1
00:00:00,177 --> 00:00:03,850
Jako dziecko zawsze kochałam informacje,

2
00:00:03,850 --> 00:00:06,056
które mogłam wyczytać z danych

3
00:00:06,056 --> 00:00:08,630
i historie opowiadane przez liczby.

4
00:00:08,630 --> 00:00:11,187
Kiedy dorastałam frustrowało mnie,

5
00:00:11,187 --> 00:00:16,283
jak moi rodzice kłamali, używając liczb.

6
00:00:16,283 --> 00:00:21,443
"Talithia, gdybym powiedział ci to raz, 
ale ja mówiłem ci tysiąc razy".

7
00:00:21,443 --> 00:00:24,186
"Nie, tato, powiedziałeś mi tylko 17 razy,

8
00:00:24,186 --> 00:00:28,143
z czego dwa razy to nie była moja wina". 
(Śmiech)

9
00:00:28,143 --> 00:00:31,420
To jeden z powodów, dla których
zrobiłam doktorat ze statystyki.

10
00:00:31,420 --> 00:00:32,912
Zawsze chciałam wiedzieć,

11
00:00:32,912 --> 00:00:35,962
co ludzie próbują ukryć za liczbami.

12
00:00:36,163 --> 00:00:40,457
Jako statystyk chcę,
żeby ludzie pokazywali mi dane,

13
00:00:41,033 --> 00:00:43,430
żebym sama mogła decydować.

14
00:00:43,430 --> 00:00:46,441
Byliśmy z Donaldem w ciąży
z naszym trzecim dzieckiem

15
00:00:46,441 --> 00:00:49,421
i byliśmy koło 41 i pół tygodnia,

16
00:00:49,421 --> 00:00:52,328
co niektórzy uznają
za przekroczenie terminu.

17
00:00:52,328 --> 00:00:57,018
My, statystycy, nazywamy to
95-procentowym przedziałem ufności.

18
00:00:57,022 --> 00:00:58,843
(Śmiech)

19
00:00:58,843 --> 00:01:02,604
Musieliśmy pojawiać się co parę dni,

20
00:01:02,604 --> 00:01:05,239
żeby zrobić dziecku test stresowy,

21
00:01:05,239 --> 00:01:06,832
badanie, które jest rutyną.

22
00:01:06,832 --> 00:01:10,149
Sprawdza, czy życie płodu
nie jest zagrożone.

23
00:01:11,239 --> 00:01:14,122
Lekarz prowadzący przyjmuje rzadko,

24
00:01:14,122 --> 00:01:17,487
zwykle robi to ktokolwiek,
kto ma wtedy dyżur.

25
00:01:17,487 --> 00:01:20,397
Poszliśmy na to badanie
i po jakiś 20 minutach

26
00:01:20,397 --> 00:01:23,013
wychodzi do nas doktor i mówi:

27
00:01:23,013 --> 00:01:27,417
"Płód jest zagrożony,
musimy indukować poród".

28
00:01:29,537 --> 00:01:34,253
Jaka jest moja odpowiedź jako statystyka?

29
00:01:35,633 --> 00:01:37,800
Pokaż mi dane!

30
00:01:37,800 --> 00:01:40,049
Lekarz zaczyna opowiadać,

31
00:01:40,049 --> 00:01:42,843
że śledzono rytm serca dziecka
przez 18 minut

32
00:01:42,843 --> 00:01:44,831
i przez ten czas był w normie,

33
00:01:44,831 --> 00:01:49,596
ale przez 2 minuty
był w granicach mojej normy.

34
00:01:50,192 --> 00:01:54,196
Spytałam, czy to możliwe,
że to był rytm mojego serca?

35
00:01:54,196 --> 00:01:55,734
Kręciłam się,

36
00:01:55,734 --> 00:01:58,692
leżenie bez ruchu na plecach
przez 20 minut

37
00:01:58,692 --> 00:02:01,134
jest trudne dla kobiety
w 41. tygodniu ciąży.

38
00:02:01,134 --> 00:02:02,604
Może to po prostu był ruch?

39
00:02:02,604 --> 00:02:05,796
"Cóż, nie chcemy ryzykować".

