[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.84,0:00:02.59,Default,,0000,0000,0000,,Tu i teraz Dialogue: 0,0:00:02.59,0:00:06.06,Default,,0000,0000,0000,,odtwarzasz w głowie film. Dialogue: 0,0:00:06.06,0:00:09.25,Default,,0000,0000,0000,,Niesamowity, wielościeżkowy film Dialogue: 0,0:00:09.25,0:00:14.51,Default,,0000,0000,0000,,z przestrzennym obrazem i dźwiękiem, \Npokazujący to, co widzisz i słyszysz. Dialogue: 0,0:00:14.51,0:00:16.97,Default,,0000,0000,0000,,To nie wszystko. Dialogue: 0,0:00:16.97,0:00:23.23,Default,,0000,0000,0000,,Ten film to również zapach, smak, dotyk, Dialogue: 0,0:00:23.23,0:00:29.39,Default,,0000,0000,0000,,odczuwanie ciała, bólu, głodu, orgazmu Dialogue: 0,0:00:29.39,0:00:32.92,Default,,0000,0000,0000,,oraz emocji: złości czy szczęścia. Dialogue: 0,0:00:34.73,0:00:39.51,Default,,0000,0000,0000,,To wspomnienia - sceny z dzieciństwa, \Ndo których możesz wracać. Dialogue: 0,0:00:41.26,0:00:44.90,Default,,0000,0000,0000,,Film, któremu ciągle towarzyszy narracja Dialogue: 0,0:00:44.90,0:00:48.22,Default,,0000,0000,0000,,w strumieniu świadomości. Dialogue: 0,0:00:50.42,0:00:54.70,Default,,0000,0000,0000,,W centrum filmu jesteś ty, Dialogue: 0,0:00:54.70,0:00:57.66,Default,,0000,0000,0000,,przeżywasz wszystko bezpośrednio. Dialogue: 0,0:00:59.49,0:01:04.44,Default,,0000,0000,0000,,Ten film to strumień świadomości, Dialogue: 0,0:01:04.44,0:01:09.19,Default,,0000,0000,0000,,podmiot doświadczenia umysłu i świata. Dialogue: 0,0:01:11.46,0:01:15.74,Default,,0000,0000,0000,,Świadomość jest jednym z podstawowych \Nfaktów ludzkiego istnienia. Dialogue: 0,0:01:15.74,0:01:20.99,Default,,0000,0000,0000,,Każdy z nas jest świadomy, \Nkażdy odtwarza własny wewnętrzny film: Dialogue: 0,0:01:20.99,0:01:23.89,Default,,0000,0000,0000,,ty, ty i ty. Dialogue: 0,0:01:23.89,0:01:27.33,Default,,0000,0000,0000,,Niczego nie znamy bardziej bezpośrednio. Dialogue: 0,0:01:27.33,0:01:31.86,Default,,0000,0000,0000,,Przynajmniej ja w ten właśnie sposób \Ndoświadczam swojej świadomości, Dialogue: 0,0:01:31.86,0:01:35.13,Default,,0000,0000,0000,,nie mogę być pewien, że wy ją macie. Dialogue: 0,0:01:35.13,0:01:38.69,Default,,0000,0000,0000,,Świadomość nadaje życiu wartość. Dialogue: 0,0:01:38.69,0:01:45.06,Default,,0000,0000,0000,,Bez niej nic nie miałoby \Nznaczenia ani wartości. Dialogue: 0,0:01:45.47,0:01:51.04,Default,,0000,0000,0000,,Jednocześnie świadomość jest najbardziej \Ntajemniczym zjawiskiem we wszechświecie. Dialogue: 0,0:01:51.04,0:01:54.35,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego jesteśmy świadomi? Dialogue: 0,0:01:54.35,0:01:56.57,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego doświadczamy wewnętrznych filmów? Dialogue: 0,0:01:56.57,0:02:00.60,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego nie jesteśmy po prostu robotami,\Nktóre bodźce zewnętrzne Dialogue: 0,0:02:00.60,0:02:05.98,Default,,0000,0000,0000,,zamieniają na reakcje, bez potrzeby \Ntworzenia wewnętrznego filmu? Dialogue: 0,0:02:05.98,0:02:10.72,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie nikt nie zna \Nodpowiedzi na te pytania. Dialogue: 0,0:02:10.72,0:02:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Wydaje mi się, że aby badać świadomość, Dialogue: 0,0:02:15.23,0:02:19.09,Default,,0000,0000,0000,,potrzebujemy przełomu w nauce. Dialogue: 0,0:02:19.09,0:02:24.10,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy twierdzą, że do świadomości \Nnie da się podejść naukowo. Dialogue: 0,0:02:24.10,0:02:31.32,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest z natury obiektywna, \Nświadomość - subiektywna, Dialogue: 0,0:02:31.32,0:02:35.45,Default,,0000,0000,0000,,więc nie ma mowy o nauce o świadomości. Dialogue: 0,0:02:35.45,0:02:38.96,Default,,0000,0000,0000,,Takie przekonanie