0:00:01.580,0:00:05.611
[Op 3 April 2016 waren we getuige van[br]het grootste datalek in de geschiedenis.]

0:00:06.061,0:00:08.892
[De Panama Papers lieten zien[br]hoe rijke en machtige mensen]

0:00:08.932,0:00:11.382
[enorme bedragen verbergen[br]op offshore-rekeningen.]

0:00:11.828,0:00:14.338
[Wat betekent dit?]

0:00:15.312,0:00:18.212
[We vroegen Robert Palmer[br]van Global Witness om uitleg.]

0:00:20.852,0:00:25.804
Er is deze week een ware vloedgolf[br]van verhalen losgekomen

0:00:25.828,0:00:29.124
op basis van 11 miljoen gelekte documenten

0:00:29.148,0:00:33.572
van een advocatenkantoor in Panama[br]genaamd Mossack Fonseca.

0:00:33.596,0:00:39.378
De publicatie van deze Panamese documenten[br]geeft ons een kijkje achter de schermen

0:00:39.402,0:00:41.640
van de geheimzinnige offshorewereld.

0:00:41.664,0:00:46.972
We krijgen een idee van hoe klanten,[br]banken en advocaten

0:00:46.996,0:00:49.024
naar bedrijven als Mossack Fonseca gaan

0:00:49.048,0:00:51.555
en zeggen: "OK,[br]wij willen een anoniem bedrijf,

0:00:51.579,0:00:52.971
kunt u dat regelen?"

0:00:52.995,0:00:54.805
Je krijgt echt de e-mails te zien,

0:00:54.829,0:00:56.842
je ziet hoe berichten worden uitgewisseld,

0:00:56.872,0:00:59.891
je krijgt te zien[br]hoe deze processen verlopen,

0:00:59.915,0:01:01.316
hoe dit werkt.

0:01:01.340,0:01:05.393
Dit heeft direct al[br]geleid tot concrete gevolgen.

0:01:05.417,0:01:08.018
De premier van IJsland[br]heeft ontslag genomen.

0:01:08.042,0:01:09.257
We hebben ook vernomen

0:01:09.281,0:01:14.324
dat een bondgenoot van de wrede[br]Syrische dictator Bashar Al-Assad

0:01:14.348,0:01:16.903
ook offshorebedrijven heeft.

0:01:16.927,0:01:22.156
Ook zou er wellicht sprake zijn[br]van een geldstroom van 2 miljard dollar

0:01:22.180,0:01:26.083
die leidt naar Vladimir Poetin,[br]de president van Rusland,

0:01:26.107,0:01:28.568
via zijn jeugdvriend,

0:01:28.592,0:01:30.820
een topcellist.

0:01:30.844,0:01:33.444
Er zullen zeker[br]een hoop rijke personen zijn

0:01:33.468,0:01:37.786
die met het zweet in de handen[br]de berichtenstroom

0:01:37.810,0:01:40.363
en de volgende serie[br]gelekte documenten zullen volgen.

0:01:40.387,0:01:44.573
Het lijkt wel het plot[br]van een spionagethriller

0:01:44.597,0:01:46.260
of een roman van John Grisham.

0:01:46.284,0:01:50.300
Het lijkt zo'n ver-van-m'n-bed-show[br]voor jou, mij, gewone mensen.

0:01:50.324,0:01:52.832
Wat kan het ons verder schelen?

0:01:52.856,0:01:57.099
Het punt is dat als machtige individuen

0:01:57.123,0:01:59.777
hun geld offshore kunnen parkeren,

0:01:59.801,0:02:02.288
in plaats van te belasting betalen[br]zoals zou moeten,

0:02:02.312,0:02:06.406
er minder geld beschikbaar is[br]voor essentiële openbare diensten

0:02:06.430,0:02:09.783
zoals gezondheidszorg, scholen en wegen.

0:02:09.807,0:02:12.128
Dat raakt ons allemaal.

0:02:12.152,0:02:14.868
Voor mijn organisatie, Global Witness,

0:02:14.892,0:02:18.954
is dit soort ontmaskering[br]natuurlijk fantastisch.

0:02:18.978,0:02:23.466
De media en de politieke leiders[br]in de hele wereld praten nu

0:02:23.490,0:02:28.145
over hoe individuen[br]de offshoregeheimhouding gebruiken

0:02:28.169,0:02:30.564
om hun bezittingen te verbergen --

0:02:30.588,0:02:35.372
iets waar wij al tien jaar over praten[br]en iets aan proberen te doen.

