WEBVTT

00:00:00.774 --> 00:00:02.515
Baš sada

00:00:02.515 --> 00:00:05.989
vam se odvija film u glavi.

00:00:05.989 --> 00:00:08.516
To je neverovatan film na više kanala.

00:00:08.516 --> 00:00:11.840
Ima 3D vid i okružujući zvuk

00:00:11.840 --> 00:00:14.476
za ono što sada vidite i čujete,

00:00:14.476 --> 00:00:16.795
ali to je samo početak.

00:00:16.795 --> 00:00:21.978
Vaš film ima miris i ukus i dodir.

00:00:21.978 --> 00:00:24.530
Ima osećaj vašeg tela,

00:00:24.530 --> 00:00:28.849
bol, glad, orgazme.

00:00:28.849 --> 00:00:30.890
Ima emocije,

00:00:30.890 --> 00:00:34.426
gnev i sreću.

00:00:34.426 --> 00:00:38.220
Ima sećanja,
kao što su scene iz vašeg detinjstva

00:00:38.220 --> 00:00:40.920
koje se odigravaju pred vama.

00:00:40.920 --> 00:00:45.375
I ima taj stalni narativ

00:00:45.375 --> 00:00:49.751
u vašem toku svesnog razmišljanja.

00:00:49.751 --> 00:00:54.824
U srcu ovog filma ste vi

00:00:54.824 --> 00:00:59.189
koji to direktno doživljavate.

00:00:59.189 --> 00:01:04.881
Ovaj film je vaš tok svesti,

00:01:04.881 --> 00:01:06.188
predmet iskustva

00:01:06.188 --> 00:01:11.326
uma i sveta.

NOTE Paragraph

00:01:11.326 --> 00:01:13.631
Svest je jedna od fundamentalnih činjenica

00:01:13.631 --> 00:01:15.648
ljudskog postojanja.

00:01:15.648 --> 00:01:18.580
Svako od nas je svestan.

00:01:18.580 --> 00:01:21.309
Svi mi imamo
naš sopstveni unutrašnji film,

00:01:21.309 --> 00:01:24.040
vi i vi i vi.

00:01:24.040 --> 00:01:27.760
Ne postoji ništa
o čemu znamo više direktno.

00:01:27.760 --> 00:01:31.232
Ili makar ja znam
o svojoj svesti direktno.

00:01:31.232 --> 00:01:35.230
Ne mogu da budem siguran
da ste vi svesni.

NOTE Paragraph

00:01:35.230 --> 00:01:38.658
Svest je takođe ono
što čini život vrednim življenja.

00:01:38.658 --> 00:01:42.358
Kada ne bismo bili svesni,
ništa u našim životima

00:01:42.358 --> 00:01:45.723
ne bi imalo smisao niti vrednost.

00:01:45.723 --> 00:01:46.889
Ali istovremeno, to je

00:01:46.889 --> 00:01:51.059
najmisterioznija pojava u univerzumu.

00:01:51.059 --> 00:01:55.882
Zašto smo svesni?
Zašto imamo te unutrašnje filmove?

00:01:55.882 --> 00:01:58.303
Zašto nismo samo roboti

00:01:58.303 --> 00:02:00.469
koji obrađuju sve te ulazne podatke,

00:02:00.469 --> 00:02:02.486
proizvode sve te izlazne podatke,

00:02:02.486 --> 00:02:06.341
bez doživljavanja unutrašnjeg filma?

00:02:06.341 --> 00:02:08.850
U ovom trenutku, niko ne zna odgovore

00:02:08.850 --> 00:02:10.596
na ta pitanja.

00:02:10.596 --> 00:02:12.375
Ukazaću da,

00:02:12.375 --> 00:02:15.718
za integrisanje svesti u nauku

00:02:15.718 --> 00:02:19.231
mogu biti potrebne neke radikalne ideje.

NOTE Paragraph

00:02:19.231 --> 00:02:22.496
Neki ljudi kažu
da je nauka svesti nemoguća.

00:02:23.918 --> 00:02:27.686
Nauka je, po svojoj prirodi, objektivna.

00:02:27.686 --> 00:02:31.111
Svest je, po svojoj prirodi, subjektivna.

00:02:31.111 --> 00:02:35.560
Dakle, nikada ne može postojati
nauka o svesti.

00:02:35.560 --> 00:02:38.780
Većim delom XX veka,
to gledište je bilo uzdrmano.

00:02:38.780 --> 00:02:42.598
Psiholozi su proučavali ponašanje
objektivno,

00:02:42.598 --> 00:02:46.660
neurolozi su proučavali mozak objektivno,

00:02:46.660 --> 00:02:50.210
a niko nije čak ni pomenuo svest.

