0:00:00.774,0:00:02.515
Op dit moment

0:00:02.515,0:00:05.989
speelt er een film in je hoofd,

0:00:05.989,0:00:08.516
een wonderbaarlijke multi-track film

0:00:08.516,0:00:11.840
met 3D-beelden en surround sound

0:00:11.840,0:00:14.476
van wat je op dit moment ziet en hoort,

0:00:14.476,0:00:16.795
en dat is nog maar het begin.

0:00:16.795,0:00:21.978
Jouw film heeft geur en smaak en tastzin.

0:00:21.978,0:00:24.530
Hij heeft lichaamsbewustzijn,

0:00:24.530,0:00:28.849
met pijn, honger en orgasmes.

0:00:28.849,0:00:30.890
Je film heeft emoties,

0:00:30.890,0:00:34.426
boosheid en geluk.

0:00:34.426,0:00:38.220
Hij heeft herinneringen,[br]zoals momenten uit je jeugd,

0:00:38.220,0:00:40.920
die zich zo voor je afspelen.

0:00:40.920,0:00:45.375
En dan is er dat voortdurende commentaar

0:00:45.375,0:00:49.751
in je gedachtenstroom.

0:00:49.751,0:00:54.824
In het middelpunt van die film sta jij,

0:00:54.824,0:00:59.189
die je direct van dit alles bewust bent.

0:00:59.189,0:01:04.881
Deze film is je bewustzijnsstroom,

0:01:04.881,0:01:11.318
het onderwerp van de ervaring[br]van je geest en van de wereld.

0:01:11.326,0:01:13.631
Het bewustzijn is één[br]van de fundamentele feiten

0:01:13.631,0:01:15.648
van de menselijke ervaring.

0:01:15.648,0:01:18.580
Ieder van ons heeft bewustzijn.

0:01:18.580,0:01:21.309
We hebben allemaal onze innerlijke film,

0:01:21.309,0:01:24.040
jij en jij en jij.

0:01:24.040,0:01:27.760
Er is niets wat we directer ervaren.

0:01:27.760,0:01:31.232
Tenminste, ik ervaar[br]mijn bewustzijn direct.

0:01:31.232,0:01:35.230
Ik kan er niet zeker van zijn[br]dat jullie datzelfde hebben.

0:01:35.230,0:01:38.658
Door het bewustzijn[br]is het leven de moeite waard.

0:01:38.658,0:01:42.358
Als we ons niet bewust waren,[br]had niets in ons leven

0:01:42.358,0:01:45.723
enige waarde of betekenis.

0:01:45.723,0:01:51.059
Maar tegelijkertijd bestaat er niets[br]wat mysterieuzer is.

0:01:51.059,0:01:54.432
Waarom zijn we ons bewust?

0:01:54.432,0:01:55.973
Waarom zien we die film?

0:01:55.973,0:01:58.226
Waarom zijn we niet gewoon robots

0:01:58.226,0:02:00.469
die alle input verwerken

0:02:00.469,0:02:02.486
en daarmee resultaten produceren?

0:02:02.486,0:02:06.341
Waarom überhaupt die innerlijke film?

0:02:06.341,0:02:10.590
Op dit moment weet niemand[br]het antwoord op die vragen.

0:02:10.596,0:02:15.445
Om het bewustzijn te integreren[br]in de wetenschap,

0:02:15.445,0:02:19.000
zullen we radicale ideeën nodig hebben.

0:02:19.000,0:02:21.966
Sommige mensen zeggen dat[br]een wetenschap van het bewustzijn

0:02:21.966,0:02:23.918
onmogelijk is.

0:02:23.918,0:02:27.686
Wetenschap is per definitie objectief.

0:02:27.686,0:02:31.111
Bewustzijn is per definitie subjectief.

0:02:31.111,0:02:35.560
Een wetenschap van het bewustzijn[br]is dus onmogelijk.

0:02:35.560,0:02:38.780
Zo werd er over gedacht[br]voor het grootste deel van de 20ste eeuw.

0:02:38.780,0:02:42.598
Psychologen bestudeerden[br]het gedrag objectief,

0:02:42.598,0:02:46.660
neurologen bestudeerden[br]de hersenen objectief ,

0:02:46.660,0:02:50.210
en niemand had het over het bewustzijn.

