0:00:00.774,0:00:02.515
Şu anda

0:00:02.515,0:00:05.989
kafanızın içinde oynayan bir film var.

0:00:05.989,0:00:08.516
Bu mükemmel derecede "çok yönlü" [br]işleyen bir film.

0:00:08.516,0:00:11.840
Şu anda gördüğünüz ve duyduğunuz her şey

0:00:11.840,0:00:14.476
üç boyutlu görüntü ve muhteşem [br]bir ses düzenine sahip.

0:00:14.476,0:00:16.795
Ama bu sadece bir başlangıç.

0:00:16.795,0:00:21.978
Ayrıca bu filmde koku, tat ve dokunma [br]duyuları da mevcut.

0:00:21.978,0:00:24.530
Vücudunuzdaki tüm duyular mevcut.

0:00:24.530,0:00:28.849
Acı, açlık ve orgazm.

0:00:28.849,0:00:30.890
Ayrıca duygular da,

0:00:30.890,0:00:34.426
öfke ve mutluluk.

0:00:34.426,0:00:38.220
Anılarınız mevcut, çocukluğunuzdan kalma [br]unutamadığınız sahneler gibi.

0:00:38.220,0:00:40.920
Tüm geçmişinizi gösteriyor.

0:00:40.920,0:00:45.375
Bilincinizden geçen düşüncelerde[br]sürekli sesli bir

0:00:45.375,0:00:49.751
anlatım hali bulunmaktadır.

0:00:49.751,0:00:54.824
Bu filmin merkezinde siz varsınız,

0:00:54.824,0:00:59.189
tüm bunları direkt olarak yaşıyorsunuz.

0:00:59.189,0:01:04.881
Bu film sizin bilinç akışınız,

0:01:04.881,0:01:08.278
zihninizin ve dünyanın geri kalanı için

0:01:08.278,0:01:11.326
bir tecrübe kaynağı.

0:01:11.326,0:01:13.631
İnsan varoluşunun [br]en temel ilkelerinden birini

0:01:13.631,0:01:15.648
sahip olduğumuz bilinç oluşturur.

0:01:15.648,0:01:18.580
Hepimiz birer bilince sahibiz.

0:01:18.580,0:01:21.309
Hepimizin zihninde oynayan bir film var

0:01:21.309,0:01:24.040
Sende, sende ve sende.

0:01:24.040,0:01:27.760
Direkt olarak bundan daha fazlasını bilmiyoruz.

0:01:27.760,0:01:31.232
En azından kendi bilincim hakkında [br]birşeyler biliyorum.

0:01:31.232,0:01:35.230
Sizlerin bilinçli olup olmadığı konusunda[br]bir şey söyleyemem.

0:01:35.230,0:01:38.658
Bilinçli olmak aynı zamanda hayatı [br]yaşamaya değer kılar.

0:01:38.658,0:01:42.358
Eğer bilinçli değilsek, yaşamımızdaki[br]hiçbir şeyin

0:01:42.358,0:01:45.723
ne anlamı ne de değeri vardır.

0:01:45.723,0:01:48.479
Aynı zamanda, evrendeki

0:01:48.479,0:01:51.059
en gizemli olaydır.

0:01:51.059,0:01:54.432
Neden bilinçliyiz?

0:01:54.432,0:01:55.973
Neden zihnimizde oynayan görüntüler var?

0:01:55.973,0:01:58.226
Neden tüm bu girdileri işleyen

0:01:58.226,0:02:00.469
ve daha sonra da onları faaliyete geçiren

0:02:00.469,0:02:02.486
ve zihninde oynayan görüntüler olmayan

0:02:02.486,0:02:06.341
robotlar gibi değiliz?

0:02:06.341,0:02:08.850
Şimdilik bu soruların cevabını

0:02:08.850,0:02:10.596
kimse bilmiyor.

0:02:10.596,0:02:14.305
Ben bilinç olayının bilimle bağdaştırılmasını

0:02:14.305,0:02:19.000
öneriyorum, bazı radikal fikirlere ihtiyaç [br]olabilir.

0:02:19.000,0:02:21.966
Bazıları "Bilinç Biliminin" olamayacağını

0:02:21.966,0:02:23.918
söylüyor.

0:02:23.918,0:02:27.686
Bilim, doğası gereği nesneldir.

0:02:27.686,0:02:31.111
Bilinç ise doğası gereği, özneldir.

0:02:31.111,0:02:35.560
Bu yüzden asla bir "bilinç bilimi" olamaz.

0:02:35.560,0:02:38.780
20. yüzyılın genelinde bu görüş hakim oldu.

0:02:38.780,0:02:42.598
Psikiyatristler davranışı objektif olarak inceledi,

0:02:42.598,0:02:46.660
Nörobilimciler ise beyni objektif olarak inceledi,

0:02:46.660,0:02:50.210
ancak kimse bilinçten bahsetmedi.

