1
00:00:00,774 --> 00:00:02,515
Baš sada

2
00:00:02,515 --> 00:00:05,989
vam se odvija film u glavi.

3
00:00:05,989 --> 00:00:08,516
To je neverovatan film na više kanala.

4
00:00:08,516 --> 00:00:11,840
Ima 3D vid i okružujući zvuk

5
00:00:11,840 --> 00:00:14,476
za ono što sada vidite i čujete,

6
00:00:14,476 --> 00:00:16,795
ali to je samo početak.

7
00:00:16,795 --> 00:00:21,978
Vaš film ima miris i ukus i dodir.

8
00:00:21,978 --> 00:00:24,530
Ima osećaj vašeg tela,

9
00:00:24,530 --> 00:00:28,849
bol, glad, orgazme.

10
00:00:28,849 --> 00:00:30,890
Ima emocije,

11
00:00:30,890 --> 00:00:34,426
gnev i sreću.

12
00:00:34,426 --> 00:00:38,220
Ima sećanja,
kao što su scene iz vašeg detinjstva

13
00:00:38,220 --> 00:00:40,920
koje se odigravaju pred vama.

14
00:00:40,920 --> 00:00:45,375
I ima taj stalni narativ

15
00:00:45,375 --> 00:00:49,751
u vašem toku svesnog razmišljanja.

16
00:00:49,751 --> 00:00:54,824
U srcu ovog filma ste vi

17
00:00:54,824 --> 00:00:59,189
koji to direktno doživljavate.

18
00:00:59,189 --> 00:01:04,881
Ovaj film je vaš tok svesti,

19
00:01:04,881 --> 00:01:06,188
predmet iskustva

20
00:01:06,188 --> 00:01:11,326
uma i sveta.

21
00:01:11,326 --> 00:01:13,631
Svest je jedna od fundamentalnih činjenica

22
00:01:13,631 --> 00:01:15,648
ljudskog postojanja.

23
00:01:15,648 --> 00:01:18,580
Svako od nas je svestan.

24
00:01:18,580 --> 00:01:21,309
Svi mi imamo
naš sopstveni unutrašnji film,

25
00:01:21,309 --> 00:01:24,040
vi i vi i vi.

26
00:01:24,040 --> 00:01:27,760
Ne postoji ništa
o čemu znamo više direktno.

27
00:01:27,760 --> 00:01:31,232
Ili makar ja znam
o svojoj svesti direktno.

28
00:01:31,232 --> 00:01:35,230
Ne mogu da budem siguran
da ste vi svesni.

29
00:01:35,230 --> 00:01:38,658
Svest je takođe ono
što čini život vrednim življenja.

30
00:01:38,658 --> 00:01:42,358
Kada ne bismo bili svesni,
ništa u našim životima

31
00:01:42,358 --> 00:01:45,723
ne bi imalo smisao niti vrednost.

32
00:01:45,723 --> 00:01:46,889
Ali istovremeno, to je

33
00:01:46,889 --> 00:01:51,059
najmisterioznija pojava u univerzumu.

34
00:01:51,059 --> 00:01:55,882
Zašto smo svesni?
Zašto imamo te unutrašnje filmove?

35
00:01:55,882 --> 00:01:58,303
Zašto nismo samo roboti

36
00:01:58,303 --> 00:02:00,469
koji obrađuju sve te ulazne podatke,

37
00:02:00,469 --> 00:02:02,486
proizvode sve te izlazne podatke,

38
00:02:02,486 --> 00:02:06,341
bez doživljavanja unutrašnjeg filma?

39
00:02:06,341 --> 00:02:08,850
U ovom trenutku, niko ne zna odgovore

40
00:02:08,850 --> 00:02:10,596
na ta pitanja.

41
00:02:10,596 --> 00:02:12,375
Ukazaću da,

42
00:02:12,375 --> 00:02:15,718
za integrisanje svesti u nauku

43
00:02:15,718 --> 00:02:19,231
mogu biti potrebne neke radikalne ideje.

44
00:02:19,231 --> 00:02:22,496
Neki ljudi kažu
da je nauka svesti nemoguća.

45
00:02:23,918 --> 00:02:27,686
Nauka je, po svojoj prirodi, objektivna.

46
00:02:27,686 --> 00:02:31,111
Svest je, po svojoj prirodi, subjektivna.

47
00:02:31,111 --> 00:02:35,560
Dakle, nikada ne može postojati
nauka o svesti.

48
00:02:35,560 --> 00:02:38,780
Većim delom XX veka,
to gledište je bilo uzdrmano.

49
00:02:38,780 --> 00:02:42,598
Psiholozi su proučavali ponašanje
objektivno,

50
00:02:42,598 --> 00:02:46,660
neurolozi su proučavali mozak objektivno,

51
00:02:46,660 --> 00:02:50,210
a niko nije čak ni pomenuo svest.

