[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.88,0:00:09.94,Default,,0000,0000,0000,,In vele opzichten is het geheugen \Nwat ons maakt tot wie we zijn:
Dialogue: 0,0:00:09.94,0:00:12.13,Default,,0000,0000,0000,,het helpt ons herinneringen \Nterug te halen,
Dialogue: 0,0:00:12.13,0:00:13.91,Default,,0000,0000,0000,,vaardigheden te leren en onthouden
Dialogue: 0,0:00:13.91,0:00:16.08,Default,,0000,0000,0000,,en plannen te maken voor de toekomst.
Dialogue: 0,0:00:16.08,0:00:19.82,Default,,0000,0000,0000,,En voor computers die vaak fungeren\Nals een verlengstuk van onszelf
Dialogue: 0,0:00:19.82,0:00:22.02,Default,,0000,0000,0000,,speelt geheugen vrijwel dezelfde rol.
Dialogue: 0,0:00:22.02,0:00:23.58,Default,,0000,0000,0000,,Zij het een twee-urige film,
Dialogue: 0,0:00:23.58,0:00:25.27,Default,,0000,0000,0000,,een tekstbestand van twee woorden,
Dialogue: 0,0:00:25.27,0:00:28.04,Default,,0000,0000,0000,,ofwel de instructies \Nom deze bestanden te openen;
Dialogue: 0,0:00:28.04,0:00:30.11,Default,,0000,0000,0000,,alles in een computergeheugen
Dialogue: 0,0:00:30.11,0:00:33.37,Default,,0000,0000,0000,,is opgebouwd uit basiselementen die bits
Dialogue: 0,0:00:33.37,0:00:35.46,Default,,0000,0000,0000,,of binaire cijfers heten.
Dialogue: 0,0:00:35.85,0:00:38.50,Default,,0000,0000,0000,,Elk van hen is opgeslagen\Nin een geheugencel
Dialogue: 0,0:00:38.50,0:00:42.32,Default,,0000,0000,0000,,die schakelt tussen twee toestanden \Nvoor twee mogelijke waarden;
Dialogue: 0,0:00:42.32,0:00:43.95,Default,,0000,0000,0000,,nul en één.
Dialogue: 0,0:00:43.95,0:00:47.18,Default,,0000,0000,0000,,Documenten en programma's \Nbevatten miljoenen van deze bits,
Dialogue: 0,0:00:47.18,0:00:50.34,Default,,0000,0000,0000,,die allemaal verwerkt zijn \Nin de centrale verwerkingseenheid,
Dialogue: 0,0:00:50.34,0:00:51.56,Default,,0000,0000,0000,,of CPU,
Dialogue: 0,0:00:51.56,0:00:54.03,Default,,0000,0000,0000,,die fungeert als \Nhet brein van de computer.
Dialogue: 0,0:00:54.03,0:00:57.18,Default,,0000,0000,0000,,Naarmate het aantal bits\Ndat moet worden verwerkt
Dialogue: 0,0:00:57.18,0:00:58.67,Default,,0000,0000,0000,,exponentieel toeneemt,
Dialogue: 0,0:00:58.67,0:01:01.53,Default,,0000,0000,0000,,rivaliseren computerontwerpers \Ncontinu met elkaar
Dialogue: 0,0:01:01.53,0:01:05.40,Default,,0000,0000,0000,,om het formaat,\Nde kostprijs en de processorsnelheid.
Dialogue: 0,0:01:05.100,0:01:08.62,Default,,0000,0000,0000,,Net als wij hebben computers \Neen kortetermijngeheugen
Dialogue: 0,0:01:08.62,0:01:10.22,Default,,0000,0000,0000,,om directe taken uit te voeren
Dialogue: 0,0:01:10.22,0:01:13.48,Default,,0000,0000,0000,,en een langetermijngeheugen \Nom bestanden permanent op te slaan.
Dialogue: 0,0:01:13.65,0:01:15.28,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer je een programma draait,
Dialogue: 0,0:01:15.28,0:01:18.95,Default,,0000,0000,0000,,wijst je besturingssysteem het gebied \Ntoe in het kortetermijngeheugen
Dialogue: 0,0:01:18.95,0:01:20.84,Default,,0000,0000,0000,,om die instructies uit te voeren.
Dialogue: 0,0:01:20.84,0:01:24.39,Default,,0000,0000,0000,,Als je bijvoorbeeld een toets indrukt\Nin een tekstverwerker,
Dialogue: 0,0:01:24.39,0:01:30.55,Default,,0000,0000,0000,,heeft de CPU toegang tot een van \Ndeze locaties om databits op te halen.
Dialogue: 0,0:01:30.55,0:01:34.19,Default,,0000,0000,0000,,Ze kan die ook bewerken \Nof nieuwe databits creëren.
Dialogue: 0,0:01:34.19,0:01:38.44,Default,,0000,0000,0000,,De tijdsduur hiervan wordt\Nde latentie van het geheugen genoemd.
