Đột phá trong khoa học, thứ có thể cứu được nhiều mạng người, đôi khi lại nằm ngay trước mắt, ẩn trong tiến trình tiến hóa của cơ thể con người hay trong sự thích nghi theo thời gian từ thế giới tự nhiên quanh ta. Khoa học khởi đầu từ quan sát, nhưng thủ thuật để nhận biết các mẫu hình và đặc thù mà ta đã vô tình bỏ sót đó là: tách riêng chúng ra và kiểm tra kĩ lưỡng bằng khoa học. Kết quả thường sẽ gây ngạc nhiên. Miền Tây nước Úc vừa gặp vấn đề đặc biệt với sự tấn công của cá mập trong 3 năm gần đây. Thật không may và bi thảm khi có 5 vụ cá mập làm chết người chỉ trong 10 tháng Không chỉ riêng miền Tây nước Úc, số lượng những vụ cá mập "săn" người thế này gia tăng trên toàn cầu. Điều này không thực sự bất ngờ khi vào tháng 7 năm nay, Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công ( SAMS) cùng với trường Đại Học Hải Dương Tây Úc đã công bố điều, thu hút sự chú ý của truyền thông và những người đi biển trên khắp thế giới. Đó là phát triển công nghệ giúp hạn chế hoặc giảm thiểu nguy cơ cá mập tấn công dựa trên nền tảng : Cá mập có thể nhìn thấy gì. Hôm nay, tôi sẽ kể cho các bạn câu chuyện của hành trình đó, cũng là quan điểm cho rằng khoa học có sức mạnh như một thông dịch viên trong lĩnh vực sáng chế. Khoảng 3 năm về trước, chúng tôi bắt đầu nghiên cứu từ sau hai vụ cá mập làm chết người đầu tiên tại miền Tây nước Úc, và tình cờ thay, tôi đã có dịp ăn tối cùng Harry Butler một nhà tự nhiên học nổi tiếng, Ông dành rất nhiều thời gian nghiên cứu môi trường biển và là người tiền nhiệm của Steve Irwin . Khi tôi hỏi ông ấy giải pháp nào cho vấn đề này, thì câu trả lời khá là kinh ngạc " Lấy một bộ đồ lặn, sơn sọc vàng như ong nghệ, và tập tành học theo hệ thống cảnh giác của phần lớn các loài dưới biển." Tôi, vào lúc đó, không mấy quan tâm cho tới khi ba vụ cá mập tấn công kế tiếp xảy ra, tôi nhận ra, có lẽ ý tưởng này đáng được tuyên dương. Vậy nên, tôi thử tìm kiếm trên mạng và phát hiện ra tràn ngập các loại bằng chứng như thế này, củng cố cho suy nghĩ đó. Xét về mặt sinh học, có vô vàn loài phô ra các dải màu và kiểu hình mang tính cảnh báo, để ẩn mình trong nước hoặc đề phòng bị tấn công, Cá thuyền (pilot fish) dành ra hẳn một phần lớn quãng đời để làm trợ thủ đắc lực cho cá mập. Về phía con người thì, Walter Starck, một nhà hải dương học, đã và đang tô vẽ cho đồ lặn từ những năm 1970, Xét về khía cạnh nhân loại học, các bộ tộc thuộc vùng đảo Thái Bình Dương đã tự tô vẽ trong lễ cúng tế rắn biển để xua đi thần cá mập. Vậy chuyện gì đang diễn ra? Phải chăng đây là 1 ý tưởng rõ rành rạch để ta suy ngẫm và phát triển ? Cá mập sử dụng nhiều loại phần tử cảm ứng khi giao chiến, tấn công, nhưng lại dùng cảm ứng thị lực để xác định mục tiêu đặc biệt, ở vài mét cuối cùng trước khi tấn công. Việc chú ý tới điều vặt về mặt sinh học này thực sự có lý bởi đó là sự tiến hóa qua nhiều thiên niên kỉ. Liệu giai thoại loài người cũng là sự tiến hóa về loài, rằng chỉ một phần sự thật cũng được xem là quan trọng, để được truyền từ thế hệ này sang thế hệ kia, và ăn sâu vào việc tái tạo hành vi con người ? Tôi muốn kiểm chứng bằng cách đặt nó dưới góc nhìn khoa học bởi vì nếu được khoa học củng cố, chúng ta phần nào đã có cách giải