0:02:35.396,0:02:40.031
Nu denk ik dat veel mensen die wereld[br]verwarrend en onduidelijk vinden,

0:02:40.055,0:02:44.520
en dat het lastig is om te begrijpen[br]hoe die offshore-industrie werkt.

0:02:44.544,0:02:47.376
Ik vergelijk het graag[br]met een set Russische poppetjes.

0:02:47.400,0:02:50.859
Je hebt een bedrijf dat zit[br]verborgen in een ander bedrijf,

0:02:50.883,0:02:52.994
dat weer verborgen zit[br]in een derde bedrijf.

0:02:53.018,0:02:57.429
Zo wordt het bijna onmogelijk te begrijpen

0:02:57.453,0:02:59.680
wie er achter die constructies zit.

0:02:59.704,0:03:02.617
Het kan heel moeilijk zijn[br]voor rechtshandhavers

0:03:02.641,0:03:05.604
of belastingdiensten, journalisten[br]of de burgermaatschappij,

0:03:05.628,0:03:07.890
om er echt de vinger achter te krijgen.

0:03:08.318,0:03:09.755
Het is interessant om te zien

0:03:09.779,0:03:12.986
dat hier in de Verenigde Staten[br]minder aandacht voor is.

0:03:13.010,0:03:16.773
Misschien is dat omdat er nog geen[br]prominente mensen uit de VS

0:03:16.797,0:03:21.335
een rol hebben gespeeld[br]in deze ontmaskering, in dit schandaal.

0:03:21.359,0:03:25.294
Nu is dat niet omdat rijke Amerikanen

0:03:25.318,0:03:28.128
hun geld niet offshore verbergen.

0:03:28.152,0:03:31.974
Dat zit hem gewoon in de manier[br]waarop offshore werkt.

0:03:31.998,0:03:35.488
Mossack Fonseca heeft[br]minder Amerikaanse klanten.

0:03:35.512,0:03:38.768
Ik denk dat als we lekken[br]uit de Kaaimaneilanden zouden zien,

0:03:38.792,0:03:42.443
of zelfs uit Delaware, Wyoming of Nevada,

0:03:42.467,0:03:48.259
we veel meer gevallen[br]van betrokken Amerikanen zouden zien.

0:03:48.283,0:03:54.201
In een aantal staten in de VS[br]heb je zelfs minder informatie nodig,

0:03:54.225,0:03:58.399
hoef je minder informatie te verschaffen[br]om een bedrijf op te richten

0:03:58.423,0:04:01.216
dan om een bibliotheekkaart te krijgen.

0:04:01.240,0:04:07.022
Dat soort geheimhouding zorgt ervoor[br]dat personeel van schooldistricten

0:04:07.046,0:04:08.952
schoolkinderen kan oplichten.

0:04:08.976,0:04:13.872
Daardoor hebben oplichters[br]kwetsbare investeerders kunnen bestelen.

0:04:14.452,0:04:18.142
Dit soort gedrag raakt ons allemaal.

0:04:18.166,0:04:20.037
Hier bij Global Witness

0:04:20.061,0:04:23.322
wilden we wel eens zien[br]hoe dat er in de praktijk uitzag.

0:04:23.346,0:04:25.759
Hoe gaat dat feitelijk in zijn werk?

0:04:25.783,0:04:26.958
Dus stuurden we

0:04:26.982,0:04:33.219
een undercoveronderzoeker[br]naar 13 advocatenkantoren in Manhattan.

0:04:33.763,0:04:37.537
Onze onderzoeker deed zich voor[br]als een Afrikaanse minister

0:04:37.561,0:04:41.688
die verdachte gelden de VS in wou loodsen

0:04:41.712,0:04:44.851
om een huis, een jacht,[br]een vliegtuig mee te kopen.

0:04:45.288,0:04:50.349
Het was schokkend om te zien[br]dat al die advocaten, op één na,

0:04:50.373,0:04:54.966
onze onderzoeker suggesties deden

0:04:54.990,0:04:56.954
over hoe die gelden de VS in te krijgen.

0:04:56.978,0:04:59.000
Het ging altijd om oriënterende gesprekken

0:04:59.020,0:05:01.086
en we zijn niet echt klant geworden,

0:05:01.110,0:05:03.399
laat staan dat er echt[br]geld werd overgemaakt,

0:05:03.423,0:05:06.881
maar het toont wel[br]het probleem in het systeem.

