WEBVTT

00:00:01.202 --> 00:00:02.711
Przełom naukowy,

00:00:02.711 --> 00:00:05.336
który może ocalić życie wielu ludziom,

00:00:05.336 --> 00:00:07.388
czasami jest tuż na wyciągnięcie ręki

00:00:07.388 --> 00:00:08.950
i czeka na odkrycie,

00:00:08.950 --> 00:00:13.706
na przykład w zbiorze anegdot

00:00:13.706 --> 00:00:15.774
lub w sprawdzonych adaptacjach,

00:00:15.774 --> 00:00:19.236
które widzimy w środowisku naturalnym.

00:00:19.236 --> 00:00:21.856
Nauka zaczyna się od obserwacji,

00:00:21.856 --> 00:00:25.252
ale sztuka polega na tym, 
aby rozpoznać wzory i schematy

00:00:25.252 --> 00:00:27.197
które łatwo odrzucić

00:00:27.197 --> 00:00:29.064
jako mit czy przypadek.

00:00:29.064 --> 00:00:30.721
Trzeba wyizolować je

00:00:30.721 --> 00:00:33.938
i przetestować z naukową dokładnością,

00:00:33.938 --> 00:00:36.515
a wtedy rezultat może nas zaskoczyć.

NOTE Paragraph

00:00:36.515 --> 00:00:39.895
Zachodnia Australia zmaga się 
ze specyficznym problemem:

00:00:39.895 --> 00:00:42.070
rekiny atakują ludzi od trzech lat,

00:00:42.070 --> 00:00:44.721
z tragiczną kulminacją

00:00:44.721 --> 00:00:49.091
5 śmiertelnych ataków w ciągu 10 miesięcy.

00:00:49.091 --> 00:00:51.220
Zachodnia Australia nie jest wyjątkiem.

00:00:51.220 --> 00:00:54.369
Przypadki rekinów atakujących ludzi

00:00:54.369 --> 00:00:57.018
zdarzają się na świecie coraz częściej.

00:00:57.018 --> 00:00:58.689
Trudno się dziwić,

00:00:58.689 --> 00:01:00.033
że w lipcu tego roku

00:01:00.033 --> 00:01:01.916
firma Shark Attack Mitigation Systems

00:01:01.916 --> 00:01:05.975
we współpracy z Instytutem Morskim 
Uniwersytetu Zachodniej Australii

00:01:05.975 --> 00:01:08.609
wydały oświadczenie, które zwróciło uwagę

00:01:08.609 --> 00:01:10.283
mediów na całym świecie,

00:01:10.283 --> 00:01:12.239
jak również miłośników oceanu.

00:01:12.239 --> 00:01:14.120
Dotyczyło to nowej technologii

00:01:14.120 --> 00:01:16.961
zmniejszającej ryzyko ataku rekinów

00:01:16.961 --> 00:01:20.050
dzięki wiedzy o tym, co rekiny widzą.

00:01:20.050 --> 00:01:21.410
Mam dziś dla was

00:01:21.410 --> 00:01:23.389
historię tej podróży

00:01:23.389 --> 00:01:25.456
oraz koncept, że nauka może być

00:01:25.456 --> 00:01:31.816
równie świetnym tłumaczem, co wynalazcą.

00:01:31.841 --> 00:01:35.620
Kiedy zaczynaliśmy ten proces,

NOTE Paragraph

00:01:35.620 --> 00:01:37.786
jakieś 3 lata temu,

00:01:37.786 --> 00:01:40.828
zaraz po pierwszych dwóch 
śmiertelnych atakach rekinów

00:01:40.828 --> 00:01:42.540
w Zachodniej Australii,

00:01:42.540 --> 00:01:45.361
przez przypadek byłem właśnie

00:01:45.361 --> 00:01:47.528
na obiedzie z Harrym Butlerem,

00:01:47.528 --> 00:01:50.811
znanym australijskim przyrodnikiem,

00:01:50.811 --> 00:01:53.448
który spędził dużo czasu w morzu.

00:01:53.448 --> 00:01:54.753
Można więc powiedzieć,

00:01:54.753 --> 00:01:57.250
że jest poprzednikiem Steve'a Irwina.