panowało \Nprzez większość XX wieku. Dialogue: 0,0:02:38.96,0:02:42.67,Default,,0000,0000,0000,,Psycholodzy badali obiektywnie zachowania, Dialogue: 0,0:02:42.67,0:02:46.46,Default,,0000,0000,0000,,neurolodzy badali obiektywnie mózg Dialogue: 0,0:02:46.46,0:02:50.22,Default,,0000,0000,0000,,i nikt nawet nie wspominał o świadomości. Dialogue: 0,0:02:50.22,0:02:53.22,Default,,0000,0000,0000,,Nawet trzydzieści lat temu, \Ngdy zaczynał się TED, Dialogue: 0,0:02:53.22,0:02:58.03,Default,,0000,0000,0000,,nauka niewiele wiedziała \Nna temat świadomości. Dialogue: 0,0:02:58.03,0:03:02.76,Default,,0000,0000,0000,,Jakieś dwadzieścia lat temu \Nwszystko zaczęło się zmieniać. Dialogue: 0,0:03:02.76,0:03:08.08,Default,,0000,0000,0000,,Neurolodzy, jak Francis Crick \Noraz fizycy, jak Roger Penrose, Dialogue: 0,0:03:08.08,0:03:13.38,Default,,0000,0000,0000,,uznali, że nadszedł czas, by nauka \Nzajęła się problemem świadomości. Dialogue: 0,0:03:13.38,0:03:17.51,Default,,0000,0000,0000,,Od tamtej pory nastąpiła eksplozja, \Nrozkwit prac naukowych Dialogue: 0,0:03:17.51,0:03:19.49,Default,,0000,0000,0000,,dotyczących świadomości. Dialogue: 0,0:03:19.49,0:03:24.26,Default,,0000,0000,0000,,Świetnych i błyskotliwych prac, \Nktórym jednak czegoś ciągle brakuje. Dialogue: 0,0:03:27.24,0:03:32.84,Default,,0000,0000,0000,,Głównym celem prac naukowych dotyczących \Nświadomości było poszukiwanie zależności Dialogue: 0,0:03:32.84,0:03:39.29,Default,,0000,0000,0000,,między obszarami mózgu,\Na odpowiadającymi im stanami świadomości. Dialogue: 0,0:03:41.35,0:03:44.22,Default,,0000,0000,0000,,Doskonałym przykładem była \Nprezentacja Nancy Kanwisher, Dialogue: 0,0:03:44.22,0:03:47.27,Default,,0000,0000,0000,,którą widzieliśmy kilka minut temu. Dialogue: 0,0:03:47.27,0:03:53.03,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki tym badaniom dużo lepiej \Nrozumiemy, jakie obszary mózgu Dialogue: 0,0:03:53.03,0:03:56.81,Default,,0000,0000,0000,,odpowiadają, na przykład, \Nza postrzeganie twarzy, Dialogue: 0,0:03:56.81,0:04:02.26,Default,,0000,0000,0000,,odczuwanie bólu albo szczęścia. Dialogue: 0,0:04:02.26,0:04:08.11,Default,,0000,0000,0000,,Wciąż jednak badamy współzależności, \Nale nie wyjaśniamy ich. Dialogue: 0,0:04:08.12,0:04:14.23,Default,,0000,0000,0000,,Znamy obszary mózgu, dzięki którym \Nodczuwamy pewne rzeczy świadomie, Dialogue: 0,0:04:14.23,0:04:18.91,Default,,0000,0000,0000,,ale nie wiemy, dlaczego tak się dzieje. Dialogue: 0,0:04:18.91,0:04:23.58,Default,,0000,0000,0000,,Twierdzę, że takie prace \Nz dziedziny neurobiologii Dialogue: 0,0:04:23.58,0:04:28.36,Default,,0000,0000,0000,,odpowiadają tylko na pewne pytania \Ndotyczące świadomości, Dialogue: 0,0:04:28.36,0:04:32.11,Default,,0000,0000,0000,,dotyczące funkcji pełnionych \Nprzez pewne obszary mózgu Dialogue: 0,0:04:32.11,0:04:34.12,Default,,0000,0000,0000,,oraz ich korelacje. Dialogue: 0,0:04:34.12,0:04:36.82,Default,,0000,0000,0000,,W pewnym sensie są to łatwe pytania. Dialogue: 0,0:04:36.82,0:04:39.51,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście nie podważam tu \Npracy neurologów. Dialogue: 0,0:04:39.51,0:04:42.21,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma łatwych zagadnień, \Njeśli chodzi o świadomość, Dialogue: 0,0:04:42.21,0:04:45.51,Default,,0000,0000,0000,,ale dotychczasowe badania nie zajmują się Dialogue: 0,0:04:45.51,0:04:48.57,Default,,0000,0000,0000,,prawdziwie zagadkowym tematem,\Nstanowiącym sedno tej dziedziny: Dialogue: 0,0:04:48.57,0:04:55.22,Default,,0000,0000,0000,,dlaczego całej działalności mózgu\Nmusi towarzyszyć świadomość? Dialogue: 0,0:04:55.22,0:04:58.88,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego istnieje ten wewnętrzny, \Nsubiektywny film? Dialogue: 0,0:04:58.88,0:05:02.26,Default,,0000,0000,0000,,Jak