1
00:00:01,202 --> 00:00:02,711
Đột phá trong khoa học,

2
00:00:02,711 --> 00:00:05,324
thứ có thể cứu được
nhiều mạng người,

3
00:00:05,324 --> 00:00:08,928
đôi khi lại nằm ngay trước mắt,

4
00:00:08,928 --> 00:00:11,146
ẩn trong tiến trình tiến hóa

5
00:00:11,146 --> 00:00:13,996
của cơ thể con người

6
00:00:13,996 --> 00:00:16,627
hay trong sự thích nghi theo thời gian

7
00:00:16,627 --> 00:00:19,165
từ thế giới tự nhiên quanh ta.

8
00:00:19,165 --> 00:00:21,598
Khoa học khởi đầu từ quan sát,

9
00:00:21,598 --> 00:00:24,921
nhưng thủ thuật để nhận biết
các mẫu hình và đặc thù

10
00:00:24,921 --> 00:00:29,021
mà ta đã vô tình
bỏ sót

11
00:00:29,031 --> 00:00:33,170
đó là: tách riêng chúng ra 
và kiểm tra kĩ lưỡng bằng khoa học.

12
00:00:33,170 --> 00:00:36,590
Kết quả thường sẽ 
gây ngạc nhiên.

13
00:00:36,590 --> 00:00:39,730
Miền Tây nước Úc vừa gặp 
vấn đề đặc biệt

14
00:00:39,730 --> 00:00:42,244
với sự tấn công của cá mập 
trong 3 năm gần đây.

15
00:00:42,244 --> 00:00:43,740
Thật không may và bi thảm

16
00:00:43,740 --> 00:00:49,497
khi có 5 vụ cá mập làm chết người
chỉ trong 10 tháng

17
00:00:49,497 --> 00:00:51,577
Không chỉ riêng miền Tây nước Úc,

18
00:00:51,577 --> 00:00:55,069
số lượng những vụ cá mập
"săn" người thế này

19
00:00:55,069 --> 00:00:56,463
gia tăng trên toàn cầu.

20
00:00:56,463 --> 00:00:58,597
Điều này không
thực sự bất ngờ

21
00:00:58,597 --> 00:01:00,323
khi vào tháng 7 năm nay,

22
00:01:00,323 --> 00:01:02,904
Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công ( SAMS)


23
00:01:02,904 --> 00:01:05,619
cùng với trường Đại Học
Hải Dương Tây Úc

24
00:01:05,619 --> 00:01:08,911
đã công bố điều,
thu hút sự chú ý của truyền thông

25
00:01:08,911 --> 00:01:12,196
và những người đi biển
trên khắp thế giới.

26
00:01:12,200 --> 00:01:13,931
Đó là phát triển công nghệ

27
00:01:13,931 --> 00:01:16,730
giúp hạn chế hoặc giảm thiểu
nguy cơ cá mập tấn công

28
00:01:16,730 --> 00:01:19,720
dựa trên nền tảng :
Cá mập có thể nhìn thấy gì.

29
00:01:19,720 --> 00:01:21,309
Hôm nay, tôi sẽ kể cho các bạn

30
00:01:21,309 --> 00:01:23,176
câu chuyện của hành trình đó,

31
00:01:23,176 --> 00:01:25,516
cũng là quan điểm cho rằng
khoa học

32
00:01:25,516 --> 00:01:27,981
có sức mạnh như một thông dịch viên

33
00:01:27,981 --> 00:01:31,340
trong lĩnh vực sáng chế.

34
00:01:31,340 --> 00:01:33,046
Khoảng 3 năm về trước,

35
00:01:33,046 --> 00:01:36,228
chúng tôi bắt đầu 
nghiên cứu

36
00:01:36,228 --> 00:01:39,650
từ sau hai vụ cá mập 
làm chết người đầu tiên

37
00:01:39,650 --> 00:01:41,421
tại miền Tây nước Úc,

38
00:01:41,421 --> 00:01:43,628
và tình cờ thay,

39
00:01:43,628 --> 00:01:46,551
tôi đã có dịp 
ăn tối cùng Harry Butler

40
00:01:46,551 --> 00:01:50,258
một nhà tự nhiên học nổi tiếng,

41
00:01:50,258 --> 00:01:52,593
Ông dành rất nhiều thời gian 
nghiên cứu

42
00:01:52,593 --> 00:01:54,699
môi trường biển
và là người tiền nhiệm

43
00:01:54,699 --> 00:01:56,610
của Steve Irwin .

