00:07:16.135
Hanımlar, bu tam olarak vücudumuzun
her ay yaptığı şey;

00:07:16.135 --> 00:07:17.956
onlar küçük yeni yaşamı

00:07:17.956 --> 00:07:20.682
sıcak tutma beklentisiyle ısıtırlar.

00:07:21.092 --> 00:07:24.022
Eğer hiçbir şey olmazsa,
eğer hamile değilseniz,

00:07:24.022 --> 00:07:28.365
östrojen tekrar devralır ve bu döngü
yeniden başlar.

00:07:28.564 --> 00:07:30.511
Ama eğer hamile kalırsanız

00:07:30.511 --> 00:07:33.055
sıcaklığınızda başka bir değişme
görürsünüz

00:07:33.055 --> 00:07:36.342
ve o tüm dokuz ay boyunca yüksek kalır.

00:07:36.342 --> 00:07:39.667
Hamile kadınları terlerken ve sıcaklamış
görmenizin sebebi budur;

00:07:39.667 --> 00:07:42.535
çünkü onların sıcaklıkları yüksektir.

00:07:43.045 --> 00:07:47.374
Burada 3 ya da 4 yıl önce
edindiğimiz bir grafik var.

00:07:47.374 --> 00:07:49.584
Bu grafikle ilgili gerçekten
çok heyecanlıydık.

00:07:49.584 --> 00:07:51.970
Düşük sıcaklık seviyesi göreceksiniz

00:07:51.970 --> 00:07:55.012
ve sonra bir değişme ve yaklaşık 5 gün

00:07:55.012 --> 00:07:57.471
yumurtanın fallop tüpünde yolculuk edip

00:07:57.471 --> 00:07:59.918
nakledilmesi için olan süre

00:07:59.918 --> 00:08:03.339
ve sonra sıcaklıkların biraz yükselmeye
başladığını görürsünüz.

00:08:03.559 --> 00:08:06.772
Aslında bizim hamilelik testiyle
onaylanan ve gerçekten de

00:08:06.772 --> 00:08:12.202
ilk çocuğumuza hamile olduğum
ikinci bir sıcaklık değişimimiz vardı,

00:08:12.202 --> 00:08:13.913
çok heyecan vericiydi.

00:08:13.913 --> 00:08:15.944
Bir kaç gün sonrasına kadar

00:08:15.944 --> 00:08:20.885
Bazı lekelenmeler gördüm
ve sonra yoğun bir kan akışı fark ettim

00:08:20.885 --> 00:08:24.574
ve aslında biz düşüğün
erken dönemindeydik.

00:08:25.244 --> 00:08:29.114
Eğer ben ateşimi ölçmemiş olsaydım

00:08:29.114 --> 00:08:32.732
geçen ay reglimin geciktiğini düşünürdüm

00:08:32.942 --> 00:08:34.820
ama bizim bebeği düşürdüğümüzü gösteren

00:08:34.820 --> 00:08:37.057
verilerimiz vardı

00:08:37.357 --> 00:08:39.440
ve bu veriler hayatımızda
talihsiz bir olayı

00:08:39.440 --> 00:08:41.064
açığa çıkarmasına rağmen

00:08:41.064 --> 00:08:43.281
sonradan doktorumuza
verebileceğimiz bilgiydi.

00:08:43.281 --> 00:08:46.249
Eğer bir doğurganlık sorunu
ya da bazı problemler olsaydı

00:08:46.249 --> 00:08:47.544
veriler şunu gösterecekti:

00:08:47.544 --> 00:08:49.761
Bak, biz hamileydik,
sıcaklığımız değişmişti,

00:08:49.761 --> 00:08:51.445
bir şekilde bu bebeği kaybettik.

00:08:51.445 --> 00:08:54.479
Bu problemi önlemek için
yapabileceğimiz şey nedir?

00:08:55.165 --> 00:08:58.326
Sadece sıcaklıklarla ilgili değil

00:08:58.326 --> 00:09:01.067
ve sadece doğurganlıkla ilgili değil;

00:09:01.067 --> 00:09:04.625
vücudumuzla ilgili bir çok şeyi söylemesi
için verileri kullanabiliriz.

