0:00:00.954,0:00:08.319
Mówienie o potrawach jest w dobrym stylu.

0:00:08.319,0:00:15.529
O kulinarnych aromatach, kolorze i smaku.

0:00:15.529,0:00:21.183
Jedzenie po przejściu [br]przez system trawienny,

0:00:21.183,0:00:24.429
kiedy wychodzi jako stolec,

0:00:24.429,0:00:28.026
nie jest już modnym tematem.

0:00:28.026,0:00:32.685
Jest raczej odrażające.

0:00:32.685,0:00:37.750
Jestem gościem, który od srania w banie

0:00:37.750,0:00:40.095
przeszedł do prawdziwego srania.

0:00:40.095,0:00:43.801
(Śmiech)

0:00:43.801,0:00:50.466
Moja organizacja, Gram Vikas, co znaczy [br]"Wiejska organizacja rozwoju",

0:00:50.466,0:00:53.572
zajmowała się pracą [br]nad odnawialnymi źródłami energii.

0:00:53.572,0:00:57.322
Produkowaliśmy głównie biogaz.

0:00:57.322,0:01:01.140
Biogaz dla wiejskich kuchni.

0:01:02.490,0:01:07.527
Produkowaliśmy biogaz w Indiach, [br]używając odchodów zwierzęcych.

0:01:08.147,0:01:10.551
W Indiach oznacza to krowie łajno.

0:01:10.551,0:01:14.605
Ale, jako wrażliwa na płeć osoba,

0:01:14.605,0:01:17.533
wolałbym nazywać to gównem.

0:01:17.533,0:01:19.916
Z czasem zdałem sobie sprawę,

0:01:19.916,0:01:23.961
jak ważne są odpowiednie warunki sanitarne

0:01:23.961,0:01:28.006
i właściwe usuwanie odchodów.

0:01:28.006,0:01:32.051
Poruszamy tu problem kanalizacji.

0:01:33.071,0:01:38.583
80% wszystkich schorzeń w Indiach

0:01:38.583,0:01:41.635
i w większości krajów rozwijających się

0:01:41.635,0:01:45.917
spowodowana jest kiepską jakością wody.

0:01:45.917,0:01:49.511
Kiedy sprawdzamy, dlaczego tak jest,

0:01:49.511,0:01:52.062
okazuje się, że powodem jest

0:01:52.062,0:01:56.733
fatalny stosunek do kanalizacji.

0:01:56.733,0:02:00.344
Ludzkie odchody w surowej postaci

0:02:00.344,0:02:06.400
trafiają z powrotem do wody pitnej, [br]wody do kąpieli, prania,

0:02:06.400,0:02:10.526
do nawadniania, wszędzie.

0:02:10.526,0:02:15.874
Jest to przyczyną 80% [br]wszystkich zachorowań na wsi.

0:02:17.474,0:02:23.695
W Indiach tylko kobiety noszą wodę.

0:02:23.695,0:02:28.824
Muszą nosić wodę [br]na wszystkie potrzeby domowe.

0:02:28.824,0:02:33.098
Żałosny stan rzeczy.

0:02:34.178,0:02:36.761
Publiczna defekacja jest powszechna.

0:02:36.761,0:02:41.452
70% ludzi w Indiach [br]wypróżnia się publicznie.

0:02:41.452,0:02:44.150
Kucają na świeżym powietrzu,

0:02:44.150,0:02:46.178
z wiatrem w żaglach,

0:02:46.178,0:02:50.021
chowają twarze, wystawiają podwozie.

0:02:50.021,0:02:54.889
Siedzą w niezbrukanej chwale.

0:02:54.889,0:02:57.195
70% Indii.

0:02:57.195,0:03:00.428
W światowym podsumowaniu

0:03:00.428,0:03:05.681
60% wszystkich [br]nieskanalizowanych odchodów

0:03:05.681,0:03:08.094
pochodzi z Indii.

0:03:08.094,0:03:11.929
Fantastyczne wyróżnienie.

0:03:11.929,0:03:16.081
Chyba my, Hindusi, [br]nie bardzo mamy się czym chwalić.

0:03:16.081,0:03:17.500
(Śmiech)

0:03:17.500,0:03:20.278
Razem z mieszkańcami wsi

0:03:20.278,0:03:25.022
zaczęliśmy rozważać [br]rozwiązanie problemu kanalizacji.

0:03:25.022,0:03:30.979
Rozpoczęliśmy projekt MANTRA.

0:03:30.979,0:03:38.256
MANTRA oznacza Ruch Społeczny [br]na Rzecz Przemiany Terenów Wiejskich.

0:03:38.256,0:03:44.412
Mówimy tu o przemianie terenów wiejskich.

0:03:45.612,0:03:49.224
Wsie uczestniczące w projekcie

0:03:49.224,0:03:52.087
zawiązują stowarzyszenia prawne,

0:03:52.087,0:03:56.453
których członkami są wszyscy mieszkańcy.

0:03:56.453,0:04:02.336
Wybrani przedstawiciele [br]zajmują się realizacją projektu,

0:04:02.336,0:04:07.101
a później także obsługą i konserwacją.

0:04:07.101,0:04:12.862
Gdy wsie decydują się [br]na budowę toalet i pryszniców,

0:04:12.862,0:04:15.943
a także użycie wody z chronionych źródeł,

0:04:15.943,0:04:22.862
buduje się nadziemne zbiorniki wody,[br]i prowadzi wodę rurami do domów,

0:04:22.862,0:04:25.327
używając trzech kranów.

0:04:25.327,0:04:31.629
Po jednym do toalety, prysznica i kuchni,[br]przez okrągłą dobę.

