1
00:00:00,350 --> 00:00:05,941
(3 kwietnia 2016 r. byliśmy świadkami
największego w historii wycieku danych).

2
00:00:06,021 --> 00:00:08,892
(Papiery z Panamy obnażają
bogate i wpływowe jednostki).

3
00:00:08,932 --> 00:00:11,482
(ukrywające za granicą
ogromne sumy pieniędzy).

4
00:00:11,828 --> 00:00:14,338
(Co to oznacza)?

5
00:00:15,312 --> 00:00:18,502
(Prosimy o wyjaśnienie
Roberta Palmera z Global Witness).

6
00:00:20,852 --> 00:00:25,804
Od tygodnia zalewa nas masa informacji

7
00:00:25,828 --> 00:00:29,124
z wycieku 11 milionów dokumentów

8
00:00:29,148 --> 00:00:33,572
z panamskiej kancelarii Mossack Fonseca.

9
00:00:33,596 --> 00:00:39,378
Ujawnienie dokumentów z Panamy
uchyla rąbka tajemnicy

10
00:00:39,402 --> 00:00:41,640
świata offshore.

11
00:00:41,654 --> 00:00:46,466
Mamy wgląd w to,
jak klienci, banki i prawnicy

12
00:00:46,466 --> 00:00:49,054
udają się do Mossack Fonseca
i im podobnych firm.

13
00:00:49,078 --> 00:00:51,579
"Potrzebna nam anonimowa spółka,

14
00:00:51,579 --> 00:00:52,971
możecie nam to załatwić?"

15
00:00:52,995 --> 00:00:54,805
Widzimy maile,

16
00:00:54,829 --> 00:00:56,792
całą korespondencję,

17
00:00:56,816 --> 00:00:59,891
widzimy mechanizm działania,

18
00:00:59,915 --> 00:01:01,316
jak to wszystko funkcjonuje.

19
00:01:01,340 --> 00:01:05,393
Reakcje na wyciek były natychmiastowe.

20
00:01:05,417 --> 00:01:08,018
Premier Islandii podał się do dymisji.

21
00:01:08,042 --> 00:01:09,257
Otrzymaliśmy informacje,

22
00:01:09,281 --> 00:01:14,324
że sojusznik brutalnego dyktatora Syrii,
Bashara Al-Assada,

23
00:01:14,348 --> 00:01:16,903
również ma spółki offshore.

24
00:01:16,927 --> 00:01:22,156
Krążą plotki o szlaku 2 miliardów dolarów,

25
00:01:22,180 --> 00:01:26,083
prowadzącym do prezydenta Rosji,
Władimira Putina,

26
00:01:26,107 --> 00:01:28,582
przez jego przyjaciela z dzieciństwa,

27
00:01:28,592 --> 00:01:30,820
uznanego wiolonczelistę.

28
00:01:30,844 --> 00:01:33,444
Wielu bogatych ludzi

29
00:01:33,468 --> 00:01:37,786
nerwowo czeka na kolejne doniesienia

30
00:01:37,810 --> 00:01:40,363
i następne dokumenty z przecieku.

31
00:01:40,387 --> 00:01:44,573
Przypomina to fabułę filmu szpiegowskiego

32
00:01:44,597 --> 00:01:46,280
lub powieść Johna Grishama.

33
00:01:46,280 --> 00:01:50,300
Na pozór jest to obce nam.

34
00:01:50,324 --> 00:01:52,832
Więc dlaczego powinno nas to obchodzić?

35
00:01:52,856 --> 00:01:57,099
Prawda jest taka,
że jeśli bogate i wpływowe jednostki

36
00:01:57,123 --> 00:01:59,777
przechowują pieniądze za granicą,

37
00:01:59,801 --> 00:02:02,288
nie płacąc należnych podatków,

38
00:02:02,312 --> 00:02:06,406
oznacza to mniej pieniędzy
na ważne usługi publiczne,

39
00:02:06,430 --> 00:02:09,783
jak opieka zdrowotna, edukacja i drogi.

40
00:02:09,807 --> 00:02:12,128
A to dotyczy nas wszystkich.

41
00:02:12,152 --> 00:02:14,868
Dla organizacji Global Witness

42
00:02:14,892 --> 00:02:18,954
ujawnienie kwitów z Panamy jest sensacją.

43
00:02:18,978 --> 00:02:23,466
Na całym świecie media i czołowi politycy

44
00:02:23,490 --> 00:02:28,145
mówią teraz o zasłanianiu się
tajemnicą firmy offshore

45
00:02:28,169 --> 00:02:30,564
w celu ukrycia i kamuflowania aktywów,

46
00:02:30,588 --> 00:02:35,372
a my mówimy o tym od lat dziesięciu.

