WEBVTT

00:00:01.202 --> 00:00:02.711
Đột phá trong khoa học,

00:00:02.711 --> 00:00:05.324
thứ có thể cứu được
nhiều mạng người,

00:00:05.324 --> 00:00:08.928
đôi khi lại nằm ngay trước mắt,

00:00:08.928 --> 00:00:11.146
ẩn trong tiến trình tiến hóa

00:00:11.146 --> 00:00:13.996
của cơ thể con người

00:00:13.996 --> 00:00:16.627
hay trong sự thích nghi theo thời gian

00:00:16.627 --> 00:00:19.165
từ thế giới tự nhiên quanh ta.

00:00:19.165 --> 00:00:21.598
Khoa học khởi đầu từ quan sát,

00:00:21.598 --> 00:00:24.921
nhưng thủ thuật để nhận biết
các mẫu hình và đặc thù

00:00:24.921 --> 00:00:29.021
mà ta đã vô tình
bỏ sót

00:00:29.031 --> 00:00:33.170
đó là: tách riêng chúng ra 
và kiểm tra kĩ lưỡng bằng khoa học.

00:00:33.170 --> 00:00:36.590
Kết quả thường sẽ 
gây ngạc nhiên.

NOTE Paragraph

00:00:36.590 --> 00:00:39.730
Miền Tây nước Úc vừa gặp 
vấn đề đặc biệt

00:00:39.730 --> 00:00:42.244
với sự tấn công của cá mập 
trong 3 năm gần đây.

00:00:42.244 --> 00:00:43.740
Thật không may và bi thảm

00:00:43.740 --> 00:00:49.497
khi có 5 vụ cá mập làm chết người
chỉ trong 10 tháng

00:00:49.497 --> 00:00:51.577
Không chỉ riêng miền Tây nước Úc,

00:00:51.577 --> 00:00:55.069
số lượng những vụ cá mập
"săn" người thế này

00:00:55.069 --> 00:00:56.463
gia tăng trên toàn cầu.

00:00:56.463 --> 00:00:58.597
Điều này không
thực sự bất ngờ

00:00:58.597 --> 00:01:00.323
khi vào tháng 7 năm nay,

00:01:00.323 --> 00:01:02.904
Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công ( SAMS)


00:01:02.904 --> 00:01:05.619
cùng với trường Đại Học
Hải Dương Tây Úc

00:01:05.619 --> 00:01:08.911
đã công bố điều,
thu hút sự chú ý của truyền thông

00:01:08.911 --> 00:01:12.196
và những người đi biển
trên khắp thế giới.

00:01:12.200 --> 00:01:13.931
Đó là phát triển công nghệ

00:01:13.931 --> 00:01:16.730
giúp hạn chế hoặc giảm thiểu
nguy cơ cá mập tấn công

00:01:16.730 --> 00:01:19.720
dựa trên nền tảng :
Cá mập có thể nhìn thấy gì.

00:01:19.720 --> 00:01:21.309
Hôm nay, tôi sẽ kể cho các bạn

00:01:21.309 --> 00:01:23.176
câu chuyện của hành trình đó,

00:01:23.176 --> 00:01:25.516
cũng là quan điểm cho rằng
khoa học

00:01:25.516 --> 00:01:27.981
có sức mạnh như một thông dịch viên

00:01:27.981 --> 00:01:31.340
trong lĩnh vực sáng chế.

NOTE Paragraph

00:01:31.340 --> 00:01:33.046
Khoảng 3 năm về trước,

00:01:33.046 --> 00:01:36.228
chúng tôi bắt đầu 
nghiên cứu

00:01:36.228 --> 00:01:39.650
từ sau hai vụ cá mập 
làm chết người đầu tiên

00:01:39.650 --> 00:01:41.421
tại miền Tây nước Úc,

00:01:41.421 --> 00:01:43.628
và tình cờ thay,

00:01:43.628 --> 00:01:46.551
tôi đã có dịp 
ăn tối cùng Harry Butler

00:01:46.551 --> 00:01:50.258
một nhà tự nhiên học nổi tiếng,

00:01:50.258 --> 00:01:52.593
Ông dành rất nhiều thời gian 
nghiên cứu

00:01:52.593 --> 00:01:54.699
môi trường biển
và là người tiền nhiệm

00:01:54.699 --> 00:01:56.610
của Steve Irwin .