00:02:50.210 --> 00:02:52.966
Čak i pre 30 godina, kada je TED započeo,

00:02:52.966 --> 00:02:55.348
bilo je veoma malo naučnog rada

00:02:55.348 --> 00:02:57.900
o svesti.

NOTE Paragraph

00:02:57.900 --> 00:02:59.605
Pre oko 20 godina,

00:02:59.605 --> 00:03:02.578
sve to je počelo da se menja.

00:03:02.578 --> 00:03:05.355
Neurolozi kao što je Frensis Krik

00:03:05.355 --> 00:03:08.111
i fizičari poput Rodžera Penroza

00:03:08.111 --> 00:03:10.351
govorili su da je vreme da se nauka

00:03:10.351 --> 00:03:13.127
lati svesti.

00:03:13.127 --> 00:03:15.447
I od tada, nastala je prava eksplozija,

00:03:15.447 --> 00:03:17.784
procvat naučnog rada

00:03:17.784 --> 00:03:19.787
o svesti.
I taj rad je bio izvanredan.

00:03:19.787 --> 00:03:21.260
Bio je sjajan.

00:03:21.260 --> 00:03:25.285
Ali takođe ima nekih
fundamentalnih ograničenja za sada.

00:03:27.005 --> 00:03:28.658
Središnje mesto

00:03:28.658 --> 00:03:31.478
u nauci o svesti poslednjih godina

00:03:31.478 --> 00:03:33.973
je imala potraga za korelacijama,

00:03:33.973 --> 00:03:37.102
korelacijama između
određenih oblasti mozga

00:03:37.102 --> 00:03:40.740
i određenih stanja svesti.

00:03:40.740 --> 00:03:44.380
Videli smo neke od ovih radova
kod Nensi Kanvišer i izvrsnog rada

00:03:44.380 --> 00:03:47.246
koji je predstavila
pre samo nekoliko minuta.

00:03:47.246 --> 00:03:50.809
Sada mnogo bolje razumemo, na primer,

00:03:50.809 --> 00:03:53.126
vrste moždanih oblasti koje idu uz

00:03:53.126 --> 00:03:56.497
svesno iskustvo gledanja lica

00:03:56.497 --> 00:03:59.617
ili osećanja bola

00:03:59.617 --> 00:04:02.106
ili osećanja sreće.

00:04:02.106 --> 00:04:04.922
Ali ovo je još uvek nauka korelacija.

00:04:04.922 --> 00:04:08.278
To nije nauka objašnjenja.

00:04:08.278 --> 00:04:10.901
Znamo da ove oblasti mozga

00:04:10.901 --> 00:04:14.825
idu uz određene vrste svesnog iskustva,

00:04:14.825 --> 00:04:18.461
ali ne znamo zašto je to tako.

00:04:18.461 --> 00:04:20.786
Volim da to istaknem govoreći

00:04:20.786 --> 00:04:24.183
da ova vrsta rada neurologije

00:04:24.183 --> 00:04:25.929
odgovara na neka pitanja

00:04:25.929 --> 00:04:27.734
o svesti na koja želimo odgovore,

00:04:27.734 --> 00:04:29.417
pitanja o tome

00:04:29.417 --> 00:04:33.616
šta određene moždane oblasti rade
i sa čim koreliraju.

00:04:33.616 --> 00:04:36.772
Ali na neki način, to su laki problemi.

00:04:36.772 --> 00:04:39.213
Prepad na neuronaučnike.

00:04:39.213 --> 00:04:41.834
Nema zaista lakih problema sa svešću.

00:04:41.834 --> 00:04:46.425
Ali to se ne odnosi na stvarnu misteriju

00:04:46.425 --> 00:04:48.355
u srži ovog predmeta:

00:04:48.355 --> 00:04:52.695
zašto uopšte
sva psihička procesovanja u mozgu

00:04:52.695 --> 00:04:55.500
treba da budu praćena svesnošću?

00:04:55.500 --> 00:04:58.706
Zašto postoji
ovaj unutrašnji subjektivni film?

00:04:58.706 --> 00:05:01.960
U ovom trenutku,
nemamo baš jasnu metu za to.

NOTE Paragraph

00:05:01.960 --> 00:05:04.493
I možete reći:
"Hajde samo

00:05:04.493 --> 00:05:07.418
da damo neurologiji
nekoliko godina.

00:05:07.418 --> 00:05:11.328
Ispostaviće se da je to
još jedna popularna pojava,

00:05:11.328 --> 00:05:16.210
kao što su zastoji u saobraćaju, uragani,

00:05:16.210 --> 00:05:18.831
kao što je život, i otkrićemo ga.

