0:00:01.202,0:00:02.711
Đột phá trong khoa học,

0:00:02.711,0:00:05.324
thứ có thể cứu được[br]nhiều mạng người,

0:00:05.324,0:00:08.928
đôi khi lại nằm ngay trước mắt,

0:00:08.928,0:00:11.146
ẩn trong tiến trình tiến hóa

0:00:11.146,0:00:13.996
của cơ thể con người

0:00:13.996,0:00:16.627
hay trong sự thích nghi theo thời gian

0:00:16.627,0:00:19.165
từ thế giới tự nhiên quanh ta.

0:00:19.165,0:00:21.598
Khoa học khởi đầu từ quan sát,

0:00:21.598,0:00:24.921
nhưng thủ thuật để nhận biết[br]các mẫu hình và đặc thù

0:00:24.921,0:00:29.021
mà ta đã vô tình[br]bỏ sót

0:00:29.031,0:00:33.170
đó là: tách riêng chúng ra [br]và kiểm tra kĩ lưỡng bằng khoa học.

0:00:33.170,0:00:36.590
Kết quả thường sẽ [br]gây ngạc nhiên.

0:00:36.590,0:00:39.730
Miền Tây nước Úc vừa gặp [br]vấn đề đặc biệt

0:00:39.730,0:00:42.244
với sự tấn công của cá mập [br]trong 3 năm gần đây.

0:00:42.244,0:00:43.740
Thật không may và bi thảm

0:00:43.740,0:00:49.497
khi có 5 vụ cá mập làm chết người[br]chỉ trong 10 tháng

0:00:49.497,0:00:51.577
Không chỉ riêng miền Tây nước Úc,

0:00:51.577,0:00:55.069
số lượng những vụ cá mập[br]"săn" người thế này

0:00:55.069,0:00:56.463
gia tăng trên toàn cầu.

0:00:56.463,0:00:58.597
Điều này không[br]thực sự bất ngờ

0:00:58.597,0:01:00.323
khi vào tháng 7 năm nay,

0:01:00.323,0:01:02.904
Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công ( SAMS)[br]

0:01:02.904,0:01:05.619
cùng với trường Đại Học[br]Hải Dương Tây Úc

0:01:05.619,0:01:08.911
đã công bố điều,[br]thu hút sự chú ý của truyền thông

0:01:08.911,0:01:12.196
và những người đi biển[br]trên khắp thế giới.

0:01:12.200,0:01:13.931
Đó là phát triển công nghệ

0:01:13.931,0:01:16.730
giúp hạn chế hoặc giảm thiểu[br]nguy cơ cá mập tấn công

0:01:16.730,0:01:19.720
dựa trên nền tảng :[br]Cá mập có thể nhìn thấy gì.

0:01:19.720,0:01:21.309
Hôm nay, tôi sẽ kể cho các bạn

0:01:21.309,0:01:23.176
câu chuyện của hành trình đó,

0:01:23.176,0:01:25.516
cũng là quan điểm cho rằng[br]khoa học

0:01:25.516,0:01:27.981
có sức mạnh như một thông dịch viên

0:01:27.981,0:01:31.340
trong lĩnh vực sáng chế.

0:01:31.340,0:01:33.046
Khoảng 3 năm về trước,

0:01:33.046,0:01:36.228
chúng tôi bắt đầu [br]nghiên cứu

0:01:36.228,0:01:39.650
từ sau hai vụ cá mập [br]làm chết người đầu tiên

0:01:39.650,0:01:41.421
tại miền Tây nước Úc,

0:01:41.421,0:01:43.628
và tình cờ thay,

0:01:43.628,0:01:46.551
tôi đã có dịp [br]ăn tối cùng Harry Butler

0:01:46.551,0:01:50.258
một nhà tự nhiên học nổi tiếng,

0:01:50.258,0:01:52.593
Ông dành rất nhiều thời gian [br]nghiên cứu

0:01:52.593,0:01:54.699
môi trường biển[br]và là người tiền nhiệm

0:01:54.699,0:01:56.610
của Steve Irwin .