quyết cho việc cá mập tấn công. Để làm được như vậy, tôi cần vài chuyên gia về tầm nhìn và thần kinh học cá mập, một nghiên cứu toàn cầu, một lần nữa, dẫn tới trường Đại Học W.A. và viện Hải Dương Học. Giáo sư Nathan Hart cùng với đội ngũ của ông ấy cũng vừa hoàn thành một bản luận chứng thực rằng cá mập săn mồi chỉ thấy màu trắng - đen, hoặc thang màu xám. Tôi liên lạc với Nathan, dù có đôi chút lúng túng, về ý tưởng sử dụng những kiểu mẫu và hình dáng này đúc ra một bộ đồ lặn giảm thiểu nguy cơ cá mập tấn công, và ông ấy cho rằng đây là 1 ý hay. Tiếp theo là hợp tác nghiên cứu được khuyến khích bởi Ủy Ban Tây Úc. Chúng tôi đã làm đúng ba điều then chốt. Điều thứ nhất: xâu chuỗi các đặc tính, đặc điểm thể trạng mắt của ba loài cá mập săn mồi chính : cá mập trắng, cá mập hổ và cá mập bò. Chúng tôi thực hành trên khía cạnh di truyền và tổ chức cấu trúc hình thể. Tiếp theo là tìm hiểu, những gì mắt nhìn thấy sử dụng kiểu mô hình phức tạp trên máy tính, tại những mực sâu, khoảng cách điều kiện ánh sáng, độ trong khác nhau. Từ đó, chỉ ra hai đặc tính chủ yếu: những kiểu và hình dáng này sẽ làm cho người mặc khó bị nhận ra dưới nước, tạo ra tương phản lớn nhất cũng như giúp họ không bị nhầm lẫn là con mồi hay thức ăn của cá mập. Điều cần làm tiếp theo là chuyển những thông tin này vào loại đồ lặn mà người ta có thể mặc, để làm được điều đó, tôi đã mời Ray Smith, một tay lướt sóng, nhà thiết kế công nghiệp và đồ lặn, người đã thiết kế logo đầu tiên của Quiksilver, đến để bàn với đội nghiên cứu và chuyển thể loại khoa học đó vào trong những bộ đồ lặn có thẩm mỹ và mặc được. Đây là một trong những bản phác đầu. Tôi gọi nó là "Đừng "chén" tôi". Bộ đồ này thể hiện ý tưởng sơn màu, ở mức độ có thể nhìn thấy rõ rệt nhất tạo một nhân ảnh "dễ vỡ", ngăn cá mập để ý đến bạn như loại thức ăn thông thường, thậm chí làm nó bối rối. Bộ đồ này đi kèm với một tấm ván lướt sóng. Bạn có thể thấy cái ván tối màu, đục mờ phía trước ấy, nó hoạt động tốt hơn trên bề mặt nước, nơi ngược sáng và khó để tạo ra bóng hình thể. Mẫu thứ hai là một bộ đồ khó thể nhận diện, giấu người mặc trong những cột nước. Có 3 mảng trên bộ đồ, trong bất cứ điều kiện nào, một hay nhiều mảng này sẽ khớp với quang phổ phản xạ của nước biến mất hoàn toàn hoặc một phần nào đó, những mảng còn lại tạo nên một nhân ảnh dễ phai mờ trong cột nước. Lần này, nó đặc biệt phù hợp cho nhu cầu của nghề lặn, chẳng hạn như lúc xuống sâu dưới biển. Chúng tôi biết rằng mình có được nền tảng khoa học vững chắc. nếu muốn mình nổi bật, bạn cần phải trông thật "ngựa vằn", nếu muốn ẩn mình đi, bạn cần phải trông như thế này. Nhưng buổi kiểm tra xương máu sẽ luôn là cá mập hành động ra sao khi chạm mặt với những mẫu hình này. Thử nghiệm bằng cách lấy thế thân mặc đồ lặn để trong nước với một con cá mập ăn thịt, trong môi trường tự nhiên thì khó hơn nhiều so với tưởng tượng. (Tiếng cười) Chúng tôi phải gắn mồi câu hoàn chỉnh, để lấy số liệu cụ thể cùng với chứng cứ khoa học, bằng cách đó, chúng tôi hiển nhiên thay đổi được hành vi của con cá mập. Chúng tôi không thể nào dùng người thật. về đạo đức, cũng khó thể sử dụng vật hình người làm mồi câu ngâm trong nước. Chúng tôi bắt đầu thực nghiệm vào tháng