1 00:00:01,580 --> 00:00:05,261 ဧပြီ ၃ ရက် ၂၀၁၆ မှာ သမိုင်းဝင် အကြီးဆုံး ဒေတာပေါက်ကြားမှုကို မြင်ခဲ့ရတယ်။ 2 00:00:06,061 --> 00:00:08,892 ပနားမား စာရွက်တွေက ချမ်းသာ၊ သြဇာရှိသူတွေ အရမ်များတဲ့ငွေကို 3 00:00:08,932 --> 00:00:11,382 နိုင်ငံခြား စာရင်းတွေမှာ ဖုံးထားတာကို ဖော်ပြခဲ့တယ်။ 4 00:00:11,828 --> 00:00:14,338 (ဒါက ဘာကို ဆိုလိုတာလဲ။) 5 00:00:15,312 --> 00:00:18,212 ရှင်းပြဖို့ Global Witness က Robert Palmer ကို ဖုန်းဆက်ခဲ့။ 6 00:00:20,852 --> 00:00:25,804 ဒီတစ်ပတ်မှာ ပနားမား အခြေစိုက် Mossack Fonseca လို့ခေါ်တဲ့ ဥပဒေ လုပ်ငန်းတစ်ခုက 7 00:00:25,828 --> 00:00:29,124 စာရွက်စာတမ်း ၁၁ သန်း ပေါက်ကြားမှုကနေ သတင်းဆောင်းပါးတွေ 8 00:00:29,148 --> 00:00:33,572 တစ်ပုံတစ်ခေါင်းကြီး တစ်ပြိုင်နက် ထွက်ရှိခဲ့တယ်။ 9 00:00:33,596 --> 00:00:39,378 ပနားမားက ဒီစာရွက်စာတမ်းတွေဟာ သိုဝှက်တဲ့ ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီ မှတ်ပုံတင် ကမ္ဘာရဲ့ 10 00:00:39,402 --> 00:00:41,640 အပိုင်းလေးပေါ်က ဇာပုဝါကို မလိုက်တာပါ။ 11 00:00:41,664 --> 00:00:46,972 ဖောက်သည်တွေ၊ ဘဏ်တွေနဲ့ ရှေ့နေတွေဟာ Mossack Fonseca လို ကုမ္ပဏီတွေထဲ ဘယ်ပုံ 12 00:00:46,996 --> 00:00:49,024 သွားတယ်ဆိုတဲ အတွင်းသဘောကို ရရှိတာပါ။ 13 00:00:49,048 --> 00:00:51,555 ပြောတာက "ကောင်းပြီ၊ အမည်မဖော်လိုတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခု 14 00:00:51,579 --> 00:00:52,971 လိုချင်တယ်၊ ပေးနိုင်မလား။" 15 00:00:52,995 --> 00:00:54,805 ဒါနဲ့ တကယ်တော့ အီးလ်မေးတွေ မြင်လာရတယ်၊ 16 00:00:54,829 --> 00:00:56,792 သတင်းတိုတွေ ဖလှယ်တာ မြင်လာရတယ်။ 17 00:00:56,816 --> 00:00:59,891 ဒါအလုပ်လုပ်ပုံ၊ လည်ပတ်ပုံရဲ့ 18 00:00:59,915 --> 00:01:01,316 ယန္တရားကို မြင်လာရတယ်။ 19 00:01:01,340 --> 00:01:05,393 အခု ဒါက သိပ် မကြာသေးခင်က ဂယက်ရိုက်မှုတွေ စရှိနေပါပြီ။ 20 00:01:05,417 --> 00:01:08,018 Iceland ဝန်ကြီးချုပ် နှုတ်ထွက်လိုက်ရပြီ။ 21 00:01:08,042 --> 00:01:09,257 သတင်းရသေးတာက 22 00:01:09,281 --> 00:01:14,324 ရက်စက်တဲ့ Syrian အာဏာရှင် Bashar Al- Assad ရဲ့အနွယ်တစ်ခုက နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီတွေ 23 00:01:14,348 --> 00:01:16,903 ရှိသေးတယ်ဆိုတာပါ။ 24 00:01:16,927 --> 00:01:22,156 ထိပ်တန်း တယောသမားဖြစ်တဲ့ သူ့ငယ်သူငယ်ချင်းက တစ်ဆင့် 