0:01:56.610,0:01:57.921
Khi tôi hỏi ông ấy

0:01:57.921,0:02:01.219
giải pháp nào cho vấn đề này,

0:02:01.219,0:02:02.731
thì câu trả lời khá là kinh ngạc

0:02:02.731,0:02:04.606
" Lấy một bộ đồ lặn,

0:02:04.606,0:02:07.371
sơn sọc vàng như ong nghệ,

0:02:07.371,0:02:09.659
và tập tành học theo [br]hệ thống cảnh giác

0:02:09.659,0:02:11.968
của phần lớn các loài dưới biển."

0:02:11.968,0:02:13.866
Tôi, vào lúc đó, không mấy quan tâm

0:02:13.866,0:02:17.456
cho tới khi ba vụ cá mập[br]tấn công kế tiếp xảy ra,

0:02:17.456,0:02:18.890
tôi nhận ra,

0:02:18.890,0:02:21.021
có lẽ ý tưởng này [br]đáng được tuyên dương.

0:02:21.021,0:02:24.746
Vậy nên, tôi thử tìm kiếm trên mạng

0:02:24.746,0:02:27.018
và phát hiện ra tràn ngập

0:02:27.018,0:02:29.414
các loại bằng chứng như thế này,[br]

0:02:29.414,0:02:30.976
củng cố cho suy nghĩ đó.

0:02:30.976,0:02:32.960
Xét về mặt sinh học, có vô vàn loài

0:02:32.960,0:02:35.556
phô ra các dải màu[br]và kiểu hình mang tính cảnh báo,

0:02:35.556,0:02:37.258
để ẩn mình trong nước

0:02:37.258,0:02:39.842
hoặc đề phòng bị tấn công,

0:02:39.842,0:02:41.955
Cá thuyền (pilot fish)

0:02:41.955,0:02:44.111
dành ra hẳn một phần lớn quãng đời

0:02:44.111,0:02:46.390
để làm trợ thủ đắc lực cho cá mập.

0:02:46.390,0:02:49.481
Về phía con người thì, Walter Starck, [br]một nhà hải dương học,

0:02:49.481,0:02:52.343
đã và đang tô vẽ [br]cho đồ lặn từ những năm 1970,

0:02:52.343,0:02:53.965
Xét về khía cạnh nhân loại học,

0:02:53.965,0:02:57.595
các bộ tộc thuộc vùng đảo [br]Thái Bình Dương đã tự tô vẽ

0:02:57.595,0:02:59.376
trong lễ cúng tế rắn biển

0:02:59.376,0:03:01.970
để xua đi thần cá mập.

0:03:01.970,0:03:03.412
Vậy chuyện gì đang diễn ra?

0:03:03.412,0:03:06.290
Phải chăng đây là 1 ý tưởng[br]rõ rành rạch

0:03:06.290,0:03:09.421
để ta suy ngẫm và phát triển ?

0:03:09.421,0:03:13.790
Cá mập sử dụng [br]nhiều loại phần tử cảm ứng

0:03:13.790,0:03:17.162
khi giao chiến, tấn công,

0:03:17.162,0:03:20.682
nhưng lại dùng cảm ứng thị lực[br]để xác định mục tiêu

0:03:20.686,0:03:24.420
đặc biệt, ở vài mét cuối cùng [br]trước khi tấn công.

0:03:24.420,0:03:27.378
Việc chú ý tới điều vặt [br]về mặt sinh học này thực sự có lý

0:03:27.378,0:03:31.690
bởi đó là sự tiến hóa[br]qua nhiều thiên niên kỉ.

0:03:31.703,0:03:35.180
Liệu giai thoại loài người [br]cũng là sự tiến hóa về loài,

0:03:35.180,0:03:38.511
rằng chỉ một phần sự thật [br]cũng được xem là quan trọng,

0:03:38.511,0:03:41.788
để được truyền từ thế hệ này[br]sang thế hệ kia,

0:03:41.788,0:03:45.103
và ăn sâu vào việc tái tạo [br]hành vi con người ?

0:03:45.103,0:03:50.323
Tôi muốn kiểm chứng bằng cách[br]đặt nó dưới góc nhìn khoa học

0:03:50.323,0:03:52.273
bởi vì nếu được khoa học củng cố,

0:03:52.273,0:03:54.368
chúng ta phần nào đã[br]có cách giải quyết

0:03:54.368,0:03:57.426
cho việc cá mập tấn công.