00:01:57.250 --> 00:01:58.280
Kiedy zapytałem go,

00:01:58.280 --> 00:02:01.241
jak zaradzić temu problemowi,

00:02:01.241 --> 00:02:03.529
odpowiedział mi dosyć zaskakująco.

00:02:03.529 --> 00:02:05.761
Powiedział: "Obwiń czarny strój nurka

00:02:05.761 --> 00:02:07.726
żółtymi paskami, jak u trzmiela,

00:02:07.726 --> 00:02:09.509
co imituje system obronny

00:02:09.509 --> 00:02:12.699
charakterystyczny dla większości 
gatunków morskich".

00:02:12.699 --> 00:02:14.878
Wtedy nie myślałem o tym za dużo.

00:02:14.878 --> 00:02:17.850
Dopiero po trzech kolejnych atakach

00:02:17.850 --> 00:02:19.540
pomyślałem sobie,

00:02:19.540 --> 00:02:21.246
że może jest w tym jakiś sens.

00:02:21.246 --> 00:02:24.476
Zacząłem szukać wskazówek w internecie

00:02:24.481 --> 00:02:27.391
i okazało się, że internet jest pełen

NOTE Paragraph

00:02:27.391 --> 00:02:30.754
przykładów popierających tę tezę.

00:02:30.754 --> 00:02:32.746
Z biologicznego punktu widzenia,

00:02:32.746 --> 00:02:35.100
wiele gatunków ma specyficzne ubarwienie,

00:02:35.100 --> 00:02:37.546
albo żeby kamuflować się w wodzie,

00:02:37.546 --> 00:02:40.238
albo żeby odstraszać ataki,

00:02:40.238 --> 00:02:42.405
na przykład ryba pilot,

00:02:42.405 --> 00:02:44.445
która przez większość życia

00:02:44.445 --> 00:02:47.151
kręci się przy rekinach.

00:02:47.151 --> 00:02:49.460
Oceanograf Walter Strack

00:02:49.460 --> 00:02:52.091
maluje swoją piankę od lat 70.,

00:02:52.091 --> 00:02:54.393
a antropolog zauważyłby,

00:02:54.393 --> 00:02:57.015
że ludy wysp Oceanu Spokojnego

00:02:57.015 --> 00:02:59.635
malują się w ceremoniach węża morskiego,

00:02:59.635 --> 00:03:01.756
aby odstraszyć boga rekinów.

00:03:01.756 --> 00:03:03.560
O co tutaj chodzi?

NOTE Paragraph

00:03:03.570 --> 00:03:06.192
Czy to ogólnie dostępny pomysł,

00:03:06.192 --> 00:03:09.800
który trzeba przemyśleć i zdefiniować?

00:03:09.800 --> 00:03:14.661
Wiemy, że rekiny używają licznych zmysłów,

00:03:14.661 --> 00:03:17.380
zwłaszcza szykując się do ataku.

00:03:17.380 --> 00:03:19.852
Do zidentyfikowania ofiary

00:03:19.852 --> 00:03:21.742
używają zmysłu wzroku,

00:03:21.742 --> 00:03:24.606
szczególnie na ostatnich 
metrach przed atakiem.

00:03:24.606 --> 00:03:27.560
Warto przyjrzeć się 
tej biologicznej anegdocie,

00:03:27.560 --> 00:03:30.161
ponieważ jest to ewolucja

00:03:30.161 --> 00:03:31.933
przetestowana przez tysiąclecia.

00:03:31.933 --> 00:03:35.493
Ale czy nasza wiedza 
też nie jest przykładem ewolucji,

00:03:35.493 --> 00:03:37.040
ziarnkiem prawdy,

00:03:37.040 --> 00:03:39.011
któremu przypisywano wagę

00:03:39.011 --> 00:03:42.043
i przekazywano z pokolenia na pokolenie,

00:03:42.043 --> 00:03:45.323
kształtując nasze zachowanie?

00:03:45.323 --> 00:03:47.323
Chciałem wypróbować tę tezę,

NOTE Paragraph

00:03:47.323 --> 00:03:50.823
połączyć naukę z tymi anegdotami,

00:03:50.823 --> 00:03:53.213
bo jeśli nauka je podtrzyma,

00:03:53.213 --> 00:03:55.123
to przynajmniej częściowe rozwiązanie

00:03:55.123 --> 00:03:58.298
problemu ataków zobaczymy jak na dłoni.

