WEBVTT

00:00:00.350 --> 00:00:05.941
(3 kwietnia 2016 r. byliśmy świadkami
największego w historii wycieku danych).

00:00:06.021 --> 00:00:08.892
(Papiery z Panamy obnażają
bogate i wpływowe jednostki).

00:00:08.932 --> 00:00:11.482
(ukrywające za granicą
ogromne sumy pieniędzy).

00:00:11.828 --> 00:00:14.338
(Co to oznacza)?

00:00:15.312 --> 00:00:18.502
(Prosimy o wyjaśnienie
Roberta Palmera z Global Witness).

NOTE Paragraph

00:00:20.852 --> 00:00:25.804
Od tygodnia zalewa nas masa informacji

00:00:25.828 --> 00:00:29.124
z wycieku 11 milionów dokumentów

00:00:29.148 --> 00:00:33.572
z panamskiej kancelarii Mossack Fonseca.

00:00:33.596 --> 00:00:39.378
Ujawnienie dokumentów z Panamy
uchyla rąbka tajemnicy

00:00:39.402 --> 00:00:41.640
świata offshore.

00:00:41.654 --> 00:00:46.466
Mamy wgląd w to,
jak klienci, banki i prawnicy

00:00:46.466 --> 00:00:49.054
udają się do Mossack Fonseca
i im podobnych firm.

00:00:49.078 --> 00:00:51.579
"Potrzebna nam anonimowa spółka,

00:00:51.579 --> 00:00:52.971
możecie nam to załatwić?"

00:00:52.995 --> 00:00:54.805
Widzimy maile,

00:00:54.829 --> 00:00:56.792
całą korespondencję,

00:00:56.816 --> 00:00:59.891
widzimy mechanizm działania,

00:00:59.915 --> 00:01:01.316
jak to wszystko funkcjonuje.

NOTE Paragraph

00:01:01.340 --> 00:01:05.393
Reakcje na wyciek były natychmiastowe.

00:01:05.417 --> 00:01:08.018
Premier Islandii podał się do dymisji.

00:01:08.042 --> 00:01:09.257
Otrzymaliśmy informacje,

00:01:09.281 --> 00:01:14.324
że sojusznik brutalnego dyktatora Syrii,
Bashara Al-Assada,

00:01:14.348 --> 00:01:16.903
również ma spółki offshore.

00:01:16.927 --> 00:01:22.156
Krążą plotki o szlaku 2 miliardów dolarów,

00:01:22.180 --> 00:01:26.083
prowadzącym do prezydenta Rosji,
Władimira Putina,

00:01:26.107 --> 00:01:28.582
przez jego przyjaciela z dzieciństwa,

00:01:28.592 --> 00:01:30.820
uznanego wiolonczelistę.

00:01:30.844 --> 00:01:33.444
Wielu bogatych ludzi

00:01:33.468 --> 00:01:37.786
nerwowo czeka na kolejne doniesienia

00:01:37.810 --> 00:01:40.363
i następne dokumenty z przecieku.

NOTE Paragraph

00:01:40.387 --> 00:01:44.573
Przypomina to fabułę filmu szpiegowskiego

00:01:44.597 --> 00:01:46.280
lub powieść Johna Grishama.

00:01:46.280 --> 00:01:50.300
Na pozór jest to obce nam.

00:01:50.324 --> 00:01:52.832
Więc dlaczego powinno nas to obchodzić?

00:01:52.856 --> 00:01:57.099
Prawda jest taka,
że jeśli bogate i wpływowe jednostki

00:01:57.123 --> 00:01:59.777
przechowują pieniądze za granicą,

00:01:59.801 --> 00:02:02.288
nie płacąc należnych podatków,

00:02:02.312 --> 00:02:06.406
oznacza to mniej pieniędzy
na ważne usługi publiczne,

00:02:06.430 --> 00:02:09.783
jak opieka zdrowotna, edukacja i drogi.

00:02:09.807 --> 00:02:12.128
A to dotyczy nas wszystkich.

NOTE Paragraph

00:02:12.152 --> 00:02:14.868
Dla organizacji Global Witness

00:02:14.892 --> 00:02:18.954
ujawnienie kwitów z Panamy jest sensacją.

00:02:18.978 --> 00:02:23.466
Na całym świecie media i czołowi politycy

00:02:23.490 --> 00:02:28.145
mówią teraz o zasłanianiu się
tajemnicą firmy offshore

00:02:28.169 --> 00:02:30.564
w celu ukrycia i kamuflowania aktywów,

00:02:30.588 --> 00:02:35.372
a my mówimy o tym od lat dziesięciu.