25 00:01:22,180 --> 00:01:26,083 Russia သမ္မတ Vladimir Putin ဆီ ဦးတည်တဲ့ 26 00:01:26,107 --> 00:01:28,568 ဒေါ်လာ ၂ ဘီလီယံ စွတ်ကြောင်းရဲ့ 27 00:01:28,592 --> 00:01:30,820 စွပ်စွဲချက်တွေရှိတယ်။ 28 00:01:30,844 --> 00:01:33,444 အဲဒီမှာ လာမည့်သတင်းဆောင်းပါးစုနဲ့ လာမည့် ပေါက်ကြား 29 00:01:33,468 --> 00:01:37,786 စာရွက်စာတမ်းစု တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရင်ဖိုရဦးမယ့် ချမ်းသာတဲ့ 30 00:01:37,810 --> 00:01:40,363 သီးခြား ပုဂ္ဂိုံလ်တွေ အများအပြား ရှိပါလိမ့်မယ်။ 31 00:01:40,387 --> 00:01:44,573 ကဲ ဒါက လျှို့ဝှက်သည်းဖို သူလျှို ဝတ္ထုတစ်ပုဒ်ရဲ့ဇာတ်ကွက် (သို့) 32 00:01:44,597 --> 00:01:46,260 John Grisham ဝတ္ထုလို့ ထင်ရတယ်။ 33 00:01:46,284 --> 00:01:50,300 ခင်ဗျား၊ ကျွန်တော်၊ သာမန်လူတွေကနေ အရမ်း ဝေးနေပုံရတယ်။ 34 00:01:50,324 --> 00:01:52,832 ဒါကို ဘာလို့ ကျွန်တော်တို့ ဂရုစိုက်သင့်တာလဲ။ 35 00:01:52,856 --> 00:01:57,099 ဒါပေမဲ့ အမှန်က ချမ်းသာတဲ့၊ အာဏာရှိတဲ့ သီးခြား ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ 36 00:01:57,123 --> 00:01:59,777 သူတို့ငွေကို ပင်လယ်ရပ်ခြားမှာ သိမ်းနိုင်ပြီး 37 00:01:59,801 --> 00:02:02,288 သူတို့ပေးသင့်တဲ့ အခွန်တွေကို မပေးတာပါ။ 38 00:02:02,312 --> 00:02:06,406 ဆိုလိုတာက အဓိကကျတဲ့ အများသုံး ဝန်ဆောင်မှုတွေ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ 39 00:02:06,430 --> 00:02:09,783 ပညာရေး၊ လမ်းတွေလိုမျိုးမှာ ပိုက်ဆံ လျော့နည်းနေတာပါ။ 40 00:02:09,807 --> 00:02:12,128 ဒါက ကျွန်တော်တို့အားလုံးက်ု ထိခိုက်ပါတယ်။ 41 00:02:12,152 --> 00:02:14,868 ကဲ ကျွန်တော့ရဲ့ Global Witness အဖွဲ့အစည်းအတွက် 42 00:02:14,892 --> 00:02:18,954 ဒီအုတ်အော်သောင်းနင်း ဖော်ထုတ်ချက်က အံ့ဩလောက်ပါတယ်။ 43 00:02:18,978 --> 00:02:23,466 တစ်ဦးချင်းတွေဟာ ပင်လယ်ရပ်ခြား လျှို့ဝှက် မှု သူတို့ရဲ့ အဖိုးတန် ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို 44 00:02:23,490 --> 00:02:28,145 ဖုံးကွယ်၊ ပုံဖျက်ဖို့ ဘယ်လိုသုံးနိုင်တာ ပြောနေတဲ့ ကမ္ဘာ့ မီဒီယာနဲ့ နိုင်ငံရေး 45 00:02:28,169 --> 00:02:30,564 ခေါင်းဆောင်တွေ ကျွန်တော်တို့မှာ ရှိပါတယ်။ 46 00:02:30,588 --> 00:02:35,372 ကျွန်တော်တို့တွေ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ ပြောနေ၊ လှစ်ပြနေတဲ့ တစ်ခုခုပေါ့။ 