NOTE Paragraph

00:09:04.955 --> 00:09:08.785
Örneğin ateşinizi ölçmenin size tiroid
durumunuzla ilgili birçok şey

00:09:08.785 --> 00:09:10.924
söyleyebileceğini biliyor muydunuz?

00:09:10.924 --> 00:09:14.559
Tiroidiniz evlerinizdeki
termostat gibi çalışır.

00:09:14.559 --> 00:09:17.177
Evinizde olmasını istediğiniz
ideal bir sıcaklık vardır,

00:09:17.177 --> 00:09:18.681
termostatınızı ayarlarsınız.

00:09:18.681 --> 00:09:21.175
Eviniz çok soğuk olunca,
termostatınız tekme atar

00:09:21.175 --> 00:09:23.823
ve "Hey, etrafta biraz sıcaklığa
ihtiyacımız var." der.

00:09:23.823 --> 00:09:26.532
Ya da eğer çok sıcak olmuşsa,
termostatınız şunu gösterir:

00:09:26.532 --> 00:09:29.619
"Klimayı aç. Bizi serinlet."

00:09:29.619 --> 00:09:33.416
Sizin tiroidiniz de vücudunuzda
tam olarak böyle çalışır.

00:09:33.636 --> 00:09:36.984
Tiroidiniz vücudunuzu ideal bir sıcaklıkta
tutmaya çalışır.

00:09:36.984 --> 00:09:40.376
Eğer çok soğursa, tiroidiniz: "Hey,
bizim ısınmaya ihtiyacımız var." der

00:09:40.376 --> 00:09:42.814
Eğer çok sıcak olursa,
tiroidiniz sizi serinletir.

00:09:42.814 --> 00:09:46.910
Peki tiroidiniz işlevini tam olarak
yerine getirmiyorsa ne olur?

00:09:46.910 --> 00:09:50.723
Çalışmadığı zaman bu sizi
vücut ısınızda görünür;

00:09:50.723 --> 00:09:53.458
normalden daha düşük
ya da düzensiz olma eğilimindedirler.

00:09:53.458 --> 00:09:54.698
Bu verileri toplayarak

00:09:54.698 --> 00:09:57.095
tiroidiniz hakkında bilgi edinebilirsiniz.

NOTE Paragraph

00:09:57.685 --> 00:10:01.249
Eğer tiroid probleminiz varsa
ve doktora gittiyseniz ne olur,

00:10:01.249 --> 00:10:03.682
doktorunuz kanınızdaki tiroidi uyaran

00:10:03.682 --> 00:10:06.620
hormonun miktarını test eder.

00:10:07.700 --> 00:10:10.803
İyi. Ama problem şu ki;
bu test size

00:10:10.803 --> 00:10:13.538
vücudunuzdaki hormonun ne kadar aktif
olduğunu söylemez.

00:10:13.538 --> 00:10:15.447
Sizin mevcut birçok hormonunuz olabilir

00:10:15.447 --> 00:10:17.255
ama vücut sıcaklığınızı
düzenlemek için

00:10:17.255 --> 00:10:18.853
aktif olarak çalışmıyor olabilir.

00:10:18.853 --> 00:10:20.912
Sadece sıcaklık ölçümünüzü
her gün yaparak

00:10:20.912 --> 00:10:23.982
tiroidinizin durumu hakkında
bilgi edinebilirsiniz.

00:10:23.982 --> 00:10:26.463
Peki ateşinizi her gün
ölçmek istemezseniz ne olacak?

00:10:26.463 --> 00:10:27.961
Ben size yapmanızı öneririm

00:10:27.961 --> 00:10:29.966
ama ölçebileceğiniz daha tonlarca şey var.

00:10:29.966 --> 00:10:32.681
Kan basıncınızı ölçebilirsiniz,
kilonuzu ölçebilirsiniz --

00:10:32.681 --> 00:10:35.844
evet, kim her gün
kilosunu ölçmek için heyecanlı?

00:10:35.844 --> 00:10:37.288
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:10:37.808 --> 00:10:42.599
Evliliğimizin başlarında Donald'ın
burun tıkanıklığı vardı

00:10:42.599 --> 00:10:45.719
ve tıkalı burnunu rahatlatmak için

00:10:45.719 --> 00:10:49.718
boşu boşuna bir sürü ilaç alıyordu.