NOTE Paragraph

00:02:35.396 --> 00:02:40.031
Dla wielu świat offshore
pozostaje dziwną zagadką,

00:02:40.055 --> 00:02:44.520
o niejasnym sposobie funkcjonowania.

00:02:44.534 --> 00:02:47.376
Trochę przypomina rosyjską matrioszkę.

00:02:47.400 --> 00:02:50.859
Jedna spółka włożona w inną spółkę,

00:02:50.883 --> 00:02:52.994
ukrytą w jeszcze innej spółce,

00:02:53.018 --> 00:02:57.429
co uniemożliwia zorientowanie się,

00:02:57.453 --> 00:02:59.680
kto stoi za całą strukturą.

00:02:59.704 --> 00:03:02.617
Trudno organom ścigania,

00:03:02.641 --> 00:03:05.604
władzom podatkowym, dziennikarzom,
społeczeństwu obywatelskiemu

00:03:05.628 --> 00:03:08.070
zrozumieć, co się tu dzieje.

NOTE Paragraph

00:03:08.318 --> 00:03:09.755
Ciekawe też,

00:03:09.779 --> 00:03:12.986
że w USA przeciek z Panamy
jest mniej nagłośniony.

00:03:13.010 --> 00:03:16.773
Może dlatego, że amerykańskie osobistości

00:03:16.797 --> 00:03:21.335
nie pojawiają się w tym skandalu.

00:03:21.359 --> 00:03:25.294
Nie dlatego,
że nie ma bogatych Amerykanów,

00:03:25.318 --> 00:03:28.128
chomikujących aktywa za granicą,

00:03:28.152 --> 00:03:31.974
Powodem jest sposób działania offshore.

00:03:31.998 --> 00:03:35.488
Mossack Fonseca ma mniej
amerykańskich klientów.

00:03:35.512 --> 00:03:38.768
Gdybyśmy zobaczyli przecieki
z Wysp Kajmańskich,

00:03:38.792 --> 00:03:42.443
czy nawet Delaware, Wyoming lub Nevady,

00:03:42.467 --> 00:03:48.259
zobaczylibyśmy dużo więcej śladów
prowadzących do Ameryki.

NOTE Paragraph

00:03:48.283 --> 00:03:54.201
W wielu stanach USA
potrzeba mniej informacji

00:03:54.225 --> 00:03:58.399
do założenia spółki, mniej danych

00:03:58.423 --> 00:04:01.216
niż do wyrobienia karty bibliotecznej.

00:04:01.240 --> 00:04:07.022
Tajemnica w Ameryce umożliwia
pracownikom okręgów szkolnych

00:04:07.046 --> 00:04:08.952
okradanie uczniów.

00:04:08.976 --> 00:04:14.002
Pozwala oszustom okradać
podatnych inwestorów.

00:04:14.452 --> 00:04:18.142
Takie działania dotyczą nas wszystkich.

NOTE Paragraph

00:04:18.166 --> 00:04:20.037
W Global Witness

00:04:20.061 --> 00:04:23.322
postanowiliśmy sprawdzić,
jak to wygląda w praktyce,

00:04:23.346 --> 00:04:25.759
jak to działa.

00:04:25.783 --> 00:04:26.958
W tym celu

00:04:26.982 --> 00:04:33.499
wysłaliśmy dziennikarza w przebraniu
do trzynastu kancelarii na Manhattanie.

00:04:33.763 --> 00:04:37.537
Nasz śledczy udawał ministra z Afryki,

00:04:37.561 --> 00:04:41.688
który chce przenieść
podejrzane fundusze do USA,

00:04:41.712 --> 00:04:45.001
żeby kupić dom, jacht i odrzutowiec.

00:04:45.288 --> 00:04:50.349
Wynik był szokujący. 
Wszyscy prawnicy, z wyjątkiem jednego,

00:04:50.373 --> 00:04:54.966
doradzali naszemu agentowi,

00:04:54.990 --> 00:04:56.954
jak przenieść podejrzane fundusze.

00:04:56.978 --> 00:04:58.790
Były to spotkania wstępne.

00:04:58.814 --> 00:05:01.086
Żaden prawnik nie zyskał w nas klienta,

00:05:01.110 --> 00:05:03.399
żadne pieniądze
nie przeszły z ręki do ręki,

00:05:03.423 --> 00:05:06.881
ale doskonale widać problem systemu.