47
00:02:35,396 --> 00:02:40,031
Dla wielu świat offshore
pozostaje dziwną zagadką,

48
00:02:40,055 --> 00:02:44,520
o niejasnym sposobie funkcjonowania.

49
00:02:44,534 --> 00:02:47,376
Trochę przypomina rosyjską matrioszkę.

50
00:02:47,400 --> 00:02:50,859
Jedna spółka włożona w inną spółkę,

51
00:02:50,883 --> 00:02:52,994
ukrytą w jeszcze innej spółce,

52
00:02:53,018 --> 00:02:57,429
co uniemożliwia zorientowanie się,

53
00:02:57,453 --> 00:02:59,680
kto stoi za całą strukturą.

54
00:02:59,704 --> 00:03:02,617
Trudno organom ścigania,

55
00:03:02,641 --> 00:03:05,604
władzom podatkowym, dziennikarzom,
społeczeństwu obywatelskiemu

56
00:03:05,628 --> 00:03:08,070
zrozumieć, co się tu dzieje.

57
00:03:08,318 --> 00:03:09,755
Ciekawe też,

58
00:03:09,779 --> 00:03:12,986
że w USA przeciek z Panamy
jest mniej nagłośniony.

59
00:03:13,010 --> 00:03:16,773
Może dlatego, że amerykańskie osobistości

60
00:03:16,797 --> 00:03:21,335
nie pojawiają się w tym skandalu.

61
00:03:21,359 --> 00:03:25,294
Nie dlatego,
że nie ma bogatych Amerykanów,

62
00:03:25,318 --> 00:03:28,128
chomikujących aktywa za granicą,

63
00:03:28,152 --> 00:03:31,974
Powodem jest sposób działania offshore.

64
00:03:31,998 --> 00:03:35,488
Mossack Fonseca ma mniej
amerykańskich klientów.

65
00:03:35,512 --> 00:03:38,768
Gdybyśmy zobaczyli przecieki
z Wysp Kajmańskich,

66
00:03:38,792 --> 00:03:42,443
czy nawet Delaware, Wyoming lub Nevady,

67
00:03:42,467 --> 00:03:48,259
zobaczylibyśmy dużo więcej śladów
prowadzących do Ameryki.

68
00:03:48,283 --> 00:03:54,201
W wielu stanach USA
potrzeba mniej informacji

69
00:03:54,225 --> 00:03:58,399
do założenia spółki, mniej danych

70
00:03:58,423 --> 00:04:01,216
niż do wyrobienia karty bibliotecznej.

71
00:04:01,240 --> 00:04:07,022
Tajemnica w Ameryce umożliwia
pracownikom okręgów szkolnych

72
00:04:07,046 --> 00:04:08,952
okradanie uczniów.

73
00:04:08,976 --> 00:04:14,002
Pozwala oszustom okradać
podatnych inwestorów.

74
00:04:14,452 --> 00:04:18,142
Takie działania dotyczą nas wszystkich.

75
00:04:18,166 --> 00:04:20,037
W Global Witness

76
00:04:20,061 --> 00:04:23,322
postanowiliśmy sprawdzić,
jak to wygląda w praktyce,

77
00:04:23,346 --> 00:04:25,759
jak to działa.

78
00:04:25,783 --> 00:04:26,958
W tym celu

79
00:04:26,982 --> 00:04:33,499
wysłaliśmy dziennikarza w przebraniu
do trzynastu kancelarii na Manhattanie.

80
00:04:33,763 --> 00:04:37,537
Nasz śledczy udawał ministra z Afryki,

81
00:04:37,561 --> 00:04:41,688
który chce przenieść
podejrzane fundusze do USA,

82
00:04:41,712 --> 00:04:45,001
żeby kupić dom, jacht i odrzutowiec.

83
00:04:45,288 --> 00:04:50,349
Wynik był szokujący. 
Wszyscy prawnicy, z wyjątkiem jednego,

84
00:04:50,373 --> 00:04:54,966
doradzali naszemu agentowi,

85
00:04:54,990 --> 00:04:56,954
jak przenieść podejrzane fundusze.

86
00:04:56,978 --> 00:04:58,790
Były to spotkania wstępne.

87
00:04:58,814 --> 00:05:01,086
Żaden prawnik nie zyskał w nas klienta,

88
00:05:01,110 --> 00:05:03,399
żadne pieniądze
nie przeszły z ręki do ręki,

89
00:05:03,423 --> 00:05:06,881
ale doskonale widać problem systemu.