52
00:02:50,210 --> 00:02:52,966
Čak i pre 30 godina, kada je TED započeo,

53
00:02:52,966 --> 00:02:55,348
bilo je veoma malo naučnog rada

54
00:02:55,348 --> 00:02:57,900
o svesti.

55
00:02:57,900 --> 00:02:59,605
Pre oko 20 godina,

56
00:02:59,605 --> 00:03:02,578
sve to je počelo da se menja.

57
00:03:02,578 --> 00:03:05,355
Neurolozi kao što je Frensis Krik

58
00:03:05,355 --> 00:03:08,111
i fizičari poput Rodžera Penroza

59
00:03:08,111 --> 00:03:10,351
govorili su da je vreme da se nauka

60
00:03:10,351 --> 00:03:13,127
lati svesti.

61
00:03:13,127 --> 00:03:15,447
I od tada, nastala je prava eksplozija,

62
00:03:15,447 --> 00:03:17,784
procvat naučnog rada

63
00:03:17,784 --> 00:03:19,787
o svesti.
I taj rad je bio izvanredan.

64
00:03:19,787 --> 00:03:21,260
Bio je sjajan.

65
00:03:21,260 --> 00:03:25,285
Ali takođe ima nekih
fundamentalnih ograničenja za sada.

66
00:03:27,005 --> 00:03:28,658
Središnje mesto

67
00:03:28,658 --> 00:03:31,478
u nauci o svesti poslednjih godina

68
00:03:31,478 --> 00:03:33,973
je imala potraga za korelacijama,

69
00:03:33,973 --> 00:03:37,102
korelacijama između
određenih oblasti mozga

70
00:03:37,102 --> 00:03:40,740
i određenih stanja svesti.

71
00:03:40,740 --> 00:03:44,380
Videli smo neke od ovih radova
kod Nensi Kanvišer i izvrsnog rada

72
00:03:44,380 --> 00:03:47,246
koji je predstavila
pre samo nekoliko minuta.

73
00:03:47,246 --> 00:03:50,809
Sada mnogo bolje razumemo, na primer,

74
00:03:50,809 --> 00:03:53,126
vrste moždanih oblasti koje idu uz

75
00:03:53,126 --> 00:03:56,497
svesno iskustvo gledanja lica

76
00:03:56,497 --> 00:03:59,617
ili osećanja bola

77
00:03:59,617 --> 00:04:02,106
ili osećanja sreće.

78
00:04:02,106 --> 00:04:04,922
Ali ovo je još uvek nauka korelacija.

79
00:04:04,922 --> 00:04:08,278
To nije nauka objašnjenja.

80
00:04:08,278 --> 00:04:10,901
Znamo da ove oblasti mozga

81
00:04:10,901 --> 00:04:14,825
idu uz određene vrste svesnog iskustva,

82
00:04:14,825 --> 00:04:18,461
ali ne znamo zašto je to tako.

83
00:04:18,461 --> 00:04:20,786
Volim da to istaknem govoreći

84
00:04:20,786 --> 00:04:24,183
da ova vrsta rada neurologije

85
00:04:24,183 --> 00:04:25,929
odgovara na neka pitanja

86
00:04:25,929 --> 00:04:27,734
o svesti na koja želimo odgovore,

87
00:04:27,734 --> 00:04:29,417
pitanja o tome

88
00:04:29,417 --> 00:04:33,616
šta određene moždane oblasti rade
i sa čim koreliraju.

89
00:04:33,616 --> 00:04:36,772
Ali na neki način, to su laki problemi.

90
00:04:36,772 --> 00:04:39,213
Prepad na neuronaučnike.

91
00:04:39,213 --> 00:04:41,834
Nema zaista lakih problema sa svešću.

92
00:04:41,834 --> 00:04:46,425
Ali to se ne odnosi na stvarnu misteriju

93
00:04:46,425 --> 00:04:48,355
u srži ovog predmeta:

94
00:04:48,355 --> 00:04:52,695
zašto uopšte
sva psihička procesovanja u mozgu

95
00:04:52,695 --> 00:04:55,500
treba da budu praćena svesnošću?

96
00:04:55,500 --> 00:04:58,706
Zašto postoji
ovaj unutrašnji subjektivni film?

97
00:04:58,706 --> 00:05:01,960
U ovom trenutku,
nemamo baš jasnu metu za to.

98
00:05:01,960 --> 00:05:04,493
I možete reći:
"Hajde samo

99
00:05:04,493 --> 00:05:07,418
da damo neurologiji
nekoliko godina.

100
00:05:07,418 --> 00:05:11,328
Ispostaviće se da je to
još jedna popularna pojava,

101
00:05:11,328 --> 00:05:16,210
kao što su zastoji u saobraćaju, uragani,

102
00:05:16,210 --> 00:05:18,831
kao što je život, i otkrićemo ga.