44
00:01:56,610 --> 00:01:57,921
Khi tôi hỏi ông ấy

45
00:01:57,921 --> 00:02:01,219
giải pháp nào cho vấn đề này,

46
00:02:01,219 --> 00:02:02,731
thì câu trả lời khá là kinh ngạc

47
00:02:02,731 --> 00:02:04,606
" Lấy một bộ đồ lặn,

48
00:02:04,606 --> 00:02:07,371
sơn sọc vàng như ong nghệ,

49
00:02:07,371 --> 00:02:09,659
và tập tành học theo 
hệ thống cảnh giác

50
00:02:09,659 --> 00:02:11,968
của phần lớn các loài dưới biển."

51
00:02:11,968 --> 00:02:13,866
Tôi, vào lúc đó, không mấy quan tâm

52
00:02:13,866 --> 00:02:17,456
cho tới khi ba vụ cá mập
tấn công kế tiếp xảy ra,

53
00:02:17,456 --> 00:02:18,890
tôi nhận ra,

54
00:02:18,890 --> 00:02:21,021
có lẽ ý tưởng này 
đáng được tuyên dương.

55
00:02:21,021 --> 00:02:24,746
Vậy nên, tôi thử tìm kiếm trên mạng

56
00:02:24,746 --> 00:02:27,018
và phát hiện ra tràn ngập

57
00:02:27,018 --> 00:02:29,414
các loại bằng chứng như thế này,


58
00:02:29,414 --> 00:02:30,976
củng cố cho suy nghĩ đó.

59
00:02:30,976 --> 00:02:32,960
Xét về mặt sinh học, có vô vàn loài

60
00:02:32,960 --> 00:02:35,556
phô ra các dải màu
và kiểu hình mang tính cảnh báo,

61
00:02:35,556 --> 00:02:37,258
để ẩn mình trong nước

62
00:02:37,258 --> 00:02:39,842
hoặc đề phòng bị tấn công,

63
00:02:39,842 --> 00:02:41,955
Cá thuyền (pilot fish)

64
00:02:41,955 --> 00:02:44,111
dành ra hẳn một phần lớn quãng đời

65
00:02:44,111 --> 00:02:46,390
để làm trợ thủ đắc lực cho cá mập.

66
00:02:46,390 --> 00:02:49,481
Về phía con người thì, Walter Starck, 
một nhà hải dương học,

67
00:02:49,481 --> 00:02:52,343
đã và đang tô vẽ 
cho đồ lặn từ những năm 1970,

68
00:02:52,343 --> 00:02:53,965
Xét về khía cạnh nhân loại học,

69
00:02:53,965 --> 00:02:57,595
các bộ tộc thuộc vùng đảo 
Thái Bình Dương đã tự tô vẽ

70
00:02:57,595 --> 00:02:59,376
trong lễ cúng tế rắn biển

71
00:02:59,376 --> 00:03:01,970
để xua đi thần cá mập.

72
00:03:01,970 --> 00:03:03,412
Vậy chuyện gì đang diễn ra?

73
00:03:03,412 --> 00:03:06,290
Phải chăng đây là 1 ý tưởng
rõ rành rạch

74
00:03:06,290 --> 00:03:09,421
để ta suy ngẫm và phát triển ?

75
00:03:09,421 --> 00:03:13,790
Cá mập sử dụng 
nhiều loại phần tử cảm ứng

76
00:03:13,790 --> 00:03:17,162
khi giao chiến, tấn công,

77
00:03:17,162 --> 00:03:20,682
nhưng lại dùng cảm ứng thị lực
để xác định mục tiêu

78
00:03:20,686 --> 00:03:24,420
đặc biệt, ở vài mét cuối cùng 
trước khi tấn công.

