0:00:01.580,0:00:05.261
[3 Prill 2016 ne përjetuam rrjedhjen më [br]të madhe të dokumenteve në histori.]

0:00:06.061,0:00:08.892
"Panama Papers" ka ekspozuar persona[br]të pasur e të fuqishëm

0:00:08.932,0:00:11.382
duke fshehur shuma të mëdha parash [br]në llogari "offshore" jashte vendit.

0:00:11.828,0:00:14.338
[Çfarë do të thotë kjo?]

0:00:15.312,0:00:18.212
Ne ftuam Robert Palmer të [br]Global Witness për të na shpjeguar.

0:00:20.852,0:00:25.804
Këtë javë, ka pasur një përmbytje[br]ngjarjesh të panumërta

0:00:25.828,0:00:29.124
të cilat vijnë nga rrjedhja e 11 milion [br]doumenteve

0:00:29.148,0:00:33.572
nga një firmë ligjore Panameze,[br]Mossack Fonseca.

0:00:33.596,0:00:39.378
Shpërndarja e këtyre dokumentave[br]zbulon vetëm një pjese të vogël

0:00:39.402,0:00:41.640
të botës sekrete të llogarive [br]jashtë vendit.

0:00:41.664,0:00:46.972
Ne marrim një pasqyrë se si klientët, [br]bankat dhe avokatët

0:00:46.996,0:00:49.024
shkojnë tek firmat si Mossack Fonseca

0:00:49.048,0:00:51.555
dhe i thonë, "Duam një kompani anonime,

0:00:51.579,0:00:52.971
a mund të na japësh një?"

0:00:52.995,0:00:54.805
Në fakt ju mund ti lexoni këto emaile,

0:00:54.829,0:00:56.792
shkëmbimet e mesazheve,

0:00:56.816,0:00:59.891
dhe do të shihni mekanizmin se si punon,

0:00:59.915,0:01:01.316
se si kjo funksionon.

0:01:01.340,0:01:05.393
Kjo ka pasur pasoja të menjëhershme.

0:01:05.417,0:01:08.018
Kryeministri i Islandës ka dhënë[br]dorëheqjen.

0:01:08.042,0:01:09.257
Po ashtu kemi marrë lajme

0:01:09.281,0:01:14.324
se një aleat i diktatorit brutal sirian[br]Bashar Al-Assad

0:01:14.348,0:01:16.903
ka kompani jashtë vendit.

0:01:16.927,0:01:22.156
Ka pasur akuza të një për [br]një lëvizje parash prej 2 miliardë dollarë

0:01:22.180,0:01:26.083
që e ka burimin te Presidenti i Rusisë [br]Vadimir Putin

0:01:26.107,0:01:28.568
nëpërmjet shokut të tij të fëmijërisë,

0:01:28.592,0:01:30.820
i cili është një violinçelist i famshëm.

0:01:30.844,0:01:33.444
Dhe do të ketë shumë persona të pasur

0:01:33.468,0:01:37.786
dhe të tjerë që do të jenë shumë nervoz [br]për ngjarjet e rradhës

0:01:37.810,0:01:40.363
dhe për rrjedhjen e ardhshme të[br]dokumenteve.

0:01:40.387,0:01:44.573
Tani, kjo tingëllon si skenari i një [br]filmi me spiunazh

0:01:44.597,0:01:46.260
apo një novelë e John Grisham-it.

0:01:46.284,0:01:50.300
Duket shumë larg nga unë, ti, [br]njerëzit e thjeshtë.

0:01:50.324,0:01:52.832
Pse duhet të brengosemi për këtë?

0:01:52.856,0:01:57.099
Por e vërteta është se nëse këta persona [br]të pasur e të fuqishëm

0:01:57.123,0:01:59.777
janë në gjendje ti mbajnë paratë e tyre[br]jashtë vendit

0:01:59.801,0:02:02.288
dhe të mos paguajnë detyrimet e taksave,

0:02:02.312,0:02:06.406
do të ketë më pak para për [br]shërbimet publike më jetike

0:02:06.430,0:02:09.783
si shëndetësia, edukimi, rrugët.

0:02:09.807,0:02:12.128
Dhe kjo na prek të gjithëve.

0:02:12.152,0:02:14.868
Tani, për organizatën time Global Witness,

0:02:14.892,0:02:18.954
ky ekspozim ka qenë fenomenal.

0:02:18.978,0:02:23.466
Ne i kemi bërë mediat botërore [br]dhe liderët politikë

0:02:23.490,0:02:28.145
të flasin se si personat mund [br]të përdorin konfidencën "offshore"

0:02:28.169,0:02:30.564
që të fshehin dhe maskojnë asetet e tyre -[br]

0:02:30.588,0:02:35.372
diqka që ne jemi duke e thënë e duke [br]e ekspozuar pothuajse për një dekadë.