103
00:05:18,831 --> 00:05:20,902
Klasični slučajevi pojavljivanja

104
00:05:20,902 --> 00:05:24,280
su svi slučajevi pojavnog ponašanja,

105
00:05:24,280 --> 00:05:26,627
kako se saobraćajna gužva ponaša,

106
00:05:26,627 --> 00:05:28,123
kako uragan funkcioniše,

107
00:05:28,123 --> 00:05:33,646
kako se živi organizam razmožava
i prilagođava i metaboliše,

108
00:05:33,646 --> 00:05:36,088
sve su to pitanja
o objektivnom funkcionisanju.

109
00:05:36,088 --> 00:05:39,230
Možete to primeniti na ljudskom mozgu
pri objašnjavanju

110
00:05:39,230 --> 00:05:41,494
nekih ponašanja i funkcija

111
00:05:41,494 --> 00:05:43,594
ljudskog mozga kao pojavnog fenomena:

112
00:05:43,594 --> 00:05:45,326
kako hodamo,

113
00:05:45,326 --> 00:05:48,349
govorimo, igramo šah,

114
00:05:48,349 --> 00:05:50,239
sva ta pitanja o ponašanju.

115
00:05:50,239 --> 00:05:52,366
Ali kada se radi o svesti,

116
00:05:52,366 --> 00:05:54,255
pitanja o ponašanju

117
00:05:54,255 --> 00:05:57,180
su među lakim problemima.

118
00:05:57,180 --> 00:05:58,777
Kada je u pitanju težak problem,

119
00:05:58,777 --> 00:06:01,154
to je pitanje

120
00:06:01,154 --> 00:06:02,965
zašto je sve to ponašanje

121
00:06:02,965 --> 00:06:05,620
praćeno subjektivnim iskustvom?

122
00:06:05,620 --> 00:06:09,371
I ovde, standardna paradigma
pojavnosti,

123
00:06:09,371 --> 00:06:12,358
čak i standardna paradigma neurologije,

124
00:06:12,358 --> 00:06:16,891
nemaju zaista, za sada,
mnogo toga da kažu.

125
00:06:16,891 --> 00:06:20,446
Ja sam naučni materijalista u srcu.

126
00:06:20,446 --> 00:06:24,473
Želim naučnu teoriju svesti

127
00:06:24,473 --> 00:06:26,802
koja funkcioniše,

128
00:06:26,802 --> 00:06:30,620
i dugo vremena
sam udarao glavom o zid

129
00:06:30,620 --> 00:06:32,787
tragajući za teorijom svesti

130
00:06:32,787 --> 00:06:34,543
u čistim fizičkim terminima

131
00:06:34,543 --> 00:06:35,870
koja bi funkcionisala.

132
00:06:35,870 --> 00:06:39,532
Ali sam najzad došao do zaključka
da to prosto nije funkcionisalo

133
00:06:39,532 --> 00:06:41,798
zbog sistematskih razloga.

134
00:06:41,798 --> 00:06:44,803
Duga je to priča,
ali suštinska ideja

135
00:06:44,803 --> 00:06:48,850
je da ono što dobijate
iz potpuno redukcionističkih objašnjenja

136
00:06:48,850 --> 00:06:51,434
u fizičkim terminima na osnovi mozga,

137
00:06:51,434 --> 00:06:53,549
u pričama o funkcionisanju sistema,

138
00:06:53,549 --> 00:06:55,675
njegove strukture, njegove dinamike,

139
00:06:55,675 --> 00:06:57,667
ponašanja koje proizvodi,

140
00:06:57,667 --> 00:06:59,747
sjajno za rešavanje lakih problema --

141
00:06:59,747 --> 00:07:02,245
kako se ponašamo, kako funkcionišemo -

142
00:07:02,245 --> 00:07:05,698
ali kada se radi
o subjektivnom iskustvu -

143
00:07:05,698 --> 00:07:09,259
zašto sve to deluje kao nešto iznutra? -

144
00:07:09,259 --> 00:07:11,298
to je nešto fundamentalno novo,

145
00:07:11,298 --> 00:07:15,227
i to je uvek dodatno pitanje.

146
00:07:15,227 --> 00:07:20,640
Tako da mislimo da smo ovde u ćorsokaku.

147
00:07:20,640 --> 00:07:23,855
Imamo te divne,
velike sisteme objašnjenja,

148
00:07:23,855 --> 00:07:27,455
navikli smo na njih,
gde fizika objašnjava hemiju,

149
00:07:27,455 --> 00:07:30,695
hemija objašnjava biologiju,

150
00:07:30,695 --> 00:07:34,542
biologija objašnjava delove psihologije.

