1
00:00:00,774 --> 00:00:02,515
Op dit moment

2
00:00:02,515 --> 00:00:05,989
speelt er een film in je hoofd,

3
00:00:05,989 --> 00:00:08,516
een wonderbaarlijke multi-track film

4
00:00:08,516 --> 00:00:11,840
met 3D-beelden en surround sound

5
00:00:11,840 --> 00:00:14,476
van wat je op dit moment ziet en hoort,

6
00:00:14,476 --> 00:00:16,795
en dat is nog maar het begin.

7
00:00:16,795 --> 00:00:21,978
Jouw film heeft geur en smaak en tastzin.

8
00:00:21,978 --> 00:00:24,530
Hij heeft lichaamsbewustzijn,

9
00:00:24,530 --> 00:00:28,849
met pijn, honger en orgasmes.

10
00:00:28,849 --> 00:00:30,890
Je film heeft emoties,

11
00:00:30,890 --> 00:00:34,426
boosheid en geluk.

12
00:00:34,426 --> 00:00:38,220
Hij heeft herinneringen,
zoals momenten uit je jeugd,

13
00:00:38,220 --> 00:00:40,920
die zich zo voor je afspelen.

14
00:00:40,920 --> 00:00:45,375
En dan is er dat voortdurende commentaar

15
00:00:45,375 --> 00:00:49,751
in je gedachtenstroom.

16
00:00:49,751 --> 00:00:54,824
In het middelpunt van die film sta jij,

17
00:00:54,824 --> 00:00:59,189
die je direct van dit alles bewust bent.

18
00:00:59,189 --> 00:01:04,881
Deze film is je bewustzijnsstroom,

19
00:01:04,881 --> 00:01:11,318
het onderwerp van de ervaring
van je geest en van de wereld.

20
00:01:11,326 --> 00:01:13,631
Het bewustzijn is één
van de fundamentele feiten

21
00:01:13,631 --> 00:01:15,648
van de menselijke ervaring.

22
00:01:15,648 --> 00:01:18,580
Ieder van ons heeft bewustzijn.

23
00:01:18,580 --> 00:01:21,309
We hebben allemaal onze innerlijke film,

24
00:01:21,309 --> 00:01:24,040
jij en jij en jij.

25
00:01:24,040 --> 00:01:27,760
Er is niets wat we directer ervaren.

26
00:01:27,760 --> 00:01:31,232
Tenminste, ik ervaar
mijn bewustzijn direct.

27
00:01:31,232 --> 00:01:35,230
Ik kan er niet zeker van zijn
dat jullie datzelfde hebben.

28
00:01:35,230 --> 00:01:38,658
Door het bewustzijn
is het leven de moeite waard.

29
00:01:38,658 --> 00:01:42,358
Als we ons niet bewust waren,
had niets in ons leven

30
00:01:42,358 --> 00:01:45,723
enige waarde of betekenis.

31
00:01:45,723 --> 00:01:51,059
Maar tegelijkertijd bestaat er niets
wat mysterieuzer is.

32
00:01:51,059 --> 00:01:54,432
Waarom zijn we ons bewust?

33
00:01:54,432 --> 00:01:55,973
Waarom zien we die film?

34
00:01:55,973 --> 00:01:58,226
Waarom zijn we niet gewoon robots

35
00:01:58,226 --> 00:02:00,469
die alle input verwerken

36
00:02:00,469 --> 00:02:02,486
en daarmee resultaten produceren?

37
00:02:02,486 --> 00:02:06,341
Waarom überhaupt die innerlijke film?

38
00:02:06,341 --> 00:02:10,590
Op dit moment weet niemand
het antwoord op die vragen.

39
00:02:10,596 --> 00:02:15,445
Om het bewustzijn te integreren
in de wetenschap,

40
00:02:15,445 --> 00:02:19,000
zullen we radicale ideeën nodig hebben.

41
00:02:19,000 --> 00:02:21,966
Sommige mensen zeggen dat
een wetenschap van het bewustzijn

42
00:02:21,966 --> 00:02:23,918
onmogelijk is.

43
00:02:23,918 --> 00:02:27,686
Wetenschap is per definitie objectief.

44
00:02:27,686 --> 00:02:31,111
Bewustzijn is per definitie subjectief.

45
00:02:31,111 --> 00:02:35,560
Een wetenschap van het bewustzijn
is dus onmogelijk.

46
00:02:35,560 --> 00:02:38,780
Zo werd er over gedacht
voor het grootste deel van de 20ste eeuw.

47
00:02:38,780 --> 00:02:42,598
Psychologen bestudeerden
het gedrag objectief,

48
00:02:42,598 --> 00:02:46,660
neurologen bestudeerden
de hersenen objectief ,

49
00:02:46,660 --> 00:02:50,210
en niemand had het over het bewustzijn.