79
00:03:24,420 --> 00:03:27,378
Việc chú ý tới điều vặt 
về mặt sinh học này thực sự có lý

80
00:03:27,378 --> 00:03:31,690
bởi đó là sự tiến hóa
qua nhiều thiên niên kỉ.

81
00:03:31,703 --> 00:03:35,180
Liệu giai thoại loài người 
cũng là sự tiến hóa về loài,

82
00:03:35,180 --> 00:03:38,511
rằng chỉ một phần sự thật 
cũng được xem là quan trọng,

83
00:03:38,511 --> 00:03:41,788
để được truyền từ thế hệ này
sang thế hệ kia,

84
00:03:41,788 --> 00:03:45,103
và ăn sâu vào việc tái tạo 
hành vi con người ?

85
00:03:45,103 --> 00:03:50,323
Tôi muốn kiểm chứng bằng cách
đặt nó dưới góc nhìn khoa học

86
00:03:50,323 --> 00:03:52,273
bởi vì nếu được khoa học củng cố,

87
00:03:52,273 --> 00:03:54,368
chúng ta phần nào đã
có cách giải quyết

88
00:03:54,368 --> 00:03:57,426
cho việc cá mập tấn công.

89
00:03:57,426 --> 00:04:01,091
Để làm được như vậy, tôi cần vài chuyên gia
về tầm nhìn và thần kinh học cá mập,

90
00:04:01,091 --> 00:04:02,883
một nghiên cứu toàn cầu,
một lần nữa,

91
00:04:02,883 --> 00:04:04,322
dẫn tới trường Đại Học W.A.

92
00:04:04,322 --> 00:04:06,725
và viện Hải Dương Học.

93
00:04:06,725 --> 00:04:09,322
Giáo sư Nathan Hart 
cùng với đội ngũ của ông ấy

94
00:04:09,322 --> 00:04:11,982
cũng vừa hoàn thành một bản luận

95
00:04:11,982 --> 00:04:14,334
chứng thực rằng cá mập săn mồi

96
00:04:14,334 --> 00:04:17,197
chỉ thấy màu trắng - đen, 
hoặc thang màu xám.

97
00:04:17,197 --> 00:04:20,880
Tôi liên lạc với Nathan,
dù có đôi chút lúng túng, về ý tưởng

98
00:04:20,880 --> 00:04:22,747
sử dụng những kiểu mẫu
và hình dáng này

99
00:04:22,747 --> 00:04:26,253
đúc ra một bộ đồ lặn 
giảm thiểu nguy cơ cá mập tấn công,

100
00:04:26,253 --> 00:04:28,425
và ông ấy cho rằng đây là 1 ý hay.

101
00:04:28,425 --> 00:04:30,887
Tiếp theo
là hợp tác nghiên cứu

102
00:04:30,887 --> 00:04:33,511
được khuyến khích bởi 
Ủy Ban Tây Úc.

103
00:04:33,511 --> 00:04:36,070
Chúng tôi đã làm đúng
ba điều then chốt.

104
00:04:36,070 --> 00:04:38,790
Điều thứ nhất: xâu chuỗi
các đặc tính,

105
00:04:38,790 --> 00:04:40,810
đặc điểm thể trạng mắt

106
00:04:40,810 --> 00:04:42,748
của ba loài cá mập săn mồi chính :

107
00:04:42,748 --> 00:04:46,466
cá mập trắng, cá mập hổ và cá mập bò.

108
00:04:46,466 --> 00:04:50,920
Chúng tôi thực hành trên khía cạnh 
di truyền và tổ chức cấu trúc hình thể.

109
00:04:50,920 --> 00:04:54,232
Tiếp theo là tìm hiểu,
những gì mắt nhìn thấy

110
00:04:54,232 --> 00:04:56,251
sử dụng kiểu mô hình phức tạp
trên máy tính,

111
00:04:56,251 --> 00:04:58,020
tại những mực sâu, khoảng cách

112
00:04:58,020 --> 00:05:02,261
điều kiện ánh sáng, độ trong khác nhau.