00:01:56.610 --> 00:01:57.921
Khi tôi hỏi ông ấy

00:01:57.921 --> 00:02:01.219
giải pháp nào cho vấn đề này,

00:02:01.219 --> 00:02:02.731
thì câu trả lời khá là kinh ngạc

00:02:02.731 --> 00:02:04.606
" Lấy một bộ đồ lặn,

00:02:04.606 --> 00:02:07.371
sơn sọc vàng như ong nghệ,

00:02:07.371 --> 00:02:09.659
và tập tành học theo 
hệ thống cảnh giác

00:02:09.659 --> 00:02:11.968
của phần lớn các loài dưới biển."

00:02:11.968 --> 00:02:13.866
Tôi, vào lúc đó, không mấy quan tâm

00:02:13.866 --> 00:02:17.456
cho tới khi ba vụ cá mập
tấn công kế tiếp xảy ra,

00:02:17.456 --> 00:02:18.890
tôi nhận ra,

00:02:18.890 --> 00:02:21.021
có lẽ ý tưởng này 
đáng được tuyên dương.

00:02:21.021 --> 00:02:24.746
Vậy nên, tôi thử tìm kiếm trên mạng

NOTE Paragraph

00:02:24.746 --> 00:02:27.018
và phát hiện ra tràn ngập

00:02:27.018 --> 00:02:29.414
các loại bằng chứng như thế này,


00:02:29.414 --> 00:02:30.976
củng cố cho suy nghĩ đó.

00:02:30.976 --> 00:02:32.960
Xét về mặt sinh học, có vô vàn loài

00:02:32.960 --> 00:02:35.556
phô ra các dải màu
và kiểu hình mang tính cảnh báo,

00:02:35.556 --> 00:02:37.258
để ẩn mình trong nước

00:02:37.258 --> 00:02:39.842
hoặc đề phòng bị tấn công,

00:02:39.842 --> 00:02:41.955
Cá thuyền (pilot fish)

00:02:41.955 --> 00:02:44.111
dành ra hẳn một phần lớn quãng đời

00:02:44.111 --> 00:02:46.390
để làm trợ thủ đắc lực cho cá mập.

00:02:46.390 --> 00:02:49.481
Về phía con người thì, Walter Starck, 
một nhà hải dương học,

00:02:49.481 --> 00:02:52.343
đã và đang tô vẽ 
cho đồ lặn từ những năm 1970,

00:02:52.343 --> 00:02:53.965
Xét về khía cạnh nhân loại học,

00:02:53.965 --> 00:02:57.595
các bộ tộc thuộc vùng đảo 
Thái Bình Dương đã tự tô vẽ

00:02:57.595 --> 00:02:59.376
trong lễ cúng tế rắn biển

00:02:59.376 --> 00:03:01.970
để xua đi thần cá mập.

00:03:01.970 --> 00:03:03.412
Vậy chuyện gì đang diễn ra?

00:03:03.412 --> 00:03:06.290
Phải chăng đây là 1 ý tưởng
rõ rành rạch

00:03:06.290 --> 00:03:09.421
để ta suy ngẫm và phát triển ?

00:03:09.421 --> 00:03:13.790
Cá mập sử dụng 
nhiều loại phần tử cảm ứng

00:03:13.790 --> 00:03:17.162
khi giao chiến, tấn công,

00:03:17.162 --> 00:03:20.682
nhưng lại dùng cảm ứng thị lực
để xác định mục tiêu

00:03:20.686 --> 00:03:24.420
đặc biệt, ở vài mét cuối cùng 
trước khi tấn công.

