1
00:00:06,879 --> 00:00:10,030
لە زۆر ڕووەوە،
یادگەمان کەسایەتیمان دادەڕێژن.

2
00:00:10,030 --> 00:00:12,059
یارمەتیدەرن بۆ ئەوەی 
ڕابردوومان لەبیر بێت،

3
00:00:12,059 --> 00:00:13,989
فێری شارەزایی زیاتر ببین و بیان پارێزین،

4
00:00:13,989 --> 00:00:16,273
هەروەها پلان بۆ داهاتوو دابنێین.

5
00:00:16,273 --> 00:00:19,916
هەروەها سەبارەت بە کۆمپیوتەرەکان 
کە وەک پاشکۆی ئێمە ڕۆڵ دەبینن،

6
00:00:19,916 --> 00:00:22,126
یادگەکەیان هەمان ڕۆڵ دەبینێت،

7
00:00:22,126 --> 00:00:23,711
جا گەر فیلمێکی دوو کاتژمێری بێت،

8
00:00:23,711 --> 00:00:25,283
یان فایلێکی دوو وشەیی بێت،

9
00:00:25,283 --> 00:00:27,833
یاخود ڕێنماییەکانی کردنەوەی
هەردووکیان بێت،

10
00:00:27,833 --> 00:00:33,372
هەموو شتێک لە یادگەی کۆمپیوتەردا شێوازی 
بنەڕەتی یەکەیی هەیە کە پێی دەڵێن بیتس،

11
00:00:33,372 --> 00:00:35,846
یان سیستەمی ژمارەیی دووانی.

12
00:00:35,846 --> 00:00:38,387
هەر یەک لەمانە پارێزراون لە 
خانەکانی یادگەدا

13
00:00:38,387 --> 00:00:42,185
کە دەتوانێت بگۆڕدرێت بۆ دوو
بەهای پەسند کراو،

14
00:00:42,185 --> 00:00:44,057
سفر و یەک.

15
00:00:44,057 --> 00:00:47,177
فایل و پڕۆگرامەکان لە ملیۆنان لەم جۆرە
بیتانە پێک دێن،

16
00:00:47,177 --> 00:00:50,428
هەمووی کۆکراونەتەوە لە 
یەکەی جێبەجێکردنی ناوەندیدا،

17
00:00:50,428 --> 00:00:51,746
یان CPU،

18
00:00:51,746 --> 00:00:54,096
کە وەک میشکی کۆمپیوتەر کار دەکات.

19
00:00:54,096 --> 00:00:58,671
لە کاتێکدا ژمارەی بیتەکان پێویستییان
بەوەیە کە بەخێرایی گەشەیان پێبدرێت،

20
00:00:58,671 --> 00:01:01,532
دیزاینەرەکانی کۆمپیوتەر ڕووبەڕووی 
ئاریشەی بەردەوام دەبنەوە

21
00:01:01,532 --> 00:01:05,295
لە نێوان قەبارە، تێچوو و خێراییەکەیدا.

22
00:01:05,295 --> 00:01:10,126
وەکو ئێمە، کۆمپیوتەرەکان خاوەنی یادگەی
کورت خایەنن بۆ کردارە خێراکان،

23
00:01:10,126 --> 00:01:13,407
هەروەها خاوەنی یادگەیی 
درێژخایەنن بۆ پاراستنی هەمیشەیی.

24
00:01:13,407 --> 00:01:15,277
کاتێک پڕۆگرامێک دەکەیتەوە،

25
00:01:15,277 --> 00:01:18,950
سیستەمی وەگەڕخەرەکەت بەشێک تەرخان
دەکات لە ناو یادگەی ماوە درێژەدا

26
00:01:18,950 --> 00:01:20,845
بۆ ئەنجامدانی کارەکانی پرۆگرامەکە.

27
00:01:20,845 --> 00:01:24,392
بۆ نموونە، کاتێک پەنجە لەسەر 
دوگمەیەک دادەگریت لە جێکەوتەی ووشەیەکدا،

28
00:01:24,392 --> 00:01:29,536
CPU پەیوەندی بە بەشەکانەوە دەکات
بۆ وەرگرتنی بیتەکانی زانیارییەکە.

29
00:01:29,536 --> 00:01:33,861
هەروەها گۆڕانکارییان تێدا دەکات،
یان یەکەیی نوێیان لی بەرهەم دەهێنێت.

30
00:01:33,861 --> 00:01:38,258
ئەو ماوەیەی ئەمەی تێدا ئەنجام دەدرێت بە 
ماوەی ناچالاک بوونی یادگە ناودەبرێت.