Một năm nay, ban đầu là với cá mập hổ và sau này là cá mập trắng. Cách làm là lấy một cái trống thủng cho đầy mồi, bọc trong một lớp cao su tổng hợp Neoprene, tiếp theo là chạy hai máy ghi hình dưới nước theo dõi cách lũ cá tiếp cận với miếng mồi giả. Và vì dùng máy ghi nổi, chúng tôi có thể bao quát dữ liệu về kích thước của con cá mập, góc độ mà nó tiến đến, tốc độ mà nó bỏ đi, hành vi nào của nó thì theo bản năng hơn là do xúc tiến. Do phải lưu trữ phương pháp khoa học này, chúng tôi đã cho chạy bộ đồ điều khiển màu đen bằng cao su Neoprene như những bộ đồ lặn thông thường khác chống lại công nghệ SAMS. Kết quả không chỉ khả quan, mà còn rất khích lệ, Hôm nay, tôi hân hạnh cho bạn chiêm ngưỡng hình ảnh của hai loại tiếp cận này. Ở đây, ta có một con cá mập hổ dài 4m từ từ tiến đến bộ điều khiển màu đen, cái mà nó đã giáp mặt khoảng một phút rưỡi trước đó. Cùng một con cá mập đó tiếp xúc hay chạm mặt với bộ SAMS này, một bộ SAMS Lẩn Tránh, tám phút trước đó, nó đã dành khoảng sáu phút dạo vòng và đánh mùi để tìm ra thứ mà nó chỉ có thể ngửi và cảm nhận chứ không nhìn thấy, Đây là lần cuối nó tấn công. Cá mập trắng thì tự tin hơn nhiều so với cá mập hổ, Bạn thấy nó tấn công bộ điều khiển, cũng như bộ đồ lặn màu đen Neoprene, và đi thẳng xuống tận cùng, tiến đến và tấn công. Đối nghịch với bộ công nghệ SAMS, đây là cái được sơn sọc, dễ tiếp xúc hơn, dễ dò la hơn, nhạy cảm hơn, nó chần chừ trong việc tiến đến và xâu xé. (Vỗ tay) Những thử nghiệm này đều được xúc tiến riêng biệt trường Đại Học Miền Tây Nước Úc thực hiện việc kiểm tra. Nó vẫn đang được tiến hành được đánh giá và phổ biến. Khái niệm này rất cần được dẫn dắt bởi khoa học. Theo Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công, là công ty công nghệ sinh học có giấy phép, chúng tôi không thể tự tạo ra đồ lặn. mà sẽ giao việc đó cho người khác. Nhưng tôi nghĩ sẽ hứng thú khi chứng kiến Công Nghệ SAMS được chuyển hóa vào bộ đồ lặn, lần đầu tiên, trực tiếp, toàn cầu -- ( Tiếng cười) --- Tôi có thể chỉ cho các bạn thích ứng sinh học, khoa học và thiết kế trông như thế nào ngoài đời thực. Vậy nên, mời Sam, một tay lướt sóng, từ phía bên này không? Cậu đâu rồi, Sam? ( Vỗ Tay) Và Eduardo. ( Vỗ tay) Hân hạnh. Hân hạnh. Xin cám ơn. ( Vỗ tay) Chúng tôi đã làm được gì ? Thà lấy một tờ giấy trắng và sử dụng khoa học như công cụ sáng chế, chúng tôi chú ý đến các chứng cứ sinh học, đặt nặng những bằng chứng về giai thoại của con người, chúng tôi cũng đã sử dụng khoa học như một công cụ thông dịch, thông dịch những gì có sẵn thành thứ đem lại lợi ích cho con người. Tôi cho rằng ý tưởng khoa học này là một công cụ phiên dịch hơn là một phát minh thứ mà ta có thể áp dụng triệt để và rộng rãi hơn trên con đường theo đuổi sự đổi mới. Sau cùng thì, liệu có phải anh em nhà Wright đã khám phá ra máy bay người lái, hay họ đã quan sát thấy sự thật sinh học của việc bay lượn và phiên dịch nó theo cách máy móc, kĩ thuật tái tạo nó theo cách mà con người có thể sử dụng? Còn về lĩnh vực đồ lặn, ai mà biết được sẽ như thế nào trong vòng hai hay năm năm tới thậm chí năm mươi năm. Nhưng với suy nghĩ mới mẻ này, tôi phỏng đoán rằng bộ đồ đen tuyền sẽ rất khó thể xảy ra. Xin cám ơn. (Vỗ tay)