113
00:05:02,261 --> 00:05:05,293
Từ đó, chỉ ra
hai đặc tính chủ yếu:

114
00:05:05,293 --> 00:05:08,284
những kiểu và hình dáng này 
sẽ làm cho người mặc

115
00:05:08,284 --> 00:05:11,516
khó bị nhận ra dưới nước,

116
00:05:11,516 --> 00:05:15,922
tạo ra tương phản lớn nhất 
cũng như

117
00:05:15,933 --> 00:05:22,950
giúp họ không bị nhầm lẫn là
con mồi hay thức ăn của cá mập.

118
00:05:22,950 --> 00:05:25,579
Điều cần làm tiếp theo là chuyển
những thông tin này

119
00:05:25,579 --> 00:05:28,328
vào loại đồ lặn 
mà người ta có thể mặc,

120
00:05:28,328 --> 00:05:30,950
để làm được điều đó, 
tôi đã mời Ray Smith,

121
00:05:30,950 --> 00:05:34,180
một tay lướt sóng, nhà thiết kế 
công nghiệp và đồ lặn,

122
00:05:34,180 --> 00:05:36,542
người đã thiết kế
logo đầu tiên của Quiksilver,

123
00:05:36,542 --> 00:05:38,827
đến để bàn với đội nghiên cứu

124
00:05:38,827 --> 00:05:42,423
và chuyển thể loại khoa học đó

125
00:05:42,423 --> 00:05:45,565
vào trong những bộ đồ lặn 
có thẩm mỹ và mặc được.

126
00:05:45,565 --> 00:05:48,021
Đây là một trong những bản phác đầu.


127
00:05:48,021 --> 00:05:51,025
Tôi gọi nó là "Đừng "chén" tôi".

128
00:05:51,025 --> 00:05:55,294
Bộ đồ này thể hiện ý tưởng sơn màu,

129
00:05:55,294 --> 00:05:57,880
ở mức độ 
có thể nhìn thấy rõ rệt nhất

130
00:05:57,880 --> 00:05:59,885
tạo một nhân ảnh "dễ vỡ",

131
00:05:59,885 --> 00:06:01,712
ngăn cá mập để ý đến bạn

132
00:06:01,712 --> 00:06:04,380
như loại thức ăn thông thường,

133
00:06:04,380 --> 00:06:07,721
thậm chí làm nó bối rối.

134
00:06:07,721 --> 00:06:11,251
Bộ đồ này đi kèm 
với một tấm ván lướt sóng.

135
00:06:11,251 --> 00:06:14,114
Bạn có thể thấy cái ván 
tối màu, đục mờ phía trước ấy,

136
00:06:14,114 --> 00:06:16,841
nó hoạt động tốt hơn
trên bề mặt nước,

137
00:06:16,841 --> 00:06:19,689
nơi ngược sáng
và khó để tạo ra

138
00:06:19,689 --> 00:06:21,301
bóng hình thể.

139
00:06:21,301 --> 00:06:24,209
Mẫu thứ hai là một bộ đồ
khó thể nhận diện,

140
00:06:24,209 --> 00:06:25,820
giấu người mặc

141
00:06:25,820 --> 00:06:27,310
trong những cột nước.

142
00:06:27,310 --> 00:06:29,000
Có 3 mảng trên bộ đồ,

143
00:06:29,000 --> 00:06:30,624
trong bất cứ điều kiện nào,

144
00:06:30,624 --> 00:06:31,979
một hay nhiều mảng này

145
00:06:31,979 --> 00:06:34,569
sẽ khớp với quang phổ 
phản xạ của nước

146
00:06:34,569 --> 00:06:37,168
biến mất hoàn toàn 
hoặc một phần nào đó,

147
00:06:37,168 --> 00:06:39,360
những mảng còn lại

148
00:06:39,360 --> 00:06:42,247
tạo nên một nhân ảnh 
dễ phai mờ trong cột nước.

