WEBVTT

00:00:00.880 --> 00:00:03.310
Birimler hakkındaki sunuma hoş geldiniz.

00:00:03.310 --> 00:00:05.390
Hadi başlayalım.

00:00:05.390 --> 00:00:12.770
Şimdi size sorsaydım, yada söyleseydim: Ben..

00:00:12.770 --> 00:00:20.910
..0.05 kilometre seyahat ettim - bazıları KİL-ometre diye telaffuz ediyor,

00:00:20.910 --> 00:00:22.020
yada kil-O-metre.

00:00:22.020 --> 00:00:23.435
.

00:00:23.435 --> 00:00:24.850
Eğer 0.05 kilometre yol aldıysam, kaç..

00:00:28.250 --> 00:00:30.865
..santimetre gitmiş olurum?

00:00:30.865 --> 00:00:32.590
Bu soru işareti kadar santimetre.

00:00:32.590 --> 00:00:35.880
İşin matematik kısmına girmeden önce, önemli olan bir şey de..

00:00:38.390 --> 00:00:41.730
.."santi" ve "kilo" ön eklerinin ne anlama geldiğini bilmek.

00:00:41.730 --> 00:00:44.650
Bunları ezberlemek iyi bir fikir, yada yeni başlamışsanız...

00:00:44.650 --> 00:00:46.130
..bu gibi sorulara, sadece bir kağıda yazabilirsiniz,..

00:00:46.130 --> 00:00:48.080
..daha sonra başvurabileceğiniz bir kaynak olsun diye.

00:00:48.080 --> 00:01:06.460
"Kilo" 1000, "hekto" 100,"deka" da 10 demek.

00:01:06.460 --> 00:01:09.840
Bunu on yıl kelimesinden hatırlayabilirsiniz (İngilizce decade "deca" kökünden geliyor ve 10 yıl demek).

00:01:09.840 --> 00:01:13.980
Ve tabii ki, hiç bir ön ekiniz yoksa bu 1 demek.

00:01:13.980 --> 00:01:15.580
Hiçbir ön ek yok.

00:01:15.580 --> 00:01:18.710
Ön ek yoksa 1'e eşit.

00:01:18.710 --> 00:01:28.100
"Desi" 0.1'e eşit, yada 1/10'a.

00:01:28.100 --> 00:01:32.510
"Senti"-Hep karakterleri değiştiriyorum.

00:01:32.510 --> 00:01:38.590
"Senti" 0.01'e eşittir, yada 1/100'e.

00:01:38.590 --> 00:01:45.110
Ve "mili" de 0.001'e eşittir, bu da..

00:01:45.110 --> 00:01:48.710
..1/1, 000'le aynı şey.

00:01:48.710 --> 00:01:52.810
Benim hatırladığım yöntem ise "senti" için: eğer bir..

00:01:52.810 --> 00:01:54.740
..kırkayak düşünürseniz, 100 ayağı vardır.

00:01:54.740 --> 00:01:58.360
Bir miliped, bir milipedin 1000 ayağı olduğundan emin değilim, ama..

00:01:58.360 --> 00:02:00.850
..biri miliped derse ima edilen şey binayaklı olduğudur,..

00:02:00.850 --> 00:02:02.550
..çünkü "ped" ayak demek.

00:02:02.550 --> 00:02:03.810
Şimdi sorumuza geri dönelim.

00:02:03.810 --> 00:02:08.490
Eğer 0.05 kilometrem varsa, kaç santimetrem var?

00:02:08.490 --> 00:02:10.350
Ne zaman böyle bir problemim olsa, aslında..

00:02:10.350 --> 00:02:12.930
..numaramı metreye çevirmeyi seviyorum, çünkü..

00:02:12.930 --> 00:02:14.290
..benim için çok kolay.

00:02:14.290 --> 00:02:18.150
Ve aslında, bunu "km" diye kısaltacağım, ve..

00:02:18.150 --> 00:02:21.530
..bunu da "cm" olarak kısaltabiliriz, santimetre yerine.

00:02:21.530 --> 00:02:28.480
O zaman, 0.05 km diyelim.

