1
00:00:00,880 --> 00:00:03,310
Хэмжих нэгжийн талаарх энэ 
танилцуулгыг таалан болгооно уу.

2
00:00:03,310 --> 00:00:05,390
Эхэлцгээе.

3
00:00:05,390 --> 00:00:12,770
Би 0.05 километр явсан гэе л дээ.

4
00:00:12,770 --> 00:00:20,910
зарим хүмүүс КИЛ-ометр,

5
00:00:20,910 --> 00:00:22,020
зарим нь кил-о-метр ч гэдэг.

6
00:00:22,020 --> 00:00:23,435
Хэрвээ би 0.05 км

7
00:00:23,435 --> 00:00:24,850
явсан гэвэл

8
00:00:28,250 --> 00:00:30,865
Хэдэн сентиметр зам туулсан гэсэн үг вэ?

9
00:00:30,865 --> 00:00:32,590
Математик болгохоосоо өмнө эхлээд

10
00:00:32,590 --> 00:00:35,880
.

11
00:00:38,390 --> 00:00:41,730
Сенти, кило гэх угтварууд ямар 
утгатайг ойлгож байх нь нэн чухал.

12
00:00:41,730 --> 00:00:44,650
Иймэрхүү бодлого анх л оролдож байгаа бол 
бичээд авах нь,

13
00:00:44,650 --> 00:00:46,130
цаашдаа тогтоочих нь

14
00:00:46,130 --> 00:00:48,080
хэрэгтэй шүү.

15
00:00:48,080 --> 00:01:06,460
Кило нь 1000, гекто нь 100, дека нь 10 
гэх утга илэрхийлдэг.

16
00:01:06,460 --> 00:01:09,840
Ямар нэгэн угтваргүй байвал

17
00:01:09,840 --> 00:01:13,980
1 гэж буй нь ойлгомжтой.

18
00:01:13,980 --> 00:01:15,580
Угтваргүй.

19
00:01:15,580 --> 00:01:18,710
Угтвар үгүй гэдэг нь 1-г илтгэнэ.

20
00:01:18,710 --> 00:01:28,100
Деци нь 0.1 буюу 1/10-г илтгэнэ.

21
00:01:28,100 --> 00:01:32,510
Сенти нь 0.01 буюу 1/100.

22
00:01:32,510 --> 00:01:38,590
0.01, or 1/100.

23
00:01:38,590 --> 00:01:45,110
Цаашлаад милли нь 0.001 буюу

24
00:01:45,110 --> 00:01:48,710
1/1000 гэдэгтэй дүйнэ.

25
00:01:48,710 --> 00:01:52,810
Сентиг тогтоохдоо

26
00:01:52,810 --> 00:01:54,740
сентипид гээд бодоод үзвэл 100 фийт
санаанд орно.

27
00:01:54,740 --> 00:01:58,360
Милли-ийн хувьд миллипид нь 1000 
фийттэй эсэхийг мэдэхгүй юм

28
00:01:58,360 --> 00:02:00,850
Ямар ч байсан хэн нэгэн миллипид гэвэл

29
00:02:00,850 --> 00:02:02,550
пид гэдэг нь фийт л гэж буй хэрэг.

30
00:02:02,550 --> 00:02:03,810
Бодлого руугаа буцаад оръё.

31
00:02:03,810 --> 00:02:08,490
0.05 километр хэдэн сентиметртэй дүйх вэ?

32
00:02:08,490 --> 00:02:10,350
Иймэрхүү бодлого бодохдоо би үргэлж л

33
00:02:10,350 --> 00:02:12,930
метр рүү шилжүүлж байгаад боддог.

34
00:02:12,930 --> 00:02:14,290
Яагаад гэвэл энэ нь
надад дөхөмтэй байдаг.

35
00:02:14,290 --> 00:02:18,150
Үүнийг км гээд,

36
00:02:18,150 --> 00:02:21,530
харин сентиметрийг см гэж товчилъё.

37
00:02:21,530 --> 00:02:28,480
0.05 км.

38
00:02:28,480 --> 00:02:32,500
Хэрвээ үүнийг метр рүү шилжүүлбэл

39
00:02:32,500 --> 00:02:37,150
энэ нь 0.05 метрээс их байх уу,
бага байх уу?