90
00:05:06,905 --> 00:05:08,824
Ważne jest także to,

91
00:05:08,848 --> 00:05:12,214
że nie są to odosobnione przypadki.

92
00:05:12,238 --> 00:05:14,451
Nie chodzi o jednego prawnika,

93
00:05:14,475 --> 00:05:18,329
który udzielił rad naszemu śledczemu.

94
00:05:18,353 --> 00:05:21,208
Nie chodzi o konkretnego polityka
na wysokim szczeblu,

95
00:05:21,232 --> 00:05:22,861
który uwikłał się w aferę.

96
00:05:22,885 --> 00:05:25,941
Chodzi o to, jak działa system,

97
00:05:25,965 --> 00:05:31,908
umacniający korupcję, unikanie podatków,
nędzę i brak stabilizacji.

98
00:05:31,932 --> 00:05:33,747
Żeby się z tym zmierzyć,

99
00:05:33,771 --> 00:05:35,442
musimy zmienić grę.

100
00:05:35,466 --> 00:05:37,988
Musimy zmienić reguły gry,

101
00:05:38,012 --> 00:05:40,004
żeby utrudnić takie działania.

102
00:05:40,028 --> 00:05:42,972
Może to skłaniać do pesymizmu,

103
00:05:42,996 --> 00:05:44,917
bo przecież nic się nie da zrobić,

104
00:05:44,941 --> 00:05:46,571
nic się nigdy zmienia,

105
00:05:46,595 --> 00:05:49,931
zawsze będą bogate i potężne jednostki.

106
00:05:49,955 --> 00:05:52,402
Jako optymista z natury

107
00:05:52,426 --> 00:05:55,904
widzę już pierwsze zmiany.

108
00:05:55,928 --> 00:05:57,803
Od kilku lat

109
00:05:57,827 --> 00:06:01,495
widać nacisk na większą przejrzystość

110
00:06:01,519 --> 00:06:03,503
w kwestii własności spółek.

111
00:06:03,755 --> 00:06:06,092
Był to punkt programu politycznego

112
00:06:06,116 --> 00:06:08,610
premiera Wielkiej Brytanii,
Davida Camerona,

113
00:06:08,634 --> 00:06:13,554
na wielkim szczycie G8
w Irlandii Północnej w 2013 r.

114
00:06:13,872 --> 00:06:18,222
Od tamtej pory Unia Europejska

115
00:06:18,246 --> 00:06:20,403
tworzy centralne rejestry krajowe,

116
00:06:20,427 --> 00:06:23,834
własności i kontroli spółek w Europie.

117
00:06:23,858 --> 00:06:28,767
Niestety USA pozostaje daleko w tyle.

118
00:06:28,958 --> 00:06:31,658
Wprowadzono dwupartyjne ustawodawstwo

119
00:06:31,682 --> 00:06:33,585
w Izbie i Senacie,

120
00:06:33,609 --> 00:06:36,766
ale nie ma takiego postępu,
jaki chcielibyśmy zobaczyć.

121
00:06:36,790 --> 00:06:39,877
Dlatego chcielibyśmy bardzo,
żeby panamskie przecieki,

122
00:06:39,901 --> 00:06:43,695
ten gigantyczny podgląd świata offshore,

123
00:06:43,719 --> 00:06:48,771
wykorzystano do przejrzystości 
w USA i na całym świecie.

124
00:06:48,795 --> 00:06:53,725
W Global Witness wierzymy,
że czas na zmiany.

125
00:06:53,950 --> 00:06:57,698
Zwykli ludzie muszą się wkurzyć

126
00:06:57,722 --> 00:07:00,975
na ukrywanie tożsamości

127
00:07:00,999 --> 00:07:02,912
za potajemnymi spółkami.

128
00:07:02,936 --> 00:07:06,523
Liderzy biznesu muszą wstać i powiedzieć

129
00:07:06,547 --> 00:07:09,831
"Tajemnica nie służy interesom".

130
00:07:09,855 --> 00:07:14,235
Liderzy polityczni muszą dostrzec problem

131
00:07:14,259 --> 00:07:19,386
i dążyć do zmiany prawa,
która odsłoni potajemne transakcje.

132
00:07:19,639 --> 00:07:22,918
Razem możemy skończyć z sekretami,

133
00:07:22,942 --> 00:07:25,999
pozwalającymi uchylanie się od podatków,

134
00:07:26,023 --> 00:07:29,434
korupcję oraz pranie brudnych pieniędzy.