0:02:50.210,0:02:52.966
Hatta 30 yıl önce TED faaliyete geçtiğinde bile

0:02:52.966,0:02:55.348
bilinç üzerine yapılmış çok az

0:02:55.348,0:02:57.900
bilimsel çalışma vardı.

0:02:57.900,0:02:59.605
Ancak 20 yıl kadar önce

0:02:59.605,0:03:02.578
her şey değişmeye başladı.

0:03:02.578,0:03:05.355
Francis Crick gibi nörobilimciler ve

0:03:05.355,0:03:08.111
Roger Penrose gibi fizik bilimciler

0:03:08.111,0:03:10.351
bilimin, bilinç için atağa geçmesinin

0:03:10.351,0:03:13.127
şimdi, tam vakti olduğunu belirttiler.

0:03:13.127,0:03:15.447
Ve o zamandan beri, bilinç üzerindeki

0:03:15.447,0:03:17.784
bilimsel araştırmalarda [br]

0:03:17.784,0:03:19.048
ani bir filizlenme ve artış var.

0:03:19.048,0:03:21.087
Ve bu çalışmalar bir harika,[br]gerçekten iyi.

0:03:21.087,0:03:23.175
Fakat bu zamana kadar belli başlı

0:03:23.175,0:03:25.550
sınırlandırmalar olmuş.

0:03:27.000,0:03:28.658
Son yıllarda

0:03:28.658,0:03:31.478
"Bilinç bilimi"nin merkezi çalışmaları [br]korelasyonların

0:03:31.478,0:03:33.973
araştırılması şeklinde olmuş.

0:03:33.973,0:03:37.102
Beynin bellirli kısımlarıyla,[br]belli bilinç durumları

0:03:37.102,0:03:41.120
arasındaki korelasyonlar şeklinde.

0:03:41.120,0:03:42.210
Bu tür çalışmanın bir benzerini

0:03:42.210,0:03:43.970
bir kaç dakika önce Nancy Kanwisher'in

0:03:43.970,0:03:47.246
muhteşem sunumunda bizzat gördük.

0:03:47.246,0:03:50.809
Şimdi daha iyi anlıyoruz, örneğin;

0:03:50.809,0:03:53.126
beynimizin çeşitli bölgeleriyle

0:03:53.126,0:03:56.497
bilincimizde oluşan deneyimler,[br]şekilleri görmek,

0:03:56.497,0:03:59.617
veya acıyı hissetmek

0:03:59.617,0:04:02.106
veya mutluluğu hissetmek,[br]eş güdümlü olarak çalışıyor.

0:04:02.106,0:04:04.922
Ancak bu hala bir korelasyonlar bilimidir.

0:04:04.922,0:04:08.278
Açıklamalar bilimi değildir.

0:04:08.278,0:04:10.901
Bu beyin bölgelerinin,[br]belirli bilinç deneyimleri

0:04:10.901,0:04:14.825
ile ilişkili olduğunu biliyoruz.

0:04:14.825,0:04:18.461
Ancak neden öyle olduğu[br]konusunda bir fikrimiz yok.

0:04:18.461,0:04:20.786
Bunu şöyle söyle söylerek[br]izah etmek istiyorum;

0:04:20.786,0:04:24.183
Nörobilimin yapmış olduğu bu tür bir çalışma,

0:04:24.183,0:04:25.929
beynin belirli kısımlarının nasıl işlediği[br]

0:04:25.929,0:04:27.734
ve nasıl bir ilişki gösterdiği

0:04:27.734,0:04:31.507
gibi bilinç konusundaki[br]açıklanmasını istediğimiz soruların

0:04:31.507,0:04:33.616
cevabını vermektedir.

0:04:33.616,0:04:36.772
Fakat, bir bakıma bunlar[br]çözülmesi kolay problemler.

0:04:36.772,0:04:39.213
Fakat nörobilimcilere hak vermek gerekir,

0:04:39.213,0:04:41.834
Bilince dayalı problemlerin çözülmesi[br]oldukça zordur.

0:04:41.834,0:04:46.425
Fakat bu, konunun merkezinde yatan[br]esas gizemini koruyan

0:04:46.425,0:04:48.355
şeye hitap etmemektedir:

0:04:48.355,0:04:52.575
Neden beyindeki bunca fiziksel işlem

0:04:52.575,0:04:55.500
bilincimizle doğru orantılı[br]olarak işlemek zorundadır?

0:04:55.500,0:04:58.706
Neden zihnimizde bu görüntüler mevcut?

0:04:58.706,0:05:01.960
Şu anda bu konuda fikir yürütebileceğimiz[br]bir dayanak yok.

0:05:01.960,0:05:03.993
Ve sizler şunu söyleyebilirsiniz,

0:05:03.993,0:05:07.548
Nörobilimcilere bir kaç yıl daha [br]zaman tanıyalım.