NOTE Paragraph

00:05:06.905 --> 00:05:08.824
Ważne jest także to,

00:05:08.848 --> 00:05:12.214
że nie są to odosobnione przypadki.

00:05:12.238 --> 00:05:14.451
Nie chodzi o jednego prawnika,

00:05:14.475 --> 00:05:18.329
który udzielił rad naszemu śledczemu.

00:05:18.353 --> 00:05:21.208
Nie chodzi o konkretnego polityka
na wysokim szczeblu,

00:05:21.232 --> 00:05:22.861
który uwikłał się w aferę.

00:05:22.885 --> 00:05:25.941
Chodzi o to, jak działa system,

00:05:25.965 --> 00:05:31.908
umacniający korupcję, unikanie podatków,
nędzę i brak stabilizacji.

00:05:31.932 --> 00:05:33.747
Żeby się z tym zmierzyć,

00:05:33.771 --> 00:05:35.442
musimy zmienić grę.

00:05:35.466 --> 00:05:37.988
Musimy zmienić reguły gry,

00:05:38.012 --> 00:05:40.004
żeby utrudnić takie działania.

NOTE Paragraph

00:05:40.028 --> 00:05:42.972
Może to skłaniać do pesymizmu,

00:05:42.996 --> 00:05:44.917
bo przecież nic się nie da zrobić,

00:05:44.941 --> 00:05:46.571
nic się nigdy zmienia,

00:05:46.595 --> 00:05:49.931
zawsze będą bogate i potężne jednostki.

00:05:49.955 --> 00:05:52.402
Jako optymista z natury

00:05:52.426 --> 00:05:55.904
widzę już pierwsze zmiany.

NOTE Paragraph

00:05:55.928 --> 00:05:57.803
Od kilku lat

00:05:57.827 --> 00:06:01.495
widać nacisk na większą przejrzystość

00:06:01.519 --> 00:06:03.503
w kwestii własności spółek.

00:06:03.755 --> 00:06:06.092
Był to punkt programu politycznego

00:06:06.116 --> 00:06:08.610
premiera Wielkiej Brytanii,
Davida Camerona,

00:06:08.634 --> 00:06:13.554
na wielkim szczycie G8
w Irlandii Północnej w 2013 r.

00:06:13.872 --> 00:06:18.222
Od tamtej pory Unia Europejska

00:06:18.246 --> 00:06:20.403
tworzy centralne rejestry krajowe,

00:06:20.427 --> 00:06:23.834
własności i kontroli spółek w Europie.

NOTE Paragraph

00:06:23.858 --> 00:06:28.767
Niestety USA pozostaje daleko w tyle.

00:06:28.958 --> 00:06:31.658
Wprowadzono dwupartyjne ustawodawstwo

00:06:31.682 --> 00:06:33.585
w Izbie i Senacie,

00:06:33.609 --> 00:06:36.766
ale nie ma takiego postępu,
jaki chcielibyśmy zobaczyć.

00:06:36.790 --> 00:06:39.877
Dlatego chcielibyśmy bardzo,
żeby panamskie przecieki,

00:06:39.901 --> 00:06:43.695
ten gigantyczny podgląd świata offshore,

00:06:43.719 --> 00:06:48.771
wykorzystano do przejrzystości 
w USA i na całym świecie.

NOTE Paragraph

00:06:48.795 --> 00:06:53.725
W Global Witness wierzymy,
że czas na zmiany.

00:06:53.950 --> 00:06:57.698
Zwykli ludzie muszą się wkurzyć

00:06:57.722 --> 00:07:00.975
na ukrywanie tożsamości

00:07:00.999 --> 00:07:02.912
za potajemnymi spółkami.

00:07:02.936 --> 00:07:06.523
Liderzy biznesu muszą wstać i powiedzieć

00:07:06.547 --> 00:07:09.831
"Tajemnica nie służy interesom".

00:07:09.855 --> 00:07:14.235
Liderzy polityczni muszą dostrzec problem

00:07:14.259 --> 00:07:19.386
i dążyć do zmiany prawa,
która odsłoni potajemne transakcje.

NOTE Paragraph

00:07:19.639 --> 00:07:22.918
Razem możemy skończyć z sekretami,

00:07:22.942 --> 00:07:25.999
pozwalającymi uchylanie się od podatków,

00:07:26.023 --> 00:07:29.434
korupcję oraz pranie brudnych pieniędzy.