na razie nic nam o tym nie wiadomo. Dialogue: 0,0:05:02.26,0:05:07.22,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście można by powiedzieć,\Ndajmy neurobiologi kilka lat. Dialogue: 0,0:05:07.22,0:05:11.50,Default,,0000,0000,0000,,Może świadomość okaże się \Njednym z emergentnych fenomenów, Dialogue: 0,0:05:11.50,0:05:16.77,Default,,0000,0000,0000,,tak jak korki uliczne, huragany czy życie. Dialogue: 0,0:05:16.77,0:05:19.19,Default,,0000,0000,0000,,Kiedyś ją zrozumiemy. Dialogue: 0,0:05:19.20,0:05:24.04,Default,,0000,0000,0000,,Jednak wszystkie te klasyczne przypadki \Nwiążą się z powstawaniem nowych zachowań. Dialogue: 0,0:05:24.04,0:05:26.50,Default,,0000,0000,0000,,Jak zachowują się korki uliczne? Dialogue: 0,0:05:26.50,0:05:28.23,Default,,0000,0000,0000,,Jak funkcjonują huragany? Dialogue: 0,0:05:28.23,0:05:33.57,Default,,0000,0000,0000,,Jak organizmy żywe rozmnażają się, \Nadaptują i trawią? Dialogue: 0,0:05:33.57,0:05:36.38,Default,,0000,0000,0000,,To wszystko są obiektywne pytania,\Ndotyczące funkcjonowania. Dialogue: 0,0:05:36.38,0:05:38.96,Default,,0000,0000,0000,,Można by je odnieść do ludzkiego mózgu, Dialogue: 0,0:05:38.96,0:05:43.92,Default,,0000,0000,0000,,żeby wyjaśnić jego zachowania i funkcje\Njako nowego fenomenu: Dialogue: 0,0:05:43.92,0:05:48.52,Default,,0000,0000,0000,,jak się poruszamy, mówimy, gramy w szachy. Dialogue: 0,0:05:48.52,0:05:50.49,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie te pytania dotyczą zachowania. Dialogue: 0,0:05:50.49,0:05:57.05,Default,,0000,0000,0000,,Pytania na temat zachowania \Nw przypadku świadomości są łatwe. Dialogue: 0,0:05:57.05,0:06:00.49,Default,,0000,0000,0000,,Trudne pytanie pojawia się, \Ngdy chcemy wyjaśnić, Dialogue: 0,0:06:00.49,0:06:05.79,Default,,0000,0000,0000,,dlaczego wszystkim tym zachowaniom \Ntowarzyszą subiektywne doznania. Dialogue: 0,0:06:05.79,0:06:11.46,Default,,0000,0000,0000,,W tym przypadku świat nowości \Nczy nawet neurobiologii, Dialogue: 0,0:06:11.46,0:06:15.09,Default,,0000,0000,0000,,nie ma jeszcze za wiele do powiedzenia. Dialogue: 0,0:06:16.98,0:06:21.02,Default,,0000,0000,0000,,Jestem w głębi serca \Nnaukowym materialistą. Dialogue: 0,0:06:21.02,0:06:26.95,Default,,0000,0000,0000,,Chcę, by naukowa \Nteoria świadomości działała. Dialogue: 0,0:06:26.95,0:06:30.59,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego długo waliłem głową w mur, Dialogue: 0,0:06:30.59,0:06:35.03,Default,,0000,0000,0000,,szukając teorii świadomości \Nw czysto fizycznym rozumieniu. Dialogue: 0,0:06:35.03,0:06:40.45,Default,,0000,0000,0000,,W końcu zrozumiałem, że to niemożliwe \Nz czysto metodycznych przyczyn. Dialogue: 0,0:06:42.05,0:06:46.25,Default,,0000,0000,0000,,To długa historia, \Nale w skrócie sedno stanowi to, Dialogue: 0,0:06:46.25,0:06:51.29,Default,,0000,0000,0000,,że w rozumieniu czysto fizycznym \Nczy też opartym na mózgu, Dialogue: 0,0:06:51.29,0:06:55.22,Default,,0000,0000,0000,,historie związane z funkcjonowaniem \Norganizmu, jego struktury, dynamiki, Dialogue: 0,0:06:55.22,0:06:57.65,Default,,0000,0000,0000,,zachowań jakie tworzy, Dialogue: 0,0:06:57.65,0:06:59.89,Default,,0000,0000,0000,,to świetne rozwiązanie \Ndla prostych zagadnień, Dialogue: 0,0:06:59.89,0:07:02.64,Default,,0000,0000,0000,,związanych z tym, jak się zachowujemy \Nczy funkcjonujemy. Dialogue: 0,0:07:02.64,0:07:06.12,Default,,0000,0000,0000,,Natomiast gdy mowa \No subiektywnych doświadczeniach, Dialogue: 0,0:07:06.12,0:07:09.18,Default,,0000,0000,0000,,takich jak, dlaczego wszystko \Nwydaje się nam wewnętrzne, Dialogue: 0,0:07:09.18,0:07:13.45,Default,,0000,0000,0000,,to coś zupełnie nowego \Ni prowadzi tylko do kolejnych pytań. Dialogue: 0,0:07:15.47,0:07:18.85,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że znajdujemy