0:05:07.548,0:05:11.328
Bunun, trafik sıkışlığı, kasırgalar ve

0:05:11.328,0:05:16.210
hayat gibi gelişmekte olan

0:05:16.210,0:05:18.831
yeni bir problem olduğu anlaşılacaktır.

0:05:18.831,0:05:20.902
Bildik olayların ortaya çıkması tüm bu

0:05:20.902,0:05:24.280
olayları oluşturan hal ve davranışların[br]bir sonucudur,

0:05:24.280,0:05:26.627
trafik sıkışıklığı nasıl [br]bir seyir takip eder,

0:05:26.627,0:05:28.123
bir kasırga nasıl oluşur,

0:05:28.123,0:05:30.316
canlı bir organizma nasıl ürer,

0:05:30.316,0:05:33.905
uyum sağlar ve de[br]metabolizması nasıl işler.

0:05:33.905,0:05:36.188
Tüm bu sorular amacı ortaya[br]koymaya yöneliktir.

0:05:36.188,0:05:39.010
Tüm bunları, insan beyninin[br]ortaya çıkan olguları olan

0:05:39.010,0:05:40.519
bazı davranışlarını ve[br]

0:05:40.519,0:05:42.792
fonksiyonlarını açıklamak için

0:05:42.792,0:05:43.951
insan beynine uygulayabilirsiniz.

0:05:43.951,0:05:48.349
Nasıl yürürüz, nasıl konuşuruz,[br]nasıl satranç oynarız,

0:05:48.349,0:05:50.239
tüm bu sorular davranışla alakalıdır.

0:05:50.239,0:05:52.366
Fakat sıra bilince geldiğinde,

0:05:52.366,0:05:54.255
davranış hakkındaki sorular

0:05:54.255,0:05:57.180
kolay problemler arasında sayılmaktadır.

0:05:57.180,0:05:58.777
Zor bir problem söz konusu olduğunda,

0:05:58.777,0:06:01.154
Esas soru, neden

0:06:01.154,0:06:02.965
tüm bu davranış şekilleri

0:06:02.965,0:06:05.810
kişiye özel tecrübeleri de[br]beraberinde getirmektedir?

0:06:05.810,0:06:07.565
İşte tam burada olayların [br]ortaya çıkışındaki

0:06:07.565,0:06:09.411
standart paradigma etkisi[br]söz konusudur,

0:06:09.411,0:06:12.358
Nörobilimin standart paradigmalarının bile

0:06:12.358,0:06:16.801
şimdiye kadar, söyleyebileceği[br]pek birşey bulunmamaktadır.

0:06:16.801,0:06:20.446
Ben şu anda özünde[br]bilimsel bir materyalistim.

0:06:20.446,0:06:24.473
Bilinçle ilgili başarılı olacak[br]bilimsel bir teorinin

0:06:24.473,0:06:26.802
olmasını istiyorum.

0:06:26.802,0:06:29.209
Ve uzun süredir, başımı

0:06:29.209,0:06:30.650
duvarlara vurup,

0:06:30.650,0:06:32.787
tümüyle fizik kurallarıyla uyumlu bir

0:06:32.787,0:06:34.543
bilinç teorisi

0:06:34.543,0:06:35.870
bulmaya çalışıyordum.

0:06:35.870,0:06:37.613
Fakat nihayetinde[br]

0:06:37.613,0:06:41.798
bazı sistematik nedenlerden ötürü bunun[br]işe yaramadığı sonucuna vardım.

0:06:41.798,0:06:43.733
Bu uzun hikaye,

0:06:43.733,0:06:46.450
ancak ana düşünce yalnızca,[br]fiziksel ve beyin temelli

0:06:46.450,0:06:48.790
indirgemeci açıklamalardan,

0:06:48.790,0:06:51.434
bir sistemin işleyişine,[br]yapısına, dinamiklerine

0:06:51.434,0:06:53.549
ve beraberinde getirdiği [br]

0:06:53.549,0:06:55.675
davranışlara ilişkin

0:06:55.675,0:06:57.667
hikayelerden ne anladığınıza bağlıdır.

0:06:57.667,0:06:59.747
kolay problemleri çözmek [br]için mükemmel bir fikir —

0:06:59.747,0:07:02.245
nasıl davranırız, işlevleri nasıl yerine[br]getiririz gibi problemler —

0:07:02.245,0:07:05.698
ancak konu kişisel deneyime geldiğinde-

0:07:05.698,0:07:09.259
Neden sanki içimizde oynayan[br]bir şey varmış hissi oluşur? —

0:07:09.259,0:07:11.334
bu esasen yeni bir şey,

0:07:11.334,0:07:15.227
beraberinde bir çok soru ile.

0:07:15.227,0:07:20.640
Sanırım içinden çıkılmaz bir durumla[br]karşı karşıyayız.

