WEBVTT

00:00:00.774 --> 00:00:02.515
Op dit moment

00:00:02.515 --> 00:00:05.989
speelt er een film in je hoofd,

00:00:05.989 --> 00:00:08.516
een wonderbaarlijke multi-track film

00:00:08.516 --> 00:00:11.840
met 3D-beelden en surround sound

00:00:11.840 --> 00:00:14.476
van wat je op dit moment ziet en hoort,

00:00:14.476 --> 00:00:16.795
en dat is nog maar het begin.

00:00:16.795 --> 00:00:21.978
Jouw film heeft geur en smaak en tastzin.

00:00:21.978 --> 00:00:24.530
Hij heeft lichaamsbewustzijn,

00:00:24.530 --> 00:00:28.849
met pijn, honger en orgasmes.

00:00:28.849 --> 00:00:30.890
Je film heeft emoties,

00:00:30.890 --> 00:00:34.426
boosheid en geluk.

00:00:34.426 --> 00:00:38.220
Hij heeft herinneringen,
zoals momenten uit je jeugd,

00:00:38.220 --> 00:00:40.920
die zich zo voor je afspelen.

00:00:40.920 --> 00:00:45.375
En dan is er dat voortdurende commentaar

00:00:45.375 --> 00:00:49.751
in je gedachtenstroom.

00:00:49.751 --> 00:00:54.824
In het middelpunt van die film sta jij,

00:00:54.824 --> 00:00:59.189
die je direct van dit alles bewust bent.

00:00:59.189 --> 00:01:04.881
Deze film is je bewustzijnsstroom,

00:01:04.881 --> 00:01:11.318
het onderwerp van de ervaring
van je geest en van de wereld.

NOTE Paragraph

00:01:11.326 --> 00:01:13.631
Het bewustzijn is één
van de fundamentele feiten

00:01:13.631 --> 00:01:15.648
van de menselijke ervaring.

00:01:15.648 --> 00:01:18.580
Ieder van ons heeft bewustzijn.

00:01:18.580 --> 00:01:21.309
We hebben allemaal onze innerlijke film,

00:01:21.309 --> 00:01:24.040
jij en jij en jij.

00:01:24.040 --> 00:01:27.760
Er is niets wat we directer ervaren.

00:01:27.760 --> 00:01:31.232
Tenminste, ik ervaar
mijn bewustzijn direct.

00:01:31.232 --> 00:01:35.230
Ik kan er niet zeker van zijn
dat jullie datzelfde hebben.

NOTE Paragraph

00:01:35.230 --> 00:01:38.658
Door het bewustzijn
is het leven de moeite waard.

00:01:38.658 --> 00:01:42.358
Als we ons niet bewust waren,
had niets in ons leven

00:01:42.358 --> 00:01:45.723
enige waarde of betekenis.

00:01:45.723 --> 00:01:51.059
Maar tegelijkertijd bestaat er niets
wat mysterieuzer is.

00:01:51.059 --> 00:01:54.432
Waarom zijn we ons bewust?

00:01:54.432 --> 00:01:55.973
Waarom zien we die film?

00:01:55.973 --> 00:01:58.226
Waarom zijn we niet gewoon robots

00:01:58.226 --> 00:02:00.469
die alle input verwerken

00:02:00.469 --> 00:02:02.486
en daarmee resultaten produceren?

00:02:02.486 --> 00:02:06.341
Waarom überhaupt die innerlijke film?

00:02:06.341 --> 00:02:10.590
Op dit moment weet niemand
het antwoord op die vragen.

00:02:10.596 --> 00:02:15.445
Om het bewustzijn te integreren
in de wetenschap,

00:02:15.445 --> 00:02:19.000
zullen we radicale ideeën nodig hebben.

NOTE Paragraph

00:02:19.000 --> 00:02:21.966
Sommige mensen zeggen dat
een wetenschap van het bewustzijn

00:02:21.966 --> 00:02:23.918
onmogelijk is.

00:02:23.918 --> 00:02:27.686
Wetenschap is per definitie objectief.

00:02:27.686 --> 00:02:31.111
Bewustzijn is per definitie subjectief.

00:02:31.111 --> 00:02:35.560
Een wetenschap van het bewustzijn
is dus onmogelijk.

00:02:35.560 --> 00:02:38.780
Zo werd er over gedacht
voor het grootste deel van de 20ste eeuw.

00:02:38.780 --> 00:02:42.598
Psychologen bestudeerden
het gedrag objectief,

00:02:42.598 --> 00:02:46.660
neurologen bestudeerden
de hersenen objectief ,

00:02:46.660 --> 00:02:50.210
en niemand had het over het bewustzijn.