00:10:49.718 --> 00:10:53.957
Bir gece yanıma gelip beni uyandırdı
ve dedi ki:

00:10:53.957 --> 00:10:57.764
"Tatlım, ben burnumdan nefes alamıyorum."

00:10:57.764 --> 00:11:02.582
Ona doğru döndüm, baktım ve dedim ki:
"Peki ağzından nefes alabiliyor musun?"

00:11:02.582 --> 00:11:04.060
(Gülüşmeler)

00:11:04.060 --> 00:11:11.140
Devam etti: "Evet ama burnumdan
nefes alamıyorum!"

00:11:11.140 --> 00:11:14.160
Ben de her iyi eş gibi onu telaşla

00:11:14.160 --> 00:11:15.995
acil servise götürdüm

00:11:15.995 --> 00:11:18.427
gece saat 2'de.

00:11:18.427 --> 00:11:21.897
Arabayı sürdüğüm süre boyunca düşündüm;

00:11:21.897 --> 00:11:24.746
şimdi ölemezsin.

00:11:24.746 --> 00:11:26.916
Daha yeni evlendik,

00:11:26.916 --> 00:11:29.145
insanlar seni benim öldürdüğümü düşünecek!

00:11:29.145 --> 00:11:31.374
(Gülüşmeler)

00:11:31.374 --> 00:11:35.047
Acil servise vardık, bir hemşire
bize baktı

00:11:35.047 --> 00:11:37.358
ve o burnundan nefes alamıyordu,

00:11:37.358 --> 00:11:39.921
hemşire bizi tekrar doktora
getirdi ve doktor dedi ki:

00:11:39.921 --> 00:11:42.940
"Şikayetiniz nedir?", eşim:
"Burnumdan nefes alamıyorum."

00:11:42.940 --> 00:11:44.989
"Burnunuzdan nefes
alamıyor musunuz?" dedi.

00:11:44.989 --> 00:11:47.927
Hayır, ama o ağzından nefes alabiliyor.

00:11:47.927 --> 00:11:50.866
(Gülüşmeler)

00:11:50.866 --> 00:11:53.508
Bir adım geri attı
ve ikimize de bakarak dedi ki:

00:11:53.508 --> 00:11:57.374
"Sanırım problemi biliyorum beyefendi.

00:11:57.374 --> 00:11:58.810
Kalp krizi geçiriyorsunuz.

00:11:58.810 --> 00:12:02.831
Sizin için acilen EKG
ve tomografi isteyeceğim."

00:12:05.143 --> 00:12:06.991
Biz düşünüyorduk,

00:12:06.991 --> 00:12:10.874
hayır hayır hayır. Kalp krizi değil.
O ağzından nefes alabiliyor.

00:12:10.874 --> 00:12:13.558
Hayır, hayır, hayır, hayır, hayır.

00:12:13.558 --> 00:12:16.081
Doktorla birlikte bir ileri bir geri
gidip duruyorduk;

00:12:16.081 --> 00:12:18.509
çünkü biz teşhisin yanlış olduğunu
düşünüyorduk,

00:12:18.509 --> 00:12:22.461
"Hayır gerçekten iyi olacak,
sadece sakin olun." dedi.

00:12:22.461 --> 00:12:26.380
Düşünüyorum, nasıl sakin olabilirsin?
Ama kalp krizi geçirdiğini düşünmüyorum.

00:12:26.380 --> 00:12:29.691
Şanslıyız ki, bu doktor nöbetinin
sonundaydı.

00:12:30.426 --> 00:12:32.536
Bu yüzden yeni doktor geldi

00:12:32.536 --> 00:12:35.537
ve burnundan nefes alamayan bir koca ile

00:12:35.537 --> 00:12:37.088
bizi perişan halde gördü.

00:12:37.088 --> 00:12:38.639
(Gülüşmeler)

00:12:38.639 --> 00:12:41.221
Bize sorular sormaya başladı.

00:12:41.425 --> 00:12:45.925
"Siz ikiniz egzersiz yapar mısınız?" dedi.