40
00:02:07,435 --> 00:02:11,140
"W porządku,
a co jeśli byłabym w 36. tygodniu

41
00:02:11,140 --> 00:02:12,912
z takimi samymi wynikami?

42
00:02:12,912 --> 00:02:15,171
Czy zadecydowałby pan
indukowanie porodu?".

43
00:02:16,641 --> 00:02:20,369
"Nie, zaczekałbym aż byłaby pani
przynajmniej w 38. tygodniu,

44
00:02:20,369 --> 00:02:22,082
ale pani jest prawie w 42.,

45
00:02:22,082 --> 00:02:24,107
więc nie ma powodu, żeby czekać,

46
00:02:24,107 --> 00:02:26,057
znajdźmy pani salę".

47
00:02:26,057 --> 00:02:28,446
"A może zrobimy test ponownie?".

48
00:02:28,446 --> 00:02:30,225
(Śmiech)

49
00:02:30,845 --> 00:02:33,945
Możemy zebrać więcej danych.

50
00:02:33,945 --> 00:02:36,215
Mogę się nie ruszać przez te 20 minut.

51
00:02:36,215 --> 00:02:38,383
Moglibyśmy wtedy porównać dwa wyniki

52
00:02:38,383 --> 00:02:41,939
i zobaczyć, co to może znaczyć". (Śmiech)

53
00:02:41,939 --> 00:02:44,497
A on wtedy,

54
00:02:44,497 --> 00:02:50,597
"Proszę pani, ja po prostu nie chcę,
żeby pani poroniła".

55
00:02:53,707 --> 00:02:56,321
No to jest nas już troje...

56
00:02:56,321 --> 00:03:02,439
"Szanse poronienia wzrastają dwukrotnie,
kiedy mija termin porodu.

57
00:03:02,439 --> 00:03:04,236
Znajdźmy pani salę".

58
00:03:05,856 --> 00:03:10,125
Jaka jest moja odpowiedź jako statystyka?

59
00:03:10,125 --> 00:03:12,204
Pokaż mi dane!

60
00:03:12,204 --> 00:03:14,036
Gościu, mówisz o prawdopodobieństwie.

61
00:03:14,036 --> 00:03:15,790
Ja zajmuję się tym zawodowo.

62
00:03:15,790 --> 00:03:19,867
Porozmawiajmy o prawdopodobieństwie.
(Śmiech)

63
00:03:19,867 --> 00:03:21,182
Więc mówię, "Ok, świetnie.

64
00:03:21,182 --> 00:03:24,934
Mam tak od 30 do 60% szans?

65
00:03:24,934 --> 00:03:27,150
Jak stoimy z tym poronieniem?".

66
00:03:27,150 --> 00:03:30,386
On na to: "Nie do końca, ale się podwaja

67
00:03:30,386 --> 00:03:32,942
i my naprawdę chcemy tego,
co najlepsze dla dziecka".

68
00:03:35,222 --> 00:03:37,632
Niezrażona, próbuję z innej strony.

69
00:03:37,632 --> 00:03:43,173
"Ok, więc na 1000 kobiet,
które mają urodzić w terminie,

70
00:03:43,173 --> 00:03:47,194
ile z nich poroni tuż przed terminem?"

71
00:03:47,574 --> 00:03:50,591
Wtedy spojrzał na mnie, na Donalda

72
00:03:50,591 --> 00:03:54,053
i mówi, że mniej więcej jedna na tysiąc.

73
00:03:55,023 --> 00:03:57,753
"Ok, więc z tego tysiąca kobiet,

74
00:03:57,753 --> 00:04:00,916
ile poroni zaraz po terminie?".

75
00:04:02,776 --> 00:04:06,487
"Koło dwóch". (Śmiech)

76
00:04:07,067 --> 00:04:14,522
"Ok, więc mówisz, że moje szanse
wzrastają z 0,1% do 0,2%".

77
00:04:16,362 --> 00:04:18,750
W tym momencie dane nie przekonują nas,

78
00:04:18,750 --> 00:04:20,782
że potrzebujemy indukowanego porodu.