00:02:50.210 --> 00:02:52.966
Zelfs tot 30 jaar geleden,
toen TED startte,

00:02:52.966 --> 00:02:55.348
gebeurde er weinig wetenschappelijk werk

00:02:55.348 --> 00:02:57.900
op het gebied van het bewustzijn.

NOTE Paragraph

00:02:57.900 --> 00:02:59.605
Maar een jaar of 20 geleden

00:02:59.605 --> 00:03:02.578
begon dat te veranderen.

00:03:02.578 --> 00:03:05.355
Neurologen zoals Francis Crick

00:03:05.355 --> 00:03:08.111
en natuurkundigen zoals Roger Penrose

00:03:08.111 --> 00:03:10.351
besloten toen dat het tijd was

00:03:10.351 --> 00:03:13.127
om het bewustzijn
wetenschappelijk te benaderen.

00:03:13.127 --> 00:03:15.447
Het was het begin van een ware explosie,

00:03:15.447 --> 00:03:18.584
wetenschappelijk werk over het bewustzijn
bloeide helemaal op.

00:03:19.048 --> 00:03:21.087
Er is veel belangrijk werk gedaan.

00:03:21.087 --> 00:03:26.995
Maar het heeft tot dusver ook
fundamentele beperkingen.

00:03:27.000 --> 00:03:28.658
Tot nu toe

00:03:28.658 --> 00:03:31.478
heeft de wetenschap van het bewustzijn

00:03:31.478 --> 00:03:33.973
met name gezocht naar correlaties,

00:03:33.973 --> 00:03:37.102
correlaties tussen bepaalde
gebieden in de hersenen

00:03:37.102 --> 00:03:41.120
en bepaalde bewustzijnstoestanden.

00:03:41.120 --> 00:03:45.110
Het prachtige werk wat 
Nancy Kanwisher zojuist presenteerde

00:03:45.110 --> 00:03:47.246
valt ook in die categorie.

00:03:47.246 --> 00:03:50.809
Nu begrijpen we bijvoorbeeld veel beter

00:03:50.809 --> 00:03:53.126
welke delen van de hersenen betrokken zijn

00:03:53.126 --> 00:03:56.497
bij het ons bewust zijn van gezichten,

00:03:56.497 --> 00:03:59.617
of het voelen van pijn,

00:03:59.617 --> 00:04:02.106
of geluk.

00:04:02.106 --> 00:04:04.922
Maar het blijft beperkt tot correlaties.

00:04:04.922 --> 00:04:08.278
Het verklaart nog niets.

00:04:08.278 --> 00:04:10.901
We weten dat deze gebieden in de hersenen

00:04:10.901 --> 00:04:14.825
zijn betrokken bij bepaalde
bewuste ervaringen,

00:04:14.825 --> 00:04:18.461
maar we weten niet waarom.

00:04:18.461 --> 00:04:20.786
Laat ik het zo zeggen:

00:04:20.786 --> 00:04:24.183
dit soort neurologisch onderzoek

00:04:24.183 --> 00:04:25.929
beantwoordt bepaalde vragen

00:04:25.929 --> 00:04:27.734
die we hadden over het bewustzijn,

00:04:27.734 --> 00:04:31.507
de vragen over wat
bepaalde hersengebieden doen

00:04:31.507 --> 00:04:33.616
en waar ze mee samenhangen.

00:04:33.616 --> 00:04:36.772
Maar dit zijn niet de lastigste vragen.

00:04:36.772 --> 00:04:39.213
Met alle respect voor de neurologie.

00:04:39.213 --> 00:04:41.834
Er bestaan op dit vlak
geen echt eenvoudige problemen.

00:04:41.834 --> 00:04:46.425
Maar het richt zich niet echt

00:04:46.425 --> 00:04:48.355
op de kern van dit mysterie:

00:04:48.355 --> 00:04:52.575
waarom zou al die hersenactiviteit

00:04:52.575 --> 00:04:55.500
überhaupt gepaard moeten gaan
met bewustzijn?

00:04:55.500 --> 00:04:58.706
Waarom hebben we die innerlijke film?

00:04:58.706 --> 00:05:01.960
Op dit moment hebben we
daar nog niet echt een idee van.

00:05:01.960 --> 00:05:03.993
Je kunt wel zeggen,

00:05:03.993 --> 00:05:07.548
geef de neurologie nog een paar jaar.

00:05:07.548 --> 00:05:11.328
Dan blijkt het gewoon
een opkomend verschijnsel

00:05:11.328 --> 00:05:16.210
zoals files en tornado's

00:05:16.210 --> 00:05:18.944
en het leven, en dan weten we het.

