WEBVTT

00:00:00.880 --> 00:00:03.310
Хэмжих нэгжийн талаарх энэ 
танилцуулгыг таалан болгооно уу.

00:00:03.310 --> 00:00:05.390
Эхэлцгээе.

00:00:05.390 --> 00:00:12.770
Би 0.05 километр явсан гэе л дээ.

00:00:12.770 --> 00:00:20.910
зарим хүмүүс КИЛ-ометр,

00:00:20.910 --> 00:00:22.020
зарим нь кил-о-метр ч гэдэг.

00:00:22.020 --> 00:00:23.435
Хэрвээ би 0.05 км

00:00:23.435 --> 00:00:24.850
явсан гэвэл

00:00:28.250 --> 00:00:30.865
Хэдэн сентиметр зам туулсан гэсэн үг вэ?

00:00:30.865 --> 00:00:32.590
Математик болгохоосоо өмнө эхлээд

00:00:32.590 --> 00:00:35.880
.

00:00:38.390 --> 00:00:41.730
Сенти, кило гэх угтварууд ямар 
утгатайг ойлгож байх нь нэн чухал.

00:00:41.730 --> 00:00:44.650
Иймэрхүү бодлого анх л оролдож байгаа бол 
бичээд авах нь,

00:00:44.650 --> 00:00:46.130
цаашдаа тогтоочих нь

00:00:46.130 --> 00:00:48.080
хэрэгтэй шүү.

00:00:48.080 --> 00:01:06.460
Кило нь 1000, гекто нь 100, дека нь 10 
гэх утга илэрхийлдэг.

00:01:06.460 --> 00:01:09.840
Ямар нэгэн угтваргүй байвал

00:01:09.840 --> 00:01:13.980
1 гэж буй нь ойлгомжтой.

00:01:13.980 --> 00:01:15.580
Угтваргүй.

00:01:15.580 --> 00:01:18.710
Угтвар үгүй гэдэг нь 1-г илтгэнэ.

00:01:18.710 --> 00:01:28.100
Деци нь 0.1 буюу 1/10-г илтгэнэ.

00:01:28.100 --> 00:01:32.510
Сенти нь 0.01 буюу 1/100.

00:01:32.510 --> 00:01:38.590
0.01, or 1/100.

00:01:38.590 --> 00:01:45.110
Цаашлаад милли нь 0.001 буюу

00:01:45.110 --> 00:01:48.710
1/1000 гэдэгтэй дүйнэ.

00:01:48.710 --> 00:01:52.810
Сентиг тогтоохдоо

00:01:52.810 --> 00:01:54.740
сентипид гээд бодоод үзвэл 100 фийт
санаанд орно.

00:01:54.740 --> 00:01:58.360
Милли-ийн хувьд миллипид нь 1000 
фийттэй эсэхийг мэдэхгүй юм

00:01:58.360 --> 00:02:00.850
Ямар ч байсан хэн нэгэн миллипид гэвэл

00:02:00.850 --> 00:02:02.550
пид гэдэг нь фийт л гэж буй хэрэг.

00:02:02.550 --> 00:02:03.810
Бодлого руугаа буцаад оръё.

00:02:03.810 --> 00:02:08.490
0.05 километр хэдэн сентиметртэй дүйх вэ?

00:02:08.490 --> 00:02:10.350
Иймэрхүү бодлого бодохдоо би үргэлж л

00:02:10.350 --> 00:02:12.930
метр рүү шилжүүлж байгаад боддог.

00:02:12.930 --> 00:02:14.290
Яагаад гэвэл энэ нь
надад дөхөмтэй байдаг.

00:02:14.290 --> 00:02:18.150
Үүнийг км гээд,

00:02:18.150 --> 00:02:21.530
харин сентиметрийг см гэж товчилъё.

00:02:21.530 --> 00:02:28.480
0.05 км.

00:02:28.480 --> 00:02:32.500
Хэрвээ үүнийг метр рүү шилжүүлбэл

00:02:32.500 --> 00:02:37.150
энэ нь 0.05 метрээс их байх уу,
бага байх уу?