79
00:04:20,782 --> 00:04:23,016
Przeszliśmy więc do tego,

80
00:04:23,016 --> 00:04:25,315
że poród indukowany często prowadzi

81
00:04:25,315 --> 00:04:29,231
do cesarskiego cięcia,
a chcielibyśmy tego uniknąć.

82
00:04:29,231 --> 00:04:30,470
Potem powiedziałam,

83
00:04:30,470 --> 00:04:33,945
że nie sądzę, żeby mój termin
był dokładnie wyliczony.

84
00:04:33,945 --> 00:04:35,918
(Śmiech)

85
00:04:35,918 --> 00:04:38,250
To naprawdę go zamurowało

86
00:04:38,250 --> 00:04:40,102
i spojrzał, trochę zdziwiony,

87
00:04:40,102 --> 00:04:42,648
więc tłumaczę: "Może pan nie wiedzieć,

88
00:04:42,648 --> 00:04:44,275
ale terminy porodu są obliczane

89
00:04:44,275 --> 00:04:46,997
na podstawie standardowego,
28-dziennego cyklu

90
00:04:46,997 --> 00:04:48,537
a moje cykle się wahają,

91
00:04:48,537 --> 00:04:51,892
czasem trwają 27, a czasem nawet 38 dni

92
00:04:51,892 --> 00:04:54,500
i posiadam dane, które to potwierdzają".

93
00:04:54,500 --> 00:04:57,400
(Śmiech)

94
00:04:58,040 --> 00:05:03,960
Więc skończyło się tak, że opuściliśmy
szpital bez indukowanego porodu.

95
00:05:03,960 --> 00:05:09,571
Żeby wyjść ze szpitala,
musieliśmy podpisać oświadczenie.

96
00:05:09,571 --> 00:05:14,692
I nie popieram tu niesłuchania lekarzy,

97
00:05:14,692 --> 00:05:16,476
bo przy naszym pierwszym dziecku

98
00:05:16,476 --> 00:05:19,961
mieliśmy poród indukowany w 38 tygodniu,
było mało wód płodowych.

99
00:05:19,961 --> 00:05:22,496
Nie jestem przeciwna
interwencjom medycznym.

100
00:05:22,496 --> 00:05:25,372
Więc czemu tak pewnie
opuściliśmy szpital tamtego dnia?

101
00:05:25,372 --> 00:05:28,746
Mieliśmy dane, które mówiły nam
coś zupełnie innego.

102
00:05:28,746 --> 00:05:32,550
Zbieraliśmy je przez sześć lat.

103
00:05:33,610 --> 00:05:36,171
Miałam dane z pomiarów temperatury,

104
00:05:36,171 --> 00:05:38,497
które mówiły coś zupełnie innego.

105
00:05:38,497 --> 00:05:44,243
Właściwie, moglibyśmy dosyć dokładnie
określić termin zapłodnienia.

106
00:05:45,013 --> 00:05:47,156
Tak, to historia, którą opowiada się

107
00:05:47,156 --> 00:05:49,268
na weselu swojego dziecka. (Śmiech)

108
00:05:49,268 --> 00:05:51,885
Pamiętam, jakby to było wczoraj.

109
00:05:51,885 --> 00:05:56,600
Miałam skwierczące 36,556 stopnia

110
00:05:56,600 --> 00:05:59,450
i wtedy spojrzałam w oczy twojego taty.

111
00:05:59,450 --> 00:06:01,230
(Śmiech)

112
00:06:01,230 --> 00:06:05,589
Jeszcze dwadzieścia dwa lata
i opowiadamy tę historię.

113
00:06:05,589 --> 00:06:07,248
(Śmiech)

114
00:06:07,248 --> 00:06:10,257
Ale byliśmy pewni wyjścia,
bo zbieraliśmy dane.

115
00:06:10,257 --> 00:06:12,248
Jak one wyglądają?

116
00:06:12,248 --> 00:06:16,910
To jest standardowa
karta obserwacji cyklu.

117
00:06:17,634 --> 00:06:22,497
Od początku cyklu menstruacyjnego
do początku następnego cyklu.

118
00:06:22,497 --> 00:06:25,149
Temperatura nie jest przypadkowa.