Dialogue: 0,0:01:39.10,0:01:43.80,Default,,0000,0000,0000,,En omdat programma-instructies snel \Nen continu verwerkt moeten worden
Dialogue: 0,0:01:43.80,0:01:46.46,Default,,0000,0000,0000,,zijn alle locaties\Nin het kortetermijngeheugen
Dialogue: 0,0:01:46.46,0:01:48.56,Default,,0000,0000,0000,,willekeurig toegankelijk,
Dialogue: 0,0:01:48.56,0:01:51.50,Default,,0000,0000,0000,,vandaar de naam \N'willekeurig toegankelijk geheugen'.
Dialogue: 0,0:01:51.50,0:01:55.90,Default,,0000,0000,0000,,Het meest voorkomende type RAM \Nis dynamische RAM of DRAM.
Dialogue: 0,0:01:55.90,0:02:00.99,Default,,0000,0000,0000,,Daar bevat elke geheugencel \Neen minuscule transistor en condensator
Dialogue: 0,0:02:00.99,0:02:02.99,Default,,0000,0000,0000,,die elektrische ladingen opslaan,
Dialogue: 0,0:02:02.99,0:02:07.46,Default,,0000,0000,0000,,een nul als er geen lading is, \Nof een één als er wel lading is.
Dialogue: 0,0:02:07.46,0:02:09.29,Default,,0000,0000,0000,,Men noemt dit dynamisch geheugen
Dialogue: 0,0:02:09.29,0:02:13.12,Default,,0000,0000,0000,,omdat het enkel voor korte tijd \Nladingen vasthoudt voordat ze weglekken,
Dialogue: 0,0:02:13.12,0:02:16.58,Default,,0000,0000,0000,,waardoor ze periodiek opgeladen \Nmoeten worden om data te behouden.
Dialogue: 0,0:02:16.58,0:02:20.01,Default,,0000,0000,0000,,Maar zelfs zijn lage latentie \Nvan 100 nanoseconden
Dialogue: 0,0:02:20.01,0:02:22.65,Default,,0000,0000,0000,,duurt te lang voor moderne CPUs,
Dialogue: 0,0:02:22.65,0:02:26.56,Default,,0000,0000,0000,,en dus is er ook een klein, \Nrazendsnel ingebouwd cache-geheugen
Dialogue: 0,0:02:26.56,0:02:28.51,Default,,0000,0000,0000,,gemaakt van statistische RAM.
Dialogue: 0,0:02:28.51,0:02:31.56,Default,,0000,0000,0000,,Dat bestaat meestal uit \Nzes gekoppelde transistoren
Dialogue: 0,0:02:31.56,0:02:33.48,Default,,0000,0000,0000,,die niet ververst hoeven te worden.
Dialogue: 0,0:02:33.48,0:02:36.78,Default,,0000,0000,0000,,SRAM is het snelste geheugen\Nin een computersysteem
Dialogue: 0,0:02:36.78,0:02:38.68,Default,,0000,0000,0000,,maar ook het duurste,
Dialogue: 0,0:02:38.68,0:02:42.41,Default,,0000,0000,0000,,en het neemt drie keer zoveel \Nruimte in beslag dan DRAM.
Dialogue: 0,0:02:42.41,0:02:46.41,Default,,0000,0000,0000,,Maar RAM en cache kunnen alleen data \Nvasthouden zolang ze onder spanning staan.
Dialogue: 0,0:02:46.41,0:02:49.50,Default,,0000,0000,0000,,Om data te behouden\Nwanneer het apparaat uitstaat,
Dialogue: 0,0:02:49.50,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,moet het worden overgezet naar\Neen lange-termijn opslagmedium,
Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:55.29,Default,,0000,0000,0000,,dat beschikbaar is \Nin drie hoofdcategorieën.
Dialogue: 0,0:02:55.29,0:02:57.74,Default,,0000,0000,0000,,Bij magnetische opslag, \Nde goedkoopste methode,
Dialogue: 0,0:02:57.74,0:03:00.18,Default,,0000,0000,0000,,is data opgeslagen \Nin magnetische patronen
Dialogue: 0,0:03:00.18,0:03:03.56,Default,,0000,0000,0000,,op een ronddraaiende schijf die voorzien \Nis van een laag magneetfolie.
Dialogue: 0,0:03:03.56,0:03:06.96,Default,,0000,0000,0000,,Maar omdat de schijf moet roteren\Nnaar waar de data zich bevindt,
Dialogue: 0,0:03:06.96,0:03:08.38,Default,,0000,0000,0000,,opdat ze gelezen kan worden,
Dialogue: 0,0:03:08.38,0:03:14.13,Default,,0000,0000,0000,,is de latentie voor zulke schijven \N100.000 keer trager dan die van DRAM.
