0:00:00.860,0:00:03.739
Çocukken verilerden elde ettiğim bilgileri

0:00:03.739,0:00:08.629
ve sayılarla anlatılan hikayeleri[br]her zaman sevmişimdir.

0:00:08.629,0:00:10.913
Çocukken, ailemin bana sayıları kullanarak

0:00:10.913,0:00:16.769
söylediği yalanlarla hayal kırıklığına[br]uğradığımı hatırlıyorum.

0:00:17.854,0:00:21.443
"Talithia, eğer sana bir kez söylediysem,[br]bin kere söylemişimdir."

0:00:21.443,0:00:27.265
Hayır baba, sadece 17 kez söyledin[br]ve iki seferinde benim hatam değildi.

0:00:27.303,0:00:28.497
(Gülüşmeler)

0:00:28.497,0:00:30.295
İstatistik bölümünde[br]doktora yapmamın

0:00:30.295,0:00:31.731
sebeplerinden biri sanırım bu.

0:00:31.731,0:00:33.269
Her zaman bilmek istemişimdir;

0:00:33.269,0:00:35.755
insanların sayılarla saklamaya[br]çalıştığı şey ne?

0:00:35.755,0:00:36.938
Bir istatistikçi olarak

0:00:36.938,0:00:40.791
insanların bana verileri [br]göstermesini isterim;

0:00:40.791,0:00:43.126
böylece kendim karar verebilirim.

0:00:43.126,0:00:46.175
Donald ve ben[br]üçüncü çocuğumuzu bekliyorduk

0:00:46.175,0:00:48.909
ve yaklaşık 41,5'uncu haftadaydık;

0:00:48.909,0:00:52.286
ki bazılarınız gecikmiş olarak[br]düşünebilir.

0:00:52.286,0:00:54.121
İstatistikçiler olarak biz buna

0:00:54.121,0:00:56.807
yüzde 95'lik güvenlik aralığında deriz.

0:00:56.807,0:00:58.673
(Gülüşmeler)

0:00:58.673,0:01:00.951
Sürecin bu noktasında,

0:01:00.951,0:01:03.044
birkaç günde bir gelip

0:01:03.044,0:01:04.952
bebeğe sancı testi yaptırmak zorundaydık

0:01:04.952,0:01:06.134
ve bu rutin uygulama

0:01:06.134,0:01:10.551
bebeğin herhangi bir sancı hissedip[br]hissetmediğini test eder.

0:01:11.030,0:01:14.163
Hiç değilse de nadiren, kendi doktorunuz [br]tarafından görülürsünüz;

0:01:14.163,0:01:17.280
o gün hastanede çalışıyor olan[br]herhangi bir doktor bakar.

0:01:17.280,0:01:20.026
Biz sancı testine girdik ve 20 dk sonra

0:01:20.026,0:01:23.524
doktor geldi ve dedi ki,

0:01:23.524,0:01:28.049
"Bebeğinizin sancısı var, size[br]suni sancı vermeliyiz."

0:01:29.736,0:01:35.005
Peki bir istatistikçi olarak[br]cevabım ne olur?

0:01:35.675,0:01:37.370
"Bana verileri gösterin!"

0:01:38.020,0:01:40.072
Ondan sonra doktor bize anlatmaya başladı;

0:01:40.072,0:01:42.497
bebeğin kalp atışı[br]18. dakikadan sonra değişti;

0:01:42.497,0:01:44.468
bebeğin kalp atışı normal aralıktayken

0:01:44.468,0:01:49.451
iki dakikalığına benim kalp atış[br]aralığımda görünmüş

0:01:50.511,0:01:51.861
ve ben de dedim ki,

0:01:51.861,0:01:54.347
"Onun benim kalp atış hızım olabilme[br]ihtimali var mı?

0:01:54.347,0:01:55.492
Biraz hareket ediyordum,

0:01:55.492,0:01:57.790
41 haftalık hamileyken 20 dakika

0:01:57.790,0:02:00.308
sırt üstü sabit yatmak zor.

0:02:00.308,0:02:02.481
Belki de o etrafında dönüyordu.

0:02:02.481,0:02:06.357
Doktor dedi ki: "Herhangi bir risk[br]almak istemeyiz."