00:02:37.150 --> 00:02:40.820
Километр хавьгүй том зай учраас

00:02:40.820 --> 00:02:43.430
метрээр илэрхийлбэл харьцангуй
том тоо болох нь ойлгомжтой.

00:02:43.430 --> 00:02:52.600
Тэгэхээр үүнийг 1000метр / 1км-ээр

00:02:52.600 --> 00:02:53.880
Үржье.

00:02:53.880 --> 00:02:56.490
Ингэснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ?

00:02:58.050 --> 00:03:04.890
0.05 * 1000 тэнцүү 50, тийм биз?

00:03:04.890 --> 00:03:07.670
0.05-г 1000-аар үржүүлээд энэ.

00:03:07.670 --> 00:03:12.610
Нэгжийн хувьд км * метр/км.

00:03:12.610 --> 00:03:16.260
Километрүүд хураагдана.

00:03:16.260 --> 00:03:18.290
.

00:03:18.290 --> 00:03:22.260
Нэгжүүдээ тоо эсвэл хувьсагтай
яг адилаар авч

00:03:22.260 --> 00:03:24.640
болно.

00:03:24.640 --> 00:03:25.670
Хүртвэр, хуваарь хоёрт адил

00:03:25.670 --> 00:03:28.990
нэгж байгаа цагт

00:03:28.990 --> 00:03:30.970
нэгжүүдээ нэмэх биш, харин үржиж байна

00:03:30.970 --> 00:03:33.490
гэж сэтгээд хураахад ямар нэг 
асуудал үгүй.

00:03:33.490 --> 00:03:36.540
Иймд км * метр / км байгаа

00:03:36.540 --> 00:03:40.030
учраас шууд 50 метр болно.

00:03:40.030 --> 00:03:43.890
Алхам бүрийнхээ дараа үр дүнгээ
шалгаад явахад буруудах зүйлгүй.

00:03:43.890 --> 00:03:45.700
Энэ төрлийн бодлого бодож байхдаа

00:03:45.700 --> 00:03:48.780
километрээс метр рүү шилжих үед

00:03:48.780 --> 00:03:51.010
километр метрийн харьцаанаас шалтгаалж
ямар ч байсан 1000 гэсэн тоог

00:03:51.010 --> 00:03:52.170
хэрэглэх нь тодорхой байдаг.

00:03:52.170 --> 00:03:54.830
1000-д үржүүлэх эсвэл хуваах
эсэхдээ эргэлздэг үү?

00:03:54.830 --> 00:03:56.250
Тэгвэл километрээс метр рүү шилжиж
байгаа шүү гээд

00:03:56.250 --> 00:03:58.720
.

00:03:58.720 --> 00:04:03.050
нэг км нь 1000 метр болохыг

00:04:03.050 --> 00:04:05.550
санаж

00:04:05.550 --> 00:04:07.820
1000-аар үржүүлнэ гэдгээ мэднэ.

00:04:07.820 --> 00:04:09.130
Ингэвэл илүү том тоон утга гаргана.

00:04:09.130 --> 00:04:12.490
0.05-г 1000-аар үржээд

00:04:12.490 --> 00:04:14.600
50 болгосны шалтгаан нь энэ.

00:04:14.600 --> 00:04:16.100
За эргээд бодлого руугаа оръё.

00:04:16.100 --> 00:04:19.400
0.05 км нь 50 метр болно.

00:04:19.400 --> 00:04:20.210
Хараахан дуусах болоогүй л байна.

00:04:20.210 --> 00:04:23.280
50 метрээ сентиметр рүү шилжүүлэх
шаардлагатай.

00:04:23.280 --> 00:04:25.540
Яг л адил аргаар гүйцэтгэх болно.

00:04:25.540 --> 00:04:32.730
50 метр, үржих нь…
метр болон см-ийн харьцаа хэд вэ?