00:03:58.298 --> 00:04:00.096
W tym celu potrzebni mi byli eksperci

00:04:00.096 --> 00:04:02.161
z zakresu wzroku i neurologii rekina.

00:04:02.161 --> 00:04:03.764
Światowe poszukiwania wskazały

00:04:03.764 --> 00:04:05.833
na Uniwersytet Zachodniej Australii,

00:04:05.833 --> 00:04:07.192
Instytut Oceanologii.

00:04:07.192 --> 00:04:09.605
Profesor Nathan Hart z zespołem

00:04:09.605 --> 00:04:11.552
opublikowali pracę potwierdzającą,

00:04:11.552 --> 00:04:15.202
że rekiny widzą w czarno-białych barwach

00:04:15.202 --> 00:04:16.974
lub w odcieniach szarości.

00:04:16.974 --> 00:04:18.557
Zadzwoniłem do Nathana

00:04:18.570 --> 00:04:20.920
i nieśmiało zapytałem,

00:04:20.920 --> 00:04:23.376
czy można wykorzystać te wzory i kształty

00:04:23.376 --> 00:04:26.347
do produkcji pianki, 
która obniży ryzyko ataku rekinów.

00:04:26.347 --> 00:04:28.903
Na szczęście pomysł mu się spodobał.

00:04:28.903 --> 00:04:31.565
Zaowocowało to współpracą badawczą

00:04:31.565 --> 00:04:34.177
pod patronatem rządu Wschodniej Australii.

00:04:34.177 --> 00:04:36.731
Dokonaliśmy trzech kluczowych rzeczy.

00:04:36.731 --> 00:04:39.340
Po pierwsze, dokonaliśmy pomiarów

00:04:39.340 --> 00:04:41.530
cech fizycznych oczu

00:04:41.530 --> 00:04:43.710
trzech głównych rekinów-drapieżników:

00:04:43.710 --> 00:04:46.768
żarłacza białego, 
tygrysiego i tępogłowego.

00:04:46.768 --> 00:04:48.560
Dokonaliśmy pomiarów genetycznych

00:04:48.560 --> 00:04:50.530
i anatomicznych.

00:04:50.530 --> 00:04:53.230
Za pomocą komputerowego modelu

00:04:53.230 --> 00:04:54.612
udało nam się zrozumieć,

00:04:54.612 --> 00:04:56.867
co widzi oko na rożnych głębokościach,

00:04:56.867 --> 00:04:58.611
z różnych odległości,

00:04:58.611 --> 00:05:02.460
w różnym świetle 
i w różnej klarowności wody.

00:05:02.460 --> 00:05:05.631
Dzięki temu ustaliliśmy 
dwie kluczowe cechy:

00:05:05.631 --> 00:05:09.511
jakie wzory i kształty 
ułatwiłyby pływakowi

00:05:09.511 --> 00:05:12.294
ukrycie się lub kamuflaż

00:05:12.294 --> 00:05:13.886
oraz jakie kształty i kolory

00:05:13.886 --> 00:05:15.442
dadzą największy kontrast,

00:05:15.442 --> 00:05:17.753
przy jednoczesnym załamaniu sylwetki

00:05:17.753 --> 00:05:22.000
żeby pływak nie przypominał ofiar rekina

00:05:22.000 --> 00:05:24.184
czy jedzenia.

00:05:24.194 --> 00:05:26.457
Następnym zadaniem była produkcja pianki,

NOTE Paragraph

00:05:26.457 --> 00:05:28.729
którą dałoby się nosić.

00:05:28.729 --> 00:05:31.278
W tym celu zaprosiłem Raya Smitha

00:05:31.278 --> 00:05:35.020
surfera, projektanta przemysłowego 
i projektanta pianek,

00:05:35.020 --> 00:05:37.370
projektanta logo marki Quiksilver,

00:05:37.370 --> 00:05:40.022
aby z naszą naukową grupą

00:05:40.022 --> 00:05:44.023
przeniósł naukę na estetyczny strój,

00:05:44.023 --> 00:05:46.523
który ludzie mogliby założyć.

00:05:46.523 --> 00:05:48.855
A oto jeden z jego pierwszych szkiców.

00:05:48.855 --> 00:05:51.561
To pianka "nie jedz mnie".

