1
00:00:06,811 --> 00:00:11,637
Kada kažem "Venecija", zamišljate li sebe
kako jedrite Velikim kanalom,

2
00:00:11,637 --> 00:00:13,869
uz serenadu gondolijera?

3
00:00:13,869 --> 00:00:17,633
Nema sumnje da je gondola
simbol Venecije u Italiji,

4
00:00:17,633 --> 00:00:23,297
ali kako je ovaj crni brod u obliku
banane dobio svoj prepoznatljivi izgled?

5
00:00:23,297 --> 00:00:26,850
Poreklo venecijanske gondole
je izgubljeno u istoriji

6
00:00:26,850 --> 00:00:33,446
ali do 1500-ih, oko deset hiljada gondola
je prevozilo velikodostojnike,

7
00:00:33,446 --> 00:00:35,439
trgovce i robu gradskim kanalima.

8
00:00:35,439 --> 00:00:38,977
U stvari, Venecija je bila prepuna
različitih tipova ručno izrađenih čamaca

9
00:00:38,977 --> 00:00:44,837
od utilitarističkih splavova do Duždevih
raskošnih pozlaćenih barži.

10
00:00:44,837 --> 00:00:48,858
Kao savremeni taksi sistem, gondole
su izdavane čamdžijama

11
00:00:48,858 --> 00:00:51,935
koji su pravili ture
po pristaništima grada.

12
00:00:51,935 --> 00:00:56,314
Putnici bi plaćali kartu da ih prevezu
sa jedne strane Velikog kanala na drugu,

13
00:00:56,314 --> 00:00:58,734
kao i do drugih mesta po gradu.

14
00:00:58,734 --> 00:01:01,598
Ali, gondolijeri su uskoro
došli na loš glas.

15
00:01:01,598 --> 00:01:05,857
Istorijski dokumetni opisuju brojne
prekršaje vezane za čamdžije,

16
00:01:05,857 --> 00:01:09,363
uključujući psovke, kockanje,
iznuđivanje putnika -

17
00:01:09,363 --> 00:01:11,767
čak i povremenu upotrebu sile.

18
00:01:11,767 --> 00:01:14,632
Da bi minimizirali 
nepredvidivost putovanja kanalima,

19
00:01:14,632 --> 00:01:18,528
Venecijanci koji su to sebi mogli
da priušte, kupili su gondole,

20
00:01:18,528 --> 00:01:22,415
kao što poznate ličnosti danas
imaju privatni auto sa šoferom.

21
00:01:22,415 --> 00:01:27,117
Ovi bogati Venecijanci unajmili su
dva privatna gondolijera da ih voze

22
00:01:27,117 --> 00:01:28,894
po gradu i održavaju njihove čamce.

23
00:01:28,894 --> 00:01:32,638
Gondole su ubrzo postale statusni simbol,
u velikoj meri kao skupi automobil,

24
00:01:32,638 --> 00:01:36,212
sa uobičajenom opremom,
ugraviranim i pozlaćenim ornamentima,

25
00:01:36,212 --> 00:01:39,339
i sezonskim štofovima,
kao što su svila i somot.

26
00:01:39,339 --> 00:01:42,842
Bilo kako bilo,
većina današnjih gondola su crne

27
00:01:42,842 --> 00:01:46,258
jer su 1562. venecijanske vlasti odlučile

28
00:01:46,258 --> 00:01:49,773
da sve gondole osim ceremonijalnih
budu ofarbane u crno

29
00:01:49,773 --> 00:01:53,725
da bi se izbegli
grešno ekstravagantni prizori.

30
00:01:53,725 --> 00:01:57,711
Kako izgleda, venecijanske vlasti
nisu verovale u "nabudžena vozila".

31
00:01:57,711 --> 00:02:00,617
Ipak, neki bogati Venecijanci
birali su da plate kaznu

32
00:02:00,617 --> 00:02:03,188
da bi održavali svoje
gondole sa ornamentima,

33
00:02:03,188 --> 00:02:05,793
bila je to mala cena da bi se
održao privid bogastva.

34
00:02:05,793 --> 00:02:09,205
Prepoznatljivi izgled gondole
razvijao se vekovima.

35
00:02:09,205 --> 00:02:14,227
Svaka gondola konstruisana je
u porodičnoj radionici zvanoj "skvero".