151
00:07:34,542 --> 00:07:36,000
Ali svest

152
00:07:36,000 --> 00:07:38,771
izgleda da se ne uklapa u ovu sliku.

153
00:07:38,771 --> 00:07:40,661
Sa jedne strane, činjenica je

154
00:07:40,661 --> 00:07:42,630
da smo svesni.

155
00:07:42,630 --> 00:07:45,126
Sa druge strane, ne znamo kako
da to prilagodimo

156
00:07:45,126 --> 00:07:47,894
našem naučnom pogledu na svet.

157
00:07:47,894 --> 00:07:49,841
Mislim da je svest u ovom trenutku

158
00:07:49,841 --> 00:07:53,904
vrsta anomalije,
vrsta koju moramo da integrišemo

159
00:07:53,904 --> 00:07:58,200
u naš pogled na svet,
ali još uvek ne vidimo kako.

160
00:07:58,200 --> 00:08:03,348
Suočeni sa ovakvom anomalijom,
radikalne ideje mogu biti potrebne,

161
00:08:03,348 --> 00:08:06,412
i mislim da možda imamo ideju ili dve

162
00:08:06,412 --> 00:08:08,852
koje se najpre čine ludim

163
00:08:08,852 --> 00:08:11,788
pre nego što se možemo
uhvatiti u koštac sa svešću

164
00:08:11,788 --> 00:08:13,880
naučno.

165
00:08:13,880 --> 00:08:15,479
Postoji nekoliko kandidata

166
00:08:15,479 --> 00:08:17,975
za to koje to lude ideje mogu biti.

167
00:08:17,975 --> 00:08:22,317
Moj prijatelj Den Denet,
koji je danas ovde, ima jednu takvu.

168
00:08:22,317 --> 00:08:26,424
Njegova luda ideja je
da nema teških problema svesti.

169
00:08:26,427 --> 00:08:29,820
Cela ideja
o unutrašnjem subjektivnom filmu

170
00:08:29,820 --> 00:08:35,172
podrazumeva vrstu iluzije ili zbrke.
Zapravo, sve što treba da uradimo

171
00:08:35,172 --> 00:08:39,330
je da objasnimo
objektivne funkcije, ponašanja mozga,

172
00:08:39,330 --> 00:08:41,362
i onda smo objasnili sve

173
00:08:41,362 --> 00:08:43,837
što treba da bude objašnjeno.

174
00:08:43,837 --> 00:08:46,446
Pa, više moći za njega.

175
00:08:46,446 --> 00:08:48,460
To je vrsta radikalne ideje

176
00:08:48,460 --> 00:08:50,384
gde treba da istražujemo

177
00:08:50,384 --> 00:08:52,723
ako želite da imate
sasvim redukcionističke

178
00:08:52,723 --> 00:08:56,273
teorije o svesti zasnovane na mozgu.

179
00:08:56,273 --> 00:08:58,344
Istovremeno, za mene i mnoge druge,

180
00:08:58,344 --> 00:09:00,171
taj pogled je malo previše blizu

181
00:09:00,171 --> 00:09:02,192
prostom poricanju činjenice svesnosti

182
00:09:02,192 --> 00:09:03,695
da bi bila zadovoljavajuća.

183
00:09:03,695 --> 00:09:06,763
Tako da idem u drugačijem pravcu.

184
00:09:06,763 --> 00:09:07,949
Za preostalo vreme,

185
00:09:07,949 --> 00:09:10,948
želim da istražim dve lude ideje

186
00:09:10,948 --> 00:09:14,665
za koje mislim da obećavaju.

187
00:09:14,665 --> 00:09:18,555
Prva luda ideja
je da je svest fundamentalna.

188
00:09:19,590 --> 00:09:23,751
Fizičari ponekad uzimaju
neke aspekte univerzuma

189
00:09:23,751 --> 00:09:25,911
kao fundamentalne temelje:

190
00:09:25,911 --> 00:09:29,660
prostor i vreme i masu.

191
00:09:29,660 --> 00:09:33,560
Oni postuliraju fundamentalne zakone
koji upravljaju njima,

192
00:09:33,560 --> 00:09:36,920
kao što su zakoni gravitacije
ili kvantne mehanike.

193
00:09:36,920 --> 00:09:39,670
Ova fundamentalna svojstva i zakoni

194
00:09:39,670 --> 00:09:42,687
nisu objašnjena u pogledu
bilo čega drugog bazičnijeg.

195
00:09:42,687 --> 00:09:45,427
Umesto toga, uzeti su kao primitivi,

196
00:09:45,427 --> 00:09:48,806
i odatle gradite svet.

197
00:09:48,806 --> 00:09:53,905
Ponekad, lista fundamentalnih stvari
se proširuje.