00:05:51.561 --> 00:05:56.505
Tutaj zastosowanie znajdują paski.

00:05:56.505 --> 00:05:58.334
Jest to bardzo widoczne

00:05:58.334 --> 00:06:01.020
i taka sylwetka dekoncentruje drapieżnika,

00:06:01.020 --> 00:06:02.815
dzięki czemu rekin

00:06:02.815 --> 00:06:04.922
nie bierze cię za potencjalny obiad.

00:06:04.922 --> 00:06:08.000
Być może nawet robi mu 
pewien mętlik w głowie.

00:06:08.000 --> 00:06:11.846
Jest zaprojektowany tak, 
aby współgrać z deską.

00:06:11.846 --> 00:06:14.261
Widzicie ciemną część na przodzie,

00:06:14.261 --> 00:06:17.094
to jest szczególnie dobre na powierzchni,

00:06:17.094 --> 00:06:19.371
gdy problemem jest podświetlenie

00:06:19.371 --> 00:06:21.579
i zarys sylwetki.

00:06:21.579 --> 00:06:24.241
Kolejną innowacją jest "zagadkowa pianka",

00:06:24.241 --> 00:06:26.329
która ma ukryć pływaka

00:06:26.329 --> 00:06:27.290
w masie wody.

00:06:27.290 --> 00:06:28.920
Strój posiada trzy części

00:06:28.920 --> 00:06:30.310
i w każdych warunkach

00:06:30.310 --> 00:06:32.884
jeden lub więcej z nich

00:06:32.884 --> 00:06:34.839
dopasuje się do refleksów wodnych,

00:06:34.839 --> 00:06:37.139
przez co prawie przestaje być widoczny,

00:06:37.139 --> 00:06:38.958
zostawiając ostatnią część

00:06:38.958 --> 00:06:42.180
i tworząc w wodzie zaburzoną sylwetkę.

00:06:42.180 --> 00:06:46.267
Ten model nadaje się 
zwłaszcza do nurkowania

00:06:46.267 --> 00:06:48.549
na większych głębokościach.

00:06:49.779 --> 00:06:52.027
Wiedzieliśmy, że mamy do czynienia

NOTE Paragraph

00:06:52.027 --> 00:06:53.777
z konkretną nauką.

00:06:53.777 --> 00:06:55.557
Wiedzieliśmy, że aby się wyróżnić,

00:06:55.557 --> 00:06:56.913
trzeba mieć paski,

00:06:56.913 --> 00:06:58.285
a żeby się rozmyć,

00:06:58.285 --> 00:06:59.889
trzeba wyglądać tak.

00:06:59.889 --> 00:07:00.891
Ale sprawdzianem

00:07:00.891 --> 00:07:02.467
będzie reakcja rekina

00:07:02.467 --> 00:07:05.629
na wzory i kształty.

00:07:05.629 --> 00:07:08.740
Symulowanie człowieka w piance

00:07:08.740 --> 00:07:09.891
w wodzie z rekinem

00:07:09.891 --> 00:07:11.389
w naturalnym środowisku

00:07:11.389 --> 00:07:14.075
jest o wiele trudniejsze, niż się wydaje.

00:07:14.075 --> 00:07:17.187
(Śmiech)

00:07:17.187 --> 00:07:19.458
Trzeba zarzucić przynętę,

NOTE Paragraph

00:07:19.458 --> 00:07:22.024
żeby uzyskać statystycznie znaczącą

00:07:22.024 --> 00:07:24.058
liczbę naukowych dowodów,

00:07:24.058 --> 00:07:25.442
a w ten sposób

00:07:25.442 --> 00:07:27.551
manipulujemy zachowaniem rekina.

00:07:27.551 --> 00:07:29.660
Nie możemy w eksperymencie użyć człowieka.

00:07:29.660 --> 00:07:31.617
Etycznie nie wolno nam nawet użyć

00:07:31.617 --> 00:07:33.873
ludzkich sylwetek owiniętych paskami.

00:07:33.873 --> 00:07:37.040
Rozpoczęliśmy testy

00:07:37.040 --> 00:07:38.982
w styczniu tego roku.

00:07:38.982 --> 00:07:40.910
Początkowo z rekinami tyrysimi

00:07:40.910 --> 00:07:43.806
następnie z żarłaczami białymi.