0:07:20.640,0:07:23.855
Elimizde mükemmel bir yorumlama zinciri var,

0:07:23.855,0:07:27.455
ki bu, alışageldiğimiz gibi, fiziğin kimyayı,

0:07:27.455,0:07:30.695
kimyanın biyolojiyi,

0:07:30.695,0:07:34.542
biyolojinin psikolojinin belli alanlarını[br]yorumlamasıyla oluşmuştur.

0:07:34.542,0:07:36.000
Fakat bilinç

0:07:36.000,0:07:38.771
bu duruma uymuyor gibi görünüyor.

0:07:38.771,0:07:40.661
Diğer taraftan, bilinçli olduğumuza dair

0:07:40.661,0:07:42.630
veriler var.

0:07:42.630,0:07:43.916
Fakat şu da var ki, bunu

0:07:43.916,0:07:47.894
dünyanın bilimsel görüşüne nasıl[br]uydurabiliriz bilmiyoruz.

0:07:47.894,0:07:49.841
O nedenle sanırım bilinç şu anda

0:07:49.841,0:07:52.304
bir tür anormallik,

0:07:52.304,0:07:54.340
ki bunu

0:07:54.340,0:07:58.240
dünya görüşümüzle bağdaştırmamız gerek, [br]ancak henüz nasıl olacak bilmiyoruz.

0:07:58.240,0:08:00.168
Bu tür bir anormallikle karşılaşıldığında,

0:08:00.168,0:08:03.407
bazı radikal fikirlere ihtiyaç duyulabilir,

0:08:03.407,0:08:06.412
ve bence bilimsel olarak

0:08:06.412,0:08:08.852
bilinç sorununun

0:08:08.852,0:08:11.788
üstesinden gelmeden[br]önce doğal olarak başta çılgınca

0:08:11.788,0:08:13.880
gelebilecek bir ya da iki fikre ihtiyacımız olabilir.

0:08:13.880,0:08:15.479
Şu anda bu çılgın fikirlerin

0:08:15.479,0:08:17.975
nasıl olabileceğiyle ilgili bir kaç aday var.

0:08:17.975,0:08:22.317
Bugün bizimle burada beraber olan,[br]arkadaşım Dan Dennet'in bir tane bulunmakta.

0:08:22.317,0:08:24.714
Çılgın fikri ise bilinçle ilgili

0:08:24.714,0:08:26.457
zor problemlerin bulunmadığı.

0:08:26.457,0:08:29.820
Bütün içimizdeki kişiye özel görüntü fikrinin

0:08:29.820,0:08:34.432
bir tür illüzyon ya da kafa karışıklığından[br]ibaret olduğuna dair düşüncesi.

0:08:34.432,0:08:36.330
Aslında tek yapmamız gereken şey

0:08:36.330,0:08:39.337
amaca yönelik işlevleri ve de[br]beyin davranışlarını açıklamak

0:08:39.337,0:08:41.362
ve böylece izah edilmesi gereken her şeyi

0:08:41.362,0:08:43.837
aydınlatmış olacağız.

0:08:43.837,0:08:46.446
Arkadaşıma kolay gelsin diyorum.

0:08:46.446,0:08:48.460
Bu keşfedilmesi gereken türden

0:08:48.460,0:08:50.384
radikal bir fikir,

0:08:50.384,0:08:52.723
eğer tamamen bilinç konusunda

0:08:52.723,0:08:56.273
beyin temelli indirgemeci bir teorinin[br]olmasını istiyorsanız tabi.

0:08:56.273,0:08:58.344
Aynı zamanda, benim için[br]ve diğer insanlar için

0:08:58.344,0:09:00.171
bu türden bir görüş tatmin edecek derecedeki

0:09:00.171,0:09:02.192
bilince dayalı verileri

0:09:02.192,0:09:03.695
reddetmeye oldukça yakındır.

0:09:03.695,0:09:06.763
Bu nedenle farklı bir istikamete yöneliyorum.

0:09:06.763,0:09:07.949
Kalan sürede,

0:09:07.949,0:09:10.948
iki çılgın fikri daha[br]keşfetmek istiyorum,

0:09:10.948,0:09:14.665
gelecek vaad edebileceğini[br]düşündüğüm bir kaç fikir.

0:09:14.665,0:09:16.285
İlk çılgın fikir

0:09:16.285,0:09:20.910
bilincin temel birşey olduğuyla ilgili.

0:09:20.910,0:09:23.751
Fizikçiler bazen evreni bazı noktalardan [br]ele alıyorlar,

0:09:23.751,0:09:25.911
örneğin, temel yapı taşları olarak:

0:09:25.911,0:09:29.660
uzay, zaman ve kütle.

0:09:29.660,0:09:33.270
Tüm bunları idare eden yerçekimi[br]kanunu ya da kuantum mekaniği gibi

0:09:33.270,0:09:37.160
temel yasaların doğrulunu[br]kabul ediyorlar.

0:09:37.160,0:09:39.470
Bu temel özellikler ve kanunlar

0:09:39.470,0:09:42.687
belli bir şeye dayanarak açıklanmamıştır.