00:03:24.420 --> 00:03:27.378
Việc chú ý tới điều vặt 
về mặt sinh học này thực sự có lý

00:03:27.378 --> 00:03:31.690
bởi đó là sự tiến hóa
qua nhiều thiên niên kỉ.

00:03:31.703 --> 00:03:35.180
Liệu giai thoại loài người 
cũng là sự tiến hóa về loài,

00:03:35.180 --> 00:03:38.511
rằng chỉ một phần sự thật 
cũng được xem là quan trọng,

00:03:38.511 --> 00:03:41.788
để được truyền từ thế hệ này
sang thế hệ kia,

00:03:41.788 --> 00:03:45.103
và ăn sâu vào việc tái tạo 
hành vi con người ?

NOTE Paragraph

00:03:45.103 --> 00:03:50.323
Tôi muốn kiểm chứng bằng cách
đặt nó dưới góc nhìn khoa học

00:03:50.323 --> 00:03:52.273
bởi vì nếu được khoa học củng cố,

00:03:52.273 --> 00:03:54.368
chúng ta phần nào đã
có cách giải quyết

00:03:54.368 --> 00:03:57.426
cho việc cá mập tấn công.

00:03:57.426 --> 00:04:01.091
Để làm được như vậy, tôi cần vài chuyên gia
về tầm nhìn và thần kinh học cá mập,

00:04:01.091 --> 00:04:02.883
một nghiên cứu toàn cầu,
một lần nữa,

00:04:02.883 --> 00:04:04.322
dẫn tới trường Đại Học W.A.

00:04:04.322 --> 00:04:06.725
và viện Hải Dương Học.

00:04:06.725 --> 00:04:09.322
Giáo sư Nathan Hart 
cùng với đội ngũ của ông ấy

00:04:09.322 --> 00:04:11.982
cũng vừa hoàn thành một bản luận

00:04:11.982 --> 00:04:14.334
chứng thực rằng cá mập săn mồi

00:04:14.334 --> 00:04:17.197
chỉ thấy màu trắng - đen, 
hoặc thang màu xám.

00:04:17.197 --> 00:04:20.880
Tôi liên lạc với Nathan,
dù có đôi chút lúng túng, về ý tưởng

00:04:20.880 --> 00:04:22.747
sử dụng những kiểu mẫu
và hình dáng này

00:04:22.747 --> 00:04:26.253
đúc ra một bộ đồ lặn 
giảm thiểu nguy cơ cá mập tấn công,

00:04:26.253 --> 00:04:28.425
và ông ấy cho rằng đây là 1 ý hay.

00:04:28.425 --> 00:04:30.887
Tiếp theo
là hợp tác nghiên cứu

00:04:30.887 --> 00:04:33.511
được khuyến khích bởi 
Ủy Ban Tây Úc.

00:04:33.511 --> 00:04:36.070
Chúng tôi đã làm đúng
ba điều then chốt.

00:04:36.070 --> 00:04:38.790
Điều thứ nhất: xâu chuỗi
các đặc tính,

00:04:38.790 --> 00:04:40.810
đặc điểm thể trạng mắt

00:04:40.810 --> 00:04:42.748
của ba loài cá mập săn mồi chính :

00:04:42.748 --> 00:04:46.466
cá mập trắng, cá mập hổ và cá mập bò.

00:04:46.466 --> 00:04:50.920
Chúng tôi thực hành trên khía cạnh 
di truyền và tổ chức cấu trúc hình thể.

00:04:50.920 --> 00:04:54.232
Tiếp theo là tìm hiểu,
những gì mắt nhìn thấy

00:04:54.232 --> 00:04:56.251
sử dụng kiểu mô hình phức tạp
trên máy tính,

00:04:56.251 --> 00:04:58.020
tại những mực sâu, khoảng cách

00:04:58.020 --> 00:05:02.261
điều kiện ánh sáng, độ trong khác nhau.