Dialogue: 0,0:03:14.38,0:03:18.50,Default,,0000,0000,0000,,Optische opslagmedia daarentegen, \Nzoals dvd's en blu-ray
Dialogue: 0,0:03:18.50,0:03:20.64,Default,,0000,0000,0000,,maken ook gebruik \Nvan ronddraaiende schijven,
Dialogue: 0,0:03:20.64,0:03:22.61,Default,,0000,0000,0000,,maar die bevatten een reflecterende laag.
Dialogue: 0,0:03:22.61,0:03:25.41,Default,,0000,0000,0000,,Bits zijn gecodeerd als\Nlichte en donkere vlekken
Dialogue: 0,0:03:25.41,0:03:28.22,Default,,0000,0000,0000,,door middel van een kleurstof,\Ndie een laser kan aflezen.
Dialogue: 0,0:03:28.22,0:03:31.15,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel optische opslagmedia \Ngoedkoop en verwijderbaar zijn,
Dialogue: 0,0:03:31.15,0:03:34.56,Default,,0000,0000,0000,,bevatten ze zelfs tragere latenties \Ndan magnetische opslag
Dialogue: 0,0:03:34.56,0:03:36.81,Default,,0000,0000,0000,,en ook een lagere capaciteit.
Dialogue: 0,0:03:37.12,0:03:41.04,Default,,0000,0000,0000,,Tot slot is er de nieuwste\Nen snelste langetermijnopslag:
Dialogue: 0,0:03:41.04,0:03:42.77,Default,,0000,0000,0000,,solid state drives,
Dialogue: 0,0:03:42.77,0:03:44.02,Default,,0000,0000,0000,,zoals USB-sticks.
Dialogue: 0,0:03:44.02,0:03:45.96,Default,,0000,0000,0000,,Die bevatten geen bewegende delen
Dialogue: 0,0:03:45.96,0:03:48.80,Default,,0000,0000,0000,,maar gebruiken zwevende poorttransistoren
Dialogue: 0,0:03:48.80,0:03:53.13,Default,,0000,0000,0000,,die bits opslaan door elektrische \Nladingen te vangen of te verwijderen
Dialogue: 0,0:03:53.13,0:03:56.93,Default,,0000,0000,0000,,binnen hun speciaal \Nontworpen interne structuren.
Dialogue: 0,0:03:56.93,0:03:59.97,Default,,0000,0000,0000,,Hoe betrouwbaar zijn \Ndeze miljarden bits dan?
Dialogue: 0,0:03:59.97,0:04:03.46,Default,,0000,0000,0000,,We zijn geneigd te denken dat \Ncomputergeheugen stabiel en permanent is,
Dialogue: 0,0:04:03.46,0:04:06.13,Default,,0000,0000,0000,,maar eigenlijk verslechtert \Nhet tamelijk snel.
Dialogue: 0,0:04:06.13,0:04:09.00,Default,,0000,0000,0000,,De warmteproductie van\Neen apparaat en zijn omgeving
Dialogue: 0,0:04:09.00,0:04:11.74,Default,,0000,0000,0000,,zal uiteindelijk harde \Nschijven demagnetiseren,
Dialogue: 0,0:04:11.74,0:04:13.99,Default,,0000,0000,0000,,de kleurstof aantasten in optische media
Dialogue: 0,0:04:13.99,0:04:17.12,Default,,0000,0000,0000,,en een spanningslek veroorzaken\Nin zwevende poorten.
Dialogue: 0,0:04:17.12,0:04:20.08,Default,,0000,0000,0000,,Solid-state drives hebben \Nnog een bijkomend zwak punt.
Dialogue: 0,0:04:20.08,0:04:24.10,Default,,0000,0000,0000,,Het herhaaldelijk overschrijven naar \Nzwevende poorttransistoren tast ze aan,
Dialogue: 0,0:04:24.10,0:04:26.70,Default,,0000,0000,0000,,waardoor ze uiteindelijk \Nonbruikbaar worden.
Dialogue: 0,0:04:26.70,0:04:29.22,Default,,0000,0000,0000,,Gezien data op de meeste\Nrecente opslagmedia
Dialogue: 0,0:04:29.22,0:04:31.96,Default,,0000,0000,0000,,een levensverwachting heeft\Nvan minder dan tien jaar,
Dialogue: 0,0:04:31.96,0:04:36.33,Default,,0000,0000,0000,,werken wetenschappers eraan om \Nde fysieke eigenschappen van materialen
Dialogue: 0,0:04:36.33,0:04:38.45,Default,,0000,0000,0000,,op kwantum-niveau te benutten
Dialogue: 0,0:04:38.45,0:04:40.25,Default,,0000,0000,0000,,in de hoop om geheugenmedia
Dialogue: 0,0:04:40.25,0:04:43.26,Default,,0000,0000,0000,,sneller, kleiner en duurzamer te maken.
Dialogue: 0,0:04:43.46,0:04:46.54,Default,,0000,0000,0000,,Voorlopig blijft\Nonsterfelijkheid onbereikbaar
Dialogue: 0,0:04:46.54,0:04:48.96,Default,,0000,0000,0000,,voor zowel mens als computer.