0:03:57.426,0:04:01.091
Để làm được như vậy, tôi cần vài chuyên gia[br]về tầm nhìn và thần kinh học cá mập,

0:04:01.091,0:04:02.883
một nghiên cứu toàn cầu,[br]một lần nữa,

0:04:02.883,0:04:04.322
dẫn tới trường Đại Học W.A.

0:04:04.322,0:04:06.725
và viện Hải Dương Học.

0:04:06.725,0:04:09.322
Giáo sư Nathan Hart [br]cùng với đội ngũ của ông ấy

0:04:09.322,0:04:11.982
cũng vừa hoàn thành một bản luận

0:04:11.982,0:04:14.334
chứng thực rằng cá mập săn mồi

0:04:14.334,0:04:17.197
chỉ thấy màu trắng - đen, [br]hoặc thang màu xám.

0:04:17.197,0:04:20.880
Tôi liên lạc với Nathan,[br]dù có đôi chút lúng túng, về ý tưởng

0:04:20.880,0:04:22.747
sử dụng những kiểu mẫu[br]và hình dáng này

0:04:22.747,0:04:26.253
đúc ra một bộ đồ lặn [br]giảm thiểu nguy cơ cá mập tấn công,

0:04:26.253,0:04:28.425
và ông ấy cho rằng đây là 1 ý hay.

0:04:28.425,0:04:30.887
Tiếp theo[br]là hợp tác nghiên cứu

0:04:30.887,0:04:33.511
được khuyến khích bởi [br]Ủy Ban Tây Úc.

0:04:33.511,0:04:36.070
Chúng tôi đã làm đúng[br]ba điều then chốt.

0:04:36.070,0:04:38.790
Điều thứ nhất: xâu chuỗi[br]các đặc tính,

0:04:38.790,0:04:40.810
đặc điểm thể trạng mắt

0:04:40.810,0:04:42.748
của ba loài cá mập săn mồi chính :

0:04:42.748,0:04:46.466
cá mập trắng, cá mập hổ và cá mập bò.

0:04:46.466,0:04:50.920
Chúng tôi thực hành trên khía cạnh [br]di truyền và tổ chức cấu trúc hình thể.

0:04:50.920,0:04:54.232
Tiếp theo là tìm hiểu,[br]những gì mắt nhìn thấy

0:04:54.232,0:04:56.251
sử dụng kiểu mô hình phức tạp[br]trên máy tính,

0:04:56.251,0:04:58.020
tại những mực sâu, khoảng cách

0:04:58.020,0:05:02.261
điều kiện ánh sáng, độ trong khác nhau.

0:05:02.261,0:05:05.293
Từ đó, chỉ ra[br]hai đặc tính chủ yếu:

0:05:05.293,0:05:08.284
những kiểu và hình dáng này [br]sẽ làm cho người mặc

0:05:08.284,0:05:11.516
khó bị nhận ra dưới nước,

0:05:11.516,0:05:15.922
tạo ra tương phản lớn nhất [br]cũng như

0:05:15.933,0:05:22.950
giúp họ không bị nhầm lẫn là[br]con mồi hay thức ăn của cá mập.

0:05:22.950,0:05:25.579
Điều cần làm tiếp theo là chuyển[br]những thông tin này

0:05:25.579,0:05:28.328
vào loại đồ lặn [br]mà người ta có thể mặc,

0:05:28.328,0:05:30.950
để làm được điều đó, [br]tôi đã mời Ray Smith,

0:05:30.950,0:05:34.180
một tay lướt sóng, nhà thiết kế [br]công nghiệp và đồ lặn,

0:05:34.180,0:05:36.542
người đã thiết kế[br]logo đầu tiên của Quiksilver,

0:05:36.542,0:05:38.827
đến để bàn với đội nghiên cứu

0:05:38.827,0:05:42.423
và chuyển thể loại khoa học đó

0:05:42.423,0:05:45.565
vào trong những bộ đồ lặn [br]có thẩm mỹ và mặc được.

0:05:45.565,0:05:48.021
Đây là một trong những bản phác đầu.[br]

0:05:48.021,0:05:51.025
Tôi gọi nó là "Đừng "chén" tôi".