0:02:07.367,0:02:08.717
Tamam dedim.

0:02:08.717,0:02:12.245
"Peki aynı veriler ile[br]ya 36. haftamda olsaydım ne olurdu?

0:02:12.245,0:02:15.164
Kararınız yine suni sancı vermek mi[br]olurdu?" diye sordum.

0:02:16.539,0:02:19.692
"Şey, hayır, en az 38 haftalık[br]olmasını beklerdik;

0:02:20.012,0:02:23.709
ama siz nerdeyse 42 haftalıksınız,[br]bebeği içeride tutmak için sebep yok,

0:02:23.709,0:02:25.160
hadi sizi bir odaya alalım."

0:02:25.660,0:02:32.241
Dedim ki: "Peki neden sancı testini[br]tekrar yapmıyoruz?

0:02:32.241,0:02:33.962
Daha fazla veri toplayabiliriz.

0:02:33.962,0:02:36.373
20 dakika tamamen sabit durmayı[br]deneyebilirim.

0:02:36.373,0:02:38.516
İkisinin ortalamasını alırız

0:02:38.516,0:02:40.927
ve ne anlama geldiğine bakarız."

0:02:40.927,0:02:41.738
(Gülüşmeler)

0:02:41.738,0:02:44.115
Doktor devam etti:

0:02:47.135,0:02:51.094
"Hanımefendi, ben sadece sizin düşük[br]yapmanızı istemiyorum."

0:02:53.324,0:02:55.566
Üçümüz de aynı şeyi istiyoruz.

0:02:55.566,0:02:56.720
Sonra dedi ki:

0:02:56.720,0:03:00.838
"Eğer beklenen doğum tarihi geçerse

0:03:00.838,0:03:04.345
düşük yapma riskiniz iki katına çıkar. [br]Hadi sizi bir odaya alalım."

0:03:04.605,0:03:10.602
Vay. Peki istatikçi olarak[br]cevabım ne olur?

0:03:10.602,0:03:11.810
Bana verileri gösterin!

0:03:11.810,0:03:13.465
Dostum, olasılıkları konuşuyorsun,

0:03:13.465,0:03:16.431
tüm gün olasılık hesaplayabilirim,[br]bana tüm olasılıkları anlat.

0:03:16.431,0:03:17.772
Hadi olasılıkları konuşalım.

0:03:17.772,0:03:19.738
Hadi olasılıkları konuşalım.

0:03:19.738,0:03:21.009
Dedim ki: "Tamam, harika.

0:03:21.009,0:03:24.590
Yüzde 30 olasılıktan[br]yüzde 60'a mı çıkıyorum?

0:03:24.590,0:03:27.141
Biz bu düşük olayının neresindeyiz?"

0:03:27.141,0:03:30.437
O devam etti: "Tam olarak değil ama[br]iki katına çıkar

0:03:30.437,0:03:33.329
ve biz bebek için en iyisini istiyoruz."

0:03:35.419,0:03:37.582
Yılmadan, başka bir yol denedim.

0:03:37.582,0:03:43.089
"Tamam, 1000 doğuma hazır hamile kadından

0:03:43.089,0:03:47.411
kaç tanesi beklenen doğum tarihinden önce[br]düşük yapıyor?" dedim.

0:03:47.411,0:03:54.769
Doktor bir bana bir Donald'a baktı[br]ve "1000 kişiden biri." dedi.

0:03:55.272,0:03:57.792
"Tamam, peki o 1000 kadından kaç tanesi

0:03:57.792,0:04:01.330
beklenen doğum tarihinden sonra[br]düşük yapıyor?" dedim.

0:04:02.650,0:04:04.151
"Yaklaşık iki."

0:04:04.151,0:04:05.652
(Gülüşmeler)

0:04:06.222,0:04:08.266
"Tamam, o zaman siz bana olasılığın

0:04:08.266,0:04:10.604
yüzde 0,1'den

0:04:10.604,0:04:12.014
(Gülüşmeler)

0:04:13.053,0:04:16.327
yüzde 0,2'ye çıktığını söylüyorsunuz."[br]dedim.