47 00:02:35,396 --> 00:02:40,031 ကျွန်တော့အထင် လူအတော်များများက တစ်ကမ္ဘာ လုံးဟာ ခေါင်းရှုပ်၊ စိတ်ရှုပ်စရာဖြစ်ပြီး 48 00:02:40,055 --> 00:02:44,520 ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီလောကမျိုး အလုပ် လုပ်ပုံက နားလည်ဖို့ခက်တယ်လို့ မြင်ကြတယ်။ 49 00:02:44,544 --> 00:02:47,376 ဒါကို ရုရှား အရုပ်လိုပဲလို့ နည်းနည်း တွေးချင်မိတယ်။ 50 00:02:47,400 --> 00:02:50,859 ဒီတော့ အတွင်းမှာ နောက် ကုမ္ပဏီတစ်ခု ထပ်ဆင့်ထားပြီး 51 00:02:50,883 --> 00:02:52,994 အဲဒီအတွင်းမှာ နောက်ကုမ္ပဏီတစ်ခု ရှိနေပြီး 52 00:02:53,018 --> 00:02:57,429 ဒီနောက်ခံ တည်ဆောက်မှုတွေနောက်မှာ ဘယ်သူဆိုတာ နားလည်ဖို့ လုံးဝမဖြစ်နိုင် 53 00:02:57,453 --> 00:02:59,680 သလောက် နီးပါး ဖြစ်နေပါတယ်။ 54 00:02:59,704 --> 00:03:02,617 ဥပဒေ အာဏာတည်ဖို့အတွက် ဒါမှမဟုတ် အခွန်အာဏာပိုင်တွေ၊ 55 00:03:02,641 --> 00:03:05,604 သတင်းစာဆရာတွေ၊ အရပ်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ 56 00:03:05,628 --> 00:03:07,890 နားလည်ဖို့ အရမ်းကို ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်၊ 57 00:03:08,318 --> 00:03:09,755 အမေရိကမှာ ဒီပြဿနာရဲ့ 58 00:03:09,779 --> 00:03:12,986 သတင်းပို့ချက်ဟာ ပိုနည်းနေတာကလည်း စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတယ်ထင်တယ်။ 59 00:03:13,010 --> 00:03:16,773 ဖြစ်နိုင်တာက US က တစ်ချို့ အထင်ကရ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ 60 00:03:16,797 --> 00:03:21,335 ဒီအုတ်အော်သောင်းနင်း ဖော်ပြချက်၊ မကောင်းသတင်းမှာ မပါဝင်ကြလို့ပါ။ 61 00:03:21,359 --> 00:03:25,294 ကဲ ဒါက ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီမှာ သူတို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ သိုဝှက်တဲ့ 62 00:03:25,318 --> 00:03:28,128 ချမ်းသာတဲ့ အမေရိကန်တွေမရှိလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ 63 00:03:28,152 --> 00:03:31,974 ဒါက ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီ လုပ်ဆောင်ပုံကြောင့်ပါ။ 64 00:03:31,998 --> 00:03:35,488 Mossback Fonseca မှာ အမေရိကန်ဖောက်သည် နည်းပါတယ်။ 65 00:03:35,512 --> 00:03:38,768 ထင်တာက ပေါက်ကြားမှုတွေဟာ Cayman Islands ဒါမှမဟုတ် 66 00:03:38,792 --> 00:03:42,443 Delaware ကတောင် (သို့) Wyoming (သို့) Nevada က တွေ့ရတယ်ဆိုရင် 