40
00:02:37,150 --> 00:02:40,820
Километр хавьгүй том зай учраас

41
00:02:40,820 --> 00:02:43,430
метрээр илэрхийлбэл харьцангуй
том тоо болох нь ойлгомжтой.

42
00:02:43,430 --> 00:02:52,600
Тэгэхээр үүнийг 1000метр / 1км-ээр

43
00:02:52,600 --> 00:02:53,880
Үржье.

44
00:02:53,880 --> 00:02:56,490
Ингэснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ?

45
00:02:58,050 --> 00:03:04,890
0.05 * 1000 тэнцүү 50, тийм биз?

46
00:03:04,890 --> 00:03:07,670
0.05-г 1000-аар үржүүлээд энэ.

47
00:03:07,670 --> 00:03:12,610
Нэгжийн хувьд км * метр/км.

48
00:03:12,610 --> 00:03:16,260
Километрүүд хураагдана.

49
00:03:16,260 --> 00:03:18,290
.

50
00:03:18,290 --> 00:03:22,260
Нэгжүүдээ тоо эсвэл хувьсагтай
яг адилаар авч

51
00:03:22,260 --> 00:03:24,640
болно.

52
00:03:24,640 --> 00:03:25,670
Хүртвэр, хуваарь хоёрт адил

53
00:03:25,670 --> 00:03:28,990
нэгж байгаа цагт

54
00:03:28,990 --> 00:03:30,970
нэгжүүдээ нэмэх биш, харин үржиж байна

55
00:03:30,970 --> 00:03:33,490
гэж сэтгээд хураахад ямар нэг 
асуудал үгүй.

56
00:03:33,490 --> 00:03:36,540
Иймд км * метр / км байгаа

57
00:03:36,540 --> 00:03:40,030
учраас шууд 50 метр болно.

58
00:03:40,030 --> 00:03:43,890
Алхам бүрийнхээ дараа үр дүнгээ
шалгаад явахад буруудах зүйлгүй.

59
00:03:43,890 --> 00:03:45,700
Энэ төрлийн бодлого бодож байхдаа

60
00:03:45,700 --> 00:03:48,780
километрээс метр рүү шилжих үед

61
00:03:48,780 --> 00:03:51,010
километр метрийн харьцаанаас шалтгаалж
ямар ч байсан 1000 гэсэн тоог

62
00:03:51,010 --> 00:03:52,170
хэрэглэх нь тодорхой байдаг.

63
00:03:52,170 --> 00:03:54,830
1000-д үржүүлэх эсвэл хуваах
эсэхдээ эргэлздэг үү?

64
00:03:54,830 --> 00:03:56,250
Тэгвэл километрээс метр рүү шилжиж
байгаа шүү гээд

65
00:03:56,250 --> 00:03:58,720
.

66
00:03:58,720 --> 00:04:03,050
нэг км нь 1000 метр болохыг

67
00:04:03,050 --> 00:04:05,550
санаж

68
00:04:05,550 --> 00:04:07,820
1000-аар үржүүлнэ гэдгээ мэднэ.

69
00:04:07,820 --> 00:04:09,130
Ингэвэл илүү том тоон утга гаргана.

70
00:04:09,130 --> 00:04:12,490
0.05-г 1000-аар үржээд

71
00:04:12,490 --> 00:04:14,600
50 болгосны шалтгаан нь энэ.

72
00:04:14,600 --> 00:04:16,100
За эргээд бодлого руугаа оръё.

73
00:04:16,100 --> 00:04:19,400
0.05 км нь 50 метр болно.

74
00:04:19,400 --> 00:04:20,210
Хараахан дуусах болоогүй л байна.

75
00:04:20,210 --> 00:04:23,280
50 метрээ сентиметр рүү шилжүүлэх
шаардлагатай.

76
00:04:23,280 --> 00:04:25,540
Яг л адил аргаар гүйцэтгэх болно.

77
00:04:25,540 --> 00:04:32,730
50 метр, үржих нь…
метр болон см-ийн харьцаа хэд вэ?