50
00:02:50,210 --> 00:02:52,966
Zelfs tot 30 jaar geleden,
toen TED startte,

51
00:02:52,966 --> 00:02:55,348
gebeurde er weinig wetenschappelijk werk

52
00:02:55,348 --> 00:02:57,900
op het gebied van het bewustzijn.

53
00:02:57,900 --> 00:02:59,605
Maar een jaar of 20 geleden

54
00:02:59,605 --> 00:03:02,578
begon dat te veranderen.

55
00:03:02,578 --> 00:03:05,355
Neurologen zoals Francis Crick

56
00:03:05,355 --> 00:03:08,111
en natuurkundigen zoals Roger Penrose

57
00:03:08,111 --> 00:03:10,351
besloten toen dat het tijd was

58
00:03:10,351 --> 00:03:13,127
om het bewustzijn
wetenschappelijk te benaderen.

59
00:03:13,127 --> 00:03:15,447
Het was het begin van een ware explosie,

60
00:03:15,447 --> 00:03:18,584
wetenschappelijk werk over het bewustzijn
bloeide helemaal op.

61
00:03:19,048 --> 00:03:21,087
Er is veel belangrijk werk gedaan.

62
00:03:21,087 --> 00:03:26,995
Maar het heeft tot dusver ook
fundamentele beperkingen.

63
00:03:27,000 --> 00:03:28,658
Tot nu toe

64
00:03:28,658 --> 00:03:31,478
heeft de wetenschap van het bewustzijn

65
00:03:31,478 --> 00:03:33,973
met name gezocht naar correlaties,

66
00:03:33,973 --> 00:03:37,102
correlaties tussen bepaalde
gebieden in de hersenen

67
00:03:37,102 --> 00:03:41,120
en bepaalde bewustzijnstoestanden.

68
00:03:41,120 --> 00:03:45,110
Het prachtige werk wat 
Nancy Kanwisher zojuist presenteerde

69
00:03:45,110 --> 00:03:47,246
valt ook in die categorie.

70
00:03:47,246 --> 00:03:50,809
Nu begrijpen we bijvoorbeeld veel beter

71
00:03:50,809 --> 00:03:53,126
welke delen van de hersenen betrokken zijn

72
00:03:53,126 --> 00:03:56,497
bij het ons bewust zijn van gezichten,

73
00:03:56,497 --> 00:03:59,617
of het voelen van pijn,

74
00:03:59,617 --> 00:04:02,106
of geluk.

75
00:04:02,106 --> 00:04:04,922
Maar het blijft beperkt tot correlaties.

76
00:04:04,922 --> 00:04:08,278
Het verklaart nog niets.

77
00:04:08,278 --> 00:04:10,901
We weten dat deze gebieden in de hersenen

78
00:04:10,901 --> 00:04:14,825
zijn betrokken bij bepaalde
bewuste ervaringen,

79
00:04:14,825 --> 00:04:18,461
maar we weten niet waarom.

80
00:04:18,461 --> 00:04:20,786
Laat ik het zo zeggen:

81
00:04:20,786 --> 00:04:24,183
dit soort neurologisch onderzoek

82
00:04:24,183 --> 00:04:25,929
beantwoordt bepaalde vragen

83
00:04:25,929 --> 00:04:27,734
die we hadden over het bewustzijn,

84
00:04:27,734 --> 00:04:31,507
de vragen over wat
bepaalde hersengebieden doen

85
00:04:31,507 --> 00:04:33,616
en waar ze mee samenhangen.

86
00:04:33,616 --> 00:04:36,772
Maar dit zijn niet de lastigste vragen.

87
00:04:36,772 --> 00:04:39,213
Met alle respect voor de neurologie.

88
00:04:39,213 --> 00:04:41,834
Er bestaan op dit vlak
geen echt eenvoudige problemen.

89
00:04:41,834 --> 00:04:46,425
Maar het richt zich niet echt

90
00:04:46,425 --> 00:04:48,355
op de kern van dit mysterie:

91
00:04:48,355 --> 00:04:52,575
waarom zou al die hersenactiviteit

92
00:04:52,575 --> 00:04:55,500
überhaupt gepaard moeten gaan
met bewustzijn?

93
00:04:55,500 --> 00:04:58,706
Waarom hebben we die innerlijke film?

94
00:04:58,706 --> 00:05:01,960
Op dit moment hebben we
daar nog niet echt een idee van.

95
00:05:01,960 --> 00:05:03,993
Je kunt wel zeggen,

96
00:05:03,993 --> 00:05:07,548
geef de neurologie nog een paar jaar.

97
00:05:07,548 --> 00:05:11,328
Dan blijkt het gewoon
een opkomend verschijnsel

98
00:05:11,328 --> 00:05:16,210
zoals files en tornado's

99
00:05:16,210 --> 00:05:18,944
en het leven, en dan weten we het.