0:02:50.210,0:02:52.966
Zelfs tot 30 jaar geleden,[br]toen TED startte,

0:02:52.966,0:02:55.348
gebeurde er weinig wetenschappelijk werk

0:02:55.348,0:02:57.900
op het gebied van het bewustzijn.

0:02:57.900,0:02:59.605
Maar een jaar of 20 geleden

0:02:59.605,0:03:02.578
begon dat te veranderen.

0:03:02.578,0:03:05.355
Neurologen zoals Francis Crick

0:03:05.355,0:03:08.111
en natuurkundigen zoals Roger Penrose

0:03:08.111,0:03:10.351
besloten toen dat het tijd was

0:03:10.351,0:03:13.127
om het bewustzijn[br]wetenschappelijk te benaderen.

0:03:13.127,0:03:15.447
Het was het begin van een ware explosie,

0:03:15.447,0:03:18.584
wetenschappelijk werk over het bewustzijn[br]bloeide helemaal op.

0:03:19.048,0:03:21.087
Er is veel belangrijk werk gedaan.

0:03:21.087,0:03:26.995
Maar het heeft tot dusver ook[br]fundamentele beperkingen.

0:03:27.000,0:03:28.658
Tot nu toe

0:03:28.658,0:03:31.478
heeft de wetenschap van het bewustzijn

0:03:31.478,0:03:33.973
met name gezocht naar correlaties,

0:03:33.973,0:03:37.102
correlaties tussen bepaalde[br]gebieden in de hersenen

0:03:37.102,0:03:41.120
en bepaalde bewustzijnstoestanden.

0:03:41.120,0:03:45.110
Het prachtige werk wat [br]Nancy Kanwisher zojuist presenteerde

0:03:45.110,0:03:47.246
valt ook in die categorie.

0:03:47.246,0:03:50.809
Nu begrijpen we bijvoorbeeld veel beter

0:03:50.809,0:03:53.126
welke delen van de hersenen betrokken zijn

0:03:53.126,0:03:56.497
bij het ons bewust zijn van gezichten,

0:03:56.497,0:03:59.617
of het voelen van pijn,

0:03:59.617,0:04:02.106
of geluk.

0:04:02.106,0:04:04.922
Maar het blijft beperkt tot correlaties.

0:04:04.922,0:04:08.278
Het verklaart nog niets.

0:04:08.278,0:04:10.901
We weten dat deze gebieden in de hersenen

0:04:10.901,0:04:14.825
zijn betrokken bij bepaalde[br]bewuste ervaringen,

0:04:14.825,0:04:18.461
maar we weten niet waarom.

0:04:18.461,0:04:20.786
Laat ik het zo zeggen:

0:04:20.786,0:04:24.183
dit soort neurologisch onderzoek

0:04:24.183,0:04:25.929
beantwoordt bepaalde vragen

0:04:25.929,0:04:27.734
die we hadden over het bewustzijn,

0:04:27.734,0:04:31.507
de vragen over wat[br]bepaalde hersengebieden doen

0:04:31.507,0:04:33.616
en waar ze mee samenhangen.

0:04:33.616,0:04:36.772
Maar dit zijn niet de lastigste vragen.

0:04:36.772,0:04:39.213
Met alle respect voor de neurologie.

0:04:39.213,0:04:41.834
Er bestaan op dit vlak[br]geen echt eenvoudige problemen.

0:04:41.834,0:04:46.425
Maar het richt zich niet echt

0:04:46.425,0:04:48.355
op de kern van dit mysterie:

0:04:48.355,0:04:52.575
waarom zou al die hersenactiviteit

0:04:52.575,0:04:55.500
überhaupt gepaard moeten gaan[br]met bewustzijn?

0:04:55.500,0:04:58.706
Waarom hebben we die innerlijke film?

0:04:58.706,0:05:01.960
Op dit moment hebben we[br]daar nog niet echt een idee van.

0:05:01.960,0:05:03.993
Je kunt wel zeggen,

0:05:03.993,0:05:07.548
geef de neurologie nog een paar jaar.

0:05:07.548,0:05:11.328
Dan blijkt het gewoon[br]een opkomend verschijnsel

0:05:11.328,0:05:16.210
zoals files en tornado's

0:05:16.210,0:05:18.944
en het leven, en dan weten we het.