78
00:04:32,730 --> 00:04:33,740
харьцаа хэд вэ?

79
00:04:33,740 --> 00:04:36,320
Жагсаалтаа харвал 100 байх нь.

80
00:04:36,320 --> 00:04:38,310
Харин үүгээр үржих ёстой юу,

81
00:04:38,310 --> 00:04:41,580
эсвэл хуваах шаардлагатай юу?

82
00:04:41,580 --> 00:04:42,520
Өмнөхтэй ядилаар

83
00:04:42,520 --> 00:04:45,320
бид том нэгжээс бага нэгж рүү
шилжиж буй.

84
00:04:45,320 --> 00:04:48,240
Тэгэхээр том нэгж нь олон ширхэг
жижиг нэгжтэйгээ тэнцэх тул

85
00:04:48,240 --> 00:04:50,330
үржүүлэх нь зөв юм.

86
00:04:50,330 --> 00:04:56,590
1 метрт 100 см.

87
00:04:56,590 --> 00:04:57,330
Нэг метрт 100 см.

88
00:04:57,330 --> 00:04:59,710
.

89
00:04:59,710 --> 00:05:02,840
Иймд 50 метр * 100см / метр нь

90
00:05:02,840 --> 00:05:12,625
буюу 50 * 100 тэнцүү 5000,
тэгээд метрүүд хураагдаад

91
00:05:12,625 --> 00:05:15,260
дан сентиметр үлдэнэ.

92
00:05:15,260 --> 00:05:21,330
Тэгэхээр бид 0.05 километр нь

93
00:05:21,330 --> 00:05:24,850
5000 см-тэй тэнцэнэ гэдгийг гаргалаа.

94
00:05:24,850 --> 00:05:26,090
Өөр бодлого оролдоод үзье.

95
00:05:26,090 --> 00:05:28,580
Олон жишээ харам тусам

96
00:05:28,580 --> 00:05:28,940
ойлгоход дөхөм болов уу.

97
00:05:28,940 --> 00:05:31,360
Бид үргэлж л хийж байгаа зүйлээ
дотроо төсөөлж боддог.

98
00:05:31,360 --> 00:05:32,830
Үгүй бол үржих хуваах эсэхээ

99
00:05:32,830 --> 00:05:36,020
мэдэхгүй их л тээнэгэлзэнэ дээ.

100
00:05:36,020 --> 00:05:41,100
422 дециграмм өгөгдсөн байг.

101
00:05:41,100 --> 00:05:47,110
Грамм нь хүндийн хэмжүүр.

102
00:05:49,530 --> 00:05:51,470
Нэг грамм гэвэл тун бага хэмжээ.

103
00:05:51,470 --> 00:05:53,710
Метрийн системийн хэмжүүр.

104
00:05:53,710 --> 00:05:56,770
Алтыг ч граммаар хэмждэг байх.

105
00:05:56,770 --> 00:06:03,180
Үүнийг миллиграмм руу хөрвүүлье.

106
00:06:03,180 --> 00:06:07,200
Бодлогоо эхлэхээсээ өмнө бодит
байдалтайгаа харьцуулаад үзье.

107
00:06:07,200 --> 00:06:09,700
Том бага ямар нэгж рүү шилжих

108
00:06:09,700 --> 00:06:10,870
гэж байгаа вэ?

109
00:06:10,870 --> 00:06:18,870
Дециграмм нь 1/10 грамм.

110
00:06:18,870 --> 00:06:23,110
Харин бид 1/1000 грамм руу шилжих
гэж буй.

111
00:06:23,110 --> 00:06:25,750
Ингэх хоёр янзын арга бий.

112
00:06:26,960 --> 00:06:29,940
Нэгийг нь шрамм руу шилжүүлээд 
буцаагаад нөгөө рүү нь хөрвүүлэх.

113
00:06:29,940 --> 00:06:32,350
Заримдаа олон зүйлийг хөнгөвчилдөг.

114
00:06:32,350 --> 00:06:35,910
Эсвэл хэдэн миллиграмм нь

115
00:06:35,910 --> 00:06:37,920
нэг дециграммтай тэнцэхийг мэдэж болно.