00:05:18.831 --> 00:05:20.902
Klasični slučajevi pojavljivanja

00:05:20.902 --> 00:05:24.280
su svi slučajevi pojavnog ponašanja,

00:05:24.280 --> 00:05:26.627
kako se saobraćajna gužva ponaša,

00:05:26.627 --> 00:05:28.123
kako uragan funkcioniše,

00:05:28.123 --> 00:05:33.646
kako se živi organizam razmožava
i prilagođava i metaboliše,

00:05:33.646 --> 00:05:36.088
sve su to pitanja
o objektivnom funkcionisanju.

00:05:36.088 --> 00:05:39.230
Možete to primeniti na ljudskom mozgu
pri objašnjavanju

00:05:39.230 --> 00:05:41.494
nekih ponašanja i funkcija

00:05:41.494 --> 00:05:43.594
ljudskog mozga kao pojavnog fenomena:

00:05:43.594 --> 00:05:45.326
kako hodamo,

00:05:45.326 --> 00:05:48.349
govorimo, igramo šah,

00:05:48.349 --> 00:05:50.239
sva ta pitanja o ponašanju.

00:05:50.239 --> 00:05:52.366
Ali kada se radi o svesti,

00:05:52.366 --> 00:05:54.255
pitanja o ponašanju

00:05:54.255 --> 00:05:57.180
su među lakim problemima.

00:05:57.180 --> 00:05:58.777
Kada je u pitanju težak problem,

00:05:58.777 --> 00:06:01.154
to je pitanje

00:06:01.154 --> 00:06:02.965
zašto je sve to ponašanje

00:06:02.965 --> 00:06:05.620
praćeno subjektivnim iskustvom?

00:06:05.620 --> 00:06:09.371
I ovde, standardna paradigma
pojavnosti,

00:06:09.371 --> 00:06:12.358
čak i standardna paradigma neurologije,

00:06:12.358 --> 00:06:16.891
nemaju zaista, za sada,
mnogo toga da kažu.

NOTE Paragraph

00:06:16.891 --> 00:06:20.446
Ja sam naučni materijalista u srcu.

00:06:20.446 --> 00:06:24.473
Želim naučnu teoriju svesti

00:06:24.473 --> 00:06:26.802
koja funkcioniše,

00:06:26.802 --> 00:06:30.620
i dugo vremena
sam udarao glavom o zid

00:06:30.620 --> 00:06:32.787
tragajući za teorijom svesti

00:06:32.787 --> 00:06:34.543
u čistim fizičkim terminima

00:06:34.543 --> 00:06:35.870
koja bi funkcionisala.

00:06:35.870 --> 00:06:39.532
Ali sam najzad došao do zaključka
da to prosto nije funkcionisalo

00:06:39.532 --> 00:06:41.798
zbog sistematskih razloga.

00:06:41.798 --> 00:06:44.803
Duga je to priča,
ali suštinska ideja

00:06:44.803 --> 00:06:48.850
je da ono što dobijate
iz potpuno redukcionističkih objašnjenja

00:06:48.850 --> 00:06:51.434
u fizičkim terminima na osnovi mozga,

00:06:51.434 --> 00:06:53.549
u pričama o funkcionisanju sistema,

00:06:53.549 --> 00:06:55.675
njegove strukture, njegove dinamike,

00:06:55.675 --> 00:06:57.667
ponašanja koje proizvodi,

00:06:57.667 --> 00:06:59.747
sjajno za rešavanje lakih problema --

00:06:59.747 --> 00:07:02.245
kako se ponašamo, kako funkcionišemo -

00:07:02.245 --> 00:07:05.698
ali kada se radi
o subjektivnom iskustvu -

00:07:05.698 --> 00:07:09.259
zašto sve to deluje kao nešto iznutra? -

00:07:09.259 --> 00:07:11.298
to je nešto fundamentalno novo,

00:07:11.298 --> 00:07:15.227
i to je uvek dodatno pitanje.

00:07:15.227 --> 00:07:20.640
Tako da mislimo da smo ovde u ćorsokaku.

00:07:20.640 --> 00:07:23.855
Imamo te divne,
velike sisteme objašnjenja,

00:07:23.855 --> 00:07:27.455
navikli smo na njih,
gde fizika objašnjava hemiju,

00:07:27.455 --> 00:07:30.695
hemija objašnjava biologiju,

00:07:30.695 --> 00:07:34.542
biologija objašnjava delove psihologije.