się \Nw martwym punkcie. Dialogue: 0,0:07:20.77,0:07:26.08,Default,,0000,0000,0000,,Stworzyliśmy wspaniały łańcuch objaśnień \Ni przyzwyczailiśmy się do niego. Dialogue: 0,0:07:26.08,0:07:30.37,Default,,0000,0000,0000,,Fizyka objaśnia chemię, chemia - biologię,\N Dialogue: 0,0:07:30.37,0:07:34.52,Default,,0000,0000,0000,,biologia - część psychologii. Dialogue: 0,0:07:34.52,0:07:38.69,Default,,0000,0000,0000,,Świadomość nie pasuje do tej wizji. Dialogue: 0,0:07:38.69,0:07:42.53,Default,,0000,0000,0000,,Z jednej strony, jesteśmy świadomi. Dialogue: 0,0:07:42.55,0:07:47.95,Default,,0000,0000,0000,,Z drugiej, nie wiemy, jak to włączyć\Ndo naukowego postrzegania świata. Dialogue: 0,0:07:47.95,0:07:52.33,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że świadomość \Nto teraz pewna anomalia, Dialogue: 0,0:07:52.33,0:07:56.10,Default,,0000,0000,0000,,którą musimy uwzględnić \Nw postrzeganiu świata, Dialogue: 0,0:07:56.10,0:07:57.97,Default,,0000,0000,0000,,ale jeszcze nie wiemy jak. Dialogue: 0,0:07:57.97,0:08:00.67,Default,,0000,0000,0000,,Stojąc wobec takiej anomalii, Dialogue: 0,0:08:00.67,0:08:02.99,Default,,0000,0000,0000,,może będziemy potrzebować\Nradykalnych pomysłów. Dialogue: 0,0:08:02.99,0:08:08.90,Default,,0000,0000,0000,,Pomysłów, które choć z początku \Nwydadzą się szalone, Dialogue: 0,0:08:08.90,0:08:13.73,Default,,0000,0000,0000,,pozwolą nam zmierzyć się \Nze świadomością na podłożu naukowym. Dialogue: 0,0:08:13.74,0:08:18.44,Default,,0000,0000,0000,,Jest już kilka takich pomysłów, \Nktóre można uznać za szalone. Dialogue: 0,0:08:18.44,0:08:22.72,Default,,0000,0000,0000,,Mój przyjaciel, Dan Dennett, \Nktóry jest tu dzisiaj, ma taki pomysł. Dialogue: 0,0:08:22.72,0:08:26.68,Default,,0000,0000,0000,,Jego zdaniem wcale nie ma \Nżadnego problemu ze świadomością. Dialogue: 0,0:08:26.68,0:08:34.38,Default,,0000,0000,0000,,Cała idea wewnętrznego subiektywnego filmu\Njest formą iluzji, czy też zamętu. Dialogue: 0,0:08:34.38,0:08:38.11,Default,,0000,0000,0000,,Tak naprawdę trzeba tylko \Nwyjaśnić obiektywne funkcje, Dialogue: 0,0:08:38.11,0:08:40.07,Default,,0000,0000,0000,,takie jak zachowania mózgu, Dialogue: 0,0:08:40.07,0:08:43.65,Default,,0000,0000,0000,,by wyjaśnić wszystko, co potrzeba. Dialogue: 0,0:08:43.65,0:08:46.53,Default,,0000,0000,0000,,Życzę mu powodzenia. Dialogue: 0,0:08:46.53,0:08:50.72,Default,,0000,0000,0000,,Takie właśnie radykalne pomysły \Ntrzeba zgłębiać, jeżeli chcemy stworzyć Dialogue: 0,0:08:50.72,0:08:54.98,Default,,0000,0000,0000,,czysto redukcjonistyczną, opartą \Nna mózgu, teorię świadomości. Dialogue: 0,0:08:56.58,0:08:59.44,Default,,0000,0000,0000,,Dla mnie i dla wielu ludzi ten pogląd Dialogue: 0,0:08:59.44,0:09:04.08,Default,,0000,0000,0000,,zaprzecza faktom na temat świadomości \Ni jest niezadowalający. Dialogue: 0,0:09:04.08,0:09:06.77,Default,,0000,0000,0000,,Pójdziemy w innym kierunku. Dialogue: 0,0:09:06.77,0:09:13.05,Default,,0000,0000,0000,,Chciałbym zgłębić dwa szalone pomysły,\Nktóre wydają mi się obiecujące. Dialogue: 0,0:09:15.21,0:09:20.92,Default,,0000,0000,0000,,Pierwszy mówi, że świadomość \Njest fundamentalna. Dialogue: 0,0:09:20.92,0:09:22.80,Default,,0000,0000,0000,,Fizycy czasem uznają Dialogue: 0,0:09:22.80,0:09:25.80,Default,,0000,0000,0000,,niektóre elementy wszechświata \Nza fundamentalne budulce, Dialogue: 0,0:09:25.80,0:09:29.94,Default,,0000,0000,0000,,na przykład przestrzeń, czas i materię. Dialogue: 0,0:09:29.94,0:09:33.54,Default,,0000,0000,0000,,Postulują fundamentalne zasady,\Nktóre nimi rządzą, Dialogue: 0,0:09:33.54,0:09:36.94,Default,,0000,0000,0000,,takie jak prawo grawitacji \Nczy mechaniki kwantowej. Dialogue: 0,0:09:36.94,0:09:43.08,Default,,0000,0000,0000,,Prawa fizyki nie maja już bardziej \Npodstawowych objaśnień. Dialogue: 