100
00:05:18,944 --> 00:05:20,902
De klassieke gevallen van emergentie

101
00:05:20,902 --> 00:05:24,280
betreffen allemaal gedrag,

102
00:05:24,280 --> 00:05:26,627
hoe een file zich gedraagt,

103
00:05:26,627 --> 00:05:28,123
hoe een tornado functioneert,

104
00:05:28,123 --> 00:05:30,316
hoe een levend wezen zich vermenigvuldigt,

105
00:05:30,316 --> 00:05:33,905
hoe het zich aanpast,
hoe de stofwisseling werkt,

106
00:05:33,905 --> 00:05:36,188
allemaal vragen over
objectief functioneren.

107
00:05:36,188 --> 00:05:39,010
Dat kun je ook toepassen
op de menselijke hersenen

108
00:05:39,010 --> 00:05:40,519
door bepaald gedrag en functies

109
00:05:40,519 --> 00:05:42,692
van dat menselijk brein te verklaren

110
00:05:42,692 --> 00:05:44,091
als opkomende verschijnselen:

111
00:05:44,091 --> 00:05:48,349
hoe we lopen, hoe we praten,
hoe we schaken,

112
00:05:48,349 --> 00:05:50,239
al die vragen over het gedrag.

113
00:05:50,239 --> 00:05:52,366
Maar als het gaat om het bewustzijn

114
00:05:52,366 --> 00:05:54,255
dan zijn de vragen over het gedrag

115
00:05:54,255 --> 00:05:57,180
nog de meest eenvoudige.

116
00:05:57,180 --> 00:05:58,777
Veel moeilijker te verklaren

117
00:05:58,777 --> 00:06:02,964
is waarom al dat gedrag

118
00:06:02,964 --> 00:06:05,810
gepaard moet gaan
met subjectieve ervaring?

119
00:06:05,815 --> 00:06:09,411
En hier heeft het standaard
paradigma van emergentie,

120
00:06:09,411 --> 00:06:12,358
ja, hebben zelfs de standaard
paradigma's van de neurologie,

121
00:06:12,358 --> 00:06:16,801
tot nu toe weinig antwoorden.

122
00:06:16,801 --> 00:06:20,446
Ik zie mezelf als een
materialistisch wetenschapper.

123
00:06:20,446 --> 00:06:24,473
Ik zoek een theorie van het bewustzijn

124
00:06:24,473 --> 00:06:26,802
die werkt,

125
00:06:26,802 --> 00:06:30,649
en lange tijd brak ik mij het hoofd

126
00:06:30,650 --> 00:06:32,787
op zoek naar een werkbare 
theorie over het bewustzijn

127
00:06:32,787 --> 00:06:35,873
in zuiver fysieke termen.

128
00:06:35,873 --> 00:06:37,613
Maar ik ben tot de conclusie gekomen

129
00:06:37,613 --> 00:06:41,798
dat dat logisch gezien gewoon niet kan.

130
00:06:41,798 --> 00:06:43,733
Het is een lang verhaal,

131
00:06:43,733 --> 00:06:46,450
maar de essentie is
dat het enige dat je mag verwachten

132
00:06:46,450 --> 00:06:48,790
op basis van puur
reductionistische verklaringen

133
00:06:48,790 --> 00:06:51,434
in fysieke termen,
in termen van hersenfuncties,

134
00:06:51,434 --> 00:06:53,669
is inzicht in het functioneren
van een systeem

135
00:06:53,669 --> 00:06:55,675
zijn structuur, zijn dynamiek

136
00:06:55,675 --> 00:06:57,667
en hoe het zich gedraagt.

137
00:06:57,667 --> 00:07:00,107
Daarmee los je de eenvoudige kwesties op:

138
00:07:00,107 --> 00:07:02,283
hoe we ons gedragen, hoe we functioneren.

139
00:07:02,283 --> 00:07:05,698
Maar subjectieve ervaring op zich —

140
00:07:05,698 --> 00:07:09,259
waarom lijkt het alsof ik
deze ervaring van binnenuit heb? —

141
00:07:09,259 --> 00:07:11,334
dat is iets fundamenteel nieuws,

142
00:07:11,334 --> 00:07:15,227
en die vraag blijft onbeantwoord.

143
00:07:15,227 --> 00:07:20,640
Dus zo komen we in een impasse.

144
00:07:20,640 --> 00:07:23,855
We hebben onze grote verklaringsketen,

145
00:07:23,855 --> 00:07:27,455
daar zijn we zo aan gewend,
de natuurkunde verklaart de scheikunde,

146
00:07:27,455 --> 00:07:30,695
de scheikunde verklaart de biologie

147
00:07:30,695 --> 00:07:34,542
en de biologie verklaart
een deel van de psychologie.

148
00:07:34,542 --> 00:07:36,000
Maar het bewustzijn

149
00:07:36,000 --> 00:07:38,771
lijkt niet in dit plaatje te passen.