00:07:34.542 --> 00:07:36.000
Ali svest

00:07:36.000 --> 00:07:38.771
izgleda da se ne uklapa u ovu sliku.

00:07:38.771 --> 00:07:40.661
Sa jedne strane, činjenica je

00:07:40.661 --> 00:07:42.630
da smo svesni.

00:07:42.630 --> 00:07:45.126
Sa druge strane, ne znamo kako
da to prilagodimo

00:07:45.126 --> 00:07:47.894
našem naučnom pogledu na svet.

00:07:47.894 --> 00:07:49.841
Mislim da je svest u ovom trenutku

00:07:49.841 --> 00:07:53.904
vrsta anomalije,
vrsta koju moramo da integrišemo

00:07:53.904 --> 00:07:58.200
u naš pogled na svet,
ali još uvek ne vidimo kako.

00:07:58.200 --> 00:08:03.348
Suočeni sa ovakvom anomalijom,
radikalne ideje mogu biti potrebne,

00:08:03.348 --> 00:08:06.412
i mislim da možda imamo ideju ili dve

00:08:06.412 --> 00:08:08.852
koje se najpre čine ludim

00:08:08.852 --> 00:08:11.788
pre nego što se možemo
uhvatiti u koštac sa svešću

00:08:11.788 --> 00:08:13.880
naučno.

NOTE Paragraph

00:08:13.880 --> 00:08:15.479
Postoji nekoliko kandidata

00:08:15.479 --> 00:08:17.975
za to koje to lude ideje mogu biti.

00:08:17.975 --> 00:08:22.317
Moj prijatelj Den Denet,
koji je danas ovde, ima jednu takvu.

00:08:22.317 --> 00:08:26.424
Njegova luda ideja je
da nema teških problema svesti.

00:08:26.427 --> 00:08:29.820
Cela ideja
o unutrašnjem subjektivnom filmu

00:08:29.820 --> 00:08:35.172
podrazumeva vrstu iluzije ili zbrke.
Zapravo, sve što treba da uradimo

00:08:35.172 --> 00:08:39.330
je da objasnimo
objektivne funkcije, ponašanja mozga,

00:08:39.330 --> 00:08:41.362
i onda smo objasnili sve

00:08:41.362 --> 00:08:43.837
što treba da bude objašnjeno.

00:08:43.837 --> 00:08:46.446
Pa, više moći za njega.

00:08:46.446 --> 00:08:48.460
To je vrsta radikalne ideje

00:08:48.460 --> 00:08:50.384
gde treba da istražujemo

00:08:50.384 --> 00:08:52.723
ako želite da imate
sasvim redukcionističke

00:08:52.723 --> 00:08:56.273
teorije o svesti zasnovane na mozgu.

00:08:56.273 --> 00:08:58.344
Istovremeno, za mene i mnoge druge,

00:08:58.344 --> 00:09:00.171
taj pogled je malo previše blizu

00:09:00.171 --> 00:09:02.192
prostom poricanju činjenice svesnosti

00:09:02.192 --> 00:09:03.695
da bi bila zadovoljavajuća.

00:09:03.695 --> 00:09:06.763
Tako da idem u drugačijem pravcu.

00:09:06.763 --> 00:09:07.949
Za preostalo vreme,

00:09:07.949 --> 00:09:10.948
želim da istražim dve lude ideje

00:09:10.948 --> 00:09:14.665
za koje mislim da obećavaju.

NOTE Paragraph

00:09:14.665 --> 00:09:18.555
Prva luda ideja
je da je svest fundamentalna.

00:09:19.590 --> 00:09:23.751
Fizičari ponekad uzimaju
neke aspekte univerzuma

00:09:23.751 --> 00:09:25.911
kao fundamentalne temelje:

00:09:25.911 --> 00:09:29.660
prostor i vreme i masu.

00:09:29.660 --> 00:09:33.560
Oni postuliraju fundamentalne zakone
koji upravljaju njima,

00:09:33.560 --> 00:09:36.920
kao što su zakoni gravitacije
ili kvantne mehanike.

00:09:36.920 --> 00:09:39.670
Ova fundamentalna svojstva i zakoni

00:09:39.670 --> 00:09:42.687
nisu objašnjena u pogledu
bilo čega drugog bazičnijeg.

00:09:42.687 --> 00:09:45.427
Umesto toga, uzeti su kao primitivi,

00:09:45.427 --> 00:09:48.806
i odatle gradite svet.

00:09:48.806 --> 00:09:53.905
Ponekad, lista fundamentalnih stvari
se proširuje.