0:05:06.905,0:05:08.824
Het is ook belangrijk

0:05:08.848,0:05:12.214
dit niet als individuele gevallen te zien.

0:05:12.238,0:05:14.451
Dit gaat niet over één specifieke advocaat

0:05:14.475,0:05:18.329
die met onze onderzoeker sprak[br]en suggesties deed.

0:05:18.353,0:05:21.208
Dit gaat niet over één politicus[br]in het bijzonder

0:05:21.232,0:05:23.001
die betrokken raakt in een schandaal.

0:05:23.021,0:05:25.941
Dit gaat over hoe een systeem werkt

0:05:25.965,0:05:31.908
waarin corruptie, belastingontduiking,[br]armoede en instabiliteit zijn verankerd.

0:05:31.932,0:05:33.747
Om dit aan te pakken

0:05:33.771,0:05:35.502
moet er iets structureel veranderen.

0:05:35.522,0:05:37.988
We zullen de regels[br]van het spel moeten veranderen

0:05:38.012,0:05:40.004
om dit soort gedrag te bemoeilijken.

0:05:40.028,0:05:42.972
Dit mag allemaal heel somber lijken,

0:05:42.996,0:05:44.917
alsof we er niets aan kunnen doen,

0:05:44.941,0:05:46.621
alsof er toch nooit iets veranderd,

0:05:46.651,0:05:49.931
want er zullen toch altijd rijke,[br]machtige personen zijn.

0:05:49.955,0:05:52.402
Maar als geboren optimist

0:05:52.426,0:05:55.904
zie ik signalen die duiden[br]op het begin van verandering.

0:05:55.928,0:05:57.803
De laatste paar jaar

0:05:57.827,0:06:01.495
zien we echt een beweging[br]richting meer tranparantie

0:06:01.519,0:06:03.353
waar het gaat om eigendomsstructuur.

0:06:03.755,0:06:06.092
Het werd echt op de politieke agenda gezet

0:06:06.116,0:06:08.610
door premier David Cameron[br]van Groot-Brittannië

0:06:08.634,0:06:13.394
op een grote G8-conferentie[br]in Noord-Ierland in 2013.

0:06:13.872,0:06:18.222
Sinds toen is de Europese Unie bezig

0:06:18.246,0:06:20.493
om in ieder land[br]centrale registers op te zetten

0:06:20.513,0:06:23.834
over wie nu precies de bedrijven[br]in Europa bezit en aanstuurt.

0:06:23.858,0:06:28.537
Eigenlijk is het heel triest[br]dat de VS hierin achterloopt.

0:06:28.858,0:06:31.678
Er is breed ondersteunde[br]wetgeving geïntroduceerd

0:06:31.702,0:06:33.585
in het Congres en de Senaat,

0:06:33.609,0:06:36.766
maar die maakt nog niet[br]de vorderingen die we graag willen zien.

0:06:36.790,0:06:39.877
We zouden dus graag zien[br]dat de Panamalekken,

0:06:39.901,0:06:43.695
dit buitengewone inkijkje[br]in de offshorewereld,

0:06:43.719,0:06:48.771
zorgen voor meer openheid[br]in de VS en de hele wereld.

0:06:48.795,0:06:53.585
Voor ons bij Global Witness[br]is dit een moment voor verandering.

0:06:53.950,0:06:57.698
De gewone mensen zullen boos moeten worden

0:06:57.722,0:07:00.975
over de manier waarop de rijken[br]hun identiteit kunnen verstoppen

0:07:00.999,0:07:02.912
achter geheime bedrijven.

0:07:02.936,0:07:06.523
Leidende zakenlui zullen[br]moeten ingrijpen en zeggen:

0:07:06.547,0:07:09.831
"Geheimhouding is niet goed[br]voor onze bedrijven."

0:07:09.855,0:07:14.235
Onze politieke leiders zullen[br]het probleem moeten onderkennen

0:07:14.259,0:07:19.266
en zich verplichten tot wetsveranderingen[br]die dit soort geheimhouding tegengaan.

0:07:19.639,0:07:22.918
Samen kunnen we de verbergcultuur[br]een halt toeroepen

0:07:22.942,0:07:25.999
die op dit moment gelegenheid geeft[br]tot belastingontduiking,

0:07:26.023,0:07:29.214
corruptie en witwaspraktijken.