00:05:02.261 --> 00:05:05.293
Từ đó, chỉ ra
hai đặc tính chủ yếu:

00:05:05.293 --> 00:05:08.284
những kiểu và hình dáng này 
sẽ làm cho người mặc

00:05:08.284 --> 00:05:11.516
khó bị nhận ra dưới nước,

00:05:11.516 --> 00:05:15.922
tạo ra tương phản lớn nhất 
cũng như

00:05:15.933 --> 00:05:22.950
giúp họ không bị nhầm lẫn là
con mồi hay thức ăn của cá mập.

NOTE Paragraph

00:05:22.950 --> 00:05:25.579
Điều cần làm tiếp theo là chuyển
những thông tin này

00:05:25.579 --> 00:05:28.328
vào loại đồ lặn 
mà người ta có thể mặc,

00:05:28.328 --> 00:05:30.950
để làm được điều đó, 
tôi đã mời Ray Smith,

00:05:30.950 --> 00:05:34.180
một tay lướt sóng, nhà thiết kế 
công nghiệp và đồ lặn,

00:05:34.180 --> 00:05:36.542
người đã thiết kế
logo đầu tiên của Quiksilver,

00:05:36.542 --> 00:05:38.827
đến để bàn với đội nghiên cứu

00:05:38.827 --> 00:05:42.423
và chuyển thể loại khoa học đó

00:05:42.423 --> 00:05:45.565
vào trong những bộ đồ lặn 
có thẩm mỹ và mặc được.

00:05:45.565 --> 00:05:48.021
Đây là một trong những bản phác đầu.


00:05:48.021 --> 00:05:51.025
Tôi gọi nó là "Đừng "chén" tôi".

00:05:51.025 --> 00:05:55.294
Bộ đồ này thể hiện ý tưởng sơn màu,

00:05:55.294 --> 00:05:57.880
ở mức độ 
có thể nhìn thấy rõ rệt nhất

00:05:57.880 --> 00:05:59.885
tạo một nhân ảnh "dễ vỡ",

00:05:59.885 --> 00:06:01.712
ngăn cá mập để ý đến bạn

00:06:01.712 --> 00:06:04.380
như loại thức ăn thông thường,

00:06:04.380 --> 00:06:07.721
thậm chí làm nó bối rối.

00:06:07.721 --> 00:06:11.251
Bộ đồ này đi kèm 
với một tấm ván lướt sóng.

00:06:11.251 --> 00:06:14.114
Bạn có thể thấy cái ván 
tối màu, đục mờ phía trước ấy,

00:06:14.114 --> 00:06:16.841
nó hoạt động tốt hơn
trên bề mặt nước,

00:06:16.841 --> 00:06:19.689
nơi ngược sáng
và khó để tạo ra

00:06:19.689 --> 00:06:21.301
bóng hình thể.

00:06:21.301 --> 00:06:24.209
Mẫu thứ hai là một bộ đồ
khó thể nhận diện,

00:06:24.209 --> 00:06:25.820
giấu người mặc

00:06:25.820 --> 00:06:27.310
trong những cột nước.

00:06:27.310 --> 00:06:29.000
Có 3 mảng trên bộ đồ,

00:06:29.000 --> 00:06:30.624
trong bất cứ điều kiện nào,

00:06:30.624 --> 00:06:31.979
một hay nhiều mảng này

00:06:31.979 --> 00:06:34.569
sẽ khớp với quang phổ 
phản xạ của nước

00:06:34.569 --> 00:06:37.168
biến mất hoàn toàn 
hoặc một phần nào đó,

00:06:37.168 --> 00:06:39.360
những mảng còn lại

00:06:39.360 --> 00:06:42.247
tạo nên một nhân ảnh 
dễ phai mờ trong cột nước.