119
00:06:25,149 --> 00:06:28,775
Widać wyraźnie,
że na początku cyklu jest niższa,

120
00:06:28,876 --> 00:06:30,922
potem widać skok

121
00:06:30,922 --> 00:06:33,849
i okres wyższej temperatury
pod koniec cyklu.

122
00:06:33,849 --> 00:06:35,439
Zatem co tu się dzieje?

123
00:06:35,439 --> 00:06:37,367
Co te dane nam mówią?

124
00:06:38,257 --> 00:06:40,489
Drogie panie, na początku cyklu

125
00:06:40,489 --> 00:06:43,644
hormon, estrogen, jest dominujący

126
00:06:43,644 --> 00:06:47,233
i powoduje obniżenie temperatury ciała.

127
00:06:47,773 --> 00:06:50,711
Podczas owulacji,
organizm uwalnia jajeczko

128
00:06:51,361 --> 00:06:56,341
i stery przejmuje progesteron,
odpowiadający za jego dojrzewanie.

129
00:06:56,341 --> 00:06:58,900
Wtedy ciało rozgrzewa się w oczekiwaniu

130
00:06:58,900 --> 00:07:02,464
na zadomowienie się
zapłodnionego jajeczka.

131
00:07:02,464 --> 00:07:04,866
Zatem czemu temperatura skacze?

132
00:07:05,316 --> 00:07:09,025
Wyobraźcie sobie ptaka
wysiadującego jajka.

133
00:07:09,025 --> 00:07:10,780
Czemu na nich siedzi?

134
00:07:10,780 --> 00:07:12,117
Żeby utrzymać je w cieple.

135
00:07:12,117 --> 00:07:13,625
Chronić i utrzymać w cieple.

136
00:07:13,625 --> 00:07:16,445
Drogie panie, dokładnie to
robi wasze ciało co miesiąc.

137
00:07:16,445 --> 00:07:18,079
Ogrzewa się w oczekiwaniu

138
00:07:18,079 --> 00:07:20,486
na utrzymywanie w cieple nowego życia.

139
00:07:21,116 --> 00:07:24,335
Kiedy nic się nie stanie,
nie zajdziecie w ciążę,

140
00:07:24,335 --> 00:07:28,461
wtedy estrogen znów bierze górę
i cykl zaczyna się od początku.

141
00:07:28,891 --> 00:07:30,338
Ale kiedy zajdziecie w ciążę,

142
00:07:30,338 --> 00:07:33,018
czasem możecie zauważyć
kolejną zmianę temperatury

143
00:07:33,018 --> 00:07:36,796
i ta zostaje tak podwyższona
przez całe 9 miesięcy.

144
00:07:36,796 --> 00:07:39,221
Dlatego widuje się ciężarne
spocone i zgrzane,

145
00:07:39,221 --> 00:07:41,704
bo mają wysoką temperaturę.

146
00:07:42,864 --> 00:07:47,564
To karta, którą mieliśmy
jakieś 3-4 lata temu.

147
00:07:47,564 --> 00:07:50,374
Byliśmy nią bardzo podekscytowani.

148
00:07:50,374 --> 00:07:55,278
Widać tu niskie wartości temperatury,
a potem zmianę na jakieś 5 dni,

149
00:07:55,278 --> 00:07:57,633
to mniej więcej czas,
jakiego potrzebuje jajeczko

150
00:07:57,633 --> 00:07:59,982
na podróż jajowodem i implantację,

151
00:07:59,982 --> 00:08:03,270
a potem widać jak temperatura
jeszcze troszeczkę się podwyższa.

152
00:08:03,840 --> 00:08:06,870
Mieliśmy też drugą zmianę temperatury,

153
00:08:06,870 --> 00:08:10,907
co wraz z testem ciążowym potwierdziło,
że byliśmy w ciąży

154
00:08:10,907 --> 00:08:14,268
z naszym pierwszym dzieckiem,
bardzo ekscytujące.

155
00:08:14,268 --> 00:08:20,173
Kilka dni później zauważyłam plamienie,
a potem duży upływ krwi

156
00:08:20,883 --> 00:08:24,900
i wiedzieliśmy, że to wczesne poronienie.