00:02:28.480 --> 00:02:32.500
Eğer bunu metreye çevirmek istiyorsam,..

00:02:32.500 --> 00:02:37.150
..0.05 metreden büyük mü olacak, yoksa 0.05 metreden küçük mü?

00:02:37.150 --> 00:02:40.820
Açıkçası, bir kilometre baya büyük bir uzunluk, bu yüzden..

00:02:40.820 --> 00:02:43.430
..metre cinsinde çok daha büyük bir sayı olacak.

00:02:43.430 --> 00:02:52.600
Yani bunu 1000 metreyle çarpabiliriz, ve de..

00:02:52.600 --> 00:02:53.880
bunu 1 kilometreyle bölüp yapacağım.

00:02:53.880 --> 00:02:56.490
Ve bu ne sonuç verir?

00:02:58.050 --> 00:03:04.890
Eh, 0.05 çarpı 1000 50'ye eşit, değil mi?

00:03:04.890 --> 00:03:07.670
Sadece 0.05'i 1000'le çarptım.

00:03:07.670 --> 00:03:12.610
Ve birimleri ile, şimdi kilometre çarpı..

00:03:12.610 --> 00:03:16.260
..metre bölü kilometrem var.

00:03:16.260 --> 00:03:18.290
Ve kilometreler birbirlerini götürüyor.

00:03:18.290 --> 00:03:22.260
Ve buna alışın diye, birimlere..

00:03:22.260 --> 00:03:24.640
..sayılara davrandığınız gibi davranabilirsiniz,..

00:03:24.640 --> 00:03:25.670
..veya değişkenlere.

00:03:25.670 --> 00:03:28.990
Payda ve paydada aynı birimleriniz olduğu sürece,..

00:03:28.990 --> 00:03:30.970
..bunları sadeleştirebilirsiniz, bunu da..

00:03:30.970 --> 00:03:33.490
..birimleri eklemek yerine çarptığınızı düşünerek yapabilirsiniz.

00:03:33.490 --> 00:03:36.540
Yani, kilometre çarpı metre bölü kilometreniz var,..

00:03:36.540 --> 00:03:40.030
..ve bu da 50 metreye eşit.

00:03:40.030 --> 00:03:43.890
Ve her adımdan sonra kontrol etmek her zaman iyi olur.

00:03:43.890 --> 00:03:45.700
Genelde bu tip soruları yaparken, şöyle diyebilirsiniz: evet eğer..

00:03:45.700 --> 00:03:48.780
..kilometreden metreye geçmek istiyorsam,..

00:03:48.780 --> 00:03:51.010
..1000 sayısını kullanacağım, çünkü..

00:03:51.010 --> 00:03:52.170
..kilometre ve metre arasındaki ilişki bu.

00:03:52.170 --> 00:03:54.830
Ve her zaman şaşırabilirsiniz, peki, 1000'le çarpıyor muydum,..

00:03:54.830 --> 00:03:56.250
..yoksa bölüyor muydum?

00:03:56.250 --> 00:03:58.720
Ve her zaman şunu demelisiniz, eğer..

00:03:58.720 --> 00:04:03.050
..kilometreden metreye geçiyorsam, 1 kilometre..

00:04:03.050 --> 00:04:05.550
..1000 metredir, değil mi?

00:04:05.550 --> 00:04:07.820
Bu yüzden 1.000 ile çarpma yapacağım.

00:04:07.820 --> 00:04:09.130
Daha büyük bir sayı elde edeceğim.

00:04:09.130 --> 00:04:12.490
İşte bu yüzden 0.05 ile başlayıp..

00:04:12.490 --> 00:04:14.600
..1000'le çarptım ve 50 elde ettim.

00:04:14.600 --> 00:04:16.100
Hadi problemimize geri dönelim.

00:04:16.100 --> 00:04:19.400
0.05 kilometre 50 metreye eşit.

00:04:19.400 --> 00:04:20.210
Ama henüz bitmedi.

00:04:20.210 --> 00:04:23.280
Şimdi, bu 50 metreyi santimetreye çevirmeniz gerek.

00:04:23.280 --> 00:04:25.540
Şimdi, aynı şeyi yapacağız.