0:05:18.944,0:05:20.902
De klassieke gevallen van emergentie

0:05:20.902,0:05:24.280
betreffen allemaal gedrag,

0:05:24.280,0:05:26.627
hoe een file zich gedraagt,

0:05:26.627,0:05:28.123
hoe een tornado functioneert,

0:05:28.123,0:05:30.316
hoe een levend wezen zich vermenigvuldigt,

0:05:30.316,0:05:33.905
hoe het zich aanpast,[br]hoe de stofwisseling werkt,

0:05:33.905,0:05:36.188
allemaal vragen over[br]objectief functioneren.

0:05:36.188,0:05:39.010
Dat kun je ook toepassen[br]op de menselijke hersenen

0:05:39.010,0:05:40.519
door bepaald gedrag en functies

0:05:40.519,0:05:42.692
van dat menselijk brein te verklaren

0:05:42.692,0:05:44.091
als opkomende verschijnselen:

0:05:44.091,0:05:48.349
hoe we lopen, hoe we praten,[br]hoe we schaken,

0:05:48.349,0:05:50.239
al die vragen over het gedrag.

0:05:50.239,0:05:52.366
Maar als het gaat om het bewustzijn

0:05:52.366,0:05:54.255
dan zijn de vragen over het gedrag

0:05:54.255,0:05:57.180
nog de meest eenvoudige.

0:05:57.180,0:05:58.777
Veel moeilijker te verklaren

0:05:58.777,0:06:02.964
is waarom al dat gedrag

0:06:02.964,0:06:05.810
gepaard moet gaan[br]met subjectieve ervaring?

0:06:05.815,0:06:09.411
En hier heeft het standaard[br]paradigma van emergentie,

0:06:09.411,0:06:12.358
ja, hebben zelfs de standaard[br]paradigma's van de neurologie,

0:06:12.358,0:06:16.801
tot nu toe weinig antwoorden.

0:06:16.801,0:06:20.446
Ik zie mezelf als een[br]materialistisch wetenschapper.

0:06:20.446,0:06:24.473
Ik zoek een theorie van het bewustzijn

0:06:24.473,0:06:26.802
die werkt,

0:06:26.802,0:06:30.649
en lange tijd brak ik mij het hoofd

0:06:30.650,0:06:32.787
op zoek naar een werkbare [br]theorie over het bewustzijn

0:06:32.787,0:06:35.873
in zuiver fysieke termen.

0:06:35.873,0:06:37.613
Maar ik ben tot de conclusie gekomen

0:06:37.613,0:06:41.798
dat dat logisch gezien gewoon niet kan.

0:06:41.798,0:06:43.733
Het is een lang verhaal,

0:06:43.733,0:06:46.450
maar de essentie is[br]dat het enige dat je mag verwachten

0:06:46.450,0:06:48.790
op basis van puur[br]reductionistische verklaringen

0:06:48.790,0:06:51.434
in fysieke termen,[br]in termen van hersenfuncties,

0:06:51.434,0:06:53.669
is inzicht in het functioneren[br]van een systeem

0:06:53.669,0:06:55.675
zijn structuur, zijn dynamiek

0:06:55.675,0:06:57.667
en hoe het zich gedraagt.

0:06:57.667,0:07:00.107
Daarmee los je de eenvoudige kwesties op:

0:07:00.107,0:07:02.283
hoe we ons gedragen, hoe we functioneren.

0:07:02.283,0:07:05.698
Maar subjectieve ervaring op zich —

0:07:05.698,0:07:09.259
waarom lijkt het alsof ik[br]deze ervaring van binnenuit heb? —

0:07:09.259,0:07:11.334
dat is iets fundamenteel nieuws,

0:07:11.334,0:07:15.227
en die vraag blijft onbeantwoord.

0:07:15.227,0:07:20.640
Dus zo komen we in een impasse.

0:07:20.640,0:07:23.855
We hebben onze grote verklaringsketen,

0:07:23.855,0:07:27.455
daar zijn we zo aan gewend,[br]de natuurkunde verklaart de scheikunde,

0:07:27.455,0:07:30.695
de scheikunde verklaart de biologie

0:07:30.695,0:07:34.542
en de biologie verklaart[br]een deel van de psychologie.

0:07:34.542,0:07:36.000
Maar het bewustzijn

0:07:36.000,0:07:38.771
lijkt niet in dit plaatje te passen.