157
00:08:25,950 --> 00:08:30,024
Gdybym nie mierzyła temperatury,
pomyślałabym pewnie

158
00:08:30,024 --> 00:08:35,060
że tamtego miesiąca spóźnił mi się okres,
ale mieliśmy dane, które pokazywały

159
00:08:35,060 --> 00:08:37,102
że straciliśmy to dziecko.

160
00:08:37,812 --> 00:08:41,089
Mimo, że te dane ukazywały
smutne wydarzenie w naszym życiu,

161
00:08:41,089 --> 00:08:43,865
to była informacja,
z którą mogliśmy udać się do lekarza.

162
00:08:43,865 --> 00:08:47,627
Więc gdyby był jakiś problem z płodnością,
miałabym dane, mogłabym powiedzieć

163
00:08:47,627 --> 00:08:50,077
"Spójrzcie, zaszłam w ciążę,
temperatura wzrosła,

164
00:08:50,077 --> 00:08:51,478
jakoś straciliśmy to dziecko.

165
00:08:51,478 --> 00:08:54,595
Co możemy zrobić, żeby zapobiec
temu problemowi w przyszłości?".

166
00:08:55,225 --> 00:08:59,932
Nie chodzi tu tylko o temperaturę
czy płodność.

167
00:09:01,151 --> 00:09:04,856
Dane dotyczące naszego organizmu
mogą nam bardzo wiele powiedzieć.

168
00:09:05,106 --> 00:09:08,210
Na przykład, wiecie,
że mierzenie temperatury

169
00:09:08,210 --> 00:09:10,783
może wiele powiedzieć o stanie tarczycy?

170
00:09:11,303 --> 00:09:14,725
Tarczyca nieustannie pracuje
- jak termostat w domu.

171
00:09:14,905 --> 00:09:17,677
Nastawiacie termostat
na optymalną temperaturę,

172
00:09:17,677 --> 00:09:19,149
jaką chcecie mieć w domu.

173
00:09:19,149 --> 00:09:21,375
Kiedy robi się za zimno, termostat mówi:

174
00:09:21,375 --> 00:09:24,192
"Hej, przydałoby się trochę nas dogrzać".

175
00:09:24,192 --> 00:09:26,910
A kiedy robi się za gorąco,
termostat oświadcza

176
00:09:26,910 --> 00:09:29,526
"Włącz klimatyzację. Niech się ochłodzi".

177
00:09:29,526 --> 00:09:33,746
Dokładnie tak działa
w waszym ciele tarczyca.

178
00:09:33,746 --> 00:09:37,131
Tarczyca stara się utrzymywać
optymalną temperaturę dla ciała.

179
00:09:37,131 --> 00:09:40,068
Kiedy robi się za zimno,
tarczyca dba o ogrzewanie.

180
00:09:40,068 --> 00:09:41,967
Kiedy robi się za gorąco, chłodzi.

181
00:09:42,807 --> 00:09:46,312
Ale co, kiedy tarczyca
nie funkcjonuje, jak powinna?

182
00:09:47,452 --> 00:09:50,597
Wtedy widać to
na wykresie temperatury ciała,

183
00:09:50,597 --> 00:09:53,042
która jest niższa niż normalnie
lub bardzo zmienna.

184
00:09:53,222 --> 00:09:56,798
Zbierając dane, możesz
wiele dowiedzieć się o swojej tarczycy.

185
00:09:57,509 --> 00:10:01,471
Jeśli masz problem z tarczycą,
idziesz do lekarza,

186
00:10:01,471 --> 00:10:06,113
który zbada poziom
hormonów tarczycowych we krwi.

187
00:10:07,622 --> 00:10:10,450
Dobrze, ale problem
z tym badaniem jest taki,

188
00:10:10,450 --> 00:10:13,726
że nie powie ci, jak aktywny
jest hormon w organizmie.

189
00:10:13,726 --> 00:10:16,977
We krwi możesz mieć go mnóstwo,
ale może nie być na tyle aktywny,

190
00:10:16,982 --> 00:10:18,769
żeby regulować temperaturę.

191
00:10:18,769 --> 00:10:22,958
Zatem mierząc temperaturę codziennie,
masz informacje na temat tarczycy.