00:07:43.806 --> 00:07:46.475
Zrobiliśmy to za pomocą

00:07:46.475 --> 00:07:49.250
podziurkowanego bębna pełnego przynęt,

00:07:49.250 --> 00:07:51.005
owinętego neoprenem

00:07:51.005 --> 00:07:53.891
oraz dwóch kamer podwodnych

00:07:53.891 --> 00:07:56.844
do obserwowania reakcji rekina 
wobec tej instalacji.

00:07:56.844 --> 00:07:58.353
Dzięki systemowi stereo

00:07:58.353 --> 00:08:00.461
mogliśmy zebrać wszystkie statystki:

00:08:00.461 --> 00:08:03.353
rozmiar rekina, kąt, pod którym nadpływa,

00:08:03.353 --> 00:08:05.439
jak szybko odpływa, jego zachowanie.

00:08:05.439 --> 00:08:08.575
To dane empiryczne a nie subiektywne.

00:08:08.575 --> 00:08:11.241
Aby zachować naukowy 
charakter doświadczenia

00:08:11.241 --> 00:08:13.239
mieliśmy też kontrolną przynętę,

00:08:13.239 --> 00:08:16.357
pokrytą czarnym neoprenem,

00:08:16.357 --> 00:08:17.889
jak normalne pianki,

00:08:17.889 --> 00:08:20.068
żeby móc ją porównać do tak zwanej

00:08:20.068 --> 00:08:22.677
technologicznej przynęty SAMS.

00:08:22.677 --> 00:08:24.895
Wyniki były nie tylko ekscytujące,

00:08:24.895 --> 00:08:26.573
ale bardzo zachęcające.

00:08:26.573 --> 00:08:28.861
Dziś przestawię urywki

00:08:28.861 --> 00:08:30.499
takich dwóch spotkań.

00:08:32.879 --> 00:08:34.771
Oto 4-metrowy rekin tygrysi,

NOTE Paragraph

00:08:34.771 --> 00:08:37.231
zainteresowany przynętą kontrolną,

00:08:37.231 --> 00:08:39.508
który napotkał półtorej minuty wcześniej.

00:09:00.239 --> 00:09:03.109
Tutaj ten sam rekin

00:09:03.109 --> 00:09:04.730
napotkał przynętę SAMS

00:09:04.730 --> 00:09:06.270
typu Elude,

00:09:06.270 --> 00:09:07.972
jakieś osiem minut wcześniej.

00:09:07.972 --> 00:09:11.051
i przez 6 minut pływał dookoła, 
próbując zapolować na coś,

00:09:11.051 --> 00:09:13.254
co zwęszył i wyczuwał, 
ale nie mógł zobaczyć,

00:09:13.254 --> 00:09:15.229
Tu zbliżył się po raz ostatni.

00:09:18.139 --> 00:09:21.261
Żarłacze białe są bardziej 
pewne siebie niż żarłacze tygrysie

00:09:21.261 --> 00:09:22.997
i oto właśnie żarłacz biały.

00:09:22.997 --> 00:09:24.575
W spotkaniu z panelem kontrolnym,

00:09:24.575 --> 00:09:26.052
czarną neoprenową pianką,

00:09:26.052 --> 00:09:27.435
płynie do dołu,

00:09:27.435 --> 00:09:30.759
potem wraca na górę

00:09:30.759 --> 00:09:31.690
i atakuje.

00:09:34.830 --> 00:09:36.787
W przypadku panelu SAMS,

00:09:36.787 --> 00:09:38.940
to model w paski,

00:09:38.940 --> 00:09:42.439
rekin próbuje dotykać i badać,

00:09:42.439 --> 00:09:44.400
jest bardziej płochliwty

00:09:44.400 --> 00:09:46.154
i niechętnie podpływa.

00:09:56.739 --> 00:10:01.229
(Brawa)

00:10:08.299 --> 00:10:11.230
Zależy nam na tym, 
żeby badania przeprowadzano niezależnie.

NOTE Paragraph

00:10:11.230 --> 00:10:13.917
Uniwersytet Zachodniej Australii 
przeprowadza te testy.

00:10:13.917 --> 00:10:15.365
To potrwa.