00:04:25.540 --> 00:04:32.730
50 metre çarpı-kaç tane-peki..

00:04:32.730 --> 00:04:33.740
..metre ve santimetre araşındaki ilişki ne?

00:04:33.740 --> 00:04:36.320
Eğer tabloya bakarsak, 100 olduğunu görürüz.

00:04:36.320 --> 00:04:38.310
Ve size soracağım soru da, ben..

00:04:38.310 --> 00:04:41.580
..100'le çarpacak mıyım, yoksa 100'e bölecek miyim?

00:04:41.580 --> 00:04:42.520
Eh, bu da aynı şey.

00:04:42.520 --> 00:04:45.320
Daha büyük bir birimden küçüğüne gidiyoruz, bu yüzden..

00:04:45.320 --> 00:04:48.240
büyük birimlerden bir tanesi birçok küçük birime eşittir.

00:04:48.240 --> 00:04:50.330
Bu yüzden çarpma yapacağız.

00:04:50.330 --> 00:04:56.590
Yani her metre için 100 santimetremiz olduğunu söylüyoruz, değil mi?

00:04:56.590 --> 00:04:57.330
Ve bu da mantıklı.

00:04:57.330 --> 00:04:59.710
Metre başına 100 santimetre var.

00:04:59.710 --> 00:05:02.840
Yani 50 metre çarpı metre başına100 santimetre eşittir..

00:05:02.840 --> 00:05:12.625
..50 çarpı100, o da 5000 oluyor, sonra da metreler sadeleşiyor..

00:05:12.625 --> 00:05:15.260
..ve santimetre kalıyor.

00:05:15.260 --> 00:05:21.330
Yani bizim burada elde ettiğimiz sonuç 0.05 kilometre..

00:05:21.330 --> 00:05:24.850
..5000 santimetreye eşittir.

00:05:24.850 --> 00:05:26.090
Hadi başka bir soru yapalım.

00:05:26.090 --> 00:05:28.580
Bence ne kadar çok örnek görürseniz, o kadar..

00:05:28.580 --> 00:05:28.940
..mantıklı gelmeye başlar.

00:05:28.940 --> 00:05:31.360
Ve her zaman görselleştirmeyi deneyin yaptığımızı, kullandığımız tabloyu.

00:05:31.360 --> 00:05:32.830
Aksi takdirde, çarpmanız veya bölmeniz mi gerektiği..

00:05:32.830 --> 00:05:36.020
..kafa karıştırıcı gelebilir.

00:05:36.020 --> 00:05:41.100
Diyelim ki 422 desigram'ım var.

00:05:41.100 --> 00:05:47.110
Gram bir kütle ölçüsüdür.

00:05:49.530 --> 00:05:51.470
Bir gram aslında çok küçük bir miktar.

00:05:51.470 --> 00:05:53.710
Bu aslında ölçtüğün birim-sanırım metrik..

00:05:53.710 --> 00:05:56.770
..sistemde altını gramla ölçüyolar.

00:05:56.770 --> 00:06:03.180
Ve ben bunu miligram'a çevirmek istiyorum.

00:06:03.180 --> 00:06:07.200
Başlamadan önce, hadi bir kontrol edelim.

00:06:07.200 --> 00:06:09.700
Büyük bir birimden küçük bir birime mi gidiyorum, yoksa küçük bir birimden..

00:06:09.700 --> 00:06:10.870
..daha büyük bir birime mi?

00:06:10.870 --> 00:06:18.870
Desigram gramın onda biri, ve ben de..

00:06:18.870 --> 00:06:23.110
.. gramın binde birine gidiyorum.

00:06:23.110 --> 00:06:25.750
Bunu yapmanın iki yolu var.

00:06:26.960 --> 00:06:29.940
Grama çevirip sonra da diğer birime çevirebiliriz.

00:06:29.940 --> 00:06:32.350
Bu bazen işleri kolaylaştırır.

00:06:32.350 --> 00:06:35.910
Yada şöyle diyebiliriz, kaç miligram..

00:06:35.910 --> 00:06:37.920
..bir desigram'a eşit?