0:07:38.771,0:07:40.661
Het staat buiten kijf

0:07:40.661,0:07:42.630
dat we ons bewust zijn.

0:07:42.630,0:07:44.896
Maar hoe plaatsen we het

0:07:44.896,0:07:47.894
in de wetenschappelijk beeld[br]van de werkelijkheid?

0:07:47.894,0:07:50.401
Dus het bewustzijn is op dit moment

0:07:50.401,0:07:52.304
een soort anomalie,

0:07:52.304,0:07:54.340
een die we zullen moeten integreren

0:07:54.340,0:07:58.240
in onze kijk op de werkelijkheid,[br]maar voorlopig zien we nog niet hoe.

0:07:58.240,0:08:00.168
Voor een dergelijke anomalie

0:08:00.168,0:08:03.407
zijn wellicht radicale ideeën nodig.

0:08:03.407,0:08:06.412
Ik denk dat we er misschien wel [br]een paar nodig hebben

0:08:06.412,0:08:08.852
die in eerste instantie heel gek lijken

0:08:08.852,0:08:11.788
voordat we het bewustzijn

0:08:11.788,0:08:13.880
wetenschappelijk kunnen onderbouwen.

0:08:13.880,0:08:15.479
Er zijn wel een paar kandidaten

0:08:15.479,0:08:17.975
voor dat soort wilde ideeën.

0:08:17.975,0:08:22.317
Een ervan is van mijn vriend[br]Dan Dennett, ook hier aanwezig.

0:08:22.317,0:08:24.714
Volgens hem is er niet echt een probleem

0:08:24.714,0:08:26.457
met het bewustzijn.

0:08:26.457,0:08:29.820
Het hele idee van die innerlijke film

0:08:29.820,0:08:34.322
zou een soort illusie of verwarring zijn.

0:08:34.322,0:08:37.400
Feitelijk zouden we alleen maar[br]de objectieve functies,

0:08:37.400,0:08:41.357
de hersenactiviteit hoeven te verklaren

0:08:41.362,0:08:43.837
en daarmee zouden we klaar zijn.

0:08:43.837,0:08:46.446
En ik juich zijn gedachten toe!

0:08:46.446,0:08:48.460
Het zijn dergelijke ideeën

0:08:48.460,0:08:50.384
die we zullen moeten onderzoeken

0:08:50.384,0:08:52.723
als we een puur reductionistisch,

0:08:52.723,0:08:56.273
op hersenactiviteit gebaseerde[br]theorie van het bewustzijn willen.

0:08:56.273,0:08:58.344
Voor mij en velen met mij echter,

0:08:58.344,0:09:00.171
staat dat een beetje te dicht

0:09:00.171,0:09:03.692
bij het eenvoudigweg[br]ontkennen van het bewustzijn.

0:09:03.695,0:09:06.763
Ik denk dus in een andere richting.

0:09:06.763,0:09:07.949
In de tijd die mij rest

0:09:07.949,0:09:10.948
wil ik twee wilde ideeën doornemen

0:09:10.948,0:09:14.665
waarvan ik denk dat ze potentieel hebben.

0:09:14.665,0:09:16.285
Het eerste wilde idee is

0:09:16.285,0:09:20.910
dat het bewustzijn[br]een fundamentele waarde zou zijn.

0:09:20.910,0:09:23.751
Natuurkundigen nemen[br]sommige aspecten in het universum

0:09:23.751,0:09:25.911
soms aan als fundamentele bouwstenen:

0:09:25.911,0:09:29.660
ruimte, tijd en massa.

0:09:29.660,0:09:33.270
Die zouden onderworpen zijn aan[br]een aantal fundamentele wetten,

0:09:33.270,0:09:37.160
zoals de zwaartekracht[br]of quantummechanica.

0:09:37.160,0:09:39.470
Die fundamentele eigenschappen en wetten

0:09:39.470,0:09:42.687
worden dan niet verder verklaard[br]in simpeler termen.

0:09:42.687,0:09:45.427
Ze worden juist verondersteld[br]oorspronkelijk te zijn

0:09:45.427,0:09:48.806
en van daaruit bouw je[br]de werkelijkheid verder op.

0:09:48.806,0:09:53.905
Soms is er een toevoeging[br]aan die lijst bouwstenen.