00:06:42.247 --> 00:06:44.412
Lần này, nó đặc biệt phù hợp

00:06:44.412 --> 00:06:46.859
cho nhu cầu của nghề lặn,

00:06:46.859 --> 00:06:49.927
chẳng hạn như lúc xuống sâu dưới biển.

NOTE Paragraph

00:06:49.927 --> 00:06:53.397
Chúng tôi biết rằng mình có được
nền tảng khoa học vững chắc.

00:06:53.407 --> 00:06:56.223
nếu muốn mình nổi bật,
bạn cần phải trông thật "ngựa vằn",

00:06:56.223 --> 00:06:59.179
nếu muốn ẩn mình đi,
bạn cần phải trông như thế này.

00:06:59.181 --> 00:07:01.007
Nhưng buổi kiểm tra xương máu
sẽ luôn là

00:07:01.007 --> 00:07:02.509
cá mập hành động ra sao

00:07:02.509 --> 00:07:05.070
khi chạm mặt với 
những mẫu hình này.

00:07:05.070 --> 00:07:08.381
Thử nghiệm bằng cách lấy thế thân 
mặc đồ lặn để trong nước

00:07:08.381 --> 00:07:11.309
với một con cá mập ăn thịt,
trong môi trường tự nhiên

00:07:11.309 --> 00:07:13.247
thì khó hơn nhiều
so với tưởng tượng.

00:07:13.247 --> 00:07:16.598
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:07:16.598 --> 00:07:19.164
Chúng tôi phải gắn mồi câu hoàn chỉnh,

00:07:19.164 --> 00:07:20.708
để lấy số liệu cụ thể

00:07:20.708 --> 00:07:23.732
cùng với chứng cứ khoa học,

00:07:23.732 --> 00:07:24.521
bằng cách đó,

00:07:24.521 --> 00:07:26.750
chúng tôi hiển nhiên thay đổi được 
hành vi của con cá mập.

00:07:26.750 --> 00:07:28.567
Chúng tôi không thể nào
dùng người thật.

00:07:28.567 --> 00:07:31.453
về đạo đức, cũng khó thể sử dụng

00:07:31.453 --> 00:07:34.100
vật hình người làm mồi câu 
ngâm trong nước.

00:07:34.100 --> 00:07:36.372
Chúng tôi bắt đầu thực nghiệm

00:07:36.372 --> 00:07:38.220
vào tháng Một năm nay,

00:07:38.220 --> 00:07:39.356
ban đầu là với cá mập hổ

00:07:39.356 --> 00:07:42.695
và sau này là cá mập trắng.

00:07:42.695 --> 00:07:44.130
Cách làm là 
lấy một cái trống thủng

00:07:44.130 --> 00:07:50.795
cho đầy mồi, bọc trong 
một lớp cao su tổng hợp Neoprene,

00:07:50.795 --> 00:07:53.344
tiếp theo là 
chạy hai máy ghi hình dưới nước

00:07:53.344 --> 00:07:56.693
theo dõi cách lũ cá 
tiếp cận với miếng mồi giả.

00:07:56.693 --> 00:07:58.381
Và vì dùng máy ghi nổi,

00:07:58.381 --> 00:08:01.173
chúng tôi có thể bao quát dữ liệu
về kích thước của con cá mập,

00:08:01.173 --> 00:08:03.429
góc độ mà nó tiến đến, 
tốc độ mà nó bỏ đi,

00:08:03.429 --> 00:08:05.285
hành vi nào của nó thì

00:08:05.285 --> 00:08:08.491
theo bản năng hơn là do xúc tiến.

00:08:08.491 --> 00:08:10.979
Do phải lưu trữ 
phương pháp khoa học này,

00:08:10.979 --> 00:08:12.677
chúng tôi đã cho chạy 
bộ đồ điều khiển

NOTE Paragraph

00:08:12.677 --> 00:08:16.389
màu đen bằng cao su Neoprene

00:08:16.389 --> 00:08:18.198
như những bộ đồ lặn thông thường khác

00:08:18.198 --> 00:08:21.807
chống lại công nghệ SAMS.