00:05:18.944 --> 00:05:20.902
De klassieke gevallen van emergentie

00:05:20.902 --> 00:05:24.280
betreffen allemaal gedrag,

00:05:24.280 --> 00:05:26.627
hoe een file zich gedraagt,

00:05:26.627 --> 00:05:28.123
hoe een tornado functioneert,

00:05:28.123 --> 00:05:30.316
hoe een levend wezen zich vermenigvuldigt,

00:05:30.316 --> 00:05:33.905
hoe het zich aanpast,
hoe de stofwisseling werkt,

00:05:33.905 --> 00:05:36.188
allemaal vragen over
objectief functioneren.

00:05:36.188 --> 00:05:39.010
Dat kun je ook toepassen
op de menselijke hersenen

00:05:39.010 --> 00:05:40.519
door bepaald gedrag en functies

00:05:40.519 --> 00:05:42.692
van dat menselijk brein te verklaren

00:05:42.692 --> 00:05:44.091
als opkomende verschijnselen:

00:05:44.091 --> 00:05:48.349
hoe we lopen, hoe we praten,
hoe we schaken,

00:05:48.349 --> 00:05:50.239
al die vragen over het gedrag.

00:05:50.239 --> 00:05:52.366
Maar als het gaat om het bewustzijn

00:05:52.366 --> 00:05:54.255
dan zijn de vragen over het gedrag

00:05:54.255 --> 00:05:57.180
nog de meest eenvoudige.

00:05:57.180 --> 00:05:58.777
Veel moeilijker te verklaren

00:05:58.777 --> 00:06:02.964
is waarom al dat gedrag

00:06:02.964 --> 00:06:05.810
gepaard moet gaan
met subjectieve ervaring?

00:06:05.815 --> 00:06:09.411
En hier heeft het standaard
paradigma van emergentie,

00:06:09.411 --> 00:06:12.358
ja, hebben zelfs de standaard
paradigma's van de neurologie,

00:06:12.358 --> 00:06:16.801
tot nu toe weinig antwoorden.

NOTE Paragraph

00:06:16.801 --> 00:06:20.446
Ik zie mezelf als een
materialistisch wetenschapper.

00:06:20.446 --> 00:06:24.473
Ik zoek een theorie van het bewustzijn

00:06:24.473 --> 00:06:26.802
die werkt,

00:06:26.802 --> 00:06:30.649
en lange tijd brak ik mij het hoofd

00:06:30.650 --> 00:06:32.787
op zoek naar een werkbare 
theorie over het bewustzijn

00:06:32.787 --> 00:06:35.873
in zuiver fysieke termen.

00:06:35.873 --> 00:06:37.613
Maar ik ben tot de conclusie gekomen

00:06:37.613 --> 00:06:41.798
dat dat logisch gezien gewoon niet kan.

00:06:41.798 --> 00:06:43.733
Het is een lang verhaal,

00:06:43.733 --> 00:06:46.450
maar de essentie is
dat het enige dat je mag verwachten

00:06:46.450 --> 00:06:48.790
op basis van puur
reductionistische verklaringen

00:06:48.790 --> 00:06:51.434
in fysieke termen,
in termen van hersenfuncties,

00:06:51.434 --> 00:06:53.669
is inzicht in het functioneren
van een systeem

00:06:53.669 --> 00:06:55.675
zijn structuur, zijn dynamiek

00:06:55.675 --> 00:06:57.667
en hoe het zich gedraagt.

00:06:57.667 --> 00:07:00.107
Daarmee los je de eenvoudige kwesties op:

00:07:00.107 --> 00:07:02.283
hoe we ons gedragen, hoe we functioneren.

00:07:02.283 --> 00:07:05.698
Maar subjectieve ervaring op zich —

00:07:05.698 --> 00:07:09.259
waarom lijkt het alsof ik
deze ervaring van binnenuit heb? —

00:07:09.259 --> 00:07:11.334
dat is iets fundamenteel nieuws,

00:07:11.334 --> 00:07:15.227
en die vraag blijft onbeantwoord.

00:07:15.227 --> 00:07:20.640
Dus zo komen we in een impasse.

00:07:20.640 --> 00:07:23.855
We hebben onze grote verklaringsketen,

00:07:23.855 --> 00:07:27.455
daar zijn we zo aan gewend,
de natuurkunde verklaart de scheikunde,

00:07:27.455 --> 00:07:30.695
de scheikunde verklaart de biologie

00:07:30.695 --> 00:07:34.542
en de biologie verklaart
een deel van de psychologie.

00:07:34.542 --> 00:07:36.000
Maar het bewustzijn

00:07:36.000 --> 00:07:38.771
lijkt niet in dit plaatje te passen.