00:04:32.730 --> 00:04:33.740
харьцаа хэд вэ?

00:04:33.740 --> 00:04:36.320
Жагсаалтаа харвал 100 байх нь.

00:04:36.320 --> 00:04:38.310
Харин үүгээр үржих ёстой юу,

00:04:38.310 --> 00:04:41.580
эсвэл хуваах шаардлагатай юу?

00:04:41.580 --> 00:04:42.520
Өмнөхтэй ядилаар

00:04:42.520 --> 00:04:45.320
бид том нэгжээс бага нэгж рүү
шилжиж буй.

00:04:45.320 --> 00:04:48.240
Тэгэхээр том нэгж нь олон ширхэг
жижиг нэгжтэйгээ тэнцэх тул

00:04:48.240 --> 00:04:50.330
үржүүлэх нь зөв юм.

00:04:50.330 --> 00:04:56.590
1 метрт 100 см.

00:04:56.590 --> 00:04:57.330
Нэг метрт 100 см.

00:04:57.330 --> 00:04:59.710
.

00:04:59.710 --> 00:05:02.840
Иймд 50 метр * 100см / метр нь

00:05:02.840 --> 00:05:12.625
буюу 50 * 100 тэнцүү 5000,
тэгээд метрүүд хураагдаад

00:05:12.625 --> 00:05:15.260
дан сентиметр үлдэнэ.

00:05:15.260 --> 00:05:21.330
Тэгэхээр бид 0.05 километр нь

00:05:21.330 --> 00:05:24.850
5000 см-тэй тэнцэнэ гэдгийг гаргалаа.

00:05:24.850 --> 00:05:26.090
Өөр бодлого оролдоод үзье.

00:05:26.090 --> 00:05:28.580
Олон жишээ харам тусам

00:05:28.580 --> 00:05:28.940
ойлгоход дөхөм болов уу.

00:05:28.940 --> 00:05:31.360
Бид үргэлж л хийж байгаа зүйлээ
дотроо төсөөлж боддог.

00:05:31.360 --> 00:05:32.830
Үгүй бол үржих хуваах эсэхээ

00:05:32.830 --> 00:05:36.020
мэдэхгүй их л тээнэгэлзэнэ дээ.

00:05:36.020 --> 00:05:41.100
422 дециграмм өгөгдсөн байг.

00:05:41.100 --> 00:05:47.110
Грамм нь хүндийн хэмжүүр.

00:05:49.530 --> 00:05:51.470
Нэг грамм гэвэл тун бага хэмжээ.

00:05:51.470 --> 00:05:53.710
Метрийн системийн хэмжүүр.

00:05:53.710 --> 00:05:56.770
Алтыг ч граммаар хэмждэг байх.

00:05:56.770 --> 00:06:03.180
Үүнийг миллиграмм руу хөрвүүлье.

00:06:03.180 --> 00:06:07.200
Бодлогоо эхлэхээсээ өмнө бодит
байдалтайгаа харьцуулаад үзье.

00:06:07.200 --> 00:06:09.700
Том бага ямар нэгж рүү шилжих

00:06:09.700 --> 00:06:10.870
гэж байгаа вэ?

00:06:10.870 --> 00:06:18.870
Дециграмм нь 1/10 грамм.

00:06:18.870 --> 00:06:23.110
Харин бид 1/1000 грамм руу шилжих
гэж буй.

00:06:23.110 --> 00:06:25.750
Ингэх хоёр янзын арга бий.

00:06:26.960 --> 00:06:29.940
Нэгийг нь шрамм руу шилжүүлээд 
буцаагаад нөгөө рүү нь хөрвүүлэх.

00:06:29.940 --> 00:06:32.350
Заримдаа олон зүйлийг хөнгөвчилдөг.

00:06:32.350 --> 00:06:35.910
Эсвэл хэдэн миллиграмм нь

00:06:35.910 --> 00:06:37.920
нэг дециграммтай тэнцэхийг мэдэж болно.