0:04:16.327,0:04:18.757
Öyleyse bu noktada veriler bizi[br]suni sancı verilmesi

0:04:18.757,0:04:20.385
gerektiğine ikna etmiyor

0:04:20.385,0:04:22.734
ve sonra da suni sancının nasıl[br]daha yüksek oranda

0:04:22.734,0:04:24.982
sezaryene yol açtığını[br]ve mümkün olduğu kadar

0:04:24.982,0:04:28.973
bundan kaçınmamız gerektiğini konuştuk.

0:04:28.973,0:04:30.225
Daha sonra dedim ki:

0:04:30.225,0:04:33.105
"Ben beklenen doğum tarihimin[br]doğru olduğunu düşünmüyorum."

0:04:33.105,0:04:35.225
(Gülüşmeler)

0:04:35.705,0:04:38.269
Bu onu gerçekten afallattı

0:04:38.445,0:04:40.095
ve şaşırmış bir şekilde bakakaldı

0:04:40.095,0:04:42.037
ve dedim ki, "Bilmeyebilirsiniz ama

0:04:42.037,0:04:44.038
beklenen doğum tarihleri

0:04:44.038,0:04:46.346
28 günlük standart[br]döngülere göre hesaplanır

0:04:46.346,0:04:51.295
ve benim döngüm[br]bazen 27'ye bazen ise 38'e kadar gidiyor

0:04:51.295,0:04:54.449
ve bunu kanıtlamak için veri topluyorum.

0:04:54.449,0:04:56.693
(Gülüşmeler)

0:04:58.233,0:05:04.070
O gün hastaneden suni sancı[br]verilmeden ayrıldık.

0:05:04.070,0:05:09.203
Hastaneden çıkarken de kendi rızamızla[br]çıktığımıza dair kağıt imzaladık.

0:05:10.263,0:05:13.951
Size doktorlarınızı dinlememenizi[br]söylemiyorum;

0:05:13.951,0:05:15.869
çünkü daha ilk çocuğumuzda

0:05:15.869,0:05:19.511
suyum azaldığı için 38. haftada[br]suni sancı verilmişti.

0:05:19.511,0:05:21.969
Tıbbi müdahale karşıtı değilim.

0:05:21.969,0:05:24.833
Ama o gün ayrılırken neden[br]kendimden emindim?

0:05:24.833,0:05:28.483
Elimizde bize farklı bir hikaye anlatan[br]veriler vardı.

0:05:28.483,0:05:33.491
Biz altı yıldır veri topluyoruz.

0:05:33.491,0:05:35.649
Bu sıcaklık verisini edindim

0:05:35.649,0:05:37.134
ve o başka bir hikaye anlattı.

0:05:37.134,0:05:44.407
Aslında,durumu oldukça doğru bir şekilde[br]tahmin edebiliriz.

0:05:45.067,0:05:46.899
Evet, çocuklarınızın düğün töreninde

0:05:46.899,0:05:49.789
anlatmak isteyeceğiniz bir hikaye bu.[br](Gülüşmeler)

0:05:49.789,0:05:52.764
Dün gibi hatırlıyorum.

0:05:53.324,0:05:55.965
Vücut sıcaklığım 36.5 derecede[br]yanıyordu

0:05:55.965,0:05:58.750
babanızın gözlerine baktığım zaman.

0:05:58.750,0:06:00.170
(Gülüşmeler)

0:06:00.959,0:06:06.511
Evet, 22 yıl sonra bile bu hikayeyi[br]anlatıyoruz.

0:06:07.061,0:06:09.982
Biz ayrılırken kendimizden emindik;[br]çünkü veri topluyorduk.

0:06:09.984,0:06:11.590
Şu veriler neye benziyor?

0:06:11.590,0:06:14.427
Bu, menstrual döngüsü boyunca

0:06:14.427,0:06:17.789
bir kadının vücut uyanış sıcaklığını

0:06:17.789,0:06:19.126
gösteren standart bir tablo.

0:06:19.126,0:06:20.719
Menstrual döngünün başlangıcından

0:06:20.719,0:06:22.351
bir sonrakinin başlangıcına kadar.

0:06:22.351,0:06:24.872
Siz de göreceksiniz ki;[br]sıcaklık tesadüfi değil.

0:06:24.872,0:06:28.935
Açıkça görülüyor ki döngünün başlangıcında[br]düşük bir desen var.