0:09:42.687,0:09:45.427
Bunun yerine, bilim adamları bunu[br]temel oluşum olarak ele aldılar

0:09:45.427,0:09:48.806
ve siz de dünyayı bunun üzerine inşa ettiniz.

0:09:48.806,0:09:53.905
Şimdilerde, temel yapıtaşları listesi[br]giderek büyümekte.

0:09:53.905,0:09:56.362
19. yüzyılda, Maxwell

0:09:56.362,0:09:59.530
elektromanyetikle ilgili olayların[br]var olan temel prensiplere

0:09:59.530,0:10:01.881
dayanılarak açıklanamayacağını[br]farketti —

0:10:01.881,0:10:04.950
uzay, zaman, kütle, Newton yasaları gibi —

0:10:04.950,0:10:07.521
bu nedenle Maxwell elektromanyentizm[br]

0:10:07.521,0:10:09.335
yasaralarının doğruluğunu kabul etti

0:10:09.335,0:10:11.746
ve elektrik yükünün varlığını

0:10:11.746,0:10:13.514
bu yasaları yöneten

0:10:13.514,0:10:16.473
bir yapı taşı olarak ele aldı.

0:10:16.473,0:10:19.756
Bence bilinç konusunda[br]vardığımız nokta

0:10:19.756,0:10:21.366
budur.

0:10:21.366,0:10:23.851
Eğer bilinci var olan

0:10:23.851,0:10:26.269
temel prensipler yönünden açıklayamazsınız,

0:10:26.269,0:10:28.940
uzay, zaman, kütle, elektrik yükleri gibi —

0:10:28.940,0:10:32.370
öyleyse mantıksal olarak, listeyi genişletmelisiniz.

0:10:32.370,0:10:34.846
Yapılacak en doğal şey

0:10:34.846,0:10:38.102
bilincin kendisini doğayı oluşturan

0:10:38.102,0:10:41.134
temel bir yapı taşı olarak ele almak olacaktır.

0:10:41.134,0:10:44.102
Bu, bununla hemen bilim yapabilirsiniz demek değil.

0:10:44.102,0:10:47.700
Bu sadece onun yolunu açmaktadır.

0:10:47.700,0:10:49.604
Yapmamız gereken şey,

0:10:49.604,0:10:52.557
bilinci idare eden temel prensipleri,

0:10:52.557,0:10:54.937
bilinci diğer temel öğelerle [br]

0:10:54.937,0:10:57.738
(uzay, zaman, kütle, fiziksel süreç gibi)

0:10:57.738,0:11:00.674
birleştiren kuralları incelemek gerekir.

0:11:00.674,0:11:02.856
Fizikçiler bazen

0:11:02.856,0:11:05.736
tişörtlerimizin önüne yazılabilecek kadar basit

0:11:05.736,0:11:09.538
temel prensiblerin olmasını istediğimizi söylüyorlar.

0:11:09.538,0:11:11.259
Öyle sanıyorum ki, bilinçle içinde bulunduğumuz

0:11:11.259,0:11:13.127
durumda işte böyle birşey.

0:11:13.127,0:11:15.877
Tişörtlerimizin önüne yazdırabileceğimiz kadar

0:11:15.877,0:11:17.964
basit olacak temel prensipler istiyoruz.

0:11:17.964,0:11:19.539
Bu kuralların henüz ne olduğunu bilmiyoruz,

0:11:19.539,0:11:23.566
ancak bu da peşinde olduğumuz şey zaten.

0:11:23.566,0:11:25.983
İkinci çılgın fikir ise

0:11:25.983,0:11:29.461
bilimin evrensel olabileceği konusunda.

0:11:29.461,0:11:32.522
Her sistemin belli bir derece bilinci

0:11:32.522,0:11:36.247
olması muhtemel.

0:11:36.247,0:11:39.208
Bu görüş topyekun ruhçuluk [br](panpsychism) olarak adlandırılıyor:

0:11:39.208,0:11:42.210
Pan hepsi için psych ise akıl için kullanılmıştır,

0:11:42.210,0:11:43.981
her sistemin bir bilinci vardır,

0:11:43.981,0:11:48.228
sadece insanların, köpeklerin,[br]farelerin, sineklerin değil,

0:11:48.228,0:11:50.805
Rob Knight'ın mikroplarının,

0:11:50.805,0:11:52.992
temel parçacıkların bile var.

0:11:52.992,0:11:55.705
Fotonlar bile belli bir dereceye kadar [br]bilinçlidir.

0:11:55.705,0:11:59.484
Bu düşünce fotonların zeki yada

0:11:59.484,0:12:00.561
düşünüyor olması ile ilgi değildir.

0:12:00.561,0:12:01.991
Bu bir fotonun sıkıntıdan patlaması

0:12:01.991,0:12:03.436
demek değil,

0:12:03.436,0:12:06.728
çünkü o zaman bu "Ah, her zaman[br]ışık hızında hareket ediyorum.