0,0:09:43.08,0:09:48.09,Default,,0000,0000,0000,,Uważane są za podstawowy \Nbudulec tworzący świat. Dialogue: 0,0:09:48.94,0:09:53.72,Default,,0000,0000,0000,,Lista podstawowych praw \Nczasem się poszerza. Dialogue: 0,0:09:53.72,0:09:59.04,Default,,0000,0000,0000,,W XIX wieku Maxwell odkrył, że nie da się \Nwyjaśnić zjawisk elektromagnetycznych Dialogue: 0,0:09:59.04,0:10:02.21,Default,,0000,0000,0000,,na podstawie istniejących już zasad Dialogue: 0,0:10:02.21,0:10:05.21,Default,,0000,0000,0000,,przestrzeni, czasu, materii \Nczy praw Newtona. Dialogue: 0,0:10:05.21,0:10:10.08,Default,,0000,0000,0000,,Maxwell wysunął teorię \Noddziaływań elektromagnetycznych Dialogue: 0,0:10:10.08,0:10:12.23,Default,,0000,0000,0000,,i ustanowił ładunek elektryczny Dialogue: 0,0:10:12.23,0:10:16.49,Default,,0000,0000,0000,,podstawowym elementem\Noddziaływania elektromagnetycznego. Dialogue: 0,0:10:16.49,0:10:21.75,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że jesteśmy w podobnej sytuacji\Njeśli chodzi o świadomość. Dialogue: 0,0:10:21.75,0:10:23.13,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli nie można wyjaśnić, Dialogue: 0,0:10:23.13,0:10:25.85,Default,,0000,0000,0000,,na czym polega świadomość, \Nbazując na istniejących już Dialogue: 0,0:10:25.85,0:10:28.69,Default,,0000,0000,0000,,teoriach przestrzeni, czasu, \Nmaterii czy ładunku, Dialogue: 0,0:10:28.69,0:10:32.65,Default,,0000,0000,0000,,to znaczy, że należy poszerzyć ich listę. Dialogue: 0,0:10:32.65,0:10:40.33,Default,,0000,0000,0000,,Naturalne byłoby uznanie świadomości \Nza podstawowy budulec natury. Dialogue: 0,0:10:40.33,0:10:44.28,Default,,0000,0000,0000,,To nie znaczy, że nie można \Npodejść do świadomości naukowo, Dialogue: 0,0:10:44.28,0:10:47.88,Default,,0000,0000,0000,,wręcz przeciwnie. Dialogue: 0,0:10:47.88,0:10:53.36,Default,,0000,0000,0000,,Wystarczyłoby zbadać podstawowe zasady \Nrządzące świadomością, Dialogue: 0,0:10:53.36,0:11:00.55,Default,,0000,0000,0000,,takie, które łączą świadomość \Nz prawami fizyki. Dialogue: 0,0:11:00.55,0:11:06.07,Default,,0000,0000,0000,,Fizycy mawiają, że prawa fizyki \Npowinny być na tyle proste, Dialogue: 0,0:11:06.07,0:11:09.36,Default,,0000,0000,0000,,by można je było nadrukować na koszulce. Dialogue: 0,0:11:09.36,0:11:13.08,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że jesteśmy w podobnej sytuacji, \Njeśli chodzi o świadomość. Dialogue: 0,0:11:13.08,0:11:15.61,Default,,0000,0000,0000,,Chcemy ustanowić \Npodstawowe zasady na tyle proste, Dialogue: 0,0:11:15.61,0:11:17.83,Default,,0000,0000,0000,,by dało się je drukować na koszulkach. Dialogue: 0,0:11:17.83,0:11:21.22,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze nie wiemy, co to są za zasady, \Nale to właśnie ich szukamy. Dialogue: 0,0:11:23.59,0:11:29.32,Default,,0000,0000,0000,,Drugą ideą jest to, że świadomość \Nmoże być uniwersalna. Dialogue: 0,0:11:29.32,0:11:33.85,Default,,0000,0000,0000,,Możliwe, że każdy system \Nma pewien stopień świadomości. Dialogue: 0,0:11:36.65,0:11:42.26,Default,,0000,0000,0000,,Ten pogląd nazywa się panpsychizmem,\Npan czyli wszystko, psyche czyli umysł. Dialogue: 0,0:11:42.26,0:11:45.34,Default,,0000,0000,0000,,W tym założeniu każdy system \Njest świadomy, nie tylko ludzie, Dialogue: 0,0:11:45.34,0:11:50.50,Default,,0000,0000,0000,,psy, myszy, muchy, \Nale też mikroby Roba Knighta, Dialogue: 0,0:11:50.50,0:11:53.50,Default,,0000,0000,0000,,czy cząsteczki elementarne. Dialogue: 0,0:11:53.50,0:11:55.86,Default,,0000,0000,0000,,Nawet foton ma pewien stopień świadomości. Dialogue: 0,0:11:55.86,0:12:00.61,Default,,0000,0000,0000,,Nie zakłada się, że fotony \Nsą inteligentne czy myślą. Dialogue: 0,0:12:00.61,0:12:03.49,Default,,0000,0000,0000,,Nie chodzi o to, czy foton zadręcza się: Dialogue: 