192
00:10:23,794 --> 00:10:26,345
A jeśli nie chcesz codziennie
mierzyć temperatury?

193
00:10:26,345 --> 00:10:28,971
Radziłabym to robić,
ale są też inne parametry,

194
00:10:28,971 --> 00:10:30,258
które można sprawdzać.

195
00:10:30,258 --> 00:10:32,740
Można mierzyć ciśnienie, ważyć się.

196
00:10:32,960 --> 00:10:36,051
Na pewno wszyscy pragną
codziennie się ważyć... (Śmiech)

197
00:10:38,127 --> 00:10:42,545
Na początku naszego małżeństwa
Donald miał zapchany nos

198
00:10:42,545 --> 00:10:45,694
i brał zatrzęsienie leków,

199
00:10:45,694 --> 00:10:50,513
żeby sobie ulżyć, ale bez skutku.

200
00:10:50,513 --> 00:10:56,743
Tamtej nocy budzi mnie i mówi,
"Kochanie, nie mogę oddychać przez nos".

201
00:10:58,048 --> 00:11:02,762
Przewracam się na bok, spojrzałam
i pytam "A nie możesz oddychać ustami?".

202
00:11:02,762 --> 00:11:04,866
(Śmiech)

203
00:11:04,866 --> 00:11:10,729
A on na to,
"Tak, ale nie mogę oddychać przez nos!".

204
00:11:11,569 --> 00:11:15,611
Jak każda dobra żona,
popędziłam z nim na ostry dyżur

205
00:11:15,611 --> 00:11:18,020
o drugiej nad ranem.

206
00:11:18,573 --> 00:11:23,461
Jadąc, cały czas myślałam,
że nie może mi teraz umrzeć.

207
00:11:24,181 --> 00:11:28,521
Dopiero co się pobraliśmy,
ludzie pomyślą, że go zabiłam!

208
00:11:28,521 --> 00:11:31,461
(Śmiech)

209
00:11:31,461 --> 00:11:35,102
Dojechaliśmy do szpitala,
zobaczyła nas pielęgniarka,

210
00:11:35,102 --> 00:11:39,661
a on nie mógł oddychać przez nos,
więc zabrała nas do środka, doktor pyta,

211
00:11:39,661 --> 00:11:42,801
"Co się dzieje?"
"Nie mogę oddychać przez nos".

212
00:11:42,801 --> 00:11:45,149
"Nie możesz oddychać przez nos?".

213
00:11:45,149 --> 00:11:49,758
Nie, ale może ustami. (Śmiech)

214
00:11:50,498 --> 00:11:54,091
Zrobił krok w tył, spojrzał na nas oboje

215
00:11:54,091 --> 00:11:57,505
i mówi, "Proszę pana, myślę,
że wiem, co panu dolega.

216
00:11:57,505 --> 00:11:59,259
Ma pan zawał.

217
00:11:59,259 --> 00:12:02,204
Zaraz zamówię dla pana
EKG i tomografię komputerową".

218
00:12:04,722 --> 00:12:08,052
A my myślimy sobie,
że nie, nie, nie, to nie zawał.

219
00:12:08,052 --> 00:12:13,223
On może oddychać,
tylko, że ustami, nie, nie, nie.

220
00:12:13,829 --> 00:12:19,336
Dyskutujemy z doktorem,
bo myśleliśmy, że to zła diagnoza,

221
00:12:19,336 --> 00:12:22,778
"Nie, naprawdę, wszystko będzie
w porządku, po prostu się uspokójcie".

222
00:12:22,778 --> 00:12:26,111
Myślę, jak niby mam się uspokoić?
Przecież nie sądziłam, że ma zawał.

223
00:12:26,111 --> 00:12:29,895
Na szczęście lekarz kończył zmianę.

224
00:12:30,395 --> 00:12:33,706
Przyszedł nowy lekarz,
zobaczył nas, zrozpaczonych,

225
00:12:33,706 --> 00:12:37,251
z mężem, który nie mógł
oddychać przez nos.

226
00:12:37,251 --> 00:12:39,153
(Śmiech)

227
00:12:39,473 --> 00:12:41,149
Zaczął zadawać pytania.