149
00:06:42,247 --> 00:06:44,412
Lần này, nó đặc biệt phù hợp

150
00:06:44,412 --> 00:06:46,859
cho nhu cầu của nghề lặn,

151
00:06:46,859 --> 00:06:49,927
chẳng hạn như lúc xuống sâu dưới biển.

152
00:06:49,927 --> 00:06:53,397
Chúng tôi biết rằng mình có được
nền tảng khoa học vững chắc.

153
00:06:53,407 --> 00:06:56,223
nếu muốn mình nổi bật,
bạn cần phải trông thật "ngựa vằn",

154
00:06:56,223 --> 00:06:59,179
nếu muốn ẩn mình đi,
bạn cần phải trông như thế này.

155
00:06:59,181 --> 00:07:01,007
Nhưng buổi kiểm tra xương máu
sẽ luôn là

156
00:07:01,007 --> 00:07:02,509
cá mập hành động ra sao

157
00:07:02,509 --> 00:07:05,070
khi chạm mặt với 
những mẫu hình này.

158
00:07:05,070 --> 00:07:08,381
Thử nghiệm bằng cách lấy thế thân 
mặc đồ lặn để trong nước

159
00:07:08,381 --> 00:07:11,309
với một con cá mập ăn thịt,
trong môi trường tự nhiên

160
00:07:11,309 --> 00:07:13,247
thì khó hơn nhiều
so với tưởng tượng.

161
00:07:13,247 --> 00:07:16,598
(Tiếng cười)

162
00:07:16,598 --> 00:07:19,164
Chúng tôi phải gắn mồi câu hoàn chỉnh,

163
00:07:19,164 --> 00:07:20,708
để lấy số liệu cụ thể

164
00:07:20,708 --> 00:07:23,732
cùng với chứng cứ khoa học,

165
00:07:23,732 --> 00:07:24,521
bằng cách đó,

166
00:07:24,521 --> 00:07:26,750
chúng tôi hiển nhiên thay đổi được 
hành vi của con cá mập.

167
00:07:26,750 --> 00:07:28,567
Chúng tôi không thể nào
dùng người thật.

168
00:07:28,567 --> 00:07:31,453
về đạo đức, cũng khó thể sử dụng

169
00:07:31,453 --> 00:07:34,100
vật hình người làm mồi câu 
ngâm trong nước.

170
00:07:34,100 --> 00:07:36,372
Chúng tôi bắt đầu thực nghiệm

171
00:07:36,372 --> 00:07:38,220
vào tháng Một năm nay,

172
00:07:38,220 --> 00:07:39,356
ban đầu là với cá mập hổ

173
00:07:39,356 --> 00:07:42,695
và sau này là cá mập trắng.

174
00:07:42,695 --> 00:07:44,130
Cách làm là 
lấy một cái trống thủng

175
00:07:44,130 --> 00:07:50,795
cho đầy mồi, bọc trong 
một lớp cao su tổng hợp Neoprene,

176
00:07:50,795 --> 00:07:53,344
tiếp theo là 
chạy hai máy ghi hình dưới nước

177
00:07:53,344 --> 00:07:56,693
theo dõi cách lũ cá 
tiếp cận với miếng mồi giả.

178
00:07:56,693 --> 00:07:58,381
Và vì dùng máy ghi nổi,

179
00:07:58,381 --> 00:08:01,173
chúng tôi có thể bao quát dữ liệu
về kích thước của con cá mập,

180
00:08:01,173 --> 00:08:03,429
góc độ mà nó tiến đến, 
tốc độ mà nó bỏ đi,

181
00:08:03,429 --> 00:08:05,285
hành vi nào của nó thì

182
00:08:05,285 --> 00:08:08,491
theo bản năng hơn là do xúc tiến.

183
00:08:08,491 --> 00:08:10,979
Do phải lưu trữ 
phương pháp khoa học này,

184
00:08:10,979 --> 00:08:12,677
chúng tôi đã cho chạy 
bộ đồ điều khiển

185
00:08:12,677 --> 00:08:16,389
màu đen bằng cao su Neoprene

186
00:08:16,389 --> 00:08:18,198
như những bộ đồ lặn thông thường khác

187
00:08:18,198 --> 00:08:21,807
chống lại công nghệ SAMS.