00:09:53.905 --> 00:09:56.362
U 19. veku, Maksvel je otkrio

00:09:56.362 --> 00:09:59.530
da ne možete objasniti
elektomagnetni fenomen

00:09:59.530 --> 00:10:01.881
u odnosu na postojeće fundamentalnosti -

00:10:01.881 --> 00:10:04.950
prostor, vreme, masu, Njutnove zakone -

00:10:04.950 --> 00:10:07.521
pa je postulirao fundamentalne zakone

00:10:07.521 --> 00:10:09.335
elekromagnetizma

00:10:09.335 --> 00:10:11.746
i postulirao je električni napon

00:10:11.746 --> 00:10:13.514
kao fundamentalni element

00:10:13.514 --> 00:10:16.473
kojim ti zakoni upravljaju.

00:10:16.473 --> 00:10:19.756
Mislim da je to situacija u kojoj smo

00:10:19.756 --> 00:10:21.366
sa svešću.

00:10:21.366 --> 00:10:23.851
Ako ne možete objasniti svest

00:10:23.851 --> 00:10:26.269
u odnosu na postojeće fundamentalnosti -

00:10:26.269 --> 00:10:28.940
prostor, vreme, masu, napon -

00:10:28.940 --> 00:10:32.140
onda, logično, morate da proširite listu.

00:10:32.140 --> 00:10:36.316
Prirodna stvar koju treba uraditi
jeste postulirati samu svest

00:10:36.316 --> 00:10:38.102
kao nešto fundamentalno,

00:10:38.102 --> 00:10:41.134
fundamentalni temelj prirode.

00:10:41.134 --> 00:10:44.102
To ne znači da se odjednom
ne možete baviti naukom bez nje.

00:10:44.102 --> 00:10:47.330
Ovo stvara način
da se bavite naukom sa njom.

00:10:47.330 --> 00:10:49.159
Ono što nam je zatim potrebno

00:10:49.159 --> 00:10:51.278
je da proučavamo
fundamentalne zakone

00:10:51.278 --> 00:10:52.557
koji upravljaju svešću,

00:10:52.557 --> 00:10:54.937
zakone koji povezuju svest

00:10:54.937 --> 00:10:57.738
sa drugim fundamentalnostima:
prostorom, vremenom, masom,

00:10:57.738 --> 00:11:00.674
fizičkim procesima.

00:11:00.674 --> 00:11:02.856
Fizičari ponekad kažu

00:11:02.856 --> 00:11:05.736
da želimo tako jednostavne
fundamentalne zakone

00:11:05.736 --> 00:11:09.538
da bismo ih mogli napisati
na prednjoj strani majice.

00:11:09.538 --> 00:11:11.259
Mislim da je tome slična i situacija

00:11:11.259 --> 00:11:13.127
u kojoj smo sa svešću.

00:11:13.127 --> 00:11:15.697
Želimo da pronađemo
tako proste fundamentalne zakone

00:11:15.697 --> 00:11:17.964
da ih možemo napisati
na prednjoj strani majice.

00:11:17.964 --> 00:11:19.879
Još uvek ne znamo koji su to zakoni,

00:11:19.879 --> 00:11:23.566
ali to je ono za čime tragamo.

NOTE Paragraph

00:11:23.566 --> 00:11:25.983
Druga luda ideja

00:11:25.983 --> 00:11:29.461
je da bi svest mogla biti univerzalna.

00:11:29.461 --> 00:11:32.522
Svaki sistem može imati izvestan stepen

00:11:32.522 --> 00:11:35.887
svesnosti.

00:11:35.887 --> 00:11:39.698
Ovo gledište
se ponekad naziva panpsihizmom:

00:11:39.698 --> 00:11:42.210
pan za sve, psiha za dušu,

00:11:42.210 --> 00:11:43.981
svaki sistem je svestan,

00:11:43.981 --> 00:11:48.228
ne samo ljudi, psi, miševi, muve,

00:11:48.228 --> 00:11:50.805
već čak i mikrobi Roba Najta,

00:11:50.805 --> 00:11:52.992
elementarne čestice.

00:11:52.992 --> 00:11:55.705
Čak i foton ima izvestan stepen svesnosti.

00:11:55.705 --> 00:11:59.484
Ideja nije u tome
da su fotoni inteligentni

00:11:59.484 --> 00:12:00.561
ili da misle.

00:12:00.561 --> 00:12:02.996
Foton nije razoren strepnjom

00:12:02.996 --> 00:12:06.818
jer misli: "Aaa, ja uvek zujim okolo
skoro brzinom svestlosti.

00:12:06.818 --> 00:12:10.110
Nikada ne stignem da usporim
i pomirišem ruže."