150
00:07:38,771 --> 00:07:40,661
Het staat buiten kijf

151
00:07:40,661 --> 00:07:42,630
dat we ons bewust zijn.

152
00:07:42,630 --> 00:07:44,896
Maar hoe plaatsen we het

153
00:07:44,896 --> 00:07:47,894
in de wetenschappelijk beeld
van de werkelijkheid?

154
00:07:47,894 --> 00:07:50,401
Dus het bewustzijn is op dit moment

155
00:07:50,401 --> 00:07:52,304
een soort anomalie,

156
00:07:52,304 --> 00:07:54,340
een die we zullen moeten integreren

157
00:07:54,340 --> 00:07:58,240
in onze kijk op de werkelijkheid,
maar voorlopig zien we nog niet hoe.

158
00:07:58,240 --> 00:08:00,168
Voor een dergelijke anomalie

159
00:08:00,168 --> 00:08:03,407
zijn wellicht radicale ideeën nodig.

160
00:08:03,407 --> 00:08:06,412
Ik denk dat we er misschien wel 
een paar nodig hebben

161
00:08:06,412 --> 00:08:08,852
die in eerste instantie heel gek lijken

162
00:08:08,852 --> 00:08:11,788
voordat we het bewustzijn

163
00:08:11,788 --> 00:08:13,880
wetenschappelijk kunnen onderbouwen.

164
00:08:13,880 --> 00:08:15,479
Er zijn wel een paar kandidaten

165
00:08:15,479 --> 00:08:17,975
voor dat soort wilde ideeën.

166
00:08:17,975 --> 00:08:22,317
Een ervan is van mijn vriend
Dan Dennett, ook hier aanwezig.

167
00:08:22,317 --> 00:08:24,714
Volgens hem is er niet echt een probleem

168
00:08:24,714 --> 00:08:26,457
met het bewustzijn.

169
00:08:26,457 --> 00:08:29,820
Het hele idee van die innerlijke film

170
00:08:29,820 --> 00:08:34,322
zou een soort illusie of verwarring zijn.

171
00:08:34,322 --> 00:08:37,400
Feitelijk zouden we alleen maar
de objectieve functies,

172
00:08:37,400 --> 00:08:41,357
de hersenactiviteit hoeven te verklaren

173
00:08:41,362 --> 00:08:43,837
en daarmee zouden we klaar zijn.

174
00:08:43,837 --> 00:08:46,446
En ik juich zijn gedachten toe!

175
00:08:46,446 --> 00:08:48,460
Het zijn dergelijke ideeën

176
00:08:48,460 --> 00:08:50,384
die we zullen moeten onderzoeken

177
00:08:50,384 --> 00:08:52,723
als we een puur reductionistisch,

178
00:08:52,723 --> 00:08:56,273
op hersenactiviteit gebaseerde
theorie van het bewustzijn willen.

179
00:08:56,273 --> 00:08:58,344
Voor mij en velen met mij echter,

180
00:08:58,344 --> 00:09:00,171
staat dat een beetje te dicht

181
00:09:00,171 --> 00:09:03,692
bij het eenvoudigweg
ontkennen van het bewustzijn.

182
00:09:03,695 --> 00:09:06,763
Ik denk dus in een andere richting.

183
00:09:06,763 --> 00:09:07,949
In de tijd die mij rest

184
00:09:07,949 --> 00:09:10,948
wil ik twee wilde ideeën doornemen

185
00:09:10,948 --> 00:09:14,665
waarvan ik denk dat ze potentieel hebben.

186
00:09:14,665 --> 00:09:16,285
Het eerste wilde idee is

187
00:09:16,285 --> 00:09:20,910
dat het bewustzijn
een fundamentele waarde zou zijn.

188
00:09:20,910 --> 00:09:23,751
Natuurkundigen nemen
sommige aspecten in het universum

189
00:09:23,751 --> 00:09:25,911
soms aan als fundamentele bouwstenen:

190
00:09:25,911 --> 00:09:29,660
ruimte, tijd en massa.

191
00:09:29,660 --> 00:09:33,270
Die zouden onderworpen zijn aan
een aantal fundamentele wetten,

192
00:09:33,270 --> 00:09:37,160
zoals de zwaartekracht
of quantummechanica.

193
00:09:37,160 --> 00:09:39,470
Die fundamentele eigenschappen en wetten

194
00:09:39,470 --> 00:09:42,687
worden dan niet verder verklaard
in simpeler termen.

195
00:09:42,687 --> 00:09:45,427
Ze worden juist verondersteld
oorspronkelijk te zijn

196
00:09:45,427 --> 00:09:48,806
en van daaruit bouw je
de werkelijkheid verder op.

197
00:09:48,806 --> 00:09:53,905
Soms is er een toevoeging
aan die lijst bouwstenen.