188
00:08:21,807 --> 00:08:25,993
Kết quả không chỉ khả quan,
mà còn rất khích lệ,

189
00:08:25,993 --> 00:08:28,519
Hôm nay, tôi hân hạnh cho bạn 
chiêm ngưỡng

190
00:08:28,519 --> 00:08:32,181
hình ảnh của hai loại tiếp cận này.

191
00:08:32,181 --> 00:08:34,301
Ở đây, ta có một con cá mập hổ dài 4m

192
00:08:34,301 --> 00:08:37,388
từ từ tiến đến bộ điều khiển màu đen,

193
00:08:37,388 --> 00:08:42,649
cái mà nó đã giáp mặt
khoảng một phút rưỡi trước đó.

194
00:08:59,780 --> 00:09:02,210
Cùng một con cá mập đó
tiếp xúc hay chạm mặt

195
00:09:02,210 --> 00:09:04,040
với bộ SAMS này,

196
00:09:04,040 --> 00:09:05,652
một bộ SAMS Lẩn Tránh,

197
00:09:05,652 --> 00:09:06,831
tám phút trước đó,

198
00:09:06,831 --> 00:09:09,764
nó đã dành khoảng sáu phút
dạo vòng và đánh mùi

199
00:09:09,764 --> 00:09:13,109
để tìm ra thứ mà nó chỉ có thể ngửi
và cảm nhận chứ không nhìn thấy,

200
00:09:13,109 --> 00:09:17,741
Đây là lần cuối nó tấn công.

201
00:09:17,741 --> 00:09:20,687
Cá mập trắng thì tự tin hơn nhiều 
so với cá mập hổ,

202
00:09:20,687 --> 00:09:24,132
Bạn thấy nó tấn công bộ điều khiển,

203
00:09:24,132 --> 00:09:25,975
cũng như bộ đồ lặn màu đen Neoprene,

204
00:09:25,975 --> 00:09:27,559
và đi thẳng xuống tận cùng,

205
00:09:27,559 --> 00:09:30,110
tiến đến

206
00:09:30,110 --> 00:09:34,287
và tấn công.

207
00:09:34,287 --> 00:09:36,940
Đối nghịch với bộ công nghệ SAMS,

208
00:09:36,940 --> 00:09:38,409
đây là cái được sơn sọc,

209
00:09:38,409 --> 00:09:40,350
dễ tiếp xúc hơn,

210
00:09:40,350 --> 00:09:41,860
dễ dò la hơn,

211
00:09:41,860 --> 00:09:43,494
nhạy cảm hơn,

212
00:09:43,494 --> 00:09:47,499
nó chần chừ trong việc
tiến đến và xâu xé.

213
00:09:56,297 --> 00:10:06,610
(Vỗ tay)

214
00:10:06,610 --> 00:10:10,517
Những thử nghiệm này đều được
xúc tiến riêng biệt

215
00:10:10,517 --> 00:10:13,195
trường Đại Học Miền Tây Nước Úc 
thực hiện việc kiểm tra.

216
00:10:13,195 --> 00:10:14,947
Nó vẫn đang được tiến hành

217
00:10:14,947 --> 00:10:17,356
được đánh giá và phổ biến.

218
00:10:17,356 --> 00:10:19,699
Khái niệm này rất cần

219
00:10:19,699 --> 00:10:21,497
được dẫn dắt bởi khoa học.

220
00:10:21,497 --> 00:10:23,741
Theo Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công,

221
00:10:23,741 --> 00:10:26,146
là công ty công nghệ sinh học 
có giấy phép,

222
00:10:26,146 --> 00:10:28,433
chúng tôi không thể tự tạo ra đồ lặn.

223
00:10:28,433 --> 00:10:30,713
mà sẽ giao việc đó cho người khác.