0:02:35.396,0:02:40.031
Tani, unë mendoj se për shumë njerëz kjo [br]botë duket enigmatike dhe e ngatërruar,

0:02:40.055,0:02:44.520
dhe shumë shumë e vështirë të kuptohet se[br]si funksionon kjo lloj bote "offshore".

0:02:44.544,0:02:47.376
Unë do ta përshkruaja si Kukulla Ruse.

0:02:47.400,0:02:50.859
Ti mund ta kesh një kompani, të futur [br]brenda një kompanie tjetër,

0:02:50.883,0:02:52.994
të futur brenda një kompanie tjetër,

0:02:53.018,0:02:57.429
duke e bërë pothuajse të pamundur [br]për tu kuptuar

0:02:57.453,0:02:59.680
kush është prapa këtyre strukturave.

0:02:59.704,0:03:02.617
Mund të jetë shumë e vështirë për[br]ligjvënësit

0:03:02.641,0:03:05.604
apo autoritetet e taksave, gazetarët,[br]shoqërinë civile

0:03:05.628,0:03:07.890
për të kuptuar se çfarë po ndodh.

0:03:08.318,0:03:09.755
Mendoj se është interesante

0:03:09.779,0:03:12.986
që në SH.B.A. ka pasur një mungesë[br]të trajtimit të këtij problemi.

0:03:13.010,0:03:16.773
Kjo për shkak se ndoshta disa persona të [br]mirënjohur nga SH.B.A.

0:03:16.797,0:03:21.335
nuk kanë qenë pjesë e këtij zbulimi,[br]këtij skandali.

0:03:21.359,0:03:25.294
Kjo nuk ka ndodhur për shkak se[br]nuk ka amerikanë të pasur

0:03:25.318,0:03:28.128
që janë duke fshehur pronat e tyre[br]jashtë vendit.

0:03:28.152,0:03:31.974
Kjo ndodh për shkak të asaj se si [br]"offshore" funksionon,

0:03:31.998,0:03:35.488
Mossack Fonseca ka më pak [br]klientë nga Amerika.

0:03:35.512,0:03:38.768
Mendoj se nëse do të kishim parë [br]rrjedhje ngjarjesh nga Ishujt Cayman

0:03:38.792,0:03:42.443
ose nga Delaware,[br]apo Wyoming e Nevada,

0:03:42.467,0:03:48.259
do të shihnit më shumë raste dhe shembuj[br]të lidhura me amerikanët.

0:03:48.283,0:03:54.201
Në fakt, në disa shtete të SH.B.A.[br]duhet më pak informacion,

0:03:54.225,0:03:58.399
duhet të japësh më pak informacion[br]për blerjen e një kompanie

0:03:58.423,0:04:01.216
se sa për të marrë një kartë bibloteke.

0:04:01.240,0:04:07.022
Ky lloj fshehtësie në Amerikë i ka[br]mundësuar punonjësve të shkollave

0:04:07.046,0:04:08.952
të mashtrojnë nxënësit.

0:04:08.976,0:04:13.872
I ka mundësuar mashtruesve grabitjen[br]e investitorëve të dobët.

0:04:14.452,0:04:18.142
Kjo është një lloj sjellje që na ndikon [br]të gjithëve.

0:04:18.166,0:04:20.037
Këtu në Global Witness,

0:04:20.061,0:04:23.322
ne dëshiruam ta shohim [br]se si kjo dukej në praktikë.

0:04:23.346,0:04:25.759
Si funksionon kjo gjë?

0:04:25.783,0:04:26.958
Ne dërguam një hetues [br]

0:04:26.982,0:04:33.219
te 13 studio ligjore në Manhattan.

0:04:33.763,0:04:37.537
Hetuesi ynë u paraqit si një ministër [br]Afrikan

0:04:37.561,0:04:41.688
i cili dëshironte të sillte disa fonde [br]të dyshimta në Amerikë

0:04:41.712,0:04:44.851
për të blerë një shtëpi, një jaht, [br]një avion.

0:04:45.288,0:04:50.349
Shumë tronditës ishte fakti se të[br]gjithë përveç njërit nga avokatët

0:04:50.373,0:04:54.966
i ofruan hetuesit tonë sugjerime

0:04:54.990,0:04:56.954
se si ti lëvizë këto fonde të dyshimta.

0:04:56.978,0:04:58.790
Të gjitha këto ishin takime paraprake,

0:04:58.814,0:05:01.086
dhe asnjë nga këta avokatë [br]nuk e mori si klient

0:05:01.110,0:05:03.399
dhe sigurisht paratë nuk kaluan,

0:05:03.423,0:05:06.881
por që tregoi problemin në këtë sistem.