00:12:46.305 --> 00:12:53.378
Bisikletlerimizi süreriz,
spora gideriz, ara sıra.

00:12:53.378 --> 00:12:55.031
(Gülüşmeler)

00:12:55.031 --> 00:12:56.836
Dolaşırız.

00:12:57.906 --> 00:13:00.559
O dedi ki: "Tam buraya gelmeden önce
ne yapıyordunuz?"

00:13:00.559 --> 00:13:03.271
"Düşünüyorum, gerçekten uyuyordum."

00:13:03.271 --> 00:13:05.932
"Tamam ama Donald ne yapıyordu?"

00:13:05.932 --> 00:13:09.650
Donald aldığı bir sürü ilacı
sıralamaya başladı.

00:13:09.650 --> 00:13:12.612
"Burun rahatlatıcı ilacımı içtim sonra
burun spreyi sıktım."

00:13:12.612 --> 00:13:14.607
sonra birden bir ışık yandı ve dedi ki:

00:13:14.615 --> 00:13:18.242
"Aa! Siz bu ilacı burun spreyiyle asla
karıştırmamalısınız.

00:13:18.662 --> 00:13:21.059
Sizi her seferinde tıkar.
Onun yerine bunu alın."

00:13:21.059 --> 00:13:23.255
Bize reçete yazdı.

00:13:23.255 --> 00:13:25.315
Biz birbirimize baktık,
sonra doktora baktım

00:13:25.315 --> 00:13:29.952
ve dedim ki: "Neden siz teşhisi
doğru olarak koyabildiniz de

00:13:29.952 --> 00:13:34.674
önceki doktor EKG ve tomografi
çekilmesini istedi?"

00:13:34.674 --> 00:13:37.281
Bize baktı ve dedi ki:

00:13:37.281 --> 00:13:41.499
"158 kilo olan bir adam acil servise gelip
nefes alamadığını söylediği zaman

00:13:41.499 --> 00:13:43.263
kalp krizi geçirdiğini düşünürsünüz

00:13:43.263 --> 00:13:45.742
ve soruları daha sonra sorarsınız."

00:13:47.212 --> 00:13:52.932
Acil servis doktorları hızlı karar
vermek için eğitiliyorlar

00:13:52.932 --> 00:13:55.023
ama her zaman doğru olmuyor.

00:13:55.023 --> 00:13:56.572
Kalp sağlığımızla ilgili

00:13:56.572 --> 00:13:58.966
onunla paylaşacak bazı
bilgilerimiz olsaydı

00:13:58.966 --> 00:14:02.741
belki ilk seferde daha iyi
bir teşhis konulabilirdi.

NOTE Paragraph

00:14:02.741 --> 00:14:04.973
Bu grafiği görmenizi istiyorum;

00:14:04.973 --> 00:14:06.927
sistolik kan basıncı ölçümleri

00:14:06.927 --> 00:14:10.999
2010 Ekimden 2012 Temmuza kadar.

00:14:10.999 --> 00:14:12.692
Göreceksiniz ki bu ölçümler

00:14:12.692 --> 00:14:16.360
hipertansiyon öncesi ve hipertansiyon
aralığında başlamış;

00:14:16.360 --> 00:14:18.946
ama bir buçuk yılın sonunda

00:14:18.946 --> 00:14:21.591
normal aralığa taşınmış.

00:14:21.591 --> 00:14:25.700
Bu,16 yaşındaki sağlıklı birinin
kalp atış hızı.

00:14:25.700 --> 00:14:29.731
Bu veriler size hangi hikayeyi anlatıyor?

00:14:29.731 --> 00:14:32.612
Açıkça, bu büyük bir dönüşüm yaşayan

00:14:32.612 --> 00:14:34.785
birinin verileri

00:14:35.285 --> 00:14:39.793
ve şans eseri bu kişi bugün burada.

00:14:40.443 --> 00:14:44.697
Benimle acil servise gelen
158 kiloluk o adam

00:14:44.697 --> 00:14:47.669
şu an daha seksi ve sağlıklı

00:14:47.669 --> 00:14:54.357
102 kilo bir adam ve bu da onun
kan basıncı.