31
00:01:38,258 --> 00:01:43,801
بەهۆی ئەوەی دەبێت ڕێنامییەکانی پڕۆگرامەکە
بە خێرایی و بەردەوامی جێبەجێ بکرێن

32
00:01:43,801 --> 00:01:48,563
بۆیە هەموو بەشەکانی یادگەی کورت خایەن بە
ئاسانی دەتوانرێت پەیوەندییان پێوە بکردرێت،

33
00:01:48,563 --> 00:01:51,714
لەبەرئەوە پێی دەڵێن RAM.

34
00:01:51,714 --> 00:01:55,900
باوترین جۆری ڕام بریتییە لە
ڕامی جوڵاو، یان دی ڕام.

35
00:01:55,900 --> 00:02:00,989
کەواتە هەر خانەیەکی یادگە لە ترانزستەر و
کۆکەرەوەی تەوژمی کارەبا پێک دێت

36
00:02:00,989 --> 00:02:02,987
کە ووزە ئەلیکترۆنییەکان بە کۆگا دەکات،

37
00:02:02,987 --> 00:02:07,555
سفر واتە هیچ ووزەیەک نییە و
یەک واتا ووزە هەیە.

38
00:02:07,555 --> 00:02:09,167
بەم جۆرە یادگەیە دەوترێت جوڵاو

39
00:02:09,167 --> 00:02:13,380
لەبەر ئەوەی ووزەیەکی کەم هەڵدەگرێت
پێش ئەوەی ووزەکە نەمێنێت،

40
00:02:13,380 --> 00:02:16,759
بۆیە پێویستی بە ووزە وەرگرتنێکی کاتی
هەیە بۆ گەڕاندنەوەی زانیارییەکان.

41
00:02:16,759 --> 00:02:20,006
هەرچەندە ئەمە دوا کەوتنێکی کەمە
لە ١٠٠ نانۆ چرکەدا

42
00:02:20,006 --> 00:02:22,651
بەڵام هێشتا بۆ CPUو تازەکان زۆرە،

43
00:02:22,651 --> 00:02:26,563
بۆیە خەزێنەیەکی بچوکی شارەوەی ناوکی هەیە

44
00:02:26,563 --> 00:02:28,513
کە لە ڕامی نەگۆڕ درووست کراوە.

45
00:02:28,513 --> 00:02:31,722
کە لە پێکەوە بەستنی شەش 
ترانزستەر درووست دەکرێت

46
00:02:31,722 --> 00:02:33,624
هەروەها پێویستی بە نوێ بوونەوە نییە.

47
00:02:33,624 --> 00:02:36,779
ئێس ڕام خێراترین جۆری یادگەیە
بۆ سیستەمی کۆمپیتەر،

48
00:02:36,779 --> 00:02:38,680
لەگەڵ ئەوەشدا لە نرخدا گرانترینییانە،

49
00:02:38,680 --> 00:02:42,414
هەروەها سێ هێندەی DRAM شوێن داگیر دەکات.

50
00:02:42,414 --> 00:02:46,597
بەڵام RAM و کۆگاکە تەنها دەتوانن داتاکە
هەڵبگرن تا ئەو کاتەی ووزەیان تێدایە.

51
00:02:46,597 --> 00:02:49,625
بۆ ئەوەی داتاکە بمێنێتەوە 
کاتێک کە ئامێرەکە کوژایەوە،

52
00:02:49,625 --> 00:02:53,005
ئەوا پێویستە بگوازرێتەوە 
بۆ ناو کۆگای درێژخایەن،

53
00:02:53,005 --> 00:02:55,291
کە سێ جۆری هەیە.

54
00:02:55,291 --> 00:02:57,739
لە کۆگای موگناتیسیدا، کە هەرزانترینییانە،

55
00:02:57,739 --> 00:03:03,560
زانیارییەکان هەڵدەگیرێن بە شێوەی موگناتیسی
لەسەر دیسکێکی بە موگناتیس ڕوپۆش کراو.

56
00:03:03,560 --> 00:03:07,203
بەهۆی ئەوەی دیسکەکە دەبێت بسووڕێتەوە
بۆ ئەوەی بتواندرێت زانیارییەکانی

57
00:03:07,203 --> 00:03:08,621
سەر دیسکەکە بخوێندرێتەوە،

58
00:03:08,621 --> 00:03:14,510
ماوەی شارەوەیی بۆ ئەم درایڤانە ١٠٠،٠٠٠
جار هێواش ترە بە بەرواورد بە DRAM.