198
00:09:53,905 --> 00:09:56,362
In de 19e eeuw ontdekte Maxwell

199
00:09:56,362 --> 00:09:59,090
dat je elektro-magnetische verschijnselen

200
00:09:59,090 --> 00:10:01,881
niet kunt verklaren in termen van
de bestaande bouwstenen —

201
00:10:01,881 --> 00:10:04,950
ruimte, tijd, massa,
de wetten van Newton —

202
00:10:04,950 --> 00:10:07,521
dus postuleerde hij fundamentele wetten

203
00:10:07,521 --> 00:10:09,335
voor het elektro-magnetisme

204
00:10:09,335 --> 00:10:11,746
en hij postuleerde elektrische lading

205
00:10:11,746 --> 00:10:13,514
als een fundamenteel element

206
00:10:13,514 --> 00:10:16,473
dat zich aan die wetten onderwerpt.

207
00:10:16,473 --> 00:10:19,756
Ik denk dat we met het bewustzijn

208
00:10:19,756 --> 00:10:21,366
ook op dat punt staan.

209
00:10:21,366 --> 00:10:23,851
Als je het bewustzijn niet kunt verklaren

210
00:10:23,851 --> 00:10:26,269
in termen van de bestaande bouwstenen —

211
00:10:26,269 --> 00:10:28,940
tijd, ruimte, massa, lading —

212
00:10:28,940 --> 00:10:32,370
dan moet je die lijst
logischerwijs aanvullen.

213
00:10:32,370 --> 00:10:34,846
Het ligt dan voor de hand het bewustzijn

214
00:10:34,846 --> 00:10:38,102
ook als bouwsteen te veronderstellen,

215
00:10:38,102 --> 00:10:41,134
een fundamentele bouwsteen van de natuur.

216
00:10:41,134 --> 00:10:44,192
Het is niet zo dat je er dan geen
onderzoek meer naar kunt doen.

217
00:10:44,192 --> 00:10:47,700
Het tegendeel is waar.

218
00:10:47,700 --> 00:10:49,604
We zullen dan moeten bestuderen

219
00:10:49,604 --> 00:10:52,557
welke fundamentele wetten
over dat bewustzijn regeren,

220
00:10:52,557 --> 00:10:54,937
de wetten die het bewustzijn verbinden

221
00:10:54,937 --> 00:10:57,738
met de andere bouwstenen:
ruimte, tijd, massa,

222
00:10:57,738 --> 00:11:00,674
fysieke processen.

223
00:11:00,674 --> 00:11:02,856
Natuurkundigen zeggen soms

224
00:11:02,856 --> 00:11:05,736
dat we de fundamentele wetten
zo simpel willen hebben

225
00:11:05,736 --> 00:11:09,538
dat we ze op een T-shirt kunnen afdrukken.

226
00:11:09,538 --> 00:11:13,119
Ik denk dat we ongeveer op dat punt staan
als het gaat om het bewustzijn.

227
00:11:13,127 --> 00:11:15,877
We willen fundamentele wetten, zo simpel

228
00:11:15,877 --> 00:11:17,964
dat we ze op een T-shirt kunnen printen.

229
00:11:17,964 --> 00:11:19,539
We kennen die wetten nu nog niet,

230
00:11:19,539 --> 00:11:23,566
maar daar moeten we naar op zoek.

231
00:11:23,566 --> 00:11:25,983
Het tweede wilde idee

232
00:11:25,983 --> 00:11:29,461
is dat het bewustzijn universeel zou zijn.

233
00:11:29,461 --> 00:11:32,522
Ieder systeem zou een bepaald niveau

234
00:11:32,522 --> 00:11:36,247
van bewustzijn hebben.

235
00:11:36,247 --> 00:11:39,208
Dit wordt soms panpsychisme genoemd:

236
00:11:39,208 --> 00:11:42,210
'pan' staat voor alles,
'psych' voor psyche,

237
00:11:42,210 --> 00:11:43,981
ieder systeem heeft bewustzijn,

238
00:11:43,981 --> 00:11:48,228
niet alleen mensen, honden,
muizen en vliegen

239
00:11:48,228 --> 00:11:50,805
maar zelfs de microbes van Rob Knight,

240
00:11:50,805 --> 00:11:52,992
en elementaire deeltjes.

241
00:11:52,992 --> 00:11:55,705
Zelfs een foton heeft
een bepaald niveau van bewustzijn.

242
00:11:55,705 --> 00:11:59,484
Het idee is niet 
dat fotons intelligent zijn

243
00:11:59,484 --> 00:12:00,561
of kunnen denken.

244
00:12:00,561 --> 00:12:01,991
Het is niet zo dat een foton

245
00:12:01,991 --> 00:12:03,436
zich ongerust maakt

246
00:12:03,436 --> 00:12:06,868
omdat hij denkt: "Oh, ik vlieg maar rond
met de snelheid van het licht,

247
00:12:06,868 --> 00:12:09,720
hoe kan ik ooit de rozen ruiken?"