0:06:28.935,0:06:31.434
ve döngünün sonunda bu zıplamayı

0:06:31.434,0:06:33.712
ve daha yüksek bir sıcaklık serisi[br]görüyorsunuz.

0:06:33.712,0:06:35.133
Peki burada ne oluyor?

0:06:35.133,0:06:37.739
Bu veriler size ne anlatıyor?

0:06:37.739,0:06:40.438
Evet hanımlar, döngümüzün başında

0:06:40.438,0:06:43.780
östrojen hormonu baskındır ve bu östrojen

0:06:43.780,0:06:47.589
vücut sıcaklığınızın bastırılmasına[br]neden olur.

0:06:47.589,0:06:51.126
Yumurtlamada vücudunuz bir yumurta bırakır

0:06:51.126,0:06:55.891
ve yönetimi hamileliği devam ettiren[br]progesteron devralır.

0:06:55.891,0:06:58.493
Bu yüzden vücudunuz bu döllenmiş[br]küçük yeni yumurtaları

0:06:58.493,0:07:02.279
ev sahipliği yaparak ısıtır.

0:07:02.279,0:07:05.011
Peki sıcaklık neden yükselir?

0:07:05.011,0:07:08.588
Bir kuşun yumurtalarının üzerine[br]oturmasını düşünün.

0:07:08.588,0:07:10.153
Neden onların üzerine oturuyor?

0:07:10.153,0:07:12.030
Onları sıcak tutmak istiyor,

0:07:12.030,0:07:13.564
korumak ve sıcak tutmak istiyor.

0:07:13.564,0:07:16.135
Hanımlar, bu tam olarak vücudumuzun[br]her ay yaptığı şey;

0:07:16.135,0:07:17.956
onlar küçük yeni yaşamı

0:07:17.956,0:07:20.682
sıcak tutma beklentisiyle ısıtırlar.

0:07:21.092,0:07:24.022
Eğer hiçbir şey olmazsa,[br]eğer hamile değilseniz,

0:07:24.022,0:07:28.365
östrojen tekrar devralır ve bu döngü[br]yeniden başlar.

0:07:28.564,0:07:30.511
Ama eğer hamile kalırsanız

0:07:30.511,0:07:33.055
sıcaklığınızda başka bir değişme[br]görürsünüz

0:07:33.055,0:07:36.342
ve o tüm dokuz ay boyunca yüksek kalır.

0:07:36.342,0:07:39.667
Hamile kadınları terlerken ve sıcaklamış[br]görmenizin sebebi budur;

0:07:39.667,0:07:42.535
çünkü onların sıcaklıkları yüksektir.

0:07:43.045,0:07:47.374
Burada 3 ya da 4 yıl önce[br]edindiğimiz bir grafik var.

0:07:47.374,0:07:49.584
Bu grafikle ilgili gerçekten[br]çok heyecanlıydık.

0:07:49.584,0:07:51.970
Düşük sıcaklık seviyesi göreceksiniz

0:07:51.970,0:07:55.012
ve sonra bir değişme ve yaklaşık 5 gün

0:07:55.012,0:07:57.471
yumurtanın fallop tüpünde yolculuk edip

0:07:57.471,0:07:59.918
nakledilmesi için olan süre

0:07:59.918,0:08:03.339
ve sonra sıcaklıkların biraz yükselmeye[br]başladığını görürsünüz.

0:08:03.559,0:08:06.772
Aslında bizim hamilelik testiyle[br]onaylanan ve gerçekten de

0:08:06.772,0:08:12.202
ilk çocuğumuza hamile olduğum[br]ikinci bir sıcaklık değişimimiz vardı,

0:08:12.202,0:08:13.913
çok heyecan vericiydi.

0:08:13.913,0:08:15.944
Bir kaç gün sonrasına kadar

0:08:15.944,0:08:20.885
Bazı lekelenmeler gördüm[br]ve sonra yoğun bir kan akışı fark ettim

0:08:20.885,0:08:24.574
ve aslında biz düşüğün[br]erken dönemindeydik.