00:06:37.920 --> 00:06:42.140
Бидний харж байгаачлан миллиграмм нь

00:06:42.140 --> 00:06:43.270
100 дахин бага, тийм байгаа биз?

00:06:43.270 --> 00:06:47.330
1/10 –аас 1/1000 рүү шилжихэд

00:06:47.330 --> 00:06:48.780
100 дахин бага руу бууруулах хэрэгтэй.

00:06:48.780 --> 00:07:02.570
Тэгвэл 422 дециграмм * 100 миллиграмм / дециграмм

00:07:02.570 --> 00:07:08.230
гэж болно.

00:07:08.230 --> 00:07:12.390
Ингэвэл дециграммууд хураагдаж

00:07:17.620 --> 00:07:24.405
422 * 100 буюу 42,200 үлдэнэ.

00:07:24.405 --> 00:07:29.950
Нөгөө арга нь бол бидний өмнөх
бодлогыг бодсонтой

00:07:31.790 --> 00:07:32.810
яг адил.

00:07:32.810 --> 00:07:36.880
422 дециграммаа грамм руу шилжүүлж болно.

00:07:36.880 --> 00:07:41.620
Dg гэчихье.

00:07:41.620 --> 00:07:45.500
Дециграмм нь тийм ч өргөн хэрэглэгддэг
нэгж биш юм.

00:07:45.500 --> 00:07:48.150
Нэг граммд хэдэн дециграмм байх вэ?

00:07:48.150 --> 00:07:51.260
Хэрвээ грамм руу шилжих бол 
тоон утга багасч

00:07:51.260 --> 00:07:53.360
Таарна.

00:07:53.360 --> 00:07:59.110
1 грамм нь хэдэн дециграммтай 
тэнцэх вэ?

00:07:59.110 --> 00:08:01.230
.

00:08:01.230 --> 00:08:07.200
.

00:08:07.200 --> 00:08:09.800
.

00:08:09.800 --> 00:08:13.650
1 грамм нь 10 дециграмм.

00:08:13.650 --> 00:08:16.560
Яагаад энэ болох вэ гэвэл

00:08:16.560 --> 00:08:18.290

энд хүртвэрт дециграмм байгаа, мөн

00:08:18.290 --> 00:08:19.790
энд хуваарьт дециграмм байгаад оршино.

00:08:19.790 --> 00:08:26.480
Хэрвээ дециграммууд хураагдвал
422 дециграмм нь

00:08:26.480 --> 00:08:33.240
42.2 грамм болно.

00:08:33.240 --> 00:08:35.770
Одоо бид граммаас миллиграмм 
руу шилжиж болно.

00:08:35.770 --> 00:08:37.120
Энэ нь мэдээж тун амархан.

00:08:37.120 --> 00:08:41.150
1 грамм нь 1,000 миллиграмттай тэнцэнэ.

00:08:41.150 --> 00:08:48.620
Үржүүлж болно.

00:08:48.620 --> 00:08:53.680
Граммууд хураагдаж 42,200 
Миллиграмм үлдэнэ.

00:08:53.680 --> 00:08:55.310
42.2 * 1,000.

00:08:55.310 --> 00:08:59.380
.

00:08:59.380 --> 00:09:01.530
Айхтар эргэлзүүлээд бахйгүй
гэж найдаж байна.

00:09:01.530 --> 00:09:04.330
Үргэлж өмнөх алхмаа эргэн харж

00:09:04.330 --> 00:09:06.960
“анх эхэлсэн тооноос их эсвэл бага тоо 
алийг нь гаргах ёстойгоо”

00:09:06.960 --> 00:09:09.310
байгаагаа төсөөлж бодох

00:09:09.310 --> 00:09:10.920
нь тун чухал юм.

00:09:10.920 --> 00:09:13.840
Одоо та бүхэн өөрсдөө бодлого
оролдоод үзэхээр болсон байх.

00:09:13.840 --> 00:09:15.320
Цагийг сайхан өнгөрүүлээрэй.