0:05:51.025,0:05:55.294
Bộ đồ này thể hiện ý tưởng sơn màu,

0:05:55.294,0:05:57.880
ở mức độ [br]có thể nhìn thấy rõ rệt nhất

0:05:57.880,0:05:59.885
tạo một nhân ảnh "dễ vỡ",

0:05:59.885,0:06:01.712
ngăn cá mập để ý đến bạn

0:06:01.712,0:06:04.380
như loại thức ăn thông thường,

0:06:04.380,0:06:07.721
thậm chí làm nó bối rối.

0:06:07.721,0:06:11.251
Bộ đồ này đi kèm [br]với một tấm ván lướt sóng.

0:06:11.251,0:06:14.114
Bạn có thể thấy cái ván [br]tối màu, đục mờ phía trước ấy,

0:06:14.114,0:06:16.841
nó hoạt động tốt hơn[br]trên bề mặt nước,

0:06:16.841,0:06:19.689
nơi ngược sáng[br]và khó để tạo ra

0:06:19.689,0:06:21.301
bóng hình thể.

0:06:21.301,0:06:24.209
Mẫu thứ hai là một bộ đồ[br]khó thể nhận diện,

0:06:24.209,0:06:25.820
giấu người mặc

0:06:25.820,0:06:27.310
trong những cột nước.

0:06:27.310,0:06:29.000
Có 3 mảng trên bộ đồ,

0:06:29.000,0:06:30.624
trong bất cứ điều kiện nào,

0:06:30.624,0:06:31.979
một hay nhiều mảng này

0:06:31.979,0:06:34.569
sẽ khớp với quang phổ [br]phản xạ của nước

0:06:34.569,0:06:37.168
biến mất hoàn toàn [br]hoặc một phần nào đó,

0:06:37.168,0:06:39.360
những mảng còn lại

0:06:39.360,0:06:42.247
tạo nên một nhân ảnh [br]dễ phai mờ trong cột nước.

0:06:42.247,0:06:44.412
Lần này, nó đặc biệt phù hợp

0:06:44.412,0:06:46.859
cho nhu cầu của nghề lặn,

0:06:46.859,0:06:49.927
chẳng hạn như lúc xuống sâu dưới biển.

0:06:49.927,0:06:53.397
Chúng tôi biết rằng mình có được[br]nền tảng khoa học vững chắc.

0:06:53.407,0:06:56.223
nếu muốn mình nổi bật,[br]bạn cần phải trông thật "ngựa vằn",

0:06:56.223,0:06:59.179
nếu muốn ẩn mình đi,[br]bạn cần phải trông như thế này.

0:06:59.181,0:07:01.007
Nhưng buổi kiểm tra xương máu[br]sẽ luôn là

0:07:01.007,0:07:02.509
cá mập hành động ra sao

0:07:02.509,0:07:05.070
khi chạm mặt với [br]những mẫu hình này.

0:07:05.070,0:07:08.381
Thử nghiệm bằng cách lấy thế thân [br]mặc đồ lặn để trong nước

0:07:08.381,0:07:11.309
với một con cá mập ăn thịt,[br]trong môi trường tự nhiên

0:07:11.309,0:07:13.247
thì khó hơn nhiều[br]so với tưởng tượng.

0:07:13.247,0:07:16.598
(Tiếng cười)

0:07:16.598,0:07:19.164
Chúng tôi phải gắn mồi câu hoàn chỉnh,

0:07:19.164,0:07:20.708
để lấy số liệu cụ thể

0:07:20.708,0:07:23.732
cùng với chứng cứ khoa học,

0:07:23.732,0:07:24.521
bằng cách đó,

0:07:24.521,0:07:26.750
chúng tôi hiển nhiên thay đổi được [br]hành vi của con cá mập.

0:07:26.750,0:07:28.567
Chúng tôi không thể nào[br]dùng người thật.

0:07:28.567,0:07:31.453
về đạo đức, cũng khó thể sử dụng

0:07:31.453,0:07:34.100
vật hình người làm mồi câu [br]ngâm trong nước.

0:07:34.100,0:07:36.372
Chúng tôi bắt đầu thực nghiệm

0:07:36.372,0:07:38.220
vào tháng Một năm nay,

0:07:38.220,0:07:39.356
ban đầu là với cá mập hổ

0:07:39.356,0:07:42.695
và sau này là cá mập trắng.

