1
00:00:09,367 --> 00:00:12,197
Znači, razmišljate da se 
preselite na Mars.

2
00:00:12,197 --> 00:00:15,978
Da li ste izabrali mesto za svoj novi dom?

3
00:00:15,978 --> 00:00:19,164
Ne? Pa, ovde sam da vam pomognem.

4
00:00:19,164 --> 00:00:20,488
Krenimo od početka.

5
00:00:20,488 --> 00:00:23,883
Evo nekih stvari koje treba 
da ponesete na Crvenu planetu:

6
00:00:23,883 --> 00:00:29,320
visoka tolerancija na hladnoću, 
usamljenost i radijaciju,

7
00:00:29,320 --> 00:00:32,608
doživotne zalihe 
vazduha za disanje i hrane,

8
00:00:32,608 --> 00:00:35,321
svemirski brod u vrednosti 
od nekoliko milijardi dolara,

9
00:00:35,321 --> 00:00:37,927
želju da pobegnete od svega

10
00:00:37,927 --> 00:00:39,367
i vodu.

11
00:00:39,367 --> 00:00:43,642
Voda će vam definitivno trebati.

12
00:00:43,642 --> 00:00:46,182
Pa, kakvu vrstu nekretnine tražite?

13
00:00:46,182 --> 00:00:50,051
Šta kažete na vilu u Noktisu Labirintusu 
koji je nalik na lavirint?

14
00:00:50,051 --> 00:00:52,687
Pribežište u Krateru srećnog lika?

15
00:00:52,687 --> 00:00:56,225
Tvrđavu na Mesi Lice?

16
00:00:56,225 --> 00:00:57,958
Pogled na okean?

17
00:00:57,958 --> 00:01:00,788
Uh, loše vesti vezane za ovo poslednje.

18
00:01:00,788 --> 00:01:04,311
Zakasnili ste oko 4 milijardi godina.

19
00:01:04,311 --> 00:01:07,948
Prilično smo sigurni da je 
Mars imao okeane, jezera, reke -

20
00:01:07,948 --> 00:01:09,970
ceo paket,

21
00:01:09,970 --> 00:01:13,695
ali vremenom se skoro sve to 
smrznulo ispod površine,

22
00:01:13,695 --> 00:01:16,582
ili isparilo u svemir.

23
00:01:16,582 --> 00:01:19,182
Ipak, verovatno postoji 
nešto vode zarobljene

24
00:01:19,182 --> 00:01:25,062
ispod ledenih kapa od ugljen dioksida 
koje se periodično šire i skupljaju.

25
00:01:25,062 --> 00:01:29,277
Pa, kako bi Mars izgledao danas 
da ima vode na površini?

26
00:01:29,277 --> 00:01:32,131
To, naravno, zavisi od toga
o kolikoj količini vode pričamo,

27
00:01:32,131 --> 00:01:34,573
ali možda bi ličio na nešto poput ovog.

28
00:01:34,573 --> 00:01:39,064
Relativno ravna severna hemisfera je
ispod prosečnog nivoa,

29
00:01:39,064 --> 00:01:41,326
pa bi postala ogroman okean,

30
00:01:41,326 --> 00:01:44,032
dok bi južna hemisfera 
koja je prenatrpana kraterima

31
00:01:44,032 --> 00:01:47,089
uglavnom ostala iznad nivoa mora i suva.

32
00:01:47,089 --> 00:01:50,497
Ta razlika između hemisfera
je malo bizarna,

33
00:01:50,497 --> 00:01:52,650
a ne znamo zbog čega je to tako.

34
00:01:52,650 --> 00:01:55,101
Južna polovina je verovatno 
mnogo starija,

35
00:01:55,101 --> 00:01:57,432
sudeći po osobinama 
kao što je broj kratera,

36
00:01:57,432 --> 00:02:02,756
kao i dokazima povećane 
vulkanske aktivnosti na severu.

37
00:02:02,756 --> 00:02:04,140
Okej, ko zna?

38
00:02:04,140 --> 00:02:06,842
Možda će jednoga dana 
Mars opet imati okean,

39
00:02:06,842 --> 00:02:11,749
ali za sada u suštini imamo 
jednu ogromnu prašnjavu pustinju.