67 00:03:42,467 --> 00:03:48,259 အမေရိကန်တွေကို ပြန်ချိတ်ဆက်တဲ့ အမှုတွေနဲ့ နမူနာတွေ ပိုများပါလိမ့်မယ်။ 68 00:03:48,283 --> 00:03:54,201 တကယ်က အမေရိကန်ပြည်နယ် အများအပြားမှာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကို 69 00:03:54,225 --> 00:03:58,399 ဖွင့်ဖို့အတွက် ပေးရတဲ့ အချက်တွေဟာ စာကြည့်တိုက် ကဒ်တစ်ခု ရဖို့ ပေးရတာထက်ကို 70 00:03:58,423 --> 00:04:01,216 အချက်အလက် ပိုနည်းနေလို့ပါ။ 71 00:04:01,240 --> 00:04:07,022 အမေရိကက လျှို့ဝှက်မှုဆိုတာမျိုးက ကျောင်းခရိုင်တွေက ဝန်ထမ်းတွေကနေ 72 00:04:07,046 --> 00:04:08,952 ကျောင်းသားများကို နှပ်ချခွင့်ပေးထားတာပါ။ 73 00:04:08,976 --> 00:04:13,872 ရိုက်စားတွေကနေ ပျော့ကွက်ရှိတဲ့ ရင်းနှီး မြှုပ်သူတွေကို နှပ်ချခွင့်ပေးထာတာပါ။ 74 00:04:14,452 --> 00:04:18,142 ဒါက ကျွန်တော်တို့ အားလုံးကို ထိခိုက်တဲ့ အပြုအမူမျိုးပါ။ 75 00:04:18,166 --> 00:04:20,037 အခု Global Witness မှာက 76 00:04:20,061 --> 00:04:23,322 ဒါက တကယ်တမ်း လက်တွေ့မှာ ဘယ်ပုံ ပေါက်တယ်ဆိုတာကို မြင်ချင်တာပါ။ 77 00:04:23,346 --> 00:04:25,759 ဒါက တကယ်တမ်း ဘယ်လို လုပ်ဆောင်လဲ။ 78 00:04:25,783 --> 00:04:26,958 ဒါနဲ့ လုပ်ခဲ့ကြတာက 79 00:04:26,982 --> 00:04:33,219 အမှတ် ၁၃ Manhattan ဥပဒေ လုပ်ငန်းတွေကို သူလျှို စုံစမ်းသူ ပို့ခဲ့တာပါ။ 80 00:04:33,763 --> 00:04:37,537 ကျွန်တော်တို့ စုံစမ်းသူက သံသယရှိတဲ့ ဘဏ္ဍာ ငွေတွေကို အမေရိကကို ရွေ့ပြောင်းကာ 81 00:04:37,561 --> 00:04:41,688 အိမ်တစ်လုံး၊ ရွက်လှေတစ်စင်း၊ ဂျက်လေယာဉ်တစ်စင်း ဝယ်ချင်တဲ့ 82 00:04:41,712 --> 00:04:44,851 အာဖရိကမှ ဝန်ကြီးယောင်ဆောင်ခဲ့တယ်။ 83 00:04:45,288 --> 00:04:50,349 တကယ့်ကို လန့်စရာကောင်းတာက ရှေ့နေတွေထဲက တစ်ယောက်ကပဲ 84 00:04:50,373 --> 00:04:54,966 ဒီ သံသယရှိတဲ့ ဘဏ္ဍာငွေတွေကို ရွေ့ပြောင်းပုံကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ 85 00:04:54,990 --> 00:04:56,954 စုံစမ်းသူကို အကြံဉာဏ်ပေးခဲ့တာပါ။ 86 00:04:56,978 --> 00:04:58,790 ဒါအားလုံးဟာ ပဏာမ အစည်းအဝေတွေဖြစ်ပြီး 87 00:04:58,814 --> 00:05:01,086 ဘယ်ရှေ့နေကမှ ကျွန်တော်တို့ကို ဖောက်သည်အဖြစ် 88 00:05:01,110 --> 00:05:03,399 လက်မခံပဲ တကယ်ကျတော့ ဘယ်ငွေမှ မရွေ့ပြောင်းခဲ့ဘူး။ 89 00:05:03,423 --> 00:05:06,881 စနစ်နဲ့ပဲ ပြဿနာကို ပြသခဲ့ပါတယ်။ 90 00:05:06,905 --> 00:05:08,824 ဒါကို တစ်ဦးချင်း