0:07:42.695,0:07:44.130
Cách làm là [br]lấy một cái trống thủng

0:07:44.130,0:07:50.795
cho đầy mồi, bọc trong [br]một lớp cao su tổng hợp Neoprene,

0:07:50.795,0:07:53.344
tiếp theo là [br]chạy hai máy ghi hình dưới nước

0:07:53.344,0:07:56.693
theo dõi cách lũ cá [br]tiếp cận với miếng mồi giả.

0:07:56.693,0:07:58.381
Và vì dùng máy ghi nổi,

0:07:58.381,0:08:01.173
chúng tôi có thể bao quát dữ liệu[br]về kích thước của con cá mập,

0:08:01.173,0:08:03.429
góc độ mà nó tiến đến, [br]tốc độ mà nó bỏ đi,

0:08:03.429,0:08:05.285
hành vi nào của nó thì

0:08:05.285,0:08:08.491
theo bản năng hơn là do xúc tiến.

0:08:08.491,0:08:10.979
Do phải lưu trữ [br]phương pháp khoa học này,

0:08:10.979,0:08:12.677
chúng tôi đã cho chạy [br]bộ đồ điều khiển

0:08:12.677,0:08:16.389
màu đen bằng cao su Neoprene

0:08:16.389,0:08:18.198
như những bộ đồ lặn thông thường khác

0:08:18.198,0:08:21.807
chống lại công nghệ SAMS.

0:08:21.807,0:08:25.993
Kết quả không chỉ khả quan,[br]mà còn rất khích lệ,

0:08:25.993,0:08:28.519
Hôm nay, tôi hân hạnh cho bạn [br]chiêm ngưỡng

0:08:28.519,0:08:32.181
hình ảnh của hai loại tiếp cận này.

0:08:32.181,0:08:34.301
Ở đây, ta có một con cá mập hổ dài 4m

0:08:34.301,0:08:37.388
từ từ tiến đến bộ điều khiển màu đen,

0:08:37.388,0:08:42.649
cái mà nó đã giáp mặt[br]khoảng một phút rưỡi trước đó.

0:08:59.780,0:09:02.210
Cùng một con cá mập đó[br]tiếp xúc hay chạm mặt

0:09:02.210,0:09:04.040
với bộ SAMS này,

0:09:04.040,0:09:05.652
một bộ SAMS Lẩn Tránh,

0:09:05.652,0:09:06.831
tám phút trước đó,

0:09:06.831,0:09:09.764
nó đã dành khoảng sáu phút[br]dạo vòng và đánh mùi

0:09:09.764,0:09:13.109
để tìm ra thứ mà nó chỉ có thể ngửi[br]và cảm nhận chứ không nhìn thấy,

0:09:13.109,0:09:17.741
Đây là lần cuối nó tấn công.

0:09:17.741,0:09:20.687
Cá mập trắng thì tự tin hơn nhiều [br]so với cá mập hổ,

0:09:20.687,0:09:24.132
Bạn thấy nó tấn công bộ điều khiển,

0:09:24.132,0:09:25.975
cũng như bộ đồ lặn màu đen Neoprene,

0:09:25.975,0:09:27.559
và đi thẳng xuống tận cùng,

0:09:27.559,0:09:30.110
tiến đến

0:09:30.110,0:09:34.287
và tấn công.

0:09:34.287,0:09:36.940
Đối nghịch với bộ công nghệ SAMS,

0:09:36.940,0:09:38.409
đây là cái được sơn sọc,

0:09:38.409,0:09:40.350
dễ tiếp xúc hơn,

0:09:40.350,0:09:41.860
dễ dò la hơn,

0:09:41.860,0:09:43.494
nhạy cảm hơn,

0:09:43.494,0:09:47.499
nó chần chừ trong việc[br]tiến đến và xâu xé.

0:09:56.297,0:10:06.610
(Vỗ tay)

0:10:06.610,0:10:10.517
Những thử nghiệm này đều được[br]xúc tiến riêng biệt

0:10:10.517,0:10:13.195
trường Đại Học Miền Tây Nước Úc [br]thực hiện việc kiểm tra.

0:10:13.195,0:10:14.947
Nó vẫn đang được tiến hành

0:10:14.947,0:10:17.356
được đánh giá và phổ biến.