198
00:09:53,905 --> 00:09:56,362
U 19. veku, Maksvel je otkrio

199
00:09:56,362 --> 00:09:59,530
da ne možete objasniti
elektomagnetni fenomen

200
00:09:59,530 --> 00:10:01,881
u odnosu na postojeće fundamentalnosti -

201
00:10:01,881 --> 00:10:04,950
prostor, vreme, masu, Njutnove zakone -

202
00:10:04,950 --> 00:10:07,521
pa je postulirao fundamentalne zakone

203
00:10:07,521 --> 00:10:09,335
elekromagnetizma

204
00:10:09,335 --> 00:10:11,746
i postulirao je električni napon

205
00:10:11,746 --> 00:10:13,514
kao fundamentalni element

206
00:10:13,514 --> 00:10:16,473
kojim ti zakoni upravljaju.

207
00:10:16,473 --> 00:10:19,756
Mislim da je to situacija u kojoj smo

208
00:10:19,756 --> 00:10:21,366
sa svešću.

209
00:10:21,366 --> 00:10:23,851
Ako ne možete objasniti svest

210
00:10:23,851 --> 00:10:26,269
u odnosu na postojeće fundamentalnosti -

211
00:10:26,269 --> 00:10:28,940
prostor, vreme, masu, napon -

212
00:10:28,940 --> 00:10:32,140
onda, logično, morate da proširite listu.

213
00:10:32,140 --> 00:10:36,316
Prirodna stvar koju treba uraditi
jeste postulirati samu svest

214
00:10:36,316 --> 00:10:38,102
kao nešto fundamentalno,

215
00:10:38,102 --> 00:10:41,134
fundamentalni temelj prirode.

216
00:10:41,134 --> 00:10:44,102
To ne znači da se odjednom
ne možete baviti naukom bez nje.

217
00:10:44,102 --> 00:10:47,330
Ovo stvara način
da se bavite naukom sa njom.

218
00:10:47,330 --> 00:10:49,159
Ono što nam je zatim potrebno

219
00:10:49,159 --> 00:10:51,278
je da proučavamo
fundamentalne zakone

220
00:10:51,278 --> 00:10:52,557
koji upravljaju svešću,

221
00:10:52,557 --> 00:10:54,937
zakone koji povezuju svest

222
00:10:54,937 --> 00:10:57,738
sa drugim fundamentalnostima:
prostorom, vremenom, masom,

223
00:10:57,738 --> 00:11:00,674
fizičkim procesima.

224
00:11:00,674 --> 00:11:02,856
Fizičari ponekad kažu

225
00:11:02,856 --> 00:11:05,736
da želimo tako jednostavne
fundamentalne zakone

226
00:11:05,736 --> 00:11:09,538
da bismo ih mogli napisati
na prednjoj strani majice.

227
00:11:09,538 --> 00:11:11,259
Mislim da je tome slična i situacija

228
00:11:11,259 --> 00:11:13,127
u kojoj smo sa svešću.

229
00:11:13,127 --> 00:11:15,697
Želimo da pronađemo
tako proste fundamentalne zakone

230
00:11:15,697 --> 00:11:17,964
da ih možemo napisati
na prednjoj strani majice.

231
00:11:17,964 --> 00:11:19,879
Još uvek ne znamo koji su to zakoni,

232
00:11:19,879 --> 00:11:23,566
ali to je ono za čime tragamo.

233
00:11:23,566 --> 00:11:25,983
Druga luda ideja

234
00:11:25,983 --> 00:11:29,461
je da bi svest mogla biti univerzalna.

235
00:11:29,461 --> 00:11:32,522
Svaki sistem može imati izvestan stepen

236
00:11:32,522 --> 00:11:35,887
svesnosti.

237
00:11:35,887 --> 00:11:39,698
Ovo gledište
se ponekad naziva panpsihizmom:

238
00:11:39,698 --> 00:11:42,210
pan za sve, psiha za dušu,

239
00:11:42,210 --> 00:11:43,981
svaki sistem je svestan,

240
00:11:43,981 --> 00:11:48,228
ne samo ljudi, psi, miševi, muve,

241
00:11:48,228 --> 00:11:50,805
već čak i mikrobi Roba Najta,

242
00:11:50,805 --> 00:11:52,992
elementarne čestice.

243
00:11:52,992 --> 00:11:55,705
Čak i foton ima izvestan stepen svesnosti.

244
00:11:55,705 --> 00:11:59,484
Ideja nije u tome
da su fotoni inteligentni

245
00:11:59,484 --> 00:12:00,561
ili da misle.

246
00:12:00,561 --> 00:12:02,996
Foton nije razoren strepnjom

247
00:12:02,996 --> 00:12:06,818
jer misli: "Aaa, ja uvek zujim okolo
skoro brzinom svestlosti.

248
00:12:06,818 --> 00:12:10,110
Nikada ne stignem da usporim
i pomirišem ruže."