0:08:25.244,0:08:29.114
Eğer ben ateşimi ölçmemiş olsaydım

0:08:29.114,0:08:32.732
geçen ay reglimin geciktiğini düşünürdüm

0:08:32.942,0:08:34.820
ama bizim bebeği düşürdüğümüzü gösteren

0:08:34.820,0:08:37.057
verilerimiz vardı

0:08:37.357,0:08:39.440
ve bu veriler hayatımızda[br]talihsiz bir olayı

0:08:39.440,0:08:41.064
açığa çıkarmasına rağmen

0:08:41.064,0:08:43.281
sonradan doktorumuza[br]verebileceğimiz bilgiydi.

0:08:43.281,0:08:46.249
Eğer bir doğurganlık sorunu[br]ya da bazı problemler olsaydı

0:08:46.249,0:08:47.544
veriler şunu gösterecekti:

0:08:47.544,0:08:49.761
Bak, biz hamileydik,[br]sıcaklığımız değişmişti,

0:08:49.761,0:08:51.445
bir şekilde bu bebeği kaybettik.

0:08:51.445,0:08:54.479
Bu problemi önlemek için[br]yapabileceğimiz şey nedir?

0:08:55.165,0:08:58.326
Sadece sıcaklıklarla ilgili değil

0:08:58.326,0:09:01.067
ve sadece doğurganlıkla ilgili değil;

0:09:01.067,0:09:04.625
vücudumuzla ilgili bir çok şeyi söylemesi[br]için verileri kullanabiliriz.

0:09:04.955,0:09:08.785
Örneğin ateşinizi ölçmenin size tiroid[br]durumunuzla ilgili birçok şey

0:09:08.785,0:09:10.924
söyleyebileceğini biliyor muydunuz?

0:09:10.924,0:09:14.559
Tiroidiniz evlerinizdeki[br]termostat gibi çalışır.

0:09:14.559,0:09:17.177
Evinizde olmasını istediğiniz[br]ideal bir sıcaklık vardır,

0:09:17.177,0:09:18.681
termostatınızı ayarlarsınız.

0:09:18.681,0:09:21.175
Eviniz çok soğuk olunca,[br]termostatınız tekme atar

0:09:21.175,0:09:23.823
ve "Hey, etrafta biraz sıcaklığa[br]ihtiyacımız var." der.

0:09:23.823,0:09:26.532
Ya da eğer çok sıcak olmuşsa,[br]termostatınız şunu gösterir:

0:09:26.532,0:09:29.619
"Klimayı aç. Bizi serinlet."

0:09:29.619,0:09:33.416
Sizin tiroidiniz de vücudunuzda[br]tam olarak böyle çalışır.

0:09:33.636,0:09:36.984
Tiroidiniz vücudunuzu ideal bir sıcaklıkta[br]tutmaya çalışır.

0:09:36.984,0:09:40.376
Eğer çok soğursa, tiroidiniz: "Hey,[br]bizim ısınmaya ihtiyacımız var." der

0:09:40.376,0:09:42.814
Eğer çok sıcak olursa,[br]tiroidiniz sizi serinletir.

0:09:42.814,0:09:46.910
Peki tiroidiniz işlevini tam olarak[br]yerine getirmiyorsa ne olur?

0:09:46.910,0:09:50.723
Çalışmadığı zaman bu sizi[br]vücut ısınızda görünür;

0:09:50.723,0:09:53.458
normalden daha düşük[br]ya da düzensiz olma eğilimindedirler.

0:09:53.458,0:09:54.698
Bu verileri toplayarak

0:09:54.698,0:09:57.095
tiroidiniz hakkında bilgi edinebilirsiniz.

0:09:57.685,0:10:01.249
Eğer tiroid probleminiz varsa[br]ve doktora gittiyseniz ne olur,

0:10:01.249,0:10:03.682
doktorunuz kanınızdaki tiroidi uyaran

0:10:03.682,0:10:06.620
hormonun miktarını test eder.

0:10:07.700,0:10:10.803
İyi. Ama problem şu ki;[br]bu test size

0:10:10.803,0:10:13.538
vücudunuzdaki hormonun ne kadar aktif[br]olduğunu söylemez.

0:10:13.538,0:10:15.447
Sizin mevcut birçok hormonunuz olabilir

0:10:15.447,0:10:17.255
ama vücut sıcaklığınızı[br]düzenlemek için

0:10:17.255,0:10:18.853
aktif olarak çalışmıyor olabilir.