0:09:53.905,0:09:56.362
In de 19e eeuw ontdekte Maxwell

0:09:56.362,0:09:59.090
dat je elektro-magnetische verschijnselen

0:09:59.090,0:10:01.881
niet kunt verklaren in termen van[br]de bestaande bouwstenen —

0:10:01.881,0:10:04.950
ruimte, tijd, massa,[br]de wetten van Newton —

0:10:04.950,0:10:07.521
dus postuleerde hij fundamentele wetten

0:10:07.521,0:10:09.335
voor het elektro-magnetisme

0:10:09.335,0:10:11.746
en hij postuleerde elektrische lading

0:10:11.746,0:10:13.514
als een fundamenteel element

0:10:13.514,0:10:16.473
dat zich aan die wetten onderwerpt.

0:10:16.473,0:10:19.756
Ik denk dat we met het bewustzijn

0:10:19.756,0:10:21.366
ook op dat punt staan.

0:10:21.366,0:10:23.851
Als je het bewustzijn niet kunt verklaren

0:10:23.851,0:10:26.269
in termen van de bestaande bouwstenen —

0:10:26.269,0:10:28.940
tijd, ruimte, massa, lading —

0:10:28.940,0:10:32.370
dan moet je die lijst[br]logischerwijs aanvullen.

0:10:32.370,0:10:34.846
Het ligt dan voor de hand het bewustzijn

0:10:34.846,0:10:38.102
ook als bouwsteen te veronderstellen,

0:10:38.102,0:10:41.134
een fundamentele bouwsteen van de natuur.

0:10:41.134,0:10:44.192
Het is niet zo dat je er dan geen[br]onderzoek meer naar kunt doen.

0:10:44.192,0:10:47.700
Het tegendeel is waar.

0:10:47.700,0:10:49.604
We zullen dan moeten bestuderen

0:10:49.604,0:10:52.557
welke fundamentele wetten[br]over dat bewustzijn regeren,

0:10:52.557,0:10:54.937
de wetten die het bewustzijn verbinden

0:10:54.937,0:10:57.738
met de andere bouwstenen:[br]ruimte, tijd, massa,

0:10:57.738,0:11:00.674
fysieke processen.

0:11:00.674,0:11:02.856
Natuurkundigen zeggen soms

0:11:02.856,0:11:05.736
dat we de fundamentele wetten[br]zo simpel willen hebben

0:11:05.736,0:11:09.538
dat we ze op een T-shirt kunnen afdrukken.

0:11:09.538,0:11:13.119
Ik denk dat we ongeveer op dat punt staan[br]als het gaat om het bewustzijn.

0:11:13.127,0:11:15.877
We willen fundamentele wetten, zo simpel

0:11:15.877,0:11:17.964
dat we ze op een T-shirt kunnen printen.

0:11:17.964,0:11:19.539
We kennen die wetten nu nog niet,

0:11:19.539,0:11:23.566
maar daar moeten we naar op zoek.

0:11:23.566,0:11:25.983
Het tweede wilde idee

0:11:25.983,0:11:29.461
is dat het bewustzijn universeel zou zijn.

0:11:29.461,0:11:32.522
Ieder systeem zou een bepaald niveau

0:11:32.522,0:11:36.247
van bewustzijn hebben.

0:11:36.247,0:11:39.208
Dit wordt soms panpsychisme genoemd:

0:11:39.208,0:11:42.210
'pan' staat voor alles,[br]'psych' voor psyche,

0:11:42.210,0:11:43.981
ieder systeem heeft bewustzijn,

0:11:43.981,0:11:48.228
niet alleen mensen, honden,[br]muizen en vliegen

0:11:48.228,0:11:50.805
maar zelfs de microbes van Rob Knight,

0:11:50.805,0:11:52.992
en elementaire deeltjes.

0:11:52.992,0:11:55.705
Zelfs een foton heeft[br]een bepaald niveau van bewustzijn.

0:11:55.705,0:11:59.484
Het idee is niet [br]dat fotons intelligent zijn

0:11:59.484,0:12:00.561
of kunnen denken.

0:12:00.561,0:12:01.991
Het is niet zo dat een foton

0:12:01.991,0:12:03.436
zich ongerust maakt

0:12:03.436,0:12:06.868
omdat hij denkt: "Oh, ik vlieg maar rond[br]met de snelheid van het licht,

0:12:06.868,0:12:09.720
hoe kan ik ooit de rozen ruiken?"