249
00:12:10,110 --> 00:12:11,864
Ne, nije tako.

250
00:12:11,864 --> 00:12:14,912
Ali misli se da bi fotoni
možda mogli imati

251
00:12:14,912 --> 00:12:17,535
neke elemente sirovog,
subjektivnog osećaja,

252
00:12:17,535 --> 00:12:21,687
nekog primitivnog prethodnika svesti.

253
00:12:21,687 --> 00:12:24,541
Ovo vam može zvučati pomalo čudno.

254
00:12:24,541 --> 00:12:27,324
Mislim, zašto bi iko mislio
nešto tako suludo?

255
00:12:27,324 --> 00:12:30,884
Nešto motivacije potiče
iz prve lude ideje,

256
00:12:30,884 --> 00:12:33,030
da je svest fundamentalna.

257
00:12:33,030 --> 00:12:37,025
Ako je fundamentalna,
kao prostor i vreme i masa,

258
00:12:37,025 --> 00:12:40,230
prirodno je pretpostaviti
da takođe može biti i univerzalna,

259
00:12:40,230 --> 00:12:41,970
onako kako su i oni.

260
00:12:41,970 --> 00:12:43,919
Takođe je vredno pomena da iako se ideja

261
00:12:43,919 --> 00:12:45,943
nama čini kontraintuitivnom,

262
00:12:45,943 --> 00:12:48,687
mnogo je manje kontraintuitivna ljudima

263
00:12:48,687 --> 00:12:50,258
iz drugačijih kultura,

264
00:12:50,258 --> 00:12:52,418
gde se čini da je ljudski um mnogo više

265
00:12:52,418 --> 00:12:55,010
u skladu sa prirodom.

266
00:12:55,010 --> 00:12:58,744
Dublja motivacija potiče od ideje da

267
00:12:58,744 --> 00:13:00,753
možda najjednostavniji i najsnažniji način

268
00:13:00,753 --> 00:13:02,987
za pronalaženje fundamentalnih zakona

269
00:13:02,987 --> 00:13:05,347
koji povezuju svest sa fizičkim procesima

270
00:13:05,347 --> 00:13:08,062
jeste povezati svest sa informacijom.

271
00:13:08,062 --> 00:13:10,073
Gde god da se obrađuju informacije

272
00:13:10,073 --> 00:13:11,138
tu je svest.

273
00:13:11,138 --> 00:13:13,968
Kompleksna obrada informacija,
kao kod ljudi,

274
00:13:13,968 --> 00:13:15,220
kompleksna svest.

275
00:13:15,220 --> 00:13:17,349
Jednostavna obrada informacija,

276
00:13:17,349 --> 00:13:19,307
jednostavna svest.

277
00:13:19,307 --> 00:13:21,638
Zaista uzbudljiva stvar poslednjih godina:

278
00:13:21,638 --> 00:13:24,633
neurolog Đulio Tononi

279
00:13:24,633 --> 00:13:26,326
je usvojio ovu vrstu teorije

280
00:13:26,326 --> 00:13:28,221
i rigorozno je razvio

281
00:13:28,221 --> 00:13:30,070
matematičkom teorijom.

282
00:13:30,070 --> 00:13:31,997
On ima matematičku meru

283
00:13:31,997 --> 00:13:33,577
integracije informacija

284
00:13:33,577 --> 00:13:35,236
koju zove fi,

285
00:13:35,236 --> 00:13:36,843
mereći količinu informacija

286
00:13:36,843 --> 00:13:38,463
integrisanih u sistemu.

287
00:13:38,463 --> 00:13:40,832
I pretpostavlja da fi ide uporedo

288
00:13:40,832 --> 00:13:42,050
sa svesnošću.

289
00:13:42,050 --> 00:13:44,391
Tako da u ljudskom mozgu,
neverovatno velika

290
00:13:44,391 --> 00:13:46,590
količina integracije informacija,

291
00:13:46,590 --> 00:13:48,144
visok stepen fi,

292
00:13:48,144 --> 00:13:49,453
mnogo svesti.

293
00:13:49,453 --> 00:13:51,476
Kod miša, srednji stepen

294
00:13:51,476 --> 00:13:54,565
integracije informacija,
još uvek značajno,

295
00:13:54,565 --> 00:13:56,430
ozbiljna količina svesnosti.

296
00:13:56,430 --> 00:13:58,695
Ali kako idete niže ka crvima,

297
00:13:58,695 --> 00:14:02,172
mikrobima, česticama,

298
00:14:02,172 --> 00:14:03,496
količina fi opada.

299
00:14:03,496 --> 00:14:07,639
Količina integracije informacija opada,
ali i dalje nije nula.