00:08:21.807 --> 00:08:25.993
Kết quả không chỉ khả quan,
mà còn rất khích lệ,

00:08:25.993 --> 00:08:28.519
Hôm nay, tôi hân hạnh cho bạn 
chiêm ngưỡng

00:08:28.519 --> 00:08:32.181
hình ảnh của hai loại tiếp cận này.

NOTE Paragraph

00:08:32.181 --> 00:08:34.301
Ở đây, ta có một con cá mập hổ dài 4m

00:08:34.301 --> 00:08:37.388
từ từ tiến đến bộ điều khiển màu đen,

00:08:37.388 --> 00:08:42.649
cái mà nó đã giáp mặt
khoảng một phút rưỡi trước đó.

00:08:59.780 --> 00:09:02.210
Cùng một con cá mập đó
tiếp xúc hay chạm mặt

00:09:02.210 --> 00:09:04.040
với bộ SAMS này,

00:09:04.040 --> 00:09:05.652
một bộ SAMS Lẩn Tránh,

00:09:05.652 --> 00:09:06.831
tám phút trước đó,

00:09:06.831 --> 00:09:09.764
nó đã dành khoảng sáu phút
dạo vòng và đánh mùi

00:09:09.764 --> 00:09:13.109
để tìm ra thứ mà nó chỉ có thể ngửi
và cảm nhận chứ không nhìn thấy,

00:09:13.109 --> 00:09:17.741
Đây là lần cuối nó tấn công.

00:09:17.741 --> 00:09:20.687
Cá mập trắng thì tự tin hơn nhiều 
so với cá mập hổ,

00:09:20.687 --> 00:09:24.132
Bạn thấy nó tấn công bộ điều khiển,

00:09:24.132 --> 00:09:25.975
cũng như bộ đồ lặn màu đen Neoprene,

00:09:25.975 --> 00:09:27.559
và đi thẳng xuống tận cùng,

00:09:27.559 --> 00:09:30.110
tiến đến

00:09:30.110 --> 00:09:34.287
và tấn công.

00:09:34.287 --> 00:09:36.940
Đối nghịch với bộ công nghệ SAMS,

00:09:36.940 --> 00:09:38.409
đây là cái được sơn sọc,

00:09:38.409 --> 00:09:40.350
dễ tiếp xúc hơn,

00:09:40.350 --> 00:09:41.860
dễ dò la hơn,

00:09:41.860 --> 00:09:43.494
nhạy cảm hơn,

00:09:43.494 --> 00:09:47.499
nó chần chừ trong việc
tiến đến và xâu xé.

00:09:56.297 --> 00:10:06.610
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:10:06.610 --> 00:10:10.517
Những thử nghiệm này đều được
xúc tiến riêng biệt

00:10:10.517 --> 00:10:13.195
trường Đại Học Miền Tây Nước Úc 
thực hiện việc kiểm tra.

00:10:13.195 --> 00:10:14.947
Nó vẫn đang được tiến hành

00:10:14.947 --> 00:10:17.356
được đánh giá và phổ biến.

00:10:17.356 --> 00:10:19.699
Khái niệm này rất cần

00:10:19.699 --> 00:10:21.497
được dẫn dắt bởi khoa học.

00:10:21.497 --> 00:10:23.741
Theo Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công,

00:10:23.741 --> 00:10:26.146
là công ty công nghệ sinh học 
có giấy phép,

00:10:26.146 --> 00:10:28.433
chúng tôi không thể tự tạo ra đồ lặn.

00:10:28.433 --> 00:10:30.713
mà sẽ giao việc đó cho người khác.