ကိစ္စတွေအဖြစ်ပဲ 91 00:05:08,848 --> 00:05:12,214 မတွေးကြပဲဖို့ကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ 92 00:05:12,238 --> 00:05:14,451 ဒါက ကျွန်တော်တို သူလျှိူစုံစမ်းသူကို 93 00:05:14,475 --> 00:05:18,329 စကားပြောပြီး အကြံဉာဏ်တွေပေးတဲ့ သီးခြားရှေ့နေတစ်ယောက်ပဲ မဟုတ်ပါဘူး။ 94 00:05:18,353 --> 00:05:21,208 မကောင်းသတင်းမှာ အမိခံလိုက်ရတဲ့ အဆင့်မြင့် သီးခြား 95 00:05:21,232 --> 00:05:22,861 နိုင်ငံရေးသမားပဲ မဟုတ်ပါဘူး။ 96 00:05:22,885 --> 00:05:25,941 ဒါက ချစားခြင်း၊ အခွန်ရှောင်ခြင်း 97 00:05:25,965 --> 00:05:31,908 ဆင်းရဲမှုနဲ့ မတည်ငြိမ်မှု အမြစ်တွယ်နေတဲ့ စနစ်တစ်ခုရဲ့လုပ်ဆောင်ပုံပါ။ 98 00:05:31,932 --> 00:05:33,747 ဒါကို ဖြေရှင်းဖို့ 99 00:05:33,771 --> 00:05:35,442 ကစားပွဲကို ပြောင်းဖို့လိုပါတယ်။ 100 00:05:35,466 --> 00:05:37,988 ဒီလို အပြုအမူတွေကို ပိုခက်ခဲအောင်လုပ်ဖို့ ကစားပွဲ 101 00:05:38,012 --> 00:05:40,004 စည်းမျဉ်းတွေကို ပြောင်းဖို့လိုပါတယ်။ 102 00:05:40,028 --> 00:05:42,972 ဒါဟာ စိတ်ကုန်စရာ၊ လက်မှိုင်ချစရာပုံပေါက်ပါတယ်၊ 103 00:05:42,996 --> 00:05:44,917 ကိုယ်ဘာမှကို မတတ်နိုင်တော့တာမျိုး၊ 104 00:05:44,941 --> 00:05:46,571 ဘာမှ မပြောင်းလဲနိုင်တော့တာမျိုး၊ 105 00:05:46,595 --> 00:05:49,931 အမြဲပဲ ချမ်းသာတဲ့ အာဏာရှိတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ရှိလိမ့်မယ်ဆိုတာမျိုးပါ။ 106 00:05:49,955 --> 00:05:52,402 ဒါပေမဲ့ သဘာဝ အကောင်းမြင်တစ်ယောက် အနေနဲ့ 107 00:05:52,426 --> 00:05:55,904 အပြောင်းအလဲတစ်ချို့ ရဖို့ စနေတယ်လို့ မုချ မြင်ပါတယ်။ 108 00:05:55,928 --> 00:05:57,803 လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်ကျော်က 109 00:05:57,827 --> 00:06:01,495 ကုမ္ပဏီပိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ရင် ပိုကြီးမားတဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုဆီကို 110 00:06:01,519 --> 00:06:03,353 တကယ် တွန်းပို့တာကို မြင်ထားကြတယ်။ 111 00:06:03,755 --> 00:06:06,092 ဒီပြဿနာက နိုင်ငံရေး အစီအစဉ်မှာ 112 00:06:06,116 --> 00:06:08,610 UK ဝန်ကြီးချုပ် David Cameron က ၂၀၁၃ ခုနှစ်က 113 00:06:08,634 --> 00:06:13,394 Nothern Ireland မှာကျင်းပတဲ့ G 8 ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ တင်သွင်းခဲ့တာပါ။ 114 00:06:13,872 --> 00:06:18,222 အဲဒီကတည်းက ဥရောပ သမဂ္ဂဟာ အမျိုးသား အဆင့်မှာ ဥရောပတစ်လွှားက 115 00:06:18,246 --> 00:06:20,403 ကုမ္ပဏီတွေကို တကယ် ပိုင်ဆိုင်၊ 116 00:06:20,427 --> 00:06:23,834 ထိန်းချုပ်တဲ ဗဟို မှတ်ပုံတင်မှုကို ဖန်တီးဖို့ပါ။ 117 00:06:23,858 --> 00:06:28,537 ပြောတာတွေထဲက တစ်ခုက တကယ်ကျတော့ US ဟာ နောက်ကောက်ကျနေတာပါ။ 118 00:06:28,958 --> 00:06:31,658 လွှတ်တော်နဲ့ ဆီးနိတ်မှာ တင်သွင်းခဲ့တဲ့ နှစ်ပါတီ 119 00:06:31,682 --> 00:06:33,585 ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းမှု ရှိခဲ့တယ်။ 120 00:06:33,609 --> 00:06:36,766 ဒါပေမဲ့ တိုးတက်မှုက ကျွန်တော်တို့ မြင်ချင်သလောက် မရှိပါဘူး။ 121 00:06:36,790 --> 00:06:39,877 ဒီတော့ ပနားမား ပေါက်ကြားမှုတွေမှာ တကယ်ကို မြင်ချင်ပါတယ်၊ 122 00:06:39,901 --> 00:06:43,695 ဒီ နိုင်ငံခြား မှတ်ပုံတင်မှုထဲကို ချောင်းကြည့်မှုကြီးကို 123 00:06:43,719 --> 00:06:48,771 US နဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ပွင့်လာတဲ့ နည်းတစ်နည်းအနေနဲ့ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ 124 00:06:48,795 --> 00:06:53,585 Global Witness ထဲက ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ အပြောင်းအလဲအတွက် အခါသမယတစ်ခုပါ။ 125 00:06:53,950 --> 00:06:57,698 လျှို့ဝှက်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ နောက်ကွယ်က ကိုယ်ပိုင် လက္ခဏာကို 126 00:06:57,722 --> 00:07:00,975 ဖုံးကွယ်ခြင်းကို သာမန်လူတွေ 127 00:07:00,999 --> 00:07:02,912 စိတ်တို ဒေါသထွက်လာအောင် လုပ်ရပါမယ်။ 128 00:07:02,936 --> 00:07:06,523 စီးပွားရေး ခေါင်းဆောင်တွေ ထရပ်လျက် "ဒီလိုမျိုး လျှို့ဝှက်မှုဟာ 129 00:07:06,547 --> 00:07:09,831 စီးပွားရေးအတွက် မကောင်းဘူး" လို့ ပြောစေလိုပါတယ်။ 130 00:07:09,855 --> 00:07:14,235 နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ပြဿနာကို အသိအမှတ်ပြုပြီး 131 00:07:14,259 --> 00:07:19,266 ဒီလို လျှို့ဝှက်မှုကို ဖွင့်ချဖို့ ဥပဒေ ပြောင်းလဲရန် နှစ်မြှပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ 132 00:07:19,639 --> 00:07:22,918 လက်တွဲ လုပ်ကြပါက လက်ရှိ အခွန်ရှောင်မှုကို ခွင့်ပြုတဲ့ 133 00:07:22,942 --> 00:07:25,999 လျှို့ဝှက်မှု၊ ချစားမှု၊ တိုးပွားဖို့ ငွေကြေးခဝါချမှုတွေကို 134 00:07:26,023 --> 00:07:29,214 အဆုံးသတ်နိုင်မှာပါ။