0:12:09.720,0:12:11.864
Zo is het niet.

0:12:11.864,0:12:14.912
De gedachte is dat fotons misschien toch

0:12:14.912,0:12:17.535
een ruwe vorm van[br]een subjectief gevoel hebben,

0:12:17.535,0:12:21.687
een soort primitieve voorloper[br]van het bewustzijn.

0:12:21.687,0:12:24.541
Dit gaat je misschien wel erg ver.

0:12:24.541,0:12:27.324
Ik bedoel, hoe komt iemand[br]op zo'n idioot idee?

0:12:27.324,0:12:30.884
Eén reden om dit te denken komt[br]van dat eerste wilde idee,

0:12:30.884,0:12:33.030
dat het bewustzijn fundamenteel zou zijn.

0:12:33.030,0:12:37.405
Als het fundamenteel is,[br]zoals ruimte, tijd en massa,

0:12:37.405,0:12:40.070
ligt het voor de hand[br]dat het ook universeel zou zijn,

0:12:40.070,0:12:41.970
precies zoals ruimte, tijd en massa.

0:12:41.970,0:12:43.919
Ik wil wel opmerken dat het idee

0:12:43.919,0:12:45.943
misschien tegen ons gevoel ingaat,

0:12:45.943,0:12:48.687
maar dat dat veel minder het geval is

0:12:48.687,0:12:50.418
bij mensen in andere culturen,

0:12:50.418,0:12:51.938
waar de menselijke geest

0:12:51.938,0:12:55.010
meer gezien wordt[br]als zijnde een met de natuur.

0:12:55.010,0:12:58.744
Een diepere drijfveer stamt uit het idee

0:12:58.744,0:13:00.753
dat misschien de krachtigste manier

0:13:00.753,0:13:02.597
om fundamentele wetten te vinden

0:13:02.597,0:13:04.967
die het bewustzijn relateren[br]aan fysieke processen

0:13:04.967,0:13:08.062
is om het bewustzijn[br]te koppelen aan informatie.

0:13:08.062,0:13:11.123
Overal waar informatie [br]wordt verwerkt is bewustzijn.

0:13:11.138,0:13:13.678
Complexe informatieverwerking,[br]zoals bij mensen,

0:13:13.688,0:13:15.220
complex bewustzijn.

0:13:15.220,0:13:17.349
Simpele informatieverwerking,

0:13:17.349,0:13:19.307
simpel bewustzijn.

0:13:19.307,0:13:21.638
Een opwindende ontwikkeling[br]van de laatste jaren

0:13:21.638,0:13:24.903
is dat een neuroloog, Giulio Tononi,

0:13:24.903,0:13:28.216
een dergelijke theorie[br]rigoureus heeft ontwikkeld

0:13:28.221,0:13:30.070
met een wiskundige theorie.

0:13:30.070,0:13:31.587
Hij heeft een wiskundige maat

0:13:31.587,0:13:33.317
van informatie-integratie

0:13:33.317,0:13:35.236
die hij 'phi' noemt,

0:13:35.236,0:13:36.843
die meet hoeveel informatie

0:13:36.843,0:13:38.463
in een systeem geïntegreerd is.

0:13:38.463,0:13:40.832
Hij veronderstelt dat 'phi'[br]rechtevenredig is

0:13:40.832,0:13:42.270
met bewustzijn.

0:13:42.270,0:13:43.591
Dus in een menselijk brein,

0:13:43.591,0:13:46.110
een enorme hoeveelheid[br]geïntegreerde informatie,

0:13:46.110,0:13:48.144
hoge mate van phi,

0:13:48.144,0:13:49.693
heel veel bewustzijn.

0:13:49.693,0:13:53.386
In een muis, middelmatige hoeveelheid[br]geïntegreerde informatie,

0:13:53.386,0:13:54.405
nog relatief veel,

0:13:54.405,0:13:56.430
behoorlijke mate van bewustzijn.

0:13:56.430,0:13:58.695
Maar ga je naar wormen,

0:13:58.695,0:14:02.172
microben, deeltjes,

0:14:02.172,0:14:03.706
dan daalt de mate van phi.