300
00:14:07,639 --> 00:14:09,526
Po Tononijevoj teoriji,

301
00:14:09,526 --> 00:14:13,233
još će biti stepena svesti iznad nule.

302
00:14:13,233 --> 00:14:16,911
U suštini, on predlaže
fundamentalni zakon svesti:

303
00:14:16,911 --> 00:14:19,795
visok fi, visoka svesnost.

304
00:14:19,795 --> 00:14:22,107
Sad, ne znam
da li je ova teorija ispravna,

305
00:14:22,107 --> 00:14:25,318
ali to je zapravo
možda vodeća teorija sada

306
00:14:25,318 --> 00:14:26,704
u nauci o svesti,

307
00:14:26,704 --> 00:14:28,935
i korišćena je da integriše veliki opseg

308
00:14:28,935 --> 00:14:31,112
naučnih podataka,

309
00:14:31,112 --> 00:14:33,565
i ima lepo svojstvo
da je zapravo dovoljno prosta

310
00:14:33,565 --> 00:14:37,320
da je možete napisati
na prednjoj strani majice.

311
00:14:37,320 --> 00:14:39,685
Još jedna konačna motivacija

312
00:14:39,685 --> 00:14:42,176
je da bi nam panpsihizam
mogao pomoći da integrišemo

313
00:14:42,176 --> 00:14:44,950
svest u fizički svet.

314
00:14:44,950 --> 00:14:48,127
Fizičari i filozofi su često primećivali

315
00:14:48,127 --> 00:14:50,568
da je fizika neobično apstraktna.

316
00:14:50,568 --> 00:14:52,716
Opisuje strukturu realnosti

317
00:14:52,716 --> 00:14:56,164
koristeći gomilu jednačina,
ali ne govori nam

318
00:14:56,164 --> 00:14:59,392
o stvarnosti
koja leži ispod toga.

319
00:14:59,392 --> 00:15:01,289
Kako Stiven Hokin kaže,

320
00:15:01,289 --> 00:15:05,343
šta stavlja vatru u jednačine?

321
00:15:05,343 --> 00:15:07,961
Pa, sa gledišta panpsihiste,

322
00:15:07,961 --> 00:15:10,600
možete ostaviti jednačine fizike
takvim kakve jesu,

323
00:15:10,600 --> 00:15:12,164
ali možete ih uzeti da opisuju

324
00:15:12,164 --> 00:15:13,838
tok svesti.

325
00:15:13,838 --> 00:15:15,876
To je ono što fizika zapravo

326
00:15:15,876 --> 00:15:18,205
naposletku radi, opisuje tok svesti.

327
00:15:18,205 --> 00:15:19,858
Prema ovom gledištu, svest je ta

328
00:15:19,858 --> 00:15:24,104
koja stavlja vatru u jednačine.

329
00:15:24,104 --> 00:15:25,764
Prema tom gledištu, svest ne visi

330
00:15:25,764 --> 00:15:27,440
izvan fizičkog sveta

331
00:15:27,440 --> 00:15:28,858
kao neka vrsta dodatka.

332
00:15:28,858 --> 00:15:32,314
Ona je baš tu u njegovom srcu.

333
00:15:32,314 --> 00:15:35,188
Ovo gledište, ja mislim,
panpsihističko gledište

334
00:15:35,188 --> 00:15:38,489
ima potencijal da preokrene naš odnos

335
00:15:38,489 --> 00:15:39,984
prema prirodi,

336
00:15:39,984 --> 00:15:42,219
i može imati neke
prilično ozbiljne socijalne

337
00:15:42,219 --> 00:15:45,912
i etičke posledice.

338
00:15:45,912 --> 00:15:48,071
Neke od njih mogu biti kontraintuitivne.

339
00:15:48,071 --> 00:15:51,142
Nekada sam mislio
da ne treba da jedem ništa

340
00:15:51,142 --> 00:15:53,604
što je svesno,

341
00:15:53,604 --> 00:15:55,878
pa bi prema tome
trebalo da budem vegetarijanac.

342
00:15:55,878 --> 00:15:59,145
Sad, ako ste panpsihista
i usvajate to gledište,

343
00:15:59,145 --> 00:16:01,255
veoma ćete ogladneti.

344
00:16:01,255 --> 00:16:05,003
Dakle mislim da, kada razmislite o tome,
ovo teži da preobrati vaša gledišta,

345
00:16:05,003 --> 00:16:07,203
imajući u vidu da ono što je važno

346
00:16:07,203 --> 00:16:09,067
za etičke svrhe
i moralna razmatranja,

347
00:16:09,067 --> 00:16:11,554
nije toliko činjenica o svesnosti,

348
00:16:11,554 --> 00:16:15,510
već stepen i kompleksnost svesnosti.

349
00:16:15,510 --> 00:16:17,448
Takođe je prirodno pitati se o svesti

350
00:16:17,448 --> 00:16:20,498
u drugim sistemima, kao što su kompjuteri.