248
00:12:09,720 --> 00:12:11,864
Zo is het niet.

249
00:12:11,864 --> 00:12:14,912
De gedachte is dat fotons misschien toch

250
00:12:14,912 --> 00:12:17,535
een ruwe vorm van
een subjectief gevoel hebben,

251
00:12:17,535 --> 00:12:21,687
een soort primitieve voorloper
van het bewustzijn.

252
00:12:21,687 --> 00:12:24,541
Dit gaat je misschien wel erg ver.

253
00:12:24,541 --> 00:12:27,324
Ik bedoel, hoe komt iemand
op zo'n idioot idee?

254
00:12:27,324 --> 00:12:30,884
Eén reden om dit te denken komt
van dat eerste wilde idee,

255
00:12:30,884 --> 00:12:33,030
dat het bewustzijn fundamenteel zou zijn.

256
00:12:33,030 --> 00:12:37,405
Als het fundamenteel is,
zoals ruimte, tijd en massa,

257
00:12:37,405 --> 00:12:40,070
ligt het voor de hand
dat het ook universeel zou zijn,

258
00:12:40,070 --> 00:12:41,970
precies zoals ruimte, tijd en massa.

259
00:12:41,970 --> 00:12:43,919
Ik wil wel opmerken dat het idee

260
00:12:43,919 --> 00:12:45,943
misschien tegen ons gevoel ingaat,

261
00:12:45,943 --> 00:12:48,687
maar dat dat veel minder het geval is

262
00:12:48,687 --> 00:12:50,418
bij mensen in andere culturen,

263
00:12:50,418 --> 00:12:51,938
waar de menselijke geest

264
00:12:51,938 --> 00:12:55,010
meer gezien wordt
als zijnde een met de natuur.

265
00:12:55,010 --> 00:12:58,744
Een diepere drijfveer stamt uit het idee

266
00:12:58,744 --> 00:13:00,753
dat misschien de krachtigste manier

267
00:13:00,753 --> 00:13:02,597
om fundamentele wetten te vinden

268
00:13:02,597 --> 00:13:04,967
die het bewustzijn relateren
aan fysieke processen

269
00:13:04,967 --> 00:13:08,062
is om het bewustzijn
te koppelen aan informatie.

270
00:13:08,062 --> 00:13:11,123
Overal waar informatie 
wordt verwerkt is bewustzijn.

271
00:13:11,138 --> 00:13:13,678
Complexe informatieverwerking,
zoals bij mensen,

272
00:13:13,688 --> 00:13:15,220
complex bewustzijn.

273
00:13:15,220 --> 00:13:17,349
Simpele informatieverwerking,

274
00:13:17,349 --> 00:13:19,307
simpel bewustzijn.

275
00:13:19,307 --> 00:13:21,638
Een opwindende ontwikkeling
van de laatste jaren

276
00:13:21,638 --> 00:13:24,903
is dat een neuroloog, Giulio Tononi,

277
00:13:24,903 --> 00:13:28,216
een dergelijke theorie
rigoureus heeft ontwikkeld

278
00:13:28,221 --> 00:13:30,070
met een wiskundige theorie.

279
00:13:30,070 --> 00:13:31,587
Hij heeft een wiskundige maat

280
00:13:31,587 --> 00:13:33,317
van informatie-integratie

281
00:13:33,317 --> 00:13:35,236
die hij 'phi' noemt,

282
00:13:35,236 --> 00:13:36,843
die meet hoeveel informatie

283
00:13:36,843 --> 00:13:38,463
in een systeem geïntegreerd is.

284
00:13:38,463 --> 00:13:40,832
Hij veronderstelt dat 'phi'
rechtevenredig is

285
00:13:40,832 --> 00:13:42,270
met bewustzijn.

286
00:13:42,270 --> 00:13:43,591
Dus in een menselijk brein,

287
00:13:43,591 --> 00:13:46,110
een enorme hoeveelheid
geïntegreerde informatie,

288
00:13:46,110 --> 00:13:48,144
hoge mate van phi,

289
00:13:48,144 --> 00:13:49,693
heel veel bewustzijn.

290
00:13:49,693 --> 00:13:53,386
In een muis, middelmatige hoeveelheid
geïntegreerde informatie,

291
00:13:53,386 --> 00:13:54,405
nog relatief veel,

292
00:13:54,405 --> 00:13:56,430
behoorlijke mate van bewustzijn.

293
00:13:56,430 --> 00:13:58,695
Maar ga je naar wormen,

294
00:13:58,695 --> 00:14:02,172
microben, deeltjes,

295
00:14:02,172 --> 00:14:03,706
dan daalt de mate van phi.