00:12:10.110 --> 00:12:11.864
Ne, nije tako.

00:12:11.864 --> 00:12:14.912
Ali misli se da bi fotoni
možda mogli imati

00:12:14.912 --> 00:12:17.535
neke elemente sirovog,
subjektivnog osećaja,

00:12:17.535 --> 00:12:21.687
nekog primitivnog prethodnika svesti.

NOTE Paragraph

00:12:21.687 --> 00:12:24.541
Ovo vam može zvučati pomalo čudno.

00:12:24.541 --> 00:12:27.324
Mislim, zašto bi iko mislio
nešto tako suludo?

00:12:27.324 --> 00:12:30.884
Nešto motivacije potiče
iz prve lude ideje,

00:12:30.884 --> 00:12:33.030
da je svest fundamentalna.

00:12:33.030 --> 00:12:37.025
Ako je fundamentalna,
kao prostor i vreme i masa,

00:12:37.025 --> 00:12:40.230
prirodno je pretpostaviti
da takođe može biti i univerzalna,

00:12:40.230 --> 00:12:41.970
onako kako su i oni.

00:12:41.970 --> 00:12:43.919
Takođe je vredno pomena da iako se ideja

00:12:43.919 --> 00:12:45.943
nama čini kontraintuitivnom,

00:12:45.943 --> 00:12:48.687
mnogo je manje kontraintuitivna ljudima

00:12:48.687 --> 00:12:50.258
iz drugačijih kultura,

00:12:50.258 --> 00:12:52.418
gde se čini da je ljudski um mnogo više

00:12:52.418 --> 00:12:55.010
u skladu sa prirodom.

NOTE Paragraph

00:12:55.010 --> 00:12:58.744
Dublja motivacija potiče od ideje da

00:12:58.744 --> 00:13:00.753
možda najjednostavniji i najsnažniji način

00:13:00.753 --> 00:13:02.987
za pronalaženje fundamentalnih zakona

00:13:02.987 --> 00:13:05.347
koji povezuju svest sa fizičkim procesima

00:13:05.347 --> 00:13:08.062
jeste povezati svest sa informacijom.

00:13:08.062 --> 00:13:10.073
Gde god da se obrađuju informacije

00:13:10.073 --> 00:13:11.138
tu je svest.

00:13:11.138 --> 00:13:13.968
Kompleksna obrada informacija,
kao kod ljudi,

00:13:13.968 --> 00:13:15.220
kompleksna svest.

00:13:15.220 --> 00:13:17.349
Jednostavna obrada informacija,

00:13:17.349 --> 00:13:19.307
jednostavna svest.

NOTE Paragraph

00:13:19.307 --> 00:13:21.638
Zaista uzbudljiva stvar poslednjih godina:

00:13:21.638 --> 00:13:24.633
neurolog Đulio Tononi

00:13:24.633 --> 00:13:26.326
je usvojio ovu vrstu teorije

00:13:26.326 --> 00:13:28.221
i rigorozno je razvio

00:13:28.221 --> 00:13:30.070
matematičkom teorijom.

00:13:30.070 --> 00:13:31.997
On ima matematičku meru

00:13:31.997 --> 00:13:33.577
integracije informacija

00:13:33.577 --> 00:13:35.236
koju zove fi,

00:13:35.236 --> 00:13:36.843
mereći količinu informacija

00:13:36.843 --> 00:13:38.463
integrisanih u sistemu.

00:13:38.463 --> 00:13:40.832
I pretpostavlja da fi ide uporedo

00:13:40.832 --> 00:13:42.050
sa svesnošću.

00:13:42.050 --> 00:13:44.391
Tako da u ljudskom mozgu,
neverovatno velika

00:13:44.391 --> 00:13:46.590
količina integracije informacija,

00:13:46.590 --> 00:13:48.144
visok stepen fi,

00:13:48.144 --> 00:13:49.453
mnogo svesti.

00:13:49.453 --> 00:13:51.476
Kod miša, srednji stepen

00:13:51.476 --> 00:13:54.565
integracije informacija,
još uvek značajno,

00:13:54.565 --> 00:13:56.430
ozbiljna količina svesnosti.

00:13:56.430 --> 00:13:58.695
Ali kako idete niže ka crvima,

00:13:58.695 --> 00:14:02.172
mikrobima, česticama,

00:14:02.172 --> 00:14:03.496
količina fi opada.

00:14:03.496 --> 00:14:07.639
Količina integracije informacija opada,
ali i dalje nije nula.