00:07:38.771 --> 00:07:40.661
Het staat buiten kijf

00:07:40.661 --> 00:07:42.630
dat we ons bewust zijn.

00:07:42.630 --> 00:07:44.896
Maar hoe plaatsen we het

00:07:44.896 --> 00:07:47.894
in de wetenschappelijk beeld
van de werkelijkheid?

00:07:47.894 --> 00:07:50.401
Dus het bewustzijn is op dit moment

00:07:50.401 --> 00:07:52.304
een soort anomalie,

00:07:52.304 --> 00:07:54.340
een die we zullen moeten integreren

00:07:54.340 --> 00:07:58.240
in onze kijk op de werkelijkheid,
maar voorlopig zien we nog niet hoe.

00:07:58.240 --> 00:08:00.168
Voor een dergelijke anomalie

00:08:00.168 --> 00:08:03.407
zijn wellicht radicale ideeën nodig.

00:08:03.407 --> 00:08:06.412
Ik denk dat we er misschien wel 
een paar nodig hebben

00:08:06.412 --> 00:08:08.852
die in eerste instantie heel gek lijken

00:08:08.852 --> 00:08:11.788
voordat we het bewustzijn

00:08:11.788 --> 00:08:13.880
wetenschappelijk kunnen onderbouwen.

NOTE Paragraph

00:08:13.880 --> 00:08:15.479
Er zijn wel een paar kandidaten

00:08:15.479 --> 00:08:17.975
voor dat soort wilde ideeën.

00:08:17.975 --> 00:08:22.317
Een ervan is van mijn vriend
Dan Dennett, ook hier aanwezig.

00:08:22.317 --> 00:08:24.714
Volgens hem is er niet echt een probleem

00:08:24.714 --> 00:08:26.457
met het bewustzijn.

00:08:26.457 --> 00:08:29.820
Het hele idee van die innerlijke film

00:08:29.820 --> 00:08:34.322
zou een soort illusie of verwarring zijn.

00:08:34.322 --> 00:08:37.400
Feitelijk zouden we alleen maar
de objectieve functies,

00:08:37.400 --> 00:08:41.357
de hersenactiviteit hoeven te verklaren

00:08:41.362 --> 00:08:43.837
en daarmee zouden we klaar zijn.

00:08:43.837 --> 00:08:46.446
En ik juich zijn gedachten toe!

00:08:46.446 --> 00:08:48.460
Het zijn dergelijke ideeën

00:08:48.460 --> 00:08:50.384
die we zullen moeten onderzoeken

00:08:50.384 --> 00:08:52.723
als we een puur reductionistisch,

00:08:52.723 --> 00:08:56.273
op hersenactiviteit gebaseerde
theorie van het bewustzijn willen.

00:08:56.273 --> 00:08:58.344
Voor mij en velen met mij echter,

00:08:58.344 --> 00:09:00.171
staat dat een beetje te dicht

00:09:00.171 --> 00:09:03.692
bij het eenvoudigweg
ontkennen van het bewustzijn.

00:09:03.695 --> 00:09:06.763
Ik denk dus in een andere richting.

00:09:06.763 --> 00:09:07.949
In de tijd die mij rest

00:09:07.949 --> 00:09:10.948
wil ik twee wilde ideeën doornemen

00:09:10.948 --> 00:09:14.665
waarvan ik denk dat ze potentieel hebben.

NOTE Paragraph

00:09:14.665 --> 00:09:16.285
Het eerste wilde idee is

00:09:16.285 --> 00:09:20.910
dat het bewustzijn
een fundamentele waarde zou zijn.

00:09:20.910 --> 00:09:23.751
Natuurkundigen nemen
sommige aspecten in het universum

00:09:23.751 --> 00:09:25.911
soms aan als fundamentele bouwstenen:

00:09:25.911 --> 00:09:29.660
ruimte, tijd en massa.

00:09:29.660 --> 00:09:33.270
Die zouden onderworpen zijn aan
een aantal fundamentele wetten,

00:09:33.270 --> 00:09:37.160
zoals de zwaartekracht
of quantummechanica.

00:09:37.160 --> 00:09:39.470
Die fundamentele eigenschappen en wetten

00:09:39.470 --> 00:09:42.687
worden dan niet verder verklaard
in simpeler termen.

00:09:42.687 --> 00:09:45.427
Ze worden juist verondersteld
oorspronkelijk te zijn

00:09:45.427 --> 00:09:48.806
en van daaruit bouw je
de werkelijkheid verder op.

00:09:48.806 --> 00:09:53.905
Soms is er een toevoeging
aan die lijst bouwstenen.