0:10:18.853,0:10:20.912
Sadece sıcaklık ölçümünüzü[br]her gün yaparak

0:10:20.912,0:10:23.982
tiroidinizin durumu hakkında[br]bilgi edinebilirsiniz.

0:10:23.982,0:10:26.463
Peki ateşinizi her gün[br]ölçmek istemezseniz ne olacak?

0:10:26.463,0:10:27.961
Ben size yapmanızı öneririm

0:10:27.961,0:10:29.966
ama ölçebileceğiniz daha tonlarca şey var.

0:10:29.966,0:10:32.681
Kan basıncınızı ölçebilirsiniz,[br]kilonuzu ölçebilirsiniz --

0:10:32.681,0:10:35.844
evet, kim her gün[br]kilosunu ölçmek için heyecanlı?

0:10:35.844,0:10:37.288
(Gülüşmeler)

0:10:37.808,0:10:42.599
Evliliğimizin başlarında Donald'ın[br]burun tıkanıklığı vardı

0:10:42.599,0:10:45.719
ve tıkalı burnunu rahatlatmak için

0:10:45.719,0:10:49.718
boşu boşuna bir sürü ilaç alıyordu.

0:10:49.718,0:10:53.957
Bir gece yanıma gelip beni uyandırdı[br]ve dedi ki:

0:10:53.957,0:10:57.764
"Tatlım, ben burnumdan nefes alamıyorum."

0:10:57.764,0:11:02.582
Ona doğru döndüm, baktım ve dedim ki:[br]"Peki ağzından nefes alabiliyor musun?"

0:11:02.582,0:11:04.060
(Gülüşmeler)

0:11:04.060,0:11:11.140
Devam etti: "Evet ama burnumdan[br]nefes alamıyorum!"

0:11:11.140,0:11:14.160
Ben de her iyi eş gibi onu telaşla

0:11:14.160,0:11:15.995
acil servise götürdüm

0:11:15.995,0:11:18.427
gece saat 2'de.

0:11:18.427,0:11:21.897
Arabayı sürdüğüm süre boyunca düşündüm;

0:11:21.897,0:11:24.746
şimdi ölemezsin.

0:11:24.746,0:11:26.916
Daha yeni evlendik,

0:11:26.916,0:11:29.145
insanlar seni benim öldürdüğümü düşünecek!

0:11:29.145,0:11:31.374
(Gülüşmeler)

0:11:31.374,0:11:35.047
Acil servise vardık, bir hemşire[br]bize baktı

0:11:35.047,0:11:37.358
ve o burnundan nefes alamıyordu,

0:11:37.358,0:11:39.921
hemşire bizi tekrar doktora[br]getirdi ve doktor dedi ki:

0:11:39.921,0:11:42.940
"Şikayetiniz nedir?", eşim:[br]"Burnumdan nefes alamıyorum."

0:11:42.940,0:11:44.989
"Burnunuzdan nefes[br]alamıyor musunuz?" dedi.

0:11:44.989,0:11:47.927
Hayır, ama o ağzından nefes alabiliyor.

0:11:47.927,0:11:50.866
(Gülüşmeler)

0:11:50.866,0:11:53.508
Bir adım geri attı[br]ve ikimize de bakarak dedi ki:

0:11:53.508,0:11:57.374
"Sanırım problemi biliyorum beyefendi.

0:11:57.374,0:11:58.810
Kalp krizi geçiriyorsunuz.

0:11:58.810,0:12:02.831
Sizin için acilen EKG[br]ve tomografi isteyeceğim."

0:12:05.143,0:12:06.991
Biz düşünüyorduk,

0:12:06.991,0:12:10.874
hayır hayır hayır. Kalp krizi değil.[br]O ağzından nefes alabiliyor.

0:12:10.874,0:12:13.558
Hayır, hayır, hayır, hayır, hayır.

0:12:13.558,0:12:16.081
Doktorla birlikte bir ileri bir geri[br]gidip duruyorduk;

0:12:16.081,0:12:18.509
çünkü biz teşhisin yanlış olduğunu[br]düşünüyorduk,

0:12:18.509,0:12:22.461
"Hayır gerçekten iyi olacak,[br]sadece sakin olun." dedi.