00:14:07.639 --> 00:14:09.526
Po Tononijevoj teoriji,

00:14:09.526 --> 00:14:13.233
još će biti stepena svesti iznad nule.

00:14:13.233 --> 00:14:16.911
U suštini, on predlaže
fundamentalni zakon svesti:

00:14:16.911 --> 00:14:19.795
visok fi, visoka svesnost.

00:14:19.795 --> 00:14:22.107
Sad, ne znam
da li je ova teorija ispravna,

00:14:22.107 --> 00:14:25.318
ali to je zapravo
možda vodeća teorija sada

00:14:25.318 --> 00:14:26.704
u nauci o svesti,

00:14:26.704 --> 00:14:28.935
i korišćena je da integriše veliki opseg

00:14:28.935 --> 00:14:31.112
naučnih podataka,

00:14:31.112 --> 00:14:33.565
i ima lepo svojstvo
da je zapravo dovoljno prosta

00:14:33.565 --> 00:14:37.320
da je možete napisati
na prednjoj strani majice.

NOTE Paragraph

00:14:37.320 --> 00:14:39.685
Još jedna konačna motivacija

00:14:39.685 --> 00:14:42.176
je da bi nam panpsihizam
mogao pomoći da integrišemo

00:14:42.176 --> 00:14:44.950
svest u fizički svet.

00:14:44.950 --> 00:14:48.127
Fizičari i filozofi su često primećivali

00:14:48.127 --> 00:14:50.568
da je fizika neobično apstraktna.

00:14:50.568 --> 00:14:52.716
Opisuje strukturu realnosti

00:14:52.716 --> 00:14:56.164
koristeći gomilu jednačina,
ali ne govori nam

00:14:56.164 --> 00:14:59.392
o stvarnosti
koja leži ispod toga.

00:14:59.392 --> 00:15:01.289
Kako Stiven Hokin kaže,

00:15:01.289 --> 00:15:05.343
šta stavlja vatru u jednačine?

00:15:05.343 --> 00:15:07.961
Pa, sa gledišta panpsihiste,

00:15:07.961 --> 00:15:10.600
možete ostaviti jednačine fizike
takvim kakve jesu,

00:15:10.600 --> 00:15:12.164
ali možete ih uzeti da opisuju

00:15:12.164 --> 00:15:13.838
tok svesti.

00:15:13.838 --> 00:15:15.876
To je ono što fizika zapravo

00:15:15.876 --> 00:15:18.205
naposletku radi, opisuje tok svesti.

00:15:18.205 --> 00:15:19.858
Prema ovom gledištu, svest je ta

00:15:19.858 --> 00:15:24.104
koja stavlja vatru u jednačine.

00:15:24.104 --> 00:15:25.764
Prema tom gledištu, svest ne visi

00:15:25.764 --> 00:15:27.440
izvan fizičkog sveta

00:15:27.440 --> 00:15:28.858
kao neka vrsta dodatka.

00:15:28.858 --> 00:15:32.314
Ona je baš tu u njegovom srcu.

NOTE Paragraph

00:15:32.314 --> 00:15:35.188
Ovo gledište, ja mislim,
panpsihističko gledište

00:15:35.188 --> 00:15:38.489
ima potencijal da preokrene naš odnos

00:15:38.489 --> 00:15:39.984
prema prirodi,

00:15:39.984 --> 00:15:42.219
i može imati neke
prilično ozbiljne socijalne

00:15:42.219 --> 00:15:45.912
i etičke posledice.

00:15:45.912 --> 00:15:48.071
Neke od njih mogu biti kontraintuitivne.

00:15:48.071 --> 00:15:51.142
Nekada sam mislio
da ne treba da jedem ništa

00:15:51.142 --> 00:15:53.604
što je svesno,

00:15:53.604 --> 00:15:55.878
pa bi prema tome
trebalo da budem vegetarijanac.

00:15:55.878 --> 00:15:59.145
Sad, ako ste panpsihista
i usvajate to gledište,

00:15:59.145 --> 00:16:01.255
veoma ćete ogladneti.

00:16:01.255 --> 00:16:05.003
Dakle mislim da, kada razmislite o tome,
ovo teži da preobrati vaša gledišta,

00:16:05.003 --> 00:16:07.203
imajući u vidu da ono što je važno

00:16:07.203 --> 00:16:09.067
za etičke svrhe
i moralna razmatranja,

00:16:09.067 --> 00:16:11.554
nije toliko činjenica o svesnosti,

00:16:11.554 --> 00:16:15.510
već stepen i kompleksnost svesnosti.

NOTE Paragraph

00:16:15.510 --> 00:16:17.448
Takođe je prirodno pitati se o svesti

00:16:17.448 --> 00:16:20.498
u drugim sistemima, kao što su kompjuteri.