00:09:53.905 --> 00:09:56.362
In de 19e eeuw ontdekte Maxwell

00:09:56.362 --> 00:09:59.090
dat je elektro-magnetische verschijnselen

00:09:59.090 --> 00:10:01.881
niet kunt verklaren in termen van
de bestaande bouwstenen —

00:10:01.881 --> 00:10:04.950
ruimte, tijd, massa,
de wetten van Newton —

00:10:04.950 --> 00:10:07.521
dus postuleerde hij fundamentele wetten

00:10:07.521 --> 00:10:09.335
voor het elektro-magnetisme

00:10:09.335 --> 00:10:11.746
en hij postuleerde elektrische lading

00:10:11.746 --> 00:10:13.514
als een fundamenteel element

00:10:13.514 --> 00:10:16.473
dat zich aan die wetten onderwerpt.

00:10:16.473 --> 00:10:19.756
Ik denk dat we met het bewustzijn

00:10:19.756 --> 00:10:21.366
ook op dat punt staan.

00:10:21.366 --> 00:10:23.851
Als je het bewustzijn niet kunt verklaren

00:10:23.851 --> 00:10:26.269
in termen van de bestaande bouwstenen —

00:10:26.269 --> 00:10:28.940
tijd, ruimte, massa, lading —

00:10:28.940 --> 00:10:32.370
dan moet je die lijst
logischerwijs aanvullen.

00:10:32.370 --> 00:10:34.846
Het ligt dan voor de hand het bewustzijn

00:10:34.846 --> 00:10:38.102
ook als bouwsteen te veronderstellen,

00:10:38.102 --> 00:10:41.134
een fundamentele bouwsteen van de natuur.

00:10:41.134 --> 00:10:44.192
Het is niet zo dat je er dan geen
onderzoek meer naar kunt doen.

00:10:44.192 --> 00:10:47.700
Het tegendeel is waar.

00:10:47.700 --> 00:10:49.604
We zullen dan moeten bestuderen

00:10:49.604 --> 00:10:52.557
welke fundamentele wetten
over dat bewustzijn regeren,

00:10:52.557 --> 00:10:54.937
de wetten die het bewustzijn verbinden

00:10:54.937 --> 00:10:57.738
met de andere bouwstenen:
ruimte, tijd, massa,

00:10:57.738 --> 00:11:00.674
fysieke processen.

00:11:00.674 --> 00:11:02.856
Natuurkundigen zeggen soms

00:11:02.856 --> 00:11:05.736
dat we de fundamentele wetten
zo simpel willen hebben

00:11:05.736 --> 00:11:09.538
dat we ze op een T-shirt kunnen afdrukken.

00:11:09.538 --> 00:11:13.119
Ik denk dat we ongeveer op dat punt staan
als het gaat om het bewustzijn.

00:11:13.127 --> 00:11:15.877
We willen fundamentele wetten, zo simpel

00:11:15.877 --> 00:11:17.964
dat we ze op een T-shirt kunnen printen.

00:11:17.964 --> 00:11:19.539
We kennen die wetten nu nog niet,

00:11:19.539 --> 00:11:23.566
maar daar moeten we naar op zoek.

NOTE Paragraph

00:11:23.566 --> 00:11:25.983
Het tweede wilde idee

00:11:25.983 --> 00:11:29.461
is dat het bewustzijn universeel zou zijn.

00:11:29.461 --> 00:11:32.522
Ieder systeem zou een bepaald niveau

00:11:32.522 --> 00:11:36.247
van bewustzijn hebben.

00:11:36.247 --> 00:11:39.208
Dit wordt soms panpsychisme genoemd:

00:11:39.208 --> 00:11:42.210
'pan' staat voor alles,
'psych' voor psyche,

00:11:42.210 --> 00:11:43.981
ieder systeem heeft bewustzijn,

00:11:43.981 --> 00:11:48.228
niet alleen mensen, honden,
muizen en vliegen

00:11:48.228 --> 00:11:50.805
maar zelfs de microbes van Rob Knight,

00:11:50.805 --> 00:11:52.992
en elementaire deeltjes.

00:11:52.992 --> 00:11:55.705
Zelfs een foton heeft
een bepaald niveau van bewustzijn.

00:11:55.705 --> 00:11:59.484
Het idee is niet 
dat fotons intelligent zijn

00:11:59.484 --> 00:12:00.561
of kunnen denken.

00:12:00.561 --> 00:12:01.991
Het is niet zo dat een foton

00:12:01.991 --> 00:12:03.436
zich ongerust maakt

00:12:03.436 --> 00:12:06.868
omdat hij denkt: "Oh, ik vlieg maar rond
met de snelheid van het licht,

00:12:06.868 --> 00:12:09.720
hoe kan ik ooit de rozen ruiken?"