NOTE Paragraph

00:10:30.713 --> 00:10:33.692
Nhưng tôi nghĩ sẽ hứng thú
khi chứng kiến Công Nghệ SAMS

00:10:33.692 --> 00:10:36.672
được chuyển hóa vào bộ đồ lặn,

00:10:36.672 --> 00:10:39.888
lần đầu tiên, trực tiếp, toàn cầu --

00:10:39.888 --> 00:10:41.862
( Tiếng cười) ---

00:10:41.862 --> 00:10:44.758
Tôi có thể chỉ cho các bạn
thích ứng sinh học,

00:10:44.758 --> 00:10:48.285
khoa học và thiết kế 
trông như thế nào ngoài đời thực.

00:10:48.285 --> 00:10:50.182
Vậy nên, mời Sam, 
một tay lướt sóng,

00:10:50.182 --> 00:10:52.890
từ phía bên này không? 
Cậu đâu rồi, Sam?

00:10:52.890 --> 00:10:54.686
( Vỗ Tay)

00:10:54.686 --> 00:10:56.356
Và Eduardo.

00:10:56.356 --> 00:10:58.172
( Vỗ tay)

00:10:58.172 --> 00:11:00.866
Hân hạnh.

00:11:00.866 --> 00:11:02.956
Hân hạnh.

00:11:02.956 --> 00:11:09.506
Xin cám ơn. ( Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:11:09.506 --> 00:11:10.943
Chúng tôi đã làm được gì ?

00:11:10.943 --> 00:11:13.960
Thà lấy một tờ giấy trắng

00:11:13.960 --> 00:11:17.280
và sử dụng khoa học 
như công cụ sáng chế,

00:11:17.280 --> 00:11:20.136
chúng tôi chú ý đến 
các chứng cứ sinh học,

00:11:20.136 --> 00:11:21.826
đặt nặng những bằng chứng

00:11:21.826 --> 00:11:23.536
về giai thoại của con người,

00:11:23.536 --> 00:11:28.028
chúng tôi cũng đã sử dụng khoa học
như một công cụ thông dịch,

00:11:28.028 --> 00:11:30.248
thông dịch những gì có sẵn

00:11:30.248 --> 00:11:33.469
thành thứ đem lại lợi ích 
cho con người.

00:11:33.469 --> 00:11:35.743
Tôi cho rằng 
ý tưởng khoa học này

00:11:35.743 --> 00:11:38.799
là một công cụ phiên dịch
hơn là một phát minh

00:11:38.799 --> 00:11:41.463
thứ mà ta có thể áp dụng triệt để 
và rộng rãi hơn

00:11:41.463 --> 00:11:43.410
trên con đường theo đuổi sự đổi mới.

00:11:43.410 --> 00:11:45.735
Sau cùng thì, liệu có phải 
anh em nhà Wright

00:11:45.735 --> 00:11:47.917
đã khám phá ra 
máy bay người lái,

00:11:47.917 --> 00:11:50.976
hay họ đã quan sát thấy
sự thật sinh học của việc bay lượn

00:11:50.976 --> 00:11:54.168
và phiên dịch nó theo cách 
máy móc, kĩ thuật

00:11:54.168 --> 00:11:56.685
tái tạo nó theo cách 
mà con người có thể sử dụng?

00:11:56.685 --> 00:11:58.219
Còn về lĩnh vực đồ lặn,

00:11:58.219 --> 00:12:00.160
ai mà biết được sẽ như thế nào

00:12:00.160 --> 00:12:04.521
trong vòng hai hay năm năm tới
thậm chí năm mươi năm.

00:12:04.521 --> 00:12:06.203
Nhưng với suy nghĩ mới mẻ này,

00:12:06.203 --> 00:12:07.469
tôi phỏng đoán rằng 
bộ đồ đen tuyền

00:12:07.469 --> 00:12:09.190
sẽ rất khó thể xảy ra.

NOTE Paragraph

00:12:09.190 --> 00:12:11.359
Xin cám ơn.

NOTE Paragraph

00:12:11.359 --> 00:12:15.270
(Vỗ tay)