0:05:06.905,0:05:08.824
Po ashtu është e rëndësishme

0:05:08.848,0:05:12.214
të mos i mendojmë këto si [br]raste individuale.

0:05:12.238,0:05:14.451
Kjo nuk është vetëm për njërin nga [br]avokatët

0:05:14.475,0:05:18.329
i cili ka folur me hetuesin tonë sekret[br]dhe ka dhënë sugjerime.

0:05:18.353,0:05:21.208
Nuk është as vetëm një politikan në[br]veçanti i cili

0:05:21.232,0:05:22.861
është përfshrë në skandal.

0:05:22.885,0:05:25.941
Flitet se si funksionon një sistem,

0:05:25.965,0:05:31.908
që përforcon korrupsionin, evazimin fiskal,[br]varfërinë dhe paqëndrueshmërinë.

0:05:31.932,0:05:33.747
Për të ndaluar këtë, ne duhet

0:05:33.771,0:05:35.442
ta ndryshojmë lojën.

0:05:35.466,0:05:37.988
Ne duhet ti ndryshojmë rregullat e lojës

0:05:38.012,0:05:40.004
për ta bërë këtë lloj sjellje[br]më të vështirë.

0:05:40.028,0:05:42.972
Kjo mund të duket si e pashpresë,

0:05:42.996,0:05:44.917
sikur se ne nuk mund të bëjmë asgjë,

0:05:44.941,0:05:46.571
sikur se asgjë nuk ka ndryshuar kurrë,

0:05:46.595,0:05:49.931
sikur se gjithmonë do të ketë njerëz [br]të pasur dhe të fuqishëm.

0:05:49.955,0:05:52.402
Por, si një optimist i lindur,

0:05:52.426,0:05:55.904
unë mendoj se jemi duke parë[br]një ndryshim.

0:05:55.928,0:05:57.803
Gjatë viteve të fundit,

0:05:57.827,0:06:01.495
ne kemi parë një shtytje drejt një[br]transparence më të madhe

0:06:01.519,0:06:03.353
kur flitet për pronësi të një kompanie.

0:06:03.755,0:06:06.092
Problemi është vendosur në [br]axhendën politike

0:06:06.116,0:06:08.610
nga kryeministri i Britanisë së Madhe [br]David Cameroon

0:06:08.634,0:06:13.394
në samitin e G8-ës të mbajtur në Irlandën[br]Veriore në 2013.

0:06:13.872,0:06:18.222
Qysh prej atëherë, Bashkimi Evropian[br]vendosi të krijojë

0:06:18.246,0:06:20.403
regjistra qëndror në një nivel shtetëror

0:06:20.427,0:06:23.834
se kush i kontrollon kompanitë nëpër[br]Evropë.

0:06:23.858,0:06:28.537
I trishtueshëm është fakti se, SH.B.A.[br]kanë mbetur mbrapa.

0:06:28.958,0:06:31.658
Një legjislacion dypartiak është paraqitur

0:06:31.682,0:06:33.585
në Shtëpinë e Bardhë dhe në Senat,

0:06:33.609,0:06:36.766
por nuk ka pasur zhvillimin që [br]ne e kemi pritur.

0:06:36.790,0:06:39.877
Prandaj ne dëshirojmë ti shohim rrjedhjet[br]e Panamasë,

0:06:39.901,0:06:43.695
këtë përgjim në botën e "offshore"-it,

0:06:43.719,0:06:48.771
si një mënyrë e hapjes në SH.B.A. [br]dhe nëpër botë.

0:06:48.795,0:06:53.585
Për ne tek Global Fitness, ky është [br]një momenti i ndryshimit.

0:06:53.950,0:06:57.698
Na duhet që njerëzit e thjeshtë [br]të zemërohen

0:06:57.722,0:07:00.975
me mënyrën se si njerëzit mund ta fshehin [br]identitetin e tyre

0:07:00.999,0:07:02.912
prapa kompanive sekrete.

0:07:02.936,0:07:06.523
Na duhet që liderët e bizneseve[br]të ngrihen dhe të thonë,

0:07:06.547,0:07:09.831
"Fshehtësitë si kjo nuk janë të mira për [br]biznes."

0:07:09.855,0:07:14.235
Na duhet që liderët politikë ta vërejnë [br]problemin,

0:07:14.259,0:07:19.266
dhe të angazhohen në ndryshimin e ligjit [br]për prerjen e këtyre fshehtësive.

0:07:19.639,0:07:22.918
Së bashku mund ta mundim këtë [br]fshehtësi

0:07:22.942,0:07:25.999
që po e lejon zhvillimin e [br]evazionit fiskal,

0:07:26.023,0:07:29.214
korrupsionit dhe pastrimit të parave.