00:12:09.720 --> 00:12:11.864
Zo is het niet.

00:12:11.864 --> 00:12:14.912
De gedachte is dat fotons misschien toch

00:12:14.912 --> 00:12:17.535
een ruwe vorm van
een subjectief gevoel hebben,

00:12:17.535 --> 00:12:21.687
een soort primitieve voorloper
van het bewustzijn.

NOTE Paragraph

00:12:21.687 --> 00:12:24.541
Dit gaat je misschien wel erg ver.

00:12:24.541 --> 00:12:27.324
Ik bedoel, hoe komt iemand
op zo'n idioot idee?

00:12:27.324 --> 00:12:30.884
Eén reden om dit te denken komt
van dat eerste wilde idee,

00:12:30.884 --> 00:12:33.030
dat het bewustzijn fundamenteel zou zijn.

00:12:33.030 --> 00:12:37.405
Als het fundamenteel is,
zoals ruimte, tijd en massa,

00:12:37.405 --> 00:12:40.070
ligt het voor de hand
dat het ook universeel zou zijn,

00:12:40.070 --> 00:12:41.970
precies zoals ruimte, tijd en massa.

00:12:41.970 --> 00:12:43.919
Ik wil wel opmerken dat het idee

00:12:43.919 --> 00:12:45.943
misschien tegen ons gevoel ingaat,

00:12:45.943 --> 00:12:48.687
maar dat dat veel minder het geval is

00:12:48.687 --> 00:12:50.418
bij mensen in andere culturen,

00:12:50.418 --> 00:12:51.938
waar de menselijke geest

00:12:51.938 --> 00:12:55.010
meer gezien wordt
als zijnde een met de natuur.

NOTE Paragraph

00:12:55.010 --> 00:12:58.744
Een diepere drijfveer stamt uit het idee

00:12:58.744 --> 00:13:00.753
dat misschien de krachtigste manier

00:13:00.753 --> 00:13:02.597
om fundamentele wetten te vinden

00:13:02.597 --> 00:13:04.967
die het bewustzijn relateren
aan fysieke processen

00:13:04.967 --> 00:13:08.062
is om het bewustzijn
te koppelen aan informatie.

00:13:08.062 --> 00:13:11.123
Overal waar informatie 
wordt verwerkt is bewustzijn.

00:13:11.138 --> 00:13:13.678
Complexe informatieverwerking,
zoals bij mensen,

00:13:13.688 --> 00:13:15.220
complex bewustzijn.

00:13:15.220 --> 00:13:17.349
Simpele informatieverwerking,

00:13:17.349 --> 00:13:19.307
simpel bewustzijn.

NOTE Paragraph

00:13:19.307 --> 00:13:21.638
Een opwindende ontwikkeling
van de laatste jaren

00:13:21.638 --> 00:13:24.903
is dat een neuroloog, Giulio Tononi,

00:13:24.903 --> 00:13:28.216
een dergelijke theorie
rigoureus heeft ontwikkeld

00:13:28.221 --> 00:13:30.070
met een wiskundige theorie.

00:13:30.070 --> 00:13:31.587
Hij heeft een wiskundige maat

00:13:31.587 --> 00:13:33.317
van informatie-integratie

00:13:33.317 --> 00:13:35.236
die hij 'phi' noemt,

00:13:35.236 --> 00:13:36.843
die meet hoeveel informatie

00:13:36.843 --> 00:13:38.463
in een systeem geïntegreerd is.

00:13:38.463 --> 00:13:40.832
Hij veronderstelt dat 'phi'
rechtevenredig is

00:13:40.832 --> 00:13:42.270
met bewustzijn.

00:13:42.270 --> 00:13:43.591
Dus in een menselijk brein,

00:13:43.591 --> 00:13:46.110
een enorme hoeveelheid
geïntegreerde informatie,

00:13:46.110 --> 00:13:48.144
hoge mate van phi,

00:13:48.144 --> 00:13:49.693
heel veel bewustzijn.

00:13:49.693 --> 00:13:53.386
In een muis, middelmatige hoeveelheid
geïntegreerde informatie,

00:13:53.386 --> 00:13:54.405
nog relatief veel,

00:13:54.405 --> 00:13:56.430
behoorlijke mate van bewustzijn.

00:13:56.430 --> 00:13:58.695
Maar ga je naar wormen,

00:13:58.695 --> 00:14:02.172
microben, deeltjes,

00:14:02.172 --> 00:14:03.706
dan daalt de mate van phi.

00:14:03.706 --> 00:14:06.139
De mate van informatie-integratie daalt,

00:14:06.139 --> 00:14:07.587
maar niet naar nul.