36
00:02:14,227 --> 00:02:18,165
Od svojih očeva i dedova, sinovi su
naučili kako da odaberu i obrade

37
00:02:18,165 --> 00:02:26,337
delove bukve, trešnje, bresta, hrasta,
ariša, limuna, mahagonija, jele i oraha.

38
00:02:26,337 --> 00:02:29,209
Graditelji gondola počinjali bi
od drvenog šablona

39
00:02:29,209 --> 00:02:33,700
koji je možda bio zakovan za pod
radionice generacijama.

40
00:02:33,700 --> 00:02:37,497
Na ovaj osnovni oblik
dodavali su pramac i krmu,

41
00:02:37,497 --> 00:02:41,157
zatim formirali uzdužne daske
i rebra koja su činila okvir

42
00:02:41,157 --> 00:02:45,280
broda dizajniranog da klizi
kroz plitke, uske kanale.

43
00:02:45,280 --> 00:02:47,948
Gondola nema pravih linija niti ivica.

44
00:02:47,948 --> 00:02:52,266
Njen prepoznatljivi profil postiže se
kroz impresivni proces vatre i vode,

45
00:02:52,266 --> 00:02:57,995
krivljenjem dasaka zapaljenim bakljama,
napravljenim od močvarne trske.

46
00:02:57,995 --> 00:03:02,607
Ipak, veći deo od 500 sati koliko traje 
pravljenje gondole

47
00:03:02,607 --> 00:03:04,611
potroši se na finalne faze:

48
00:03:04,611 --> 00:03:10,161
pripremanje površina i nanošenje
uzastopnih slojeva vodootpornog laka.

49
00:03:10,161 --> 00:03:14,521
Lak je pravljen po porodičnom receptu,
čuvanom kao onaj za rižoto

50
00:03:14,521 --> 00:03:16,327
ili za domaći sos.

51
00:03:16,327 --> 00:03:20,498
Ali, i sa završetkom drveta,
gondola još nije gotova.

52
00:03:20,498 --> 00:03:23,752
Specijalizovane zanatlije snabdevaju
svoje kolege graditelje gondola

53
00:03:23,752 --> 00:03:26,635
detaljno prekrivenim putničkim odeljcima,

54
00:03:26,635 --> 00:03:29,883
tapaciranim detaljima i ornamentima
od čelika i mesinga.

55
00:03:29,883 --> 00:03:33,554
Proizvođači vesla postali su ključni
partneri graditeljima gondola.

56
00:03:33,554 --> 00:03:38,534
Venecijanske rašlje za vesla, ili forkola,
počele su kao prosta viljuška

57
00:03:38,534 --> 00:03:41,979
da bi evoluirale u visoko preciznu
alatku koja omogućava gondolijeru

58
00:03:41,979 --> 00:03:44,411
da vodi veslo u mnogo pozicija.

59
00:03:44,411 --> 00:03:46,070
Do kasnih 1800-ih,

60
00:03:46,070 --> 00:03:50,406
graditelji gondola počeli su da prave
levu stranu gondole širu nego desnu

61
00:03:50,406 --> 00:03:54,368
kao ravnotežu snazi
jednog gondolijera.

62
00:03:54,368 --> 00:03:59,153
Ova modifikacija omogućava veslaču
da upravlja samo sa desne strane

63
00:03:59,153 --> 00:04:01,638
i bez podizanja vesla iz vode.

64
00:04:01,638 --> 00:04:04,659
Iako su ove modifikacije poboljšale
putovanje gondolom,

65
00:04:04,659 --> 00:04:07,879
nisu bile dovoljne da održe korak
sa motorizovanim čamcima.

66
00:04:07,879 --> 00:04:12,314
Danas, samo 400 gondola
plovi kroz kanale Venecije

67
00:04:12,314 --> 00:04:16,602
i svake godine, ručno se pravi
sve manje autentičnih gondola.

68
00:04:16,602 --> 00:04:20,834
Ali, duž ulica, ulični znakovi sadrže reči
venecijanskog dijalekta

69
00:04:20,834 --> 00:04:25,512
za lokacije starih brodogradilišta,
radionica vesla i stanica trajekata

70
00:04:25,512 --> 00:04:28,203
obeležavajući uspomenu
na zanat izgradnje brodova

71
00:04:28,203 --> 00:04:33,751
koji je nekada činio da život u republici
klizi stabilnim tempom.