0:12:22.461,0:12:26.380
Düşünüyorum, nasıl sakin olabilirsin?[br]Ama kalp krizi geçirdiğini düşünmüyorum.

0:12:26.380,0:12:29.691
Şanslıyız ki, bu doktor nöbetinin[br]sonundaydı.

0:12:30.426,0:12:32.536
Bu yüzden yeni doktor geldi

0:12:32.536,0:12:35.537
ve burnundan nefes alamayan bir koca ile

0:12:35.537,0:12:37.088
bizi perişan halde gördü.

0:12:37.088,0:12:38.639
(Gülüşmeler)

0:12:38.639,0:12:41.221
Bize sorular sormaya başladı.

0:12:41.425,0:12:45.925
"Siz ikiniz egzersiz yapar mısınız?" dedi.

0:12:46.305,0:12:53.378
Bisikletlerimizi süreriz,[br]spora gideriz, ara sıra.

0:12:53.378,0:12:55.031
(Gülüşmeler)

0:12:55.031,0:12:56.836
Dolaşırız.

0:12:57.906,0:13:00.559
O dedi ki: "Tam buraya gelmeden önce[br]ne yapıyordunuz?"

0:13:00.559,0:13:03.271
"Düşünüyorum, gerçekten uyuyordum."

0:13:03.271,0:13:05.932
"Tamam ama Donald ne yapıyordu?"

0:13:05.932,0:13:09.650
Donald aldığı bir sürü ilacı[br]sıralamaya başladı.

0:13:09.650,0:13:12.612
"Burun rahatlatıcı ilacımı içtim sonra[br]burun spreyi sıktım."

0:13:12.612,0:13:14.607
sonra birden bir ışık yandı ve dedi ki:

0:13:14.615,0:13:18.242
"Aa! Siz bu ilacı burun spreyiyle asla[br]karıştırmamalısınız.

0:13:18.662,0:13:21.059
Sizi her seferinde tıkar.[br]Onun yerine bunu alın."

0:13:21.059,0:13:23.255
Bize reçete yazdı.

0:13:23.255,0:13:25.315
Biz birbirimize baktık,[br]sonra doktora baktım

0:13:25.315,0:13:29.952
ve dedim ki: "Neden siz teşhisi[br]doğru olarak koyabildiniz de

0:13:29.952,0:13:34.674
önceki doktor EKG ve tomografi[br]çekilmesini istedi?"

0:13:34.674,0:13:37.281
Bize baktı ve dedi ki:

0:13:37.281,0:13:41.499
"158 kilo olan bir adam acil servise gelip[br]nefes alamadığını söylediği zaman

0:13:41.499,0:13:43.263
kalp krizi geçirdiğini düşünürsünüz

0:13:43.263,0:13:45.742
ve soruları daha sonra sorarsınız."

0:13:47.212,0:13:52.932
Acil servis doktorları hızlı karar[br]vermek için eğitiliyorlar

0:13:52.932,0:13:55.023
ama her zaman doğru olmuyor.

0:13:55.023,0:13:56.572
Kalp sağlığımızla ilgili

0:13:56.572,0:13:58.966
onunla paylaşacak bazı[br]bilgilerimiz olsaydı

0:13:58.966,0:14:02.741
belki ilk seferde daha iyi[br]bir teşhis konulabilirdi.

0:14:02.741,0:14:04.973
Bu grafiği görmenizi istiyorum;

0:14:04.973,0:14:06.927
sistolik kan basıncı ölçümleri

0:14:06.927,0:14:10.999
2010 Ekimden 2012 Temmuza kadar.

0:14:10.999,0:14:12.692
Göreceksiniz ki bu ölçümler

0:14:12.692,0:14:16.360
hipertansiyon öncesi ve hipertansiyon[br]aralığında başlamış;

0:14:16.360,0:14:18.946
ama bir buçuk yılın sonunda

0:14:18.946,0:14:21.591
normal aralığa taşınmış.

0:14:21.591,0:14:25.700
Bu,16 yaşındaki sağlıklı birinin[br]kalp atış hızı.

0:14:25.700,0:14:29.731
Bu veriler size hangi hikayeyi anlatıyor?

0:14:29.731,0:14:32.612
Açıkça, bu büyük bir dönüşüm yaşayan

0:14:32.612,0:14:34.785
birinin verileri

0:14:35.285,0:14:39.793
ve şans eseri bu kişi bugün burada.