00:14:07.587 --> 00:14:09.526
In Tononi's theorie

00:14:09.526 --> 00:14:11.733
zal er altijd toch enige mate

00:14:11.733 --> 00:14:13.562
van bewustzijn zijn.

00:14:13.562 --> 00:14:17.041
Feitelijk stelt hij een fundamentele wet
voor het bewustzijn voor:

00:14:17.041 --> 00:14:19.485
hoge phi, veel bewustzijn.

00:14:19.485 --> 00:14:22.107
Nu weet ik niet
of deze theorie correct is,

00:14:22.107 --> 00:14:25.318
maar het is misschien wel
de leidende theorie op dit moment,

00:14:25.318 --> 00:14:26.704
op dit gebied,

00:14:26.704 --> 00:14:28.935
en ze wordt gebruikt om een breed scala

00:14:28.935 --> 00:14:31.322
aan wetenschappelijke data te integreren.

00:14:31.322 --> 00:14:33.565
De theorie heeft het bijkomend voordeel

00:14:33.565 --> 00:14:37.060
dat je haar op de voorkant
van een T-shirt kunt afdrukken.

NOTE Paragraph

00:14:37.060 --> 00:14:39.325
Een verdere motivatie is

00:14:39.325 --> 00:14:41.336
dat panpsychisme ons misschien kan helpen

00:14:41.336 --> 00:14:44.950
het bewustzijn te integreren
in de fysieke werkelijkheid.

NOTE Paragraph

00:14:44.950 --> 00:14:48.127
Natuurkundigen en filosofen
hebben vaak opgemerkt

00:14:48.127 --> 00:14:50.568
dat fysica merkwaardig abstract is.

00:14:50.568 --> 00:14:52.716
Het beschrijft de structuur
van de realiteit

00:14:52.716 --> 00:14:54.800
met een hoop vergelijkingen,

00:14:54.800 --> 00:14:57.164
maar het vertelt ons niets

00:14:57.164 --> 00:14:59.392
over de realiteit die daar onder ligt.

00:14:59.392 --> 00:15:01.289
Of zoals Stephen Hawking het zegt:

00:15:01.289 --> 00:15:05.343
wat brengt het vuur in die vergelijkingen?

00:15:05.343 --> 00:15:07.961
In de panpsychistische visie

00:15:07.961 --> 00:15:10.600
kun je de vergelijkingen van de fysica

00:15:10.600 --> 00:15:13.834
lezen als de beschrijving
van de bewustzijnsstroom.

00:15:13.838 --> 00:15:15.876
Dat is wat de fysica uiteindelijk doet,

00:15:15.876 --> 00:15:18.205
het beschrijft de bewustzijnsstroom.

00:15:18.205 --> 00:15:19.858
Zo gezien, brengt het bewustzijn

00:15:19.858 --> 00:15:23.904
het vuur in die vergelijkingen.

00:15:23.904 --> 00:15:25.764
Zo gezien, bungelt het bewustzijn niet

00:15:25.764 --> 00:15:27.440
buiten de fysieke wereld

00:15:27.440 --> 00:15:28.858
als een soort extraatje.

00:15:28.858 --> 00:15:32.314
Het is juist het middelpunt.

NOTE Paragraph

00:15:32.314 --> 00:15:36.158
Ik denk dat deze panpsychistische visie
het potentieel heeft

00:15:36.158 --> 00:15:39.984
om onze relatie
met de natuur om te vormen,

00:15:39.984 --> 00:15:42.219
en het zou wel eens serieuze sociale

00:15:42.219 --> 00:15:45.912
en ethische consequenties kunnen hebben.

00:15:45.912 --> 00:15:48.071
Sommige zullen tegen onze intuïtie ingaan.

00:15:48.071 --> 00:15:51.142
Ik dacht altijd
dat ik beter niets kon eten

00:15:51.142 --> 00:15:53.604
wat bewustzijn had,

00:15:53.604 --> 00:15:56.208
en dat ik dus vegetariër moest zijn.

00:15:56.208 --> 00:15:58.775
Nou, als je dat als panpsychist doet,

00:15:58.775 --> 00:16:01.505
dan zul je dus een hoop honger hebben.

00:16:01.505 --> 00:16:02.793
Dus als je erover nadenkt,

00:16:02.793 --> 00:16:05.330
zou dit je zienswijze
wel eens kunnen veranderen,

00:16:05.330 --> 00:16:08.473
als het gaat om wat ethisch
en moreel verantwoord is,

00:16:08.477 --> 00:16:11.554
niet zozeer het feit of iets bewust is

00:16:11.554 --> 00:16:15.510
maar de mate en complexiteit
van dat bewustzijn.