0:14:03.706,0:14:06.139
De mate van informatie-integratie daalt,

0:14:06.139,0:14:07.587
maar niet naar nul.

0:14:07.587,0:14:09.526
In Tononi's theorie

0:14:09.526,0:14:11.733
zal er altijd toch enige mate

0:14:11.733,0:14:13.562
van bewustzijn zijn.

0:14:13.562,0:14:17.041
Feitelijk stelt hij een fundamentele wet[br]voor het bewustzijn voor:

0:14:17.041,0:14:19.485
hoge phi, veel bewustzijn.

0:14:19.485,0:14:22.107
Nu weet ik niet[br]of deze theorie correct is,

0:14:22.107,0:14:25.318
maar het is misschien wel[br]de leidende theorie op dit moment,

0:14:25.318,0:14:26.704
op dit gebied,

0:14:26.704,0:14:28.935
en ze wordt gebruikt om een breed scala

0:14:28.935,0:14:31.322
aan wetenschappelijke data te integreren.

0:14:31.322,0:14:33.565
De theorie heeft het bijkomend voordeel

0:14:33.565,0:14:37.060
dat je haar op de voorkant[br]van een T-shirt kunt afdrukken.

0:14:37.060,0:14:39.325
Een verdere motivatie is

0:14:39.325,0:14:41.336
dat panpsychisme ons misschien kan helpen

0:14:41.336,0:14:44.950
het bewustzijn te integreren[br]in de fysieke werkelijkheid.

0:14:44.950,0:14:48.127
Natuurkundigen en filosofen[br]hebben vaak opgemerkt

0:14:48.127,0:14:50.568
dat fysica merkwaardig abstract is.

0:14:50.568,0:14:52.716
Het beschrijft de structuur[br]van de realiteit

0:14:52.716,0:14:54.800
met een hoop vergelijkingen,

0:14:54.800,0:14:57.164
maar het vertelt ons niets

0:14:57.164,0:14:59.392
over de realiteit die daar onder ligt.

0:14:59.392,0:15:01.289
Of zoals Stephen Hawking het zegt:

0:15:01.289,0:15:05.343
wat brengt het vuur in die vergelijkingen?

0:15:05.343,0:15:07.961
In de panpsychistische visie

0:15:07.961,0:15:10.600
kun je de vergelijkingen van de fysica

0:15:10.600,0:15:13.834
lezen als de beschrijving[br]van de bewustzijnsstroom.

0:15:13.838,0:15:15.876
Dat is wat de fysica uiteindelijk doet,

0:15:15.876,0:15:18.205
het beschrijft de bewustzijnsstroom.

0:15:18.205,0:15:19.858
Zo gezien, brengt het bewustzijn

0:15:19.858,0:15:23.904
het vuur in die vergelijkingen.

0:15:23.904,0:15:25.764
Zo gezien, bungelt het bewustzijn niet

0:15:25.764,0:15:27.440
buiten de fysieke wereld

0:15:27.440,0:15:28.858
als een soort extraatje.

0:15:28.858,0:15:32.314
Het is juist het middelpunt.

0:15:32.314,0:15:36.158
Ik denk dat deze panpsychistische visie[br]het potentieel heeft

0:15:36.158,0:15:39.984
om onze relatie[br]met de natuur om te vormen,

0:15:39.984,0:15:42.219
en het zou wel eens serieuze sociale

0:15:42.219,0:15:45.912
en ethische consequenties kunnen hebben.

0:15:45.912,0:15:48.071
Sommige zullen tegen onze intuïtie ingaan.

0:15:48.071,0:15:51.142
Ik dacht altijd[br]dat ik beter niets kon eten

0:15:51.142,0:15:53.604
wat bewustzijn had,

0:15:53.604,0:15:56.208
en dat ik dus vegetariër moest zijn.

0:15:56.208,0:15:58.775
Nou, als je dat als panpsychist doet,

0:15:58.775,0:16:01.505
dan zul je dus een hoop honger hebben.

0:16:01.505,0:16:02.793
Dus als je erover nadenkt,

0:16:02.793,0:16:05.330
zou dit je zienswijze[br]wel eens kunnen veranderen,

0:16:05.330,0:16:08.473
als het gaat om wat ethisch[br]en moreel verantwoord is,

0:16:08.477,0:16:11.554
niet zozeer het feit of iets bewust is

0:16:11.554,0:16:15.510
maar de mate en complexiteit[br]van dat bewustzijn.