00:14:54.357 --> 00:14:57.818
Bir buçuk yıl boyunca

00:14:57.818 --> 00:14:59.387
Donald'ın yemesi değişti

00:14:59.387 --> 00:15:01.378
ve bizim egzersiz rutinimiz değişti

00:15:01.378 --> 00:15:03.778
ve kalp atış hızı karşılık verdi,

00:15:03.778 --> 00:15:06.060
onun kan basıncı vücudunda yaptığı
bu değişikliğe

00:15:06.060 --> 00:15:07.719
karşılık verdi.

NOTE Paragraph

00:15:07.969 --> 00:15:09.947
Peki bugün sizin buradan giderken

00:15:09.947 --> 00:15:12.531
almanızı istediğim mesaj nedir?

00:15:13.661 --> 00:15:18.035
Bizim yaptığımız gibi kendinizle ilgili
sadece günlük ölçümler yaparak

00:15:18.035 --> 00:15:21.982
verilerinizin sahipliğini alırsanız

00:15:21.982 --> 00:15:24.491
vücudunuzun uzmanı olursunuz.

00:15:24.491 --> 00:15:26.363
Otorite siz olursunuz.

00:15:26.493 --> 00:15:28.546
Yapması zor değil.

00:15:28.916 --> 00:15:30.836
Kendinizin uzmanı olmak için

00:15:30.836 --> 00:15:32.748
istatistik doktorasına
ihtiyacınız yok.

00:15:32.748 --> 00:15:35.735
Kendi vücudunuzun uzmanı olmak için
tıp okumanıza gerek yok.

00:15:35.735 --> 00:15:39.154
Tıp doktorları nüfus üzerinde uzmanlar;

00:15:39.154 --> 00:15:41.342
ama siz kendi üzerinizde uzmansınız.

00:15:41.862 --> 00:15:43.622
Siz ikiniz bir araya
geldiğiniz zaman,

00:15:43.622 --> 00:15:45.312
iki uzman bir araya geldiği zaman,

00:15:45.312 --> 00:15:48.107
siz ikiniz, tek başına doktordan daha iyi

00:15:48.107 --> 00:15:49.917
karar verebilirsiniz.

00:15:50.387 --> 00:15:53.874
Kişisel verileri toplayarak
başarabileceklerinizde

00:15:53.874 --> 00:15:55.745
bilginin gücünü anladığınıza göre

00:15:55.745 --> 00:15:59.064
sizden kalkmanızı ve sağ elinizi 
kaldırmanızı istiyorum.

00:15:59.414 --> 00:16:00.923
(Gülüşmeler)

00:16:01.973 --> 00:16:03.910
Evet, kalkın.

00:16:06.771 --> 00:16:13.429
Sizleri verilerinizin sahipliğini almaya
davet ediyorum.

00:16:13.679 --> 00:16:17.241
Bugün bu vesile ile sizlere

00:16:17.241 --> 00:16:21.266
bir TEDx temel istatistik
ön lisans derecesi veriyorum,

00:16:21.586 --> 00:16:26.030
zamana bağlı veri analizi temeliyle

00:16:26.030 --> 00:16:29.153
buna ilişkin bütün hak ve ayrıcalıklarla.

00:16:29.743 --> 00:16:33.219
Bir dahaki sefere doktorunuzun
ofisindeyken

00:16:33.219 --> 00:16:36.030
yeni başlayan istatistikçiler olarak

00:16:36.410 --> 00:16:38.350
cevabınız her zaman ne olmalı?

00:16:38.350 --> 00:16:40.922
Seyirci: Bana verileri gösterin!
TW: Sizi duyamıyorum!

00:16:40.922 --> 00:16:42.520
Seyirci: Bana verileri gösterin!

00:16:42.520 --> 00:16:43.828
TW: Bir kez daha!

00:16:43.828 --> 00:16:45.367
Seyirci: Bana verileri gösterin!

00:16:45.367 --> 00:16:46.719
TW: Bana verileri gösterin.

00:16:46.719 --> 00:16:48.631
Teşekkür ederim.

00:16:48.631 --> 00:16:50.369
(Alkışlar)