224
00:10:30,713 --> 00:10:33,692
Nhưng tôi nghĩ sẽ hứng thú
khi chứng kiến Công Nghệ SAMS

225
00:10:33,692 --> 00:10:36,672
được chuyển hóa vào bộ đồ lặn,

226
00:10:36,672 --> 00:10:39,888
lần đầu tiên, trực tiếp, toàn cầu --

227
00:10:39,888 --> 00:10:41,862
( Tiếng cười) ---

228
00:10:41,862 --> 00:10:44,758
Tôi có thể chỉ cho các bạn
thích ứng sinh học,

229
00:10:44,758 --> 00:10:48,285
khoa học và thiết kế 
trông như thế nào ngoài đời thực.

230
00:10:48,285 --> 00:10:50,182
Vậy nên, mời Sam, 
một tay lướt sóng,

231
00:10:50,182 --> 00:10:52,890
từ phía bên này không? 
Cậu đâu rồi, Sam?

232
00:10:52,890 --> 00:10:54,686
( Vỗ Tay)

233
00:10:54,686 --> 00:10:56,356
Và Eduardo.

234
00:10:56,356 --> 00:10:58,172
( Vỗ tay)

235
00:10:58,172 --> 00:11:00,866
Hân hạnh.

236
00:11:00,866 --> 00:11:02,956
Hân hạnh.

237
00:11:02,956 --> 00:11:09,506
Xin cám ơn. ( Vỗ tay)

238
00:11:09,506 --> 00:11:10,943
Chúng tôi đã làm được gì ?

239
00:11:10,943 --> 00:11:13,960
Thà lấy một tờ giấy trắng

240
00:11:13,960 --> 00:11:17,280
và sử dụng khoa học 
như công cụ sáng chế,

241
00:11:17,280 --> 00:11:20,136
chúng tôi chú ý đến 
các chứng cứ sinh học,

242
00:11:20,136 --> 00:11:21,826
đặt nặng những bằng chứng

243
00:11:21,826 --> 00:11:23,536
về giai thoại của con người,

244
00:11:23,536 --> 00:11:28,028
chúng tôi cũng đã sử dụng khoa học
như một công cụ thông dịch,

245
00:11:28,028 --> 00:11:30,248
thông dịch những gì có sẵn

246
00:11:30,248 --> 00:11:33,469
thành thứ đem lại lợi ích 
cho con người.

247
00:11:33,469 --> 00:11:35,743
Tôi cho rằng 
ý tưởng khoa học này

248
00:11:35,743 --> 00:11:38,799
là một công cụ phiên dịch
hơn là một phát minh

249
00:11:38,799 --> 00:11:41,463
thứ mà ta có thể áp dụng triệt để 
và rộng rãi hơn

250
00:11:41,463 --> 00:11:43,410
trên con đường theo đuổi sự đổi mới.

251
00:11:43,410 --> 00:11:45,735
Sau cùng thì, liệu có phải 
anh em nhà Wright

252
00:11:45,735 --> 00:11:47,917
đã khám phá ra 
máy bay người lái,

253
00:11:47,917 --> 00:11:50,976
hay họ đã quan sát thấy
sự thật sinh học của việc bay lượn

254
00:11:50,976 --> 00:11:54,168
và phiên dịch nó theo cách 
máy móc, kĩ thuật

255
00:11:54,168 --> 00:11:56,685
tái tạo nó theo cách 
mà con người có thể sử dụng?

256
00:11:56,685 --> 00:11:58,219
Còn về lĩnh vực đồ lặn,

257
00:11:58,219 --> 00:12:00,160
ai mà biết được sẽ như thế nào

258
00:12:00,160 --> 00:12:04,521
trong vòng hai hay năm năm tới
thậm chí năm mươi năm.

259
00:12:04,521 --> 00:12:06,203
Nhưng với suy nghĩ mới mẻ này,

260
00:12:06,203 --> 00:12:07,469
tôi phỏng đoán rằng 
bộ đồ đen tuyền

261
00:12:07,469 --> 00:12:09,190
sẽ rất khó thể xảy ra.

262
00:12:09,190 --> 00:12:11,359
Xin cám ơn.

263
00:12:11,359 --> 00:12:15,270
(Vỗ tay)