116
00:06:37,920 --> 00:06:42,140
Бидний харж байгаачлан миллиграмм нь

117
00:06:42,140 --> 00:06:43,270
100 дахин бага, тийм байгаа биз?

118
00:06:43,270 --> 00:06:47,330
1/10 –аас 1/1000 рүү шилжихэд

119
00:06:47,330 --> 00:06:48,780
100 дахин бага руу бууруулах хэрэгтэй.

120
00:06:48,780 --> 00:07:02,570
Тэгвэл 422 дециграмм * 100 миллиграмм / дециграмм

121
00:07:02,570 --> 00:07:08,230
гэж болно.

122
00:07:08,230 --> 00:07:12,390
Ингэвэл дециграммууд хураагдаж

123
00:07:17,620 --> 00:07:24,405
422 * 100 буюу 42,200 үлдэнэ.

124
00:07:24,405 --> 00:07:29,950
Нөгөө арга нь бол бидний өмнөх
бодлогыг бодсонтой

125
00:07:31,790 --> 00:07:32,810
яг адил.

126
00:07:32,810 --> 00:07:36,880
422 дециграммаа грамм руу шилжүүлж болно.

127
00:07:36,880 --> 00:07:41,620
Dg гэчихье.

128
00:07:41,620 --> 00:07:45,500
Дециграмм нь тийм ч өргөн хэрэглэгддэг
нэгж биш юм.

129
00:07:45,500 --> 00:07:48,150
Нэг граммд хэдэн дециграмм байх вэ?

130
00:07:48,150 --> 00:07:51,260
Хэрвээ грамм руу шилжих бол 
тоон утга багасч

131
00:07:51,260 --> 00:07:53,360
Таарна.

132
00:07:53,360 --> 00:07:59,110
1 грамм нь хэдэн дециграммтай 
тэнцэх вэ?

133
00:07:59,110 --> 00:08:01,230
.

134
00:08:01,230 --> 00:08:07,200
.

135
00:08:07,200 --> 00:08:09,800
.

136
00:08:09,800 --> 00:08:13,650
1 грамм нь 10 дециграмм.

137
00:08:13,650 --> 00:08:16,560
Яагаад энэ болох вэ гэвэл

138
00:08:16,560 --> 00:08:18,290

энд хүртвэрт дециграмм байгаа, мөн

139
00:08:18,290 --> 00:08:19,790
энд хуваарьт дециграмм байгаад оршино.

140
00:08:19,790 --> 00:08:26,480
Хэрвээ дециграммууд хураагдвал
422 дециграмм нь

141
00:08:26,480 --> 00:08:33,240
42.2 грамм болно.

142
00:08:33,240 --> 00:08:35,770
Одоо бид граммаас миллиграмм 
руу шилжиж болно.

143
00:08:35,770 --> 00:08:37,120
Энэ нь мэдээж тун амархан.

144
00:08:37,120 --> 00:08:41,150
1 грамм нь 1,000 миллиграмттай тэнцэнэ.

145
00:08:41,150 --> 00:08:48,620
Үржүүлж болно.

146
00:08:48,620 --> 00:08:53,680
Граммууд хураагдаж 42,200 
Миллиграмм үлдэнэ.

147
00:08:53,680 --> 00:08:55,310
42.2 * 1,000.

148
00:08:55,310 --> 00:08:59,380
.

149
00:08:59,380 --> 00:09:01,530
Айхтар эргэлзүүлээд бахйгүй
гэж найдаж байна.

150
00:09:01,530 --> 00:09:04,330
Үргэлж өмнөх алхмаа эргэн харж

151
00:09:04,330 --> 00:09:06,960
“анх эхэлсэн тооноос их эсвэл бага тоо 
алийг нь гаргах ёстойгоо”

152
00:09:06,960 --> 00:09:09,310
байгаагаа төсөөлж бодох

153
00:09:09,310 --> 00:09:10,920
нь тун чухал юм.

154
00:09:10,920 --> 00:09:13,840
Одоо та бүхэн өөрсдөө бодлого
оролдоод үзэхээр болсон байх.

155
00:09:13,840 --> 00:09:15,320
Цагийг сайхан өнгөрүүлээрэй.