0:12:06.728,0:12:09.720
Hiç yavaşlayıp da bir gül koklayamadım."[br]türünden bir düşünce olurdu o zaman.

0:12:09.720,0:12:11.864
Fakat bu şekilde değil.

0:12:11.864,0:12:14.912
Belki de fotonların

0:12:14.912,0:12:17.535
biraz ham bir elemente, subjektif bir hissiyata

0:12:17.535,0:12:21.687
veya bilincin en ilkel haline sahip [br]olmasından kaynaklanan bir düşünce.

0:12:21.687,0:12:24.541
Bu size biraz ilginç gelebilir.

0:12:24.541,0:12:27.324
Yani, neden bir kimse böyle[br]çılgınca birşey düşünebilir?

0:12:27.324,0:12:30.884
Bilincin temel birşey olduğunu[br]söyleyen ilk çılgın fikirden

0:12:30.884,0:12:33.030
gelen birazcık motivasyon...

0:12:33.030,0:12:37.405
Eğer bilinç temelde var olan bir şey ise, [br]uzay, zaman ve kütle gibi,

0:12:37.405,0:12:40.070
o zaman, onun evrensel olabileceği de

0:12:40.070,0:12:41.970
söz konusu olabilir.

0:12:41.970,0:12:43.919
Ayrıca şunu da not düşmek gerekir,

0:12:43.919,0:12:45.943
fikir ne kadar mantığa aykırı da gelse,

0:12:45.943,0:12:48.687
insan aklının doğa ile var olabileceğini

0:12:48.687,0:12:50.418
düşünen, farklı kültürlerden insanlar

0:12:50.418,0:12:51.938
için daha az

0:12:51.938,0:12:55.010
mantıkdışı gelebilir.

0:12:55.010,0:12:58.744
Daha derin bir motivasyon[br]belki de en basit ve etkili yol olan

0:12:58.744,0:13:00.753
fikirden, yani fiziksel süreçle bilinci bağlayan

0:13:00.753,0:13:02.987
temel yasaların bulunmasının,

0:13:02.987,0:13:04.967
bilinci belli bir bilgiyle özdeştirmek

0:13:04.967,0:13:08.062
demek olduğu fikri.

0:13:08.062,0:13:10.073
Her nerede bir bilgi işlemi varsa,

0:13:10.073,0:13:11.138
orada bilinç de vardır.

0:13:11.138,0:13:13.678
Kompleks bilgi işleme süreci, insandaki gibi,

0:13:13.688,0:13:15.220
kompleks bilinci oluşturur.

0:13:15.220,0:13:17.349
Basit bilgi işleme süreci de

0:13:17.349,0:13:19.307
basit bilinci oluşturur.

0:13:19.307,0:13:21.638
Gerçek anlamda heyecan verici şey ise [br]son yıllarda

0:13:21.638,0:13:24.903
bir nörobilimci olan, Giulio Tononi'nin

0:13:24.903,0:13:26.146
bu tür bir teoriyi

0:13:26.146,0:13:28.221
matematiksel bir teoriyle ele alıp

0:13:28.221,0:13:30.070
büyük bir titizlikle geliştirmesi sonucu oldu.

0:13:30.070,0:13:31.587
Bilimsel entegrasyonu ölçen

0:13:31.587,0:13:33.317
matematiksel bir ölçüt kullandı,

0:13:33.317,0:13:35.236
fi olarak adlandırdığı bu şey,

0:13:35.236,0:13:36.843
bir sistemdeki

0:13:36.843,0:13:38.463
entegre edilmiş bilgi oranını ölçüyor.

0:13:38.463,0:13:40.832
Ve Fi ölçütünün bilinç konusunda da

0:13:40.832,0:13:42.270
işe yaracağını varsayıyor.

0:13:42.270,0:13:43.591
İnsan beyninde de,

0:13:43.591,0:13:46.110
inanılmaz derecede bilgi entegrasyonu,

0:13:46.110,0:13:48.144
yüksek ölçüde Fi,

0:13:48.144,0:13:49.693
ve de pek çok bilinç oluşumu görülür.

0:13:49.693,0:13:53.386
Bir farede, orta derecede bilgi entegrasyonu,

0:13:53.386,0:13:54.405
tabi ki yine de önemli ölçüde,

0:13:54.405,0:13:56.430
önemli oranda da bir bilinç oluşumu görülür.

0:13:56.430,0:13:58.695
Ancak iyice aşağılara indiğinizde

0:13:58.695,0:14:02.172
solucan, mikroplar, partiküller gibi,

0:14:02.172,0:14:03.706
Fi oranı düşmektedir.

0:14:03.706,0:14:06.139
Bilim entegrasyon oranı düşse bile

0:14:06.139,0:14:07.587
bu yine de sıfırdan farklıdır.