40
00:02:11,749 --> 00:02:14,611
U stvari, slična je pustinjama na Zemlji
u tolikoj meri

41
00:02:14,611 --> 00:02:19,239
da smo mogli da saznamo mnogo 
o Marsu na našoj izvornoj planeti.

42
00:02:19,239 --> 00:02:22,321
Na primer, peščane dine na Marsu 
formiraju se i ponašaju

43
00:02:22,321 --> 00:02:24,663
slično našim peščanim dinama,

44
00:02:24,663 --> 00:02:27,887
iako marsovske verzije 
često porastu dva puta više

45
00:02:27,887 --> 00:02:30,826
zahvaljujući gravitaciji 
čija jačina iznosi

46
00:02:30,826 --> 00:02:33,306
oko trećinu jačine naše gravitacije.

47
00:02:33,306 --> 00:02:36,227
Mars ima i neke osobine 
koje nećete sresti na Zemlji,

48
00:02:36,227 --> 00:02:41,363
kao što su TAR-ovi, peščane dine
bez vrhova visoke i do 15 metara,

49
00:02:41,363 --> 00:02:44,803
čije formiranje tek treba da shvatimo.

50
00:02:44,803 --> 00:02:46,057
Verovatno se pitate:

51
00:02:46,057 --> 00:02:48,819
„Šta dobijate kada ukombinujete 
pustinju širom planete

52
00:02:48,819 --> 00:02:51,064
sa atmosferom koja, kao i naša,

53
00:02:51,064 --> 00:02:56,403
podleže razlikama u pritisku 
koje stvaraju vetrovi - peščanim olujama?”

54
00:02:56,403 --> 00:02:59,422
To bi bile naše glavne 
vremenske neprilike na Crvenoj planeti.

55
00:02:59,422 --> 00:03:02,240
One igraju veoma važnu ulogu 
u tome što je planeta crvena,

56
00:03:02,240 --> 00:03:07,644
kroz širenje zarđalih čestica gvožđa 
površinom i vazduhom.

57
00:03:07,644 --> 00:03:10,180
Zahvaljujući slaboj gravitaciji 
i nedostatku vlage,

58
00:03:10,180 --> 00:03:14,964
ove peščane oluje mogu 
trajati mesecima i pokriti celu planetu.

59
00:03:14,964 --> 00:03:19,779
Tako, možda ćete poželeti 
da izgradite svoj dom što više.

60
00:03:19,779 --> 00:03:21,481
Ne tražite dalje.

61
00:03:21,481 --> 00:03:26,765
Ovo je Olimpus Mons, najveći vulkan 
u Sunčevom sistemu.

62
00:03:26,765 --> 00:03:29,323
Čak i da Mars ima atmosferu 
koja dozvoljava disanje,

63
00:03:29,323 --> 00:03:34,556
otkrili biste da pogled sa vrha 
na visini od 25 kilometara oduzima dah.

64
00:03:34,556 --> 00:03:36,163
Možda vam se vulkani ne sviđaju?

65
00:03:36,163 --> 00:03:41,659
Šta onda kažete na Vales Marineris, 
najveći kanjon u Sunčevom sistemu?

66
00:03:41,659 --> 00:03:44,001
Toliko je širok da je, 
gledajući sa jedne strane,

67
00:03:44,001 --> 00:03:48,182
suprotni kraj iza linije horizonta.

68
00:03:48,182 --> 00:03:51,334
Ipak, ulovili biste spektakularne 
plave zalaske sunca

69
00:03:51,334 --> 00:03:53,694
na obično crvenom nebu,

70
00:03:53,694 --> 00:03:57,136
koje dobija svoju boju od prašine 
koja upija većinu plave boje,

71
00:03:57,136 --> 00:04:01,630
kao i od načina na koji atmosfera 
rasejava Sunčevu svetlost.

72
00:04:01,630 --> 00:04:06,482
Raspoloženi ste, znatiželjni,
ili samo tražite priliku?

73
00:04:06,482 --> 00:04:10,908
Onda prestanite da odugovlačite 
i napravite korak ka Marsu još danas.

74
00:04:10,908 --> 00:04:14,215
Mars: crveniji nego ikada.