00:16:20.498 --> 00:16:22.557
Šta je sa sistemom veštačke inteligencije

00:16:22.557 --> 00:16:25.729
u filmu "Ona", Samanta?

00:16:25.729 --> 00:16:27.129
Da li je ona svesna?

00:16:27.129 --> 00:16:28.560
Pa, ako uzmete informaciono,

00:16:28.560 --> 00:16:29.740
panpsihističko gledište,

00:16:29.740 --> 00:16:33.211
ona svakako ima
komplikovanu obradu

00:16:33.211 --> 00:16:34.632
i integraciju informacija,

00:16:34.632 --> 00:16:37.659
pa je vrlo verovatno da je odgovor da,
ona je svesna.

00:16:37.659 --> 00:16:40.237
Ako je to tačno,
to pokreće prilično ozbiljna

00:16:40.237 --> 00:16:41.282
etička pitanja,

00:16:41.282 --> 00:16:46.123
kako o etici razvijanja
inteligentnih kompjuterskih sistema,

00:16:46.123 --> 00:16:48.859
tako i o etici njihovog isključivanja.

NOTE Paragraph

00:16:48.859 --> 00:16:51.359
Konačno, možete se zapitati

00:16:51.359 --> 00:16:53.241
o svesti čitavih grupa,

00:16:53.241 --> 00:16:55.078
planete.

00:16:55.078 --> 00:16:58.001
Da li Kanada ima svoju sopstvenu svest?

00:16:58.001 --> 00:16:59.810
Ili više na lokalnom nivou,

00:16:59.810 --> 00:17:03.708
da li integrisana grupa
kao što je publika na TED konferenciji,

00:17:03.708 --> 00:17:06.600
da li mi upravo sada imamo
kolektivnu TED svest,

00:17:06.600 --> 00:17:10.953
unutrašnji film
za ovu kolektivnu TED grupu

00:17:10.953 --> 00:17:12.969
koji se razlikuje od unutrašnjih filmova

00:17:12.969 --> 00:17:14.099
svakog od naših delova?

00:17:14.099 --> 00:17:17.013
Ne znam odgovor na to pitanje,
ali mislim

00:17:17.013 --> 00:17:20.098
da bar njega vredi uzeti za ozbiljno.

NOTE Paragraph

00:17:20.098 --> 00:17:22.435
Okej, dakle ova panpsihistička vizija,

00:17:22.435 --> 00:17:24.248
ona je radikalna,

00:17:24.248 --> 00:17:26.462
i ne znam da li je ispravna.

00:17:26.462 --> 00:17:28.315
Zapravo sam mnogo sigurniji

00:17:28.315 --> 00:17:29.788
u vezi sa prvom ludom idejom,

00:17:29.788 --> 00:17:32.357
da je svest fundamentalna,

00:17:32.357 --> 00:17:33.920
nego drugom,

00:17:33.920 --> 00:17:36.141
da je univerzalna.

00:17:36.141 --> 00:17:38.409
Mislim, gledište pokreće
veliki broj pitanja,

00:17:38.409 --> 00:17:39.760
ima veliki broj izazova,

00:17:39.760 --> 00:17:41.120
kao što je kako oni mali delovi

00:17:41.120 --> 00:17:42.660
svesti dodaju

00:17:42.660 --> 00:17:45.627
do kompleksne svesnosti
koju znamo i volimo.

00:17:45.627 --> 00:17:48.820
Ako možemo odgovoriti na ta pitanja,

00:17:48.820 --> 00:17:53.805
onda mislim da ćemo biti na dobrom putu
ka ozbiljnoj teoriji svesti.

00:17:53.805 --> 00:17:57.110
Ako ne, pa, ovo je možda najteži problem

00:17:57.110 --> 00:17:58.764
u nauci i filozofiji.

00:17:58.764 --> 00:18:01.920
Ne možemo očekivati
da će se rešiti preko noći.

00:18:01.920 --> 00:18:06.009
Ali mislim da ćemo ga shvatiti na kraju.

00:18:06.009 --> 00:18:08.736
Razumeti svest je pravi ključ, ja mislim,

00:18:08.736 --> 00:18:11.188
kako za razumevanje univerzuma

00:18:11.188 --> 00:18:13.718
tako i za razumevanje nas samih.

00:18:13.718 --> 00:18:16.621
Možda je samo potrebna prava suluda ideja.

NOTE Paragraph

00:18:16.621 --> 00:18:18.612
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:18:18.612 --> 00:18:20.300
(Aplauz)