0:14:07.587,0:14:09.526
Tononi'nin teorisine göre,

0:14:09.526,0:14:11.733
Bilincin de sıfırdan farklı bir derecesi

0:14:11.733,0:14:13.562
olacağı kesindir.

0:14:13.562,0:14:16.101
Aslına bakılırsa, bilinçle alakalı temel bir kural

0:14:16.101,0:14:19.485
öne sürüyor: yüksek oranda Fi,[br]yüksek bilinç demek.

0:14:19.485,0:14:22.107
Şu anda, bu teori doğru mu değil mi bilmiyorum,

0:14:22.107,0:14:25.318
ancak, şimdilik bilinç biliminde

0:14:25.318,0:14:26.704
yol gösterici bir teori olabilir,

0:14:26.704,0:14:28.935
ve bütün bilimsel veri aralığını

0:14:28.935,0:14:31.322
entegre etmede kullanılıyor,

0:14:31.322,0:14:33.565
ve tişörtünüzün önüne yazabileceğiniz kadar

0:14:33.565,0:14:37.060
basit olan iyi bir özelliğe de sahip.

0:14:37.060,0:14:39.685
Son olarak diğer bir motivasyon,

0:14:39.685,0:14:41.736
topyekun ruhçuluğun bilinci

0:14:41.736,0:14:44.950
fiziksel dünyayla birleştirebileceği [br]düşüncesinden geliyor.

0:14:44.950,0:14:48.127
Fizikçiler ve filozoflar

0:14:48.127,0:14:50.568
fiziğin ilginç bir şekilde soyut olduğunu[br]gözlemlediler.

0:14:50.568,0:14:52.716
Fizik birkaç denklem sistemi kullanarak

0:14:52.716,0:14:54.800
gerçeğin yapısını açıklamaktadır,

0:14:54.800,0:14:57.824
ancak onun altında yatmakta olan gerçekliği

0:14:57.824,0:14:59.392
bize söyleyemez.

0:14:59.392,0:15:01.289
Stephen Hawking'in dediği gibi,

0:15:01.289,0:15:05.343
Ateşi denklemlerine ayıran nedir?

0:15:05.343,0:15:07.961
Topyekun ruhçuluk görüşüne göre,

0:15:07.961,0:15:10.600
Fizik denklemlerini kendi hallerine bırakabilirsiniz,

0:15:10.600,0:15:12.164
ancak aynı zamanda bilinç akışını

0:15:12.164,0:15:13.838
tarif ederken de kullanabilirsiniz.

0:15:13.838,0:15:15.876
Fiziğin tamamiyle yaptığı şey bu,

0:15:15.876,0:15:18.205
bilinç akışını açıklamak.

0:15:18.205,0:15:19.858
Bu görüşte, ateşi denklemlerine

0:15:19.858,0:15:24.104
ayıran bilinçtir.

0:15:24.104,0:15:25.764
Bu görüşe göre bilinç,[br]fizik dünyasının

0:15:25.764,0:15:27.440
dışında ekstra bir şeymiş

0:15:27.440,0:15:28.858
gibi hareket etmez.

0:15:28.858,0:15:32.314
O özünde oradadır.

0:15:32.314,0:15:35.188
Öyle sanıyorum ki, topyekun ruhçuluk görüşü

0:15:35.188,0:15:38.489
bizim doğayla olan ilişkimize yeni [br]bir bakış açısı getirebilecek

0:15:38.489,0:15:39.984
bir potensiyele sahip

0:15:39.984,0:15:42.219
ve ayrıca ciddi sosyal

0:15:42.219,0:15:45.912
ve etik sonuçlar da doğurabilir.

0:15:45.912,0:15:48.071
Bunlardan bazıları mantığa aykırı gelebilir.

0:15:48.071,0:15:51.142
Bilinci olan bir şeyi yememeliyim

0:15:51.142,0:15:53.604
diye düşünürdüm,

0:15:53.604,0:15:56.208
Bu nedenle vejeteryan olmalıyım.

0:15:56.208,0:15:58.775
Eğer bir topyekun ruhçuysanız[br]ve bu görüşü savunuyorsanız,

0:15:58.775,0:16:01.505
çok aç kalacaksınız demektir.

0:16:01.505,0:16:02.793
Ve sanırım bu konuda düşündüğünüzde,

0:16:02.793,0:16:04.960
düşüncelerinizin farklı bir boyut kazandığı aşikardır,

0:16:04.960,0:16:07.203
ahlaki amaçlar ve manevi beklentiler için

0:16:07.203,0:16:08.477
önemli olan,

0:16:08.477,0:16:11.554
bilinç için geçerli olmasa da,

0:16:11.554,0:16:15.510
bilinç karmaşıklığı ve derecesi için önemlidir.

0:16:15.510,0:16:17.448
Diğer sistemler için de bilinç

0:16:17.448,0:16:20.498
konusunda sorular sorulabilir,[br]bilgisayarlar gibi.