0:10:17.356,0:10:19.699
Khái niệm này rất cần

0:10:19.699,0:10:21.497
được dẫn dắt bởi khoa học.

0:10:21.497,0:10:23.741
Theo Bộ Phòng Chống Cá Mập Tấn Công,

0:10:23.741,0:10:26.146
là công ty công nghệ sinh học [br]có giấy phép,

0:10:26.146,0:10:28.433
chúng tôi không thể tự tạo ra đồ lặn.

0:10:28.433,0:10:30.713
mà sẽ giao việc đó cho người khác.

0:10:30.713,0:10:33.692
Nhưng tôi nghĩ sẽ hứng thú[br]khi chứng kiến Công Nghệ SAMS

0:10:33.692,0:10:36.672
được chuyển hóa vào bộ đồ lặn,

0:10:36.672,0:10:39.888
lần đầu tiên, trực tiếp, toàn cầu --

0:10:39.888,0:10:41.862
( Tiếng cười) ---

0:10:41.862,0:10:44.758
Tôi có thể chỉ cho các bạn[br]thích ứng sinh học,

0:10:44.758,0:10:48.285
khoa học và thiết kế [br]trông như thế nào ngoài đời thực.

0:10:48.285,0:10:50.182
Vậy nên, mời Sam, [br]một tay lướt sóng,

0:10:50.182,0:10:52.890
từ phía bên này không? [br]Cậu đâu rồi, Sam?

0:10:52.890,0:10:54.686
( Vỗ Tay)

0:10:54.686,0:10:56.356
Và Eduardo.

0:10:56.356,0:10:58.172
( Vỗ tay)

0:10:58.172,0:11:00.866
Hân hạnh.

0:11:00.866,0:11:02.956
Hân hạnh.

0:11:02.956,0:11:09.506
Xin cám ơn. ( Vỗ tay)

0:11:09.506,0:11:10.943
Chúng tôi đã làm được gì ?

0:11:10.943,0:11:13.960
Thà lấy một tờ giấy trắng

0:11:13.960,0:11:17.280
và sử dụng khoa học [br]như công cụ sáng chế,

0:11:17.280,0:11:20.136
chúng tôi chú ý đến [br]các chứng cứ sinh học,

0:11:20.136,0:11:21.826
đặt nặng những bằng chứng

0:11:21.826,0:11:23.536
về giai thoại của con người,

0:11:23.536,0:11:28.028
chúng tôi cũng đã sử dụng khoa học[br]như một công cụ thông dịch,

0:11:28.028,0:11:30.248
thông dịch những gì có sẵn

0:11:30.248,0:11:33.469
thành thứ đem lại lợi ích [br]cho con người.

0:11:33.469,0:11:35.743
Tôi cho rằng [br]ý tưởng khoa học này

0:11:35.743,0:11:38.799
là một công cụ phiên dịch[br]hơn là một phát minh

0:11:38.799,0:11:41.463
thứ mà ta có thể áp dụng triệt để [br]và rộng rãi hơn

0:11:41.463,0:11:43.410
trên con đường theo đuổi sự đổi mới.

0:11:43.410,0:11:45.735
Sau cùng thì, liệu có phải [br]anh em nhà Wright

0:11:45.735,0:11:47.917
đã khám phá ra [br]máy bay người lái,

0:11:47.917,0:11:50.976
hay họ đã quan sát thấy[br]sự thật sinh học của việc bay lượn

0:11:50.976,0:11:54.168
và phiên dịch nó theo cách [br]máy móc, kĩ thuật

0:11:54.168,0:11:56.685
tái tạo nó theo cách [br]mà con người có thể sử dụng?

0:11:56.685,0:11:58.219
Còn về lĩnh vực đồ lặn,

0:11:58.219,0:12:00.160
ai mà biết được sẽ như thế nào

0:12:00.160,0:12:04.521
trong vòng hai hay năm năm tới[br]thậm chí năm mươi năm.

0:12:04.521,0:12:06.203
Nhưng với suy nghĩ mới mẻ này,

0:12:06.203,0:12:07.469
tôi phỏng đoán rằng [br]bộ đồ đen tuyền

0:12:07.469,0:12:09.190
sẽ rất khó thể xảy ra.

0:12:09.190,0:12:11.359
Xin cám ơn.

0:12:11.359,0:12:15.270
(Vỗ tay)