00:10:15.365 --> 00:10:18.147
Rezultaty zostaną zrecenzowane 
naukowo i opublikowane.

00:10:18.147 --> 00:10:19.406
To bardzo ważne,

00:10:19.406 --> 00:10:21.599
żeby ten koncept przetestować naukowo.

00:10:21.599 --> 00:10:23.537
Shark Attack Mitigation Systems

00:10:23.537 --> 00:10:26.921
to firma biotechnologiczna,

00:10:26.921 --> 00:10:29.026
więc sami nie produkujemy pianek.

00:10:29.026 --> 00:10:30.553
Damy licencję komuś innemu,

00:10:30.553 --> 00:10:32.513
ale myślałem, że was zainteresuje,

NOTE Paragraph

00:10:32.513 --> 00:10:34.312
jak wygląda technologia SAMS.

00:10:34.312 --> 00:10:35.763
wcielona w piankę.

00:10:35.763 --> 00:10:40.182
W tym celu po raz pierwszy 
na świecie, na żywo...

00:10:40.182 --> 00:10:42.068
(Śmiech)

00:10:42.068 --> 00:10:45.282
Pokażę, jak wygląda zastosowanie biologii,

00:10:45.282 --> 00:10:49.028
nauki i designu do życia.

00:10:49.028 --> 00:10:50.905
Powitajmy Sama, surfera

00:10:50.905 --> 00:10:52.712
z tej strony. Gdzie jesteś Sam?

00:10:52.712 --> 00:10:55.360
(Brawa)

00:10:55.360 --> 00:10:57.116
i Eduardo

00:10:57.116 --> 00:10:58.616
(Brawa)

00:10:58.616 --> 00:11:00.012
Dzięki

00:11:00.012 --> 00:11:01.786
dzięki.

00:11:01.786 --> 00:11:04.436
Dziękuję panom. (Brawa)

00:11:10.616 --> 00:11:12.070
Co więc zrobiliśmy?

NOTE Paragraph

00:11:12.070 --> 00:11:13.903
Zamiast wziąć czystą kartkę

00:11:13.903 --> 00:11:17.650
oraz naukę jako środek inwencji,

00:11:17.650 --> 00:11:20.680
skupiliśmy się na dowodach biologicznych.

00:11:20.680 --> 00:11:23.946
Przyłożyliśmy wagę do anegdot

00:11:23.946 --> 00:11:25.716
i użyliśmy nauki jako narzędzia

00:11:25.716 --> 00:11:27.608
do jego przekształcenia czegoś,

00:11:27.608 --> 00:11:30.181
co już istniało w coś,

00:11:30.181 --> 00:11:33.988
co może przynieść 
korzyść naszemu gatunkowi.

00:11:33.988 --> 00:11:36.609
Uderza mnie to, że ten koncept nauki

00:11:36.609 --> 00:11:39.143
jako narzędzia nie inwencji, 
a właśnie transformacji,

00:11:39.143 --> 00:11:40.819
znajduje zastosowanie

00:11:40.819 --> 00:11:44.383
znacznie częściej w poszukiwaniu inowacji.

00:11:44.383 --> 00:11:45.760
Czy bracia Wright

00:11:45.760 --> 00:11:47.945
odkryli lot załogowy?

00:11:47.945 --> 00:11:50.767
Czy może zaobserwowali 
biologiczny fakt latania

00:11:50.787 --> 00:11:53.237
i przekształcili go za pomocą mechaniki,

00:11:53.237 --> 00:11:54.717
skopiowali go tak,

00:11:54.717 --> 00:11:56.828
żeby ludzie mogli z tego korzystać?

00:11:56.828 --> 00:11:59.035
Jeśli chodzi o skromną piankę do pływania,

00:11:59.035 --> 00:12:00.889
to kto wie, jak ocean będzie wyglądał

00:12:00.889 --> 00:12:04.500
za dwa czy pięć lat czy za pięćdziesiąt,

00:12:04.500 --> 00:12:06.641
ale dzięki innowacyjnemu myśleniu

00:12:06.641 --> 00:12:08.223
moim zdaniem jest szansa,

00:12:08.223 --> 00:12:10.039
że nie będzie to czarna otchłań.

00:12:10.039 --> 00:12:11.630
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:12:11.630 --> 00:12:12.889
(Brawa)