296
00:14:03,706 --> 00:14:06,139
De mate van informatie-integratie daalt,

297
00:14:06,139 --> 00:14:07,587
maar niet naar nul.

298
00:14:07,587 --> 00:14:09,526
In Tononi's theorie

299
00:14:09,526 --> 00:14:11,733
zal er altijd toch enige mate

300
00:14:11,733 --> 00:14:13,562
van bewustzijn zijn.

301
00:14:13,562 --> 00:14:17,041
Feitelijk stelt hij een fundamentele wet
voor het bewustzijn voor:

302
00:14:17,041 --> 00:14:19,485
hoge phi, veel bewustzijn.

303
00:14:19,485 --> 00:14:22,107
Nu weet ik niet
of deze theorie correct is,

304
00:14:22,107 --> 00:14:25,318
maar het is misschien wel
de leidende theorie op dit moment,

305
00:14:25,318 --> 00:14:26,704
op dit gebied,

306
00:14:26,704 --> 00:14:28,935
en ze wordt gebruikt om een breed scala

307
00:14:28,935 --> 00:14:31,322
aan wetenschappelijke data te integreren.

308
00:14:31,322 --> 00:14:33,565
De theorie heeft het bijkomend voordeel

309
00:14:33,565 --> 00:14:37,060
dat je haar op de voorkant
van een T-shirt kunt afdrukken.

310
00:14:37,060 --> 00:14:39,325
Een verdere motivatie is

311
00:14:39,325 --> 00:14:41,336
dat panpsychisme ons misschien kan helpen

312
00:14:41,336 --> 00:14:44,950
het bewustzijn te integreren
in de fysieke werkelijkheid.

313
00:14:44,950 --> 00:14:48,127
Natuurkundigen en filosofen
hebben vaak opgemerkt

314
00:14:48,127 --> 00:14:50,568
dat fysica merkwaardig abstract is.

315
00:14:50,568 --> 00:14:52,716
Het beschrijft de structuur
van de realiteit

316
00:14:52,716 --> 00:14:54,800
met een hoop vergelijkingen,

317
00:14:54,800 --> 00:14:57,164
maar het vertelt ons niets

318
00:14:57,164 --> 00:14:59,392
over de realiteit die daar onder ligt.

319
00:14:59,392 --> 00:15:01,289
Of zoals Stephen Hawking het zegt:

320
00:15:01,289 --> 00:15:05,343
wat brengt het vuur in die vergelijkingen?

321
00:15:05,343 --> 00:15:07,961
In de panpsychistische visie

322
00:15:07,961 --> 00:15:10,600
kun je de vergelijkingen van de fysica

323
00:15:10,600 --> 00:15:13,834
lezen als de beschrijving
van de bewustzijnsstroom.

324
00:15:13,838 --> 00:15:15,876
Dat is wat de fysica uiteindelijk doet,

325
00:15:15,876 --> 00:15:18,205
het beschrijft de bewustzijnsstroom.

326
00:15:18,205 --> 00:15:19,858
Zo gezien, brengt het bewustzijn

327
00:15:19,858 --> 00:15:23,904
het vuur in die vergelijkingen.

328
00:15:23,904 --> 00:15:25,764
Zo gezien, bungelt het bewustzijn niet

329
00:15:25,764 --> 00:15:27,440
buiten de fysieke wereld

330
00:15:27,440 --> 00:15:28,858
als een soort extraatje.

331
00:15:28,858 --> 00:15:32,314
Het is juist het middelpunt.

332
00:15:32,314 --> 00:15:36,158
Ik denk dat deze panpsychistische visie
het potentieel heeft

333
00:15:36,158 --> 00:15:39,984
om onze relatie
met de natuur om te vormen,

334
00:15:39,984 --> 00:15:42,219
en het zou wel eens serieuze sociale

335
00:15:42,219 --> 00:15:45,912
en ethische consequenties kunnen hebben.

336
00:15:45,912 --> 00:15:48,071
Sommige zullen tegen onze intuïtie ingaan.

337
00:15:48,071 --> 00:15:51,142
Ik dacht altijd
dat ik beter niets kon eten

338
00:15:51,142 --> 00:15:53,604
wat bewustzijn had,

339
00:15:53,604 --> 00:15:56,208
en dat ik dus vegetariër moest zijn.

340
00:15:56,208 --> 00:15:58,775
Nou, als je dat als panpsychist doet,

341
00:15:58,775 --> 00:16:01,505
dan zul je dus een hoop honger hebben.

342
00:16:01,505 --> 00:16:02,793
Dus als je erover nadenkt,

343
00:16:02,793 --> 00:16:05,330
zou dit je zienswijze
wel eens kunnen veranderen,

344
00:16:05,330 --> 00:16:08,473
als het gaat om wat ethisch
en moreel verantwoord is,

345
00:16:08,477 --> 00:16:11,554
niet zozeer het feit of iets bewust is

346
00:16:11,554 --> 00:16:15,510
maar de mate en complexiteit
van dat bewustzijn.