0:16:20.498,0:16:22.287
"Aşk" filmindeki yapay zeka sistemi

0:16:22.287,0:16:25.729
olan Samantha hakkında mesela?

0:16:25.729,0:16:27.129
Bilinci var mıdır acaba?

0:16:27.129,0:16:28.560
Eğer topyekun ruhçuluk görüşünü

0:16:28.560,0:16:29.740
ele alırsanız,

0:16:29.740,0:16:33.211
kesinlikle karmaşık bilgi işleme

0:16:33.211,0:16:34.632
ve entegre etme sistemi bulunmaktadır,

0:16:34.632,0:16:37.299
böylece cevap büyük ihtimalle evet,[br]bir bilinci var şeklinde.

0:16:37.299,0:16:40.237
Eğer bu doğruysa,[br]yapay zeka bilgisayar sistemlerini

0:16:40.237,0:16:42.602
geliştirme etikleri konusunda ve

0:16:42.602,0:16:46.123
bunları devre dışı bırakma etikleri

0:16:46.123,0:16:48.859
konusunda bazı ciddi problemler [br]ortaya çıkarabilir.

0:16:48.859,0:16:51.359
Sonuç olarak, bilinci

0:16:51.359,0:16:53.241
bütün bir grup olarak,

0:16:53.241,0:16:55.078
gezegenmiş gibi ele alan sorular sorabilirsiniz.

0:16:55.078,0:16:58.001
Kanada'nın kendine has bir bilinci var mıdır?

0:16:58.001,0:17:00.100
ya da daha yakın bir örnek,

0:17:00.100,0:17:01.308
entegre bir grupta,

0:17:01.308,0:17:03.571
bir TED konferansında bulunan seyirciler gibi,

0:17:03.571,0:17:07.020
şu an da kolektif olarak[br]bir TED bilinci mi yaşıyoruz?

0:17:07.020,0:17:08.513
Bu kolektif TED grubundaki

0:17:08.513,0:17:11.319
içsel görüntüler

0:17:11.319,0:17:12.999
kendi içimizde oynayan görüntülerden

0:17:12.999,0:17:14.088
farklı bir görüntü müdür acaba?

0:17:14.088,0:17:16.243
Bu sorunun cevabını bilmiyorum,

0:17:16.253,0:17:17.624
Ancak sanırım ciddiye alınılması gereken

0:17:17.624,0:17:20.098
türden bir soru.

0:17:20.098,0:17:22.435
Peki, yani bu topyekun ruhçuluk düşüncesi,

0:17:22.435,0:17:24.248
radikal bir düşünce

0:17:24.248,0:17:26.462
ve doğru olup olmadığını bilmiyorum.

0:17:26.462,0:17:28.315
Aslına bakılırsa ben

0:17:28.315,0:17:29.948
ilk söylediğim çılgın fikir konusuna,

0:17:29.948,0:17:32.117
yani bilincin temel birşey olduğu fikri konusuna[br]daha çok güveniyorum.

0:17:32.117,0:17:33.920
Evrensel olduğunu iddia eden,

0:17:33.920,0:17:36.141
ikinci fikirdense yani.

0:17:36.141,0:17:38.219
Yani, bu türden görüşler [br]beraberinde bir çok soru

0:17:38.219,0:17:39.760
ve de bir çok zorluk getirirler.

0:17:39.760,0:17:41.120
Küçük bilinç parçaları nasıl oluyor da[br]bir araya gelip

0:17:41.120,0:17:42.860
bildiğimiz ve de sevdiğimiz

0:17:42.860,0:17:45.157
kompleks bilincini

0:17:45.157,0:17:47.480
oluşturmaktadırlar?

0:17:47.480,0:17:48.940
Eğer bu soruları cevaplayabilirsek,

0:17:48.940,0:17:50.445
bu sayede sanırım ciddi bir bilinç teorisiyle

0:17:50.445,0:17:53.532
karşı karşıya gelebileceğiz.

0:17:53.532,0:17:56.920
Eğer veremezsek, belki de bilim ve felsefe

0:17:56.920,0:17:58.764
biliminde cevaplanması en zor sorulardan[br]birisi olacak.

0:17:58.764,0:18:02.209
Bunun bir gecede çözülmesini [br]bekleyemeyiz.

0:18:02.209,0:18:05.749
Fakat bunun eninde sonunda [br]anlaşılabileceğini düşünüyorum

0:18:05.749,0:18:08.736
Bilinci anlayabilmek, öyle sanıyorum ki,

0:18:08.736,0:18:11.188
evreni ve de kendimizi anlayabilmemizi

0:18:11.188,0:18:13.718
sağlayacak en önemli anahtar.

0:18:13.718,0:18:16.621
Belki de çılgınca ancak doğru bir fikir sayesinde[br]çözülmeyi bekliyor olabilir.

0:18:16.621,0:18:18.612
Teşekkür ederim.

0:18:18.612,0:18:20.300
(Alkış)