0:14:40.443,0:14:44.697
Benimle acil servise gelen[br]158 kiloluk o adam

0:14:44.697,0:14:47.669
şu an daha seksi ve sağlıklı

0:14:47.669,0:14:54.357
102 kilo bir adam ve bu da onun[br]kan basıncı.

0:14:54.357,0:14:57.818
Bir buçuk yıl boyunca

0:14:57.818,0:14:59.387
Donald'ın yemesi değişti

0:14:59.387,0:15:01.378
ve bizim egzersiz rutinimiz değişti

0:15:01.378,0:15:03.778
ve kalp atış hızı karşılık verdi,

0:15:03.778,0:15:06.060
onun kan basıncı vücudunda yaptığı[br]bu değişikliğe

0:15:06.060,0:15:07.719
karşılık verdi.

0:15:07.969,0:15:09.947
Peki bugün sizin buradan giderken

0:15:09.947,0:15:12.531
almanızı istediğim mesaj nedir?

0:15:13.661,0:15:18.035
Bizim yaptığımız gibi kendinizle ilgili[br]sadece günlük ölçümler yaparak

0:15:18.035,0:15:21.982
verilerinizin sahipliğini alırsanız

0:15:21.982,0:15:24.491
vücudunuzun uzmanı olursunuz.

0:15:24.491,0:15:26.363
Otorite siz olursunuz.

0:15:26.493,0:15:28.546
Yapması zor değil.

0:15:28.916,0:15:30.836
Kendinizin uzmanı olmak için

0:15:30.836,0:15:32.748
istatistik doktorasına[br]ihtiyacınız yok.

0:15:32.748,0:15:35.735
Kendi vücudunuzun uzmanı olmak için[br]tıp okumanıza gerek yok.

0:15:35.735,0:15:39.154
Tıp doktorları nüfus üzerinde uzmanlar;

0:15:39.154,0:15:41.342
ama siz kendi üzerinizde uzmansınız.

0:15:41.862,0:15:43.622
Siz ikiniz bir araya[br]geldiğiniz zaman,

0:15:43.622,0:15:45.312
iki uzman bir araya geldiği zaman,

0:15:45.312,0:15:48.107
siz ikiniz, tek başına doktordan daha iyi

0:15:48.107,0:15:49.917
karar verebilirsiniz.

0:15:50.387,0:15:53.874
Kişisel verileri toplayarak[br]başarabileceklerinizde

0:15:53.874,0:15:55.745
bilginin gücünü anladığınıza göre

0:15:55.745,0:15:59.064
sizden kalkmanızı ve sağ elinizi [br]kaldırmanızı istiyorum.

0:15:59.414,0:16:00.923
(Gülüşmeler)

0:16:01.973,0:16:03.910
Evet, kalkın.

0:16:06.771,0:16:13.429
Sizleri verilerinizin sahipliğini almaya[br]davet ediyorum.

0:16:13.679,0:16:17.241
Bugün bu vesile ile sizlere

0:16:17.241,0:16:21.266
bir TEDx temel istatistik[br]ön lisans derecesi veriyorum,

0:16:21.586,0:16:26.030
zamana bağlı veri analizi temeliyle

0:16:26.030,0:16:29.153
buna ilişkin bütün hak ve ayrıcalıklarla.

0:16:29.743,0:16:33.219
Bir dahaki sefere doktorunuzun[br]ofisindeyken

0:16:33.219,0:16:36.030
yeni başlayan istatistikçiler olarak

0:16:36.410,0:16:38.350
cevabınız her zaman ne olmalı?

0:16:38.350,0:16:40.922
Seyirci: Bana verileri gösterin![br]TW: Sizi duyamıyorum!

0:16:40.922,0:16:42.520
Seyirci: Bana verileri gösterin!

0:16:42.520,0:16:43.828
TW: Bir kez daha!

0:16:43.828,0:16:45.367
Seyirci: Bana verileri gösterin!

0:16:45.367,0:16:46.719
TW: Bana verileri gösterin.

0:16:46.719,0:16:48.631
Teşekkür ederim.

0:16:48.631,0:16:50.369
(Alkışlar)