347
00:16:15,510 --> 00:16:17,448
En hoe zit het dan met het bewustzijn

348
00:16:17,448 --> 00:16:20,498
in andere systemen, zoals computers?

349
00:16:20,498 --> 00:16:22,287
Zoals de kunstmatige intelligentie

350
00:16:22,287 --> 00:16:25,729
in de film 'Her', Samantha?

351
00:16:25,729 --> 00:16:27,129
Is dat systeem bewust?

352
00:16:27,129 --> 00:16:29,740
Het panpsychisme
zou vaststellen

353
00:16:29,740 --> 00:16:34,631
dat er sprake is van complexe 
informatieverwerking en -integratie,

354
00:16:34,632 --> 00:16:37,299
dus haar antwoord zou 
waarschijnlijk 'ja' zijn.

355
00:16:37,299 --> 00:16:40,237
Als dat zo is, dan werpt dat
serieuze ethische vragen op

356
00:16:40,237 --> 00:16:42,602
over zowel de ethiek

357
00:16:42,602 --> 00:16:46,123
van het ontwikkelen van 
intelligente computersystemen

358
00:16:46,123 --> 00:16:48,859
als over het uitschakelen daarvan.

359
00:16:48,859 --> 00:16:53,229
Je kunt je ook nog vragen stellen
over het bewustzijn van groepen,

360
00:16:53,241 --> 00:16:55,078
van de hele planeet.

361
00:16:55,078 --> 00:16:58,001
Heeft Canada zijn eigen bewustzijn?

362
00:16:58,001 --> 00:17:01,290
Of op wat kleinere schaal,
kijk naar een coherente groep,

363
00:17:01,308 --> 00:17:03,571
zoals het publiek op een TED-conferentie,

364
00:17:03,571 --> 00:17:07,020
hebben wij op dit moment
een collectief TED-bewustzijn,

365
00:17:07,020 --> 00:17:08,513
een innerlijke film

366
00:17:08,513 --> 00:17:11,319
voor deze TED-groep als collectief,

367
00:17:11,319 --> 00:17:14,089
die anders is dan de innerlijke film
van ieder individu?

368
00:17:14,089 --> 00:17:16,243
Ik kan geen antwoord geven op die vraag,

369
00:17:16,253 --> 00:17:20,094
maar we zouden ze
op zijn minst moeten stellen.

370
00:17:20,098 --> 00:17:22,435
Dus ja, die panpsychische visie

371
00:17:22,435 --> 00:17:24,248
is een radicale,

372
00:17:24,248 --> 00:17:26,462
en ik weet niet of zij correct is.

373
00:17:26,462 --> 00:17:28,315
Feitelijk heb ik meer vertrouwen

374
00:17:28,315 --> 00:17:29,948
in dat eerste wilde idee,

375
00:17:29,948 --> 00:17:32,117
dat het bewustzijn fundamenteel is,

376
00:17:32,117 --> 00:17:33,920
dan in dat tweede,

377
00:17:33,920 --> 00:17:36,141
dat het universeel zou zijn.

378
00:17:36,141 --> 00:17:38,219
Ik bedoel, die visie
roept zoveel vragen op

379
00:17:38,219 --> 00:17:39,760
heeft zoveel open einden,

380
00:17:39,760 --> 00:17:42,860
zoals hoe vormen al die 
kleine stukjes bewustzijn samen

381
00:17:42,860 --> 00:17:47,430
het complexe bewustzijn
wat we zo goed kennen?

382
00:17:47,430 --> 00:17:50,540
Als we die vragen kunnen beantwoorden,
zijn we al een eind op weg

383
00:17:50,540 --> 00:17:53,532
naar een serieuze theorie
van het bewustzijn.

384
00:17:53,532 --> 00:17:56,920
Voorlopig blijft het echter
misschien wel het grootste probleem

385
00:17:56,920 --> 00:17:58,764
voor wetenschap en filosofie.

386
00:17:58,764 --> 00:18:02,209
Dat is niet zomaar opgelost.

387
00:18:02,209 --> 00:18:05,749
Maar ik geloof zeker dat we er
op een gegeven moment uitkomen.

388
00:18:05,749 --> 00:18:08,736
Het bewustzijn begrijpen
is volgens mij de sleutel

389
00:18:08,736 --> 00:18:11,188
zowel voor het begrijpen van ons universum

390
00:18:11,188 --> 00:18:13,718
als voor het begrijpen van onszelf.

391
00:18:13,718 --> 00:18:16,621
Misschien is er maar net
dat ene juiste wilde idee voor nodig.

392
00:18:16,621 --> 00:18:18,612
Dank je wel.

393
00:18:18,612 --> 00:18:20,300
(Applaus)