228
00:12:41,769 --> 00:12:44,984
"Ćwiczycie coś?".

229
00:12:45,844 --> 00:12:48,983
Jeździmy na rowerach,

230
00:12:48,983 --> 00:12:53,722
chodzimy na siłownię, od czasu do czasu.

231
00:12:53,722 --> 00:12:55,262
(Śmiech)

232
00:12:55,262 --> 00:12:58,136
Poruszamy się to tu to tam.

233
00:12:58,136 --> 00:13:01,125
"A co robiliście
zaraz przed przyjazdem tutaj?".

234
00:13:01,125 --> 00:13:04,087
Tak szczerze, to ja spałam.

235
00:13:04,087 --> 00:13:06,763
Ale co tuż przedtem robił Donald?

236
00:13:06,763 --> 00:13:09,124
Donald raczył się lekami.

237
00:13:09,124 --> 00:13:12,616
Wyliczał, "Brałem środek udrażniający,
a potem sprej do nosa".

238
00:13:12,616 --> 00:13:14,719
Wtedy lekarzowi zapaliła się lampka.

239
00:13:14,719 --> 00:13:18,295
"Nie powinieneś był mieszać
środka udrażniającego z tym sprejem.

240
00:13:18,295 --> 00:13:21,276
Zatyka za każdym razem.
Masz, bierz ten, będzie lepiej".

241
00:13:21,276 --> 00:13:22,905
I dał nam receptę.

242
00:13:23,075 --> 00:13:25,796
Spojrzeliśmy na siebie, na lekarza,

243
00:13:25,796 --> 00:13:29,737
i pytam, "Jak to się stało, że pan
był w stanie właściwie go zdiagnozować,

244
00:13:29,738 --> 00:13:33,807
a poprzedni lekarz chciał zlecić
EKG i tomografię?".

245
00:13:35,118 --> 00:13:36,655
On spojrzał i powiedział,

246
00:13:37,445 --> 00:13:41,464
"Kiedy 150-kilogramowy facet wpada
na ostry dyżur i nie może oddychać,

247
00:13:41,464 --> 00:13:44,516
zakłada się, że ma zawał,
a pytania zadawane są później".

248
00:13:46,630 --> 00:13:52,933
Lekarze z ostrego dyżuru są wyszkoleni,
żeby podejmować szybkie decyzje,

249
00:13:52,933 --> 00:13:54,931
ale nie zawsze właściwe.

250
00:13:54,931 --> 00:13:57,805
Gdybyśmy mieli wtedy
jakieś informacje o stanie serca,

251
00:13:57,805 --> 00:13:59,573
którymi moglibyśmy się podzielić,

252
00:13:59,573 --> 00:14:02,281
może mielibyśmy lepszą diagnozę
za pierwszym razem.

253
00:14:03,151 --> 00:14:07,559
Ten wykres przedstawia pomiary
skurczowego ciśnienia krwi

254
00:14:07,559 --> 00:14:10,748
od października 2010 do lipca 2012.

255
00:14:11,568 --> 00:14:16,167
Na początku pomiarów
wyniki mieszczą się w ramach nadciśnienia,

256
00:14:16,167 --> 00:14:21,111
ale w ciągu półtora roku spadają
i mieszczą się w granicach normy.

257
00:14:21,975 --> 00:14:25,961
To jest rytm serca analogiczny
do zdrowego 16-latka.

258
00:14:25,961 --> 00:14:28,791
Co mówią wam te dane?

259
00:14:30,401 --> 00:14:32,414
To na pewno dane kogoś,

260
00:14:32,414 --> 00:14:34,883
kto przeszedł drastyczną transformację

261
00:14:35,753 --> 00:14:39,540
i mamy szczęście,
bo ta osoba jest tutaj dzisiaj.

262
00:14:40,830 --> 00:14:44,559
Ten 150-kilogramowy facet,
który był ze mną na ostrym dyżurze

263
00:14:44,559 --> 00:14:50,379
jest teraz jeszcze seksowniejszym
i zdrowszym, 100-kilogramowym facetem,

264
00:14:52,279 --> 00:14:54,700
a to wykres jego ciśnienia.