0,0:12:03.49,0:12:07.22,Default,,0000,0000,0000,,"Ooo, wciąż gnam \Nz prędkością bliską światłu. Dialogue: 0,0:12:07.22,0:12:09.22,Default,,0000,0000,0000,,Ani chwili wytchnienia". Dialogue: 0,0:12:09.22,0:12:09.100,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:12:09.100,0:12:12.20,Default,,0000,0000,0000,,Nie, nie o to chodzi. Dialogue: 0,0:12:12.20,0:12:17.93,Default,,0000,0000,0000,,Ale może fotony maja jakieś \Nsubiektywne uczucia, Dialogue: 0,0:12:17.93,0:12:22.01,Default,,0000,0000,0000,,taki prymitywny prekursor świadomości. Dialogue: 0,0:12:22.01,0:12:24.06,Default,,0000,0000,0000,,Może się to wam wydawać zabawne. Dialogue: 0,0:12:24.06,0:12:27.46,Default,,0000,0000,0000,,Z resztą, kto by wierzył w takie bzdury? Dialogue: 0,0:12:27.46,0:12:30.95,Default,,0000,0000,0000,,Pewne źródło inspiracji \Npłynie z pierwszej szalonej idei, Dialogue: 0,0:12:30.95,0:12:33.36,Default,,0000,0000,0000,,zakładającej, że świadomość \Njest fundamentalna. Dialogue: 0,0:12:33.36,0:12:37.86,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli świadomość jest fundamentalna,\Ntak jak przestrzeń, czas i materia, Dialogue: 0,0:12:37.86,0:12:42.17,Default,,0000,0000,0000,,rzeczą naturalną byłoby uważać ją \Nza uniwersalną, na tej samej podstawie. Dialogue: 0,0:12:42.17,0:12:47.64,Default,,0000,0000,0000,,Ten pomysł może się nam wydawać \Nsprzeczny ze zdrowym rozsądkiem, Dialogue: 0,0:12:47.64,0:12:54.81,Default,,0000,0000,0000,,ale ludzie z innych kultur uważają umysł \Nza bardziej zgodny z naturą. Dialogue: 0,0:12:54.81,0:13:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze większa doza inspiracji płynie \Nz koncepcji zakładającej, że najprostszy Dialogue: 0,0:13:00.28,0:13:03.78,Default,,0000,0000,0000,,i najbardziej efektywny sposób \Nna ustalenie fundamentalnych zasad Dialogue: 0,0:13:03.78,0:13:08.40,Default,,0000,0000,0000,,łączących świadomość z analizą w mózgu, \Nto powiązanie świadomości z informacją. Dialogue: 0,0:13:08.40,0:13:11.74,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy w grę wchodzi analiza informacji, \Nzawsze pojawia się świadomość. Dialogue: 0,0:13:11.74,0:13:14.28,Default,,0000,0000,0000,,Kompleksowa analiza informacji, \Ntaka jak u człowieka, Dialogue: 0,0:13:14.28,0:13:15.84,Default,,0000,0000,0000,,wymaga kompleksowej świadomości. Dialogue: 0,0:13:15.84,0:13:19.57,Default,,0000,0000,0000,,Prosta analiza, \Nwymaga prostej świadomości. Dialogue: 0,0:13:19.57,0:13:24.43,Default,,0000,0000,0000,,Co ekscytujące, w ostatnich latach \Njeden z neurologów, Giulio Tononi, Dialogue: 0,0:13:24.43,0:13:26.43,Default,,0000,0000,0000,,przyjął taką właśnie teorię Dialogue: 0,0:13:26.43,0:13:29.95,Default,,0000,0000,0000,,i rozwinął ją rygorystycznie \Nprzy pomocy teorii matematycznej. Dialogue: 0,0:13:29.95,0:13:31.12,Default,,0000,0000,0000,,Wybrana przez niego Dialogue: 0,0:13:31.12,0:13:35.58,Default,,0000,0000,0000,,matematyczna jednostka \Nmiary integracji informacji, phi, Dialogue: 0,0:13:35.58,0:13:38.78,Default,,0000,0000,0000,,mierzy ilość informacji \Nzintegrowanej w danym systemie. Dialogue: 0,0:13:38.78,0:13:42.02,Default,,0000,0000,0000,,Giulio Tononi przypuszcza, że phi \Njest zgodna ze świadomością. Dialogue: 0,0:13:42.02,0:13:46.64,Default,,0000,0000,0000,,W ludzkim mózgu ogrom \Ninformacji do przyswojenia Dialogue: 0,0:13:46.64,0:13:49.87,Default,,0000,0000,0000,,równa się wysokiemu poziomowi phi, \Nczyli całej masie świadomości. Dialogue: 0,0:13:49.87,0:13:54.48,Default,,0000,0000,0000,,U myszy średnia ilość informacji \Ndo przyswojenia, ale ciągle dość znaczna, Dialogue: 0,0:13:54.48,0:13:57.07,Default,,0000,0000,0000,,równa się dość znacznemu \Npoziomowi świadomości. Dialogue: 0,0:13:57.07,0:14:03.78,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli zejdziemy do