00:06:37.920 --> 00:06:42.140
Bir miligram, burada da gördüğümüz gibi 100..

00:06:42.140 --> 00:06:43.270
..kat daha küçük, değil mi?

00:06:43.270 --> 00:06:47.330
1/10'dan 1/1000'e gitmek için,..

00:06:47.330 --> 00:06:48.780
..boyut olarak 100 kat azalmalısınız.

00:06:48.780 --> 00:07:02.570
Böylece diyebiliriz ki 422 desigram çarpı her desigram başına 100..

00:07:02.570 --> 00:07:08.230
..miligram.

00:07:08.230 --> 00:07:12.390
Ve sonra da desigramlar sadeleşir, ve 422..

00:07:17.620 --> 00:07:24.405
..çarpı 100, 42,200 miligram eder.

00:07:24.405 --> 00:07:29.950
Şimdi, bunu yapmış olmanızın bir başka yolu da..

00:07:31.790 --> 00:07:32.810
..bir önceki problemi yaptığımız gibi yapmak.

00:07:32.810 --> 00:07:36.880
422 desigram'la başlarız, bunu grama çevirebiliriz.

00:07:36.880 --> 00:07:41.620
Biz 422 diyebiliriz-bn dg diyeceğim.

00:07:41.620 --> 00:07:45.500
Desigram, aslında bu çok yaygın bir birim değil.

00:07:45.500 --> 00:07:48.150
Peki gram başına kaç desigram var?

00:07:48.150 --> 00:07:51.260
Eğer gram'a gidiyorsak, 422 daha küçük..

00:07:51.260 --> 00:07:53.360
..sayıda gram olacak, değil mi?

00:07:53.360 --> 00:07:59.110
Bu yüzden şöyle diyebiliriz, 1 desigram..

00:07:59.110 --> 00:08:01.230
..kaç gram'a eşit?

00:08:01.230 --> 00:08:07.200
1 desigram şuna eşit-hayır, özür dilerim.

00:08:07.200 --> 00:08:09.800
1 gram kaç desigram'a eşit?

00:08:09.800 --> 00:08:13.650
1 gram 10 desigram'a eşittir.

00:08:13.650 --> 00:08:16.560
Bunun mantıklı olmasının sebebi de eğer pay bölümünde 1 desigramımız varsa..

00:08:16.560 --> 00:08:18.290
..paydada da desigramımız olmasını isteriz.

00:08:18.290 --> 00:08:19.790
.

00:08:19.790 --> 00:08:26.480
Yani eğer desigramları sadeleştirirsek, 422 desigram..

00:08:26.480 --> 00:08:33.240
..10 ile böldüğümüz için 42.2 gram'a eşit olur.

00:08:33.240 --> 00:08:35.770
Ve şimdi de gram'da miligram'a gidebiliriz.

00:08:35.770 --> 00:08:37.120
Aslında bu kolay bir tane.

00:08:37.120 --> 00:08:41.150
1 gram 1000 miligram'a eşit, bu yüzden..

00:08:41.150 --> 00:08:48.620
..gram başına 1000 miligram diyebiliriz.

00:08:48.620 --> 00:08:53.680
Gram'lar sadeleşir, ve biz de 42,200..

00:08:53.680 --> 00:08:55.310
..miligram'la kalırız, değil mi?

00:08:55.310 --> 00:08:59.380
42.2 çarpı 1000.

00:08:59.380 --> 00:09:01.530
Umarım, bu sizin kafanızı çok karıştırmıyordur.

00:09:01.530 --> 00:09:04.330
Önemli olan şey her zaman bir adım geri atmak ve..

00:09:04.330 --> 00:09:06.960
..gerçekten görselleştirmek ve düşünmek,..

00:09:06.960 --> 00:09:09.310
başladığımından daha büyük mü yoksa daha küçük bir sayı mı elde etmem gerek?

00:09:09.310 --> 00:09:10.920
.

00:09:10.920 --> 00:09:13.840
Bence şimdi bazı soruları denemeye hazırsınız.

00:09:13.840 --> 00:09:15.320
İyi eğlenceler!