0:16:15.510,0:16:17.448
En hoe zit het dan met het bewustzijn

0:16:17.448,0:16:20.498
in andere systemen, zoals computers?

0:16:20.498,0:16:22.287
Zoals de kunstmatige intelligentie

0:16:22.287,0:16:25.729
in de film 'Her', Samantha?

0:16:25.729,0:16:27.129
Is dat systeem bewust?

0:16:27.129,0:16:29.740
Het panpsychisme[br]zou vaststellen

0:16:29.740,0:16:34.631
dat er sprake is van complexe [br]informatieverwerking en -integratie,

0:16:34.632,0:16:37.299
dus haar antwoord zou [br]waarschijnlijk 'ja' zijn.

0:16:37.299,0:16:40.237
Als dat zo is, dan werpt dat[br]serieuze ethische vragen op

0:16:40.237,0:16:42.602
over zowel de ethiek

0:16:42.602,0:16:46.123
van het ontwikkelen van [br]intelligente computersystemen

0:16:46.123,0:16:48.859
als over het uitschakelen daarvan.

0:16:48.859,0:16:53.229
Je kunt je ook nog vragen stellen[br]over het bewustzijn van groepen,

0:16:53.241,0:16:55.078
van de hele planeet.

0:16:55.078,0:16:58.001
Heeft Canada zijn eigen bewustzijn?

0:16:58.001,0:17:01.290
Of op wat kleinere schaal,[br]kijk naar een coherente groep,

0:17:01.308,0:17:03.571
zoals het publiek op een TED-conferentie,

0:17:03.571,0:17:07.020
hebben wij op dit moment[br]een collectief TED-bewustzijn,

0:17:07.020,0:17:08.513
een innerlijke film

0:17:08.513,0:17:11.319
voor deze TED-groep als collectief,

0:17:11.319,0:17:14.089
die anders is dan de innerlijke film[br]van ieder individu?

0:17:14.089,0:17:16.243
Ik kan geen antwoord geven op die vraag,

0:17:16.253,0:17:20.094
maar we zouden ze[br]op zijn minst moeten stellen.

0:17:20.098,0:17:22.435
Dus ja, die panpsychische visie

0:17:22.435,0:17:24.248
is een radicale,

0:17:24.248,0:17:26.462
en ik weet niet of zij correct is.

0:17:26.462,0:17:28.315
Feitelijk heb ik meer vertrouwen

0:17:28.315,0:17:29.948
in dat eerste wilde idee,

0:17:29.948,0:17:32.117
dat het bewustzijn fundamenteel is,

0:17:32.117,0:17:33.920
dan in dat tweede,

0:17:33.920,0:17:36.141
dat het universeel zou zijn.

0:17:36.141,0:17:38.219
Ik bedoel, die visie[br]roept zoveel vragen op

0:17:38.219,0:17:39.760
heeft zoveel open einden,

0:17:39.760,0:17:42.860
zoals hoe vormen al die [br]kleine stukjes bewustzijn samen

0:17:42.860,0:17:47.430
het complexe bewustzijn[br]wat we zo goed kennen?

0:17:47.430,0:17:50.540
Als we die vragen kunnen beantwoorden,[br]zijn we al een eind op weg

0:17:50.540,0:17:53.532
naar een serieuze theorie[br]van het bewustzijn.

0:17:53.532,0:17:56.920
Voorlopig blijft het echter[br]misschien wel het grootste probleem

0:17:56.920,0:17:58.764
voor wetenschap en filosofie.

0:17:58.764,0:18:02.209
Dat is niet zomaar opgelost.

0:18:02.209,0:18:05.749
Maar ik geloof zeker dat we er[br]op een gegeven moment uitkomen.

0:18:05.749,0:18:08.736
Het bewustzijn begrijpen[br]is volgens mij de sleutel

0:18:08.736,0:18:11.188
zowel voor het begrijpen van ons universum

0:18:11.188,0:18:13.718
als voor het begrijpen van onszelf.

0:18:13.718,0:18:16.621
Misschien is er maar net[br]dat ene juiste wilde idee voor nodig.

0:18:16.621,0:18:18.612
Dank je wel.

0:18:18.612,0:18:20.300
(Applaus)