265
00:14:55,170 --> 00:14:59,476
Przez półtora roku Donald zmienił dietę

266
00:14:59,476 --> 00:15:04,080
i swój system treningowy,
a rytm serca na to odpowiedział,

267
00:15:04,080 --> 00:15:06,138
jego ciśnienie
też odpowiedziało na zmianę,

268
00:15:06,138 --> 00:15:07,798
jakiej dokonał w organizmie.

269
00:15:08,138 --> 00:15:10,794
Jakie jest przesłanie,
które zabierzecie do domów,

270
00:15:10,794 --> 00:15:12,544
z którym chcę was dziś zostawić?

271
00:15:13,824 --> 00:15:17,873
Przez zapanowanie nad swoimi danymi,
tak jak my to zrobiliśmy,

272
00:15:18,653 --> 00:15:21,667
tylko poprzez codzienne pomiary
swoich parametrów,

273
00:15:22,137 --> 00:15:24,510
stajecie się ekspertami
w sprawie swojego ciała.

274
00:15:24,510 --> 00:15:26,463
Przejmujecie stery.

275
00:15:26,463 --> 00:15:28,281
To nie jest nic trudnego.

276
00:15:28,691 --> 00:15:32,118
Nie musicie mieć doktoratu ze statystyki,
żeby być swoimi ekspertami.

277
00:15:32,118 --> 00:15:33,998
Nie musicie mieć dyplomu z medycyny,

278
00:15:33,998 --> 00:15:36,095
żeby być ekspertami
w sprawie swojego ciała.

279
00:15:36,095 --> 00:15:39,240
Lekarze są ekspertami
w sprawie całej populacji,

280
00:15:39,240 --> 00:15:41,376
ale to ty jesteś swoim ekspertem.

281
00:15:42,266 --> 00:15:45,394
A kiedy spotkacie się,
kiedy dwóch ekspertów połączy siły,

282
00:15:45,474 --> 00:15:49,721
możecie podejmować
lepsze decyzje niż twój lekarz, sam.

283
00:15:50,725 --> 00:15:53,654
Teraz, kiedy rozumiecie moc informacji,

284
00:15:53,654 --> 00:15:55,832
które możecie zbierać na swój temat,

285
00:15:55,832 --> 00:15:59,140
chciałbym, żebyście wszyscy wstali
i podnieśli prawą rękę.

286
00:15:59,140 --> 00:16:01,115
(Śmiech)

287
00:16:01,935 --> 00:16:04,299
Tak, wstawajcie.

288
00:16:06,709 --> 00:16:13,367
Wyzywam was, żebyście
przejęli kontrolę nad swoimi danymi.

289
00:16:13,927 --> 00:16:16,597
I dziś, niniejszym nadaję wam

290
00:16:17,157 --> 00:16:20,547
stopień naukowy TEDx
w zakresie podstaw statystyki,

291
00:16:20,547 --> 00:16:22,267
(Śmiech)

292
00:16:22,267 --> 00:16:26,218
ze specjalizacją
w analizie danych zależnych od czasu,

293
00:16:26,218 --> 00:16:29,649
ze wszystkimi prawami i przywilejami
należnymi wam z tego tytułu.

294
00:16:29,999 --> 00:16:33,070
Kiedy następnym razem
będziecie w gabinecie lekarskim,

295
00:16:33,070 --> 00:16:38,097
jako świeżo mianowani statystycy,
jaka zawsze powinna być wasza odpowiedź?

296
00:16:38,097 --> 00:16:39,984
Publiczność: Pokaż mi dane!

297
00:16:39,984 --> 00:16:41,452
Talithia Williams: Nie słyszę!

298
00:16:41,452 --> 00:16:42,846
Publiczność: Pokaż mi dane!

299
00:16:42,846 --> 00:16:44,184
TW: Jeszcze raz!

300
00:16:44,184 --> 00:16:45,690
Publiczność: Pokaż mi dane!

301
00:16:45,690 --> 00:16:46,881
TW: Pokaż mi dane.

302
00:16:46,881 --> 00:16:48,136
Dziękuję.

303
00:16:48,136 --> 00:16:50,370
(Brawa)