poziomu robaków,\Nmikrobów czy cząsteczek, ilość phi spada. Dialogue: 0,0:14:03.78,0:14:07.72,Default,,0000,0000,0000,,Ilość integracji informacji spada, \Nale nie równa się zeru. Dialogue: 0,0:14:07.72,0:14:10.38,Default,,0000,0000,0000,,Według teorii Tononiego, Dialogue: 0,0:14:10.38,0:14:13.38,Default,,0000,0000,0000,,świadomość nigdy nie będzie równa zeru. Dialogue: 0,0:14:13.38,0:14:17.23,Default,,0000,0000,0000,,W związku z tym Tononi przedstawia\Nfundamentalną zasadę świadomości: Dialogue: 0,0:14:17.23,0:14:19.95,Default,,0000,0000,0000,,wysokie phi równa się \Nwysokiemu poziomowi świadomości. Dialogue: 0,0:14:19.95,0:14:23.46,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiem, czy ta teoria jest poprawna, \Nale na pewno jest obecnie Dialogue: 0,0:14:23.46,0:14:27.05,Default,,0000,0000,0000,,jedną z przewodnich teorii \Nw dziedzinie nauki o świadomości. Dialogue: 0,0:14:27.05,0:14:31.16,Default,,0000,0000,0000,,Została też wykorzystana do zintegrowania\Nróżnorodnych danych naukowych Dialogue: 0,0:14:31.16,0:14:37.14,Default,,0000,0000,0000,,i jest na tyle prosta, że można \Nją wydrukować na koszulce. Dialogue: 0,0:14:37.14,0:14:40.88,Default,,0000,0000,0000,,Kolejne źródło inspiracji płynie \Nz założenia, że panpsychizm Dialogue: 0,0:14:40.88,0:14:45.01,Default,,0000,0000,0000,,może pomóc nam włączyć \Nświadomość do świata fizycznego. Dialogue: 0,0:14:45.01,0:14:50.84,Default,,0000,0000,0000,,Fizycy i filozofowie zauważyli, \Nże fizyka jest zadziwiająco abstrakcyjna. Dialogue: 0,0:14:50.84,0:14:54.62,Default,,0000,0000,0000,,Opisuje strukturę rzeczywistości \Nprzy użyciu garści równań, Dialogue: 0,0:14:54.62,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ale wcale nie wyjaśnia \Nrzeczywistości, na której się opiera. Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:05.44,Default,,0000,0000,0000,,Jak mawia Stephen Hawking: \N"Co rozpala ogień w równaniach?". Dialogue: 0,0:15:05.44,0:15:10.42,Default,,0000,0000,0000,,Według panpsychizmu, można zostawić \Nfizyczne równania w spokoju Dialogue: 0,0:15:10.42,0:15:13.93,Default,,0000,0000,0000,,albo też uznać, \Nże opisują przepływ świadomości. Dialogue: 0,0:15:13.93,0:15:17.94,Default,,0000,0000,0000,,Fizyka przecież właśnie na tym polega, \Nopisuje przepływ świadomości. Dialogue: 0,0:15:17.94,0:15:22.26,Default,,0000,0000,0000,,Według tego poglądu, to świadomość \Npodkłada ogień pod równania. Dialogue: 0,0:15:23.94,0:15:27.33,Default,,0000,0000,0000,,Według tamtego poglądu, świadomość \Nnie wychyla się poza fizyczny świat, Dialogue: 0,0:15:27.33,0:15:30.77,Default,,0000,0000,0000,,jako coś dodatkowego, \Nale jest w jego centrum. Dialogue: 0,0:15:32.79,0:15:39.76,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że panpsychizm ma szanse \Nodmienić nasze relacje z naturą Dialogue: 0,0:15:39.77,0:15:46.06,Default,,0000,0000,0000,,i mieć poważne skutki \Nna arenie społecznej i etycznej. Dialogue: 0,0:15:46.06,0:15:48.84,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre z nich mogą być \Nsprzeczne ze zdrowym rozsądkiem. Dialogue: 0,0:15:48.84,0:15:53.39,Default,,0000,0000,0000,,Dawniej myślałem, że nie należy jeść \Nniczego, co jest świadome, Dialogue: 0,0:15:53.39,0:15:56.12,Default,,0000,0000,0000,,i dlatego byłem wegetarianinem. Dialogue: 0,0:15:56.12,0:15:59.22,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli wyznawca panpsychizmu \Nwyznaje taki pogląd, Dialogue: 0,0:15:59.22,0:16:01.50,Default,,0000,0000,0000,,to można umrzeć z głodu. Dialogue: 0,0:16:01.50,0:16:05.22,Default,,0000,0000,0000,,Takie myślenie zmienia poglądy. Dialogue: 0,0:16:05.22,0:16:08.85,Default,,0000,0000,0000,,Natomiast z punktu widzenia \Netycznego i moralnego Dialogue: 0,0:16:08.85,0:16:14.49,Default,,0000,0000,0000,,prawdziwe znaczenie ma poziom \Ni złożoność świadomości. Dialogue: 0,0:16:15.95,0:16:18.67,Default,,0000,0000,0000,,To naturalne, żeby pytać o świadomość Dialogue: 0,0:16:18.67,0:16:20.75,Default,,0000,0000,0000,,innych systemów, takich jak komputer. Dialogue: 0,0:16:20.75,0:16:25.79,Default,,0000,0000,0000,,Co z Samanthą, sztuczną inteligencją \Nw filmie "Ona”? Dialogue: 0,0:16:25.79,0:16:27.29,Default,,0000,0000,0000,,Czy jest świadoma? Dialogue: 0,0:16:27.29,0:16:32.64,Default,,0000,0000,0000,,Zdecydowanie przetwarza i integruje\Nskomplikowane informacje, Dialogue: 0,0:16:32.64,0:16:37.98,Default,,0000,0000,0000,,więc według panpsychizmu jest świadoma. Dialogue: 0,0:16:37.98,0:16:42.20,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli to prawda, \Nstaniemy przed poważnymi pytaniami Dialogue: 0,0:16:42.20,0:16:48.84,Default,,0000,0000,0000,,dotyczącymi etyczności tworzenia \Ni wyłączania sztucznej inteligencji. Dialogue: 0,0:16:48.84,0:16:55.52,Default,,0000,0000,0000,,Na koniec można zapytać o świadomość \Ngrupy czy też całej planety. Dialogue: 0,0:16:55.52,0:16:58.27,Default,,0000,0000,0000,,Czy Kanada posiada świadomość? Dialogue: 0,0:16:58.27,0:17:01.90,Default,,0000,0000,0000,,Schodząc na bardziej lokalny poziom, \Nczy zintegrowana grupa, Dialogue: 0,0:17:01.90,0:17:07.04,Default,,0000,0000,0000,,jak widzowie konferencji TED, \Nmoże posiadać zbiorową świadomość? Dialogue: 0,0:17:07.04,0:17:11.50,Default,,0000,0000,0000,,Taki wewnętrzny film całej grupy TED, Dialogue: 0,0:17:11.50,0:17:14.59,Default,,0000,0000,0000,,który jest inny od wewnętrznych \Nfilmów jej członków. Dialogue: 0,0:17:14.59,0:17:16.71,Default,,0000,0000,0000,,Nie znam odpowiedzi na to pytanie, Dialogue: 0,0:17:16.71,0:17:20.42,Default,,0000,0000,0000,,ale wydaje mi się, \Nże warto potraktować je poważnie. Dialogue: 0,0:17:20.42,0:17:26.65,Default,,0000,0000,0000,,Wizja panpsychizmu jest radykalna\Ni nie wiem czy jest poprawna. Dialogue: 0,0:17:26.65,0:17:29.98,Default,,0000,0000,0000,,Jestem bardziej przekonany,\Nco do pierwszej szalonej idei, Dialogue: 0,0:17:29.98,0:17:32.69,Default,,0000,0000,0000,,uznającej świadomość za fundamentalną, Dialogue: 0,0:17:32.69,0:17:36.22,Default,,0000,0000,0000,,niż do drugiej, \Nuznającej ją za uniwersalną. Dialogue: 0,0:17:36.22,0:17:39.90,Default,,0000,0000,0000,,Ten pogląd rodzi liczne pytania \Ni wiele wyzwań. Dialogue: 0,0:17:39.90,0:17:42.68,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład, \Njak małe cząsteczki świadomości Dialogue: 0,0:17:42.68,0:17:47.44,Default,,0000,0000,0000,,tworzą skomplikowaną świadomość, \Nktórą znamy i kochamy. Dialogue: 0,0:17:47.44,0:17:49.64,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli uda się nam \Nodpowiedzieć na te pytania, Dialogue: 0,0:17:49.64,0:17:53.67,Default,,0000,0000,0000,,to będziemy na dobrej drodze \Ndo stworzenia teorii świadomości. Dialogue: 0,0:17:53.67,0:17:55.89,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli jednak się nam nie uda, no cóż… Dialogue: 0,0:17:55.89,0:17:58.88,Default,,0000,0000,0000,,To jest właśnie najtrudniejszy \Nproblem nauki i filozofii. Dialogue: 0,0:17:58.88,0:18:02.56,Default,,0000,0000,0000,,Nie oczekujmy, że uda się z dnia na dzień. Dialogue: 0,0:18:02.56,0:18:05.97,Default,,0000,0000,0000,,Natomiast myślę, że w końcu uda nam się. Dialogue: 0,0:18:05.97,0:18:08.74,Default,,0000,0000,0000,,Znajomość świadomości jest kluczowa \N Dialogue: 0,0:18:08.74,0:18:13.61,Default,,0000,0000,0000,,do zrozumienia świata i samych siebie. Dialogue: 0,0:18:13.61,0:18:16.63,Default,,0000,0000,0000,,Po prostu potrzebna jest nam\Nta właściwa szalona idea. Dialogue: 0,0:18:16.63,0:18:17.84,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję. Dialogue: 0,0:18:17.84,0:18:20.00,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)