59
00:03:14,510 --> 00:03:18,626
لەلایەیکی ترەوە، کۆگای بینراوی
وەک دی ڤی دی و Blu-ray

60
00:03:18,626 --> 00:03:20,621
بەهەمان شێوە دیسکی سوڕاو بەکار دەهێنن،

61
00:03:20,621 --> 00:03:22,813
بەڵام لەگەڵ ڕووپۆشیکی باریک.

62
00:03:22,813 --> 00:03:28,029
بیتەکان بە شێوەی خاڵە ڕەش و سپی کۆد کراون 
و ڕەنگ کراون بۆ ئەوەی بخوێندرێنەوە

63
00:03:28,505 --> 00:03:31,151
لە کاتێکدا کۆگای بینراو 
هەرزان و جوڵاون،

64
00:03:31,151 --> 00:03:34,878
بەڵام گواستنەوەی داتاکان هێواشترە
بە بەراورد بە کۆگای موگناتیسی

65
00:03:34,878 --> 00:03:37,236
هەروەها تواناشی کەمترە.

66
00:03:37,236 --> 00:03:42,871
نوێترین و خێراترین جۆری یادگەی درێژ خایەن
بریتین لە ڕەقە دراڤەکان،

67
00:03:42,871 --> 00:03:44,025
وەکو فلاش.

68
00:03:44,025 --> 00:03:45,957
خاوەنی هچ بەشێکی جووڵاو نین،

69
00:03:45,957 --> 00:03:48,627
لە بری ئەوە، دەروازەیەکی درێژی
ترانزستەری هەیە

70
00:03:48,627 --> 00:03:53,134
کە بیتەکان بە کۆگا دەکات بەهۆی ڕاکێشانیان
یان گواستنەوەیان بە هۆی ووزەی ئەلیکترۆنی

71
00:03:53,134 --> 00:03:56,453
لە نێو پێکهاتە ناوخۆییە تایبەتییەکەیاندا 
دیزاین کراوە.

72
00:03:56,453 --> 00:03:59,739
کەواتە تا چەند ئەو ملیۆنان بیتانە ڕاستین؟

73
00:03:59,739 --> 00:04:03,463
دێینە سەر باسی میمۆری کۆمپیوتەر
وەک پارچەیەکی جێگیر و هەمیشەیی،

74
00:04:03,463 --> 00:04:06,363
بەڵام لە ڕاستیدا بەخێرایی دادەبەزێت.

75
00:04:06,363 --> 00:04:09,000
ئەو گەرمییەی کە بەرهەم دێت بە هۆی
ئامێرەکە و ژینگەکەی

76
00:04:09,000 --> 00:04:11,739
دەبێتە هۆی زیان گەیاندن بە هاردەکان،

77
00:04:11,739 --> 00:04:13,991
ڕەنگەکەش لە بەشی میدیای بینراودا 
کەم بکاتەوە،

78
00:04:13,991 --> 00:04:17,115
هەروەها دەبێتە هۆکاری کەمبوونەوەی
ووزە لە دەروازە گۆڕاوەکاندا.

79
00:04:17,115 --> 00:04:20,081
ڕەقە درایڤەکان چەند کێشەیەکی تریشیان هەیە.

80
00:04:20,081 --> 00:04:24,095
چەند جارێک ئاگاداری ترانزستەرەکانی 
دەروازەی گۆڕاو دەکاتەوە بەمەش لاواز دەبن،

81
00:04:24,095 --> 00:04:26,705
لە کۆتاییدا لە کار دەکەون.

82
00:04:26,705 --> 00:04:29,215
زانیارییەکان لەسەر زۆربەیی کۆگاکانی ئێستا

83
00:04:29,215 --> 00:04:31,958
بۆ ماوەی کەمتر لە ١٠ ساڵ پارێزراون

84
00:04:31,958 --> 00:04:36,333
زاناکان ئێستا کار لەسەر بەرەو پێشبردنیان
دەکەن

85
00:04:36,333 --> 00:04:38,649
تاکو بیان گەیەنن بە ئاستی کوانتم

86
00:04:38,649 --> 00:04:40,998
ئەمەش بە هیوای ئەوەی یادگەکان
خێراتر کار بکەن،

87
00:04:40,998 --> 00:04:42,063
و بچووکتر بن

88
00:04:42,063 --> 00:04:43,609
هەروەها بەهێزتر بن.

89
00:04:43,609 --> 00:04:49,045
لە ئێستادا، مانەوەی هەتاهەتایی بۆ 
مرۆڤەکان و کۆمپیوتەرەکان شتێکی ئەستەمە.