NOTE Paragraph

00:16:15.510 --> 00:16:17.448
En hoe zit het dan met het bewustzijn

00:16:17.448 --> 00:16:20.498
in andere systemen, zoals computers?

00:16:20.498 --> 00:16:22.287
Zoals de kunstmatige intelligentie

00:16:22.287 --> 00:16:25.729
in de film 'Her', Samantha?

00:16:25.729 --> 00:16:27.129
Is dat systeem bewust?

00:16:27.129 --> 00:16:29.740
Het panpsychisme
zou vaststellen

00:16:29.740 --> 00:16:34.631
dat er sprake is van complexe 
informatieverwerking en -integratie,

00:16:34.632 --> 00:16:37.299
dus haar antwoord zou 
waarschijnlijk 'ja' zijn.

00:16:37.299 --> 00:16:40.237
Als dat zo is, dan werpt dat
serieuze ethische vragen op

00:16:40.237 --> 00:16:42.602
over zowel de ethiek

00:16:42.602 --> 00:16:46.123
van het ontwikkelen van 
intelligente computersystemen

00:16:46.123 --> 00:16:48.859
als over het uitschakelen daarvan.

NOTE Paragraph

00:16:48.859 --> 00:16:53.229
Je kunt je ook nog vragen stellen
over het bewustzijn van groepen,

00:16:53.241 --> 00:16:55.078
van de hele planeet.

00:16:55.078 --> 00:16:58.001
Heeft Canada zijn eigen bewustzijn?

00:16:58.001 --> 00:17:01.290
Of op wat kleinere schaal,
kijk naar een coherente groep,

00:17:01.308 --> 00:17:03.571
zoals het publiek op een TED-conferentie,

00:17:03.571 --> 00:17:07.020
hebben wij op dit moment
een collectief TED-bewustzijn,

00:17:07.020 --> 00:17:08.513
een innerlijke film

00:17:08.513 --> 00:17:11.319
voor deze TED-groep als collectief,

00:17:11.319 --> 00:17:14.089
die anders is dan de innerlijke film
van ieder individu?

00:17:14.089 --> 00:17:16.243
Ik kan geen antwoord geven op die vraag,

00:17:16.253 --> 00:17:20.094
maar we zouden ze
op zijn minst moeten stellen.

NOTE Paragraph

00:17:20.098 --> 00:17:22.435
Dus ja, die panpsychische visie

00:17:22.435 --> 00:17:24.248
is een radicale,

00:17:24.248 --> 00:17:26.462
en ik weet niet of zij correct is.

00:17:26.462 --> 00:17:28.315
Feitelijk heb ik meer vertrouwen

00:17:28.315 --> 00:17:29.948
in dat eerste wilde idee,

00:17:29.948 --> 00:17:32.117
dat het bewustzijn fundamenteel is,

00:17:32.117 --> 00:17:33.920
dan in dat tweede,

00:17:33.920 --> 00:17:36.141
dat het universeel zou zijn.

00:17:36.141 --> 00:17:38.219
Ik bedoel, die visie
roept zoveel vragen op

00:17:38.219 --> 00:17:39.760
heeft zoveel open einden,

00:17:39.760 --> 00:17:42.860
zoals hoe vormen al die 
kleine stukjes bewustzijn samen

00:17:42.860 --> 00:17:47.430
het complexe bewustzijn
wat we zo goed kennen?

00:17:47.430 --> 00:17:50.540
Als we die vragen kunnen beantwoorden,
zijn we al een eind op weg

00:17:50.540 --> 00:17:53.532
naar een serieuze theorie
van het bewustzijn.

00:17:53.532 --> 00:17:56.920
Voorlopig blijft het echter
misschien wel het grootste probleem

00:17:56.920 --> 00:17:58.764
voor wetenschap en filosofie.

00:17:58.764 --> 00:18:02.209
Dat is niet zomaar opgelost.

00:18:02.209 --> 00:18:05.749
Maar ik geloof zeker dat we er
op een gegeven moment uitkomen.

00:18:05.749 --> 00:18:08.736
Het bewustzijn begrijpen
is volgens mij de sleutel

00:18:08.736 --> 00:18:11.188
zowel voor het begrijpen van ons universum

00:18:11.188 --> 00:18:13.718
als voor het begrijpen van onszelf.

00:18:13.718 --> 00:18:16.621
Misschien is er maar net
dat ene juiste wilde idee voor nodig.

NOTE Paragraph

00:18:16.621 --> 00:18:18.612
Dank je wel.

NOTE Paragraph

00:18:18.612 --> 00:18:20.300
(Applaus)