351
00:16:20,498 --> 00:16:22,557
Šta je sa sistemom veštačke inteligencije

352
00:16:22,557 --> 00:16:25,729
u filmu "Ona", Samanta?

353
00:16:25,729 --> 00:16:27,129
Da li je ona svesna?

354
00:16:27,129 --> 00:16:28,560
Pa, ako uzmete informaciono,

355
00:16:28,560 --> 00:16:29,740
panpsihističko gledište,

356
00:16:29,740 --> 00:16:33,211
ona svakako ima
komplikovanu obradu

357
00:16:33,211 --> 00:16:34,632
i integraciju informacija,

358
00:16:34,632 --> 00:16:37,659
pa je vrlo verovatno da je odgovor da,
ona je svesna.

359
00:16:37,659 --> 00:16:40,237
Ako je to tačno,
to pokreće prilično ozbiljna

360
00:16:40,237 --> 00:16:41,282
etička pitanja,

361
00:16:41,282 --> 00:16:46,123
kako o etici razvijanja
inteligentnih kompjuterskih sistema,

362
00:16:46,123 --> 00:16:48,859
tako i o etici njihovog isključivanja.

363
00:16:48,859 --> 00:16:51,359
Konačno, možete se zapitati

364
00:16:51,359 --> 00:16:53,241
o svesti čitavih grupa,

365
00:16:53,241 --> 00:16:55,078
planete.

366
00:16:55,078 --> 00:16:58,001
Da li Kanada ima svoju sopstvenu svest?

367
00:16:58,001 --> 00:16:59,810
Ili više na lokalnom nivou,

368
00:16:59,810 --> 00:17:03,708
da li integrisana grupa
kao što je publika na TED konferenciji,

369
00:17:03,708 --> 00:17:06,600
da li mi upravo sada imamo
kolektivnu TED svest,

370
00:17:06,600 --> 00:17:10,953
unutrašnji film
za ovu kolektivnu TED grupu

371
00:17:10,953 --> 00:17:12,969
koji se razlikuje od unutrašnjih filmova

372
00:17:12,969 --> 00:17:14,099
svakog od naših delova?

373
00:17:14,099 --> 00:17:17,013
Ne znam odgovor na to pitanje,
ali mislim

374
00:17:17,013 --> 00:17:20,098
da bar njega vredi uzeti za ozbiljno.

375
00:17:20,098 --> 00:17:22,435
Okej, dakle ova panpsihistička vizija,

376
00:17:22,435 --> 00:17:24,248
ona je radikalna,

377
00:17:24,248 --> 00:17:26,462
i ne znam da li je ispravna.

378
00:17:26,462 --> 00:17:28,315
Zapravo sam mnogo sigurniji

379
00:17:28,315 --> 00:17:29,788
u vezi sa prvom ludom idejom,

380
00:17:29,788 --> 00:17:32,357
da je svest fundamentalna,

381
00:17:32,357 --> 00:17:33,920
nego drugom,

382
00:17:33,920 --> 00:17:36,141
da je univerzalna.

383
00:17:36,141 --> 00:17:38,409
Mislim, gledište pokreće
veliki broj pitanja,

384
00:17:38,409 --> 00:17:39,760
ima veliki broj izazova,

385
00:17:39,760 --> 00:17:41,120
kao što je kako oni mali delovi

386
00:17:41,120 --> 00:17:42,660
svesti dodaju

387
00:17:42,660 --> 00:17:45,627
do kompleksne svesnosti
koju znamo i volimo.

388
00:17:45,627 --> 00:17:48,820
Ako možemo odgovoriti na ta pitanja,

389
00:17:48,820 --> 00:17:53,805
onda mislim da ćemo biti na dobrom putu
ka ozbiljnoj teoriji svesti.

390
00:17:53,805 --> 00:17:57,110
Ako ne, pa, ovo je možda najteži problem

391
00:17:57,110 --> 00:17:58,764
u nauci i filozofiji.

392
00:17:58,764 --> 00:18:01,920
Ne možemo očekivati
da će se rešiti preko noći.

393
00:18:01,920 --> 00:18:06,009
Ali mislim da ćemo ga shvatiti na kraju.

394
00:18:06,009 --> 00:18:08,736
Razumeti svest je pravi ključ, ja mislim,

395
00:18:08,736 --> 00:18:11,188
kako za razumevanje univerzuma

396
00:18:11,188 --> 00:18:13,718
tako i za razumevanje nas samih.

397
00:18:13,718 --> 00:18:16,621
Možda je samo potrebna prava suluda ideja.

398
00:18:16,621 --> 00:18:18,612
Hvala vam.

399
00:18:18,612 --> 00:18:20,300
(Aplauz)