0:04:32.769,0:04:36.940
Szkoda, że miasta, [br]jak Nowe Delhi czy Bombaj,

0:04:36.940,0:04:40.371
nie mają bieżącej wody.

0:04:40.371,0:04:44.174
Ale wioski w programie mają.

0:04:45.084,0:04:48.568
Istnieje znaczna różnica w jakości.

0:04:49.648,0:04:55.328
W Indiach mamy powszechnie [br]akceptowaną teorię,

0:04:55.328,0:04:58.910
szczególnie [br]przez biurokrację i decydentów,

0:04:58.910,0:05:03.823
że ubodzy zasługują na marne rozwiązania,

0:05:03.823,0:05:10.058
a nędzarze na żałosne rozwiązania.

0:05:10.058,0:05:16.503
W połączeniu z godną nagrody Nobla teorią,

0:05:16.503,0:05:19.612
że najtańsze jest najbardziej ekonomiczne.

0:05:19.612,0:05:24.571
dostajemy wybuchową mieszankę, [br]którą biedni są zmuszani pić.

0:05:26.091,0:05:28.450
Walczymy przeciwko temu.

0:05:28.450,0:05:34.941
Uważamy, że biednych [br]upokarzano przez wieki.

0:05:34.941,0:05:37.359
Nawet jeśli chodzi o kanalizację

0:05:37.359,0:05:39.545
nie wolno ich upokarzać.

0:05:39.545,0:05:42.239
Kanalizacja to bardziej kwestia godności,

0:05:42.239,0:05:44.907
niż sposobu wywozu odchodów.

0:05:44.907,0:05:49.236
Przy budowie toalet często słyszymy,

0:05:49.236,0:05:55.442
że te toalety są lepsze niż ich domy.

0:05:55.442,0:05:59.323
Widać tutaj domu z przodu,

0:05:59.323,0:06:02.151
a toalety z tyłu.

0:06:02.151,0:06:08.799
Wszyscy mieszkańcy wioski, bez wyjątku,

0:06:08.799,0:06:12.598
muszą zgodzić się na udział w projekcie.

0:06:12.598,0:06:18.256
Potem razem zajmują się [br]zbieraniem materiału w okolicy.

0:06:18.256,0:06:23.611
Zbierają gruz, piasek, kruszywa,

0:06:23.611,0:06:26.139
otrzymują też zazwyczaj subwencje rządowe

0:06:26.139,0:06:29.417
w celu pokrycia części kosztów

0:06:29.417,0:06:32.926
za cement, stal i sedesy.

0:06:34.026,0:06:38.050
Budują toalety i łazienki.

0:06:38.050,0:06:44.695
Wszyscy ci niewykwalifikowani najemnicy, [br]w większości bezrolni,

0:06:44.695,0:06:52.098
mają szansę szkolenia [br]na murarzy i hydraulików.

0:06:52.098,0:06:57.175
Jedni są szkoleni, inni zbierają materiał.

0:06:57.175,0:07:02.841
Gdy są gotowi, budują toaletę i prysznic.

0:07:02.841,0:07:09.840
Budują też wieżę ciśnień [br]i podwyższony zbiornik wody.

0:07:09.840,0:07:15.171
Używamy systemu z dwoma zbiornikami [br]do oczyszczania odpadów.

0:07:15.171,0:07:19.469
Ścieki z toalety [br]idą do pierwszego zbiornika,

0:07:19.469,0:07:24.494
a kiedy ten jest pełny, blokuje się [br]i reszta idzie do następnego zbiornika.

0:07:24.494,0:07:29.343
Okazało się, że bananowce albo papaja

0:07:29.343,0:07:32.726
posadzone dookoła tych zbiorników

0:07:32.726,0:07:35.987
rosną doskonale, [br]bo zasysają składniki odżywcze,

0:07:35.987,0:07:41.478
i otrzymuje się smaczne owoce.

0:07:41.478,0:07:44.180
Jeśli kiedyś odwiedzicie mnie,

0:07:44.180,0:07:49.478
poczęstuję was tymi bananami i papajami.

0:07:49.478,0:07:53.440
Na zdjęciu widać ukończoną toaletę

0:07:53.440,0:07:57.402
i wieże ciśnieniowe.

0:07:57.402,0:08:01.366
W wiosce, gdzie większość ludzi [br]jest analfabetami.

0:08:01.366,0:08:03.508
Zawsze mają bieżącą wodę,

0:08:03.508,0:08:09.114
bo wodę magazynowaną łatwo zanieczyścić.

0:08:09.114,0:08:14.936
Dziecko zabrudzi rękami, coś tam wpadnie.

0:08:14.936,0:08:19.659
Dlatego nie magazynuje się wody. [br]Bierze się z kranu.

0:08:21.059,0:08:25.416
Tak wygląda budowa wieży ciśnień.

0:08:25.416,0:08:27.596
A to końcowy produkt.

0:08:27.596,0:08:32.283
Ponieważ wieża musi być wysoka,[br]poniżej zostaje miejsce

0:08:32.283,0:08:35.159
na dwa albo trzy pomieszczenia,

0:08:35.159,0:08:39.801
których mieszkańcy używają do zebrań.

0:08:39.801,0:08:46.400
Mamy jasny dowód [br]ogromnego wpływu tego programu.

0:08:46.400,0:08:50.428
Przed jego rozpoczęciem

0:08:50.428,0:08:55.033
ponad 80% ludzi cierpiało [br]na choroby pochodzące z wody.

0:08:55.033,0:09:02.231
Teraz mamy dowód, 82% spadek zachorowań

0:09:02.231,0:09:06.686
w 1200 wioskach [br]biorących udział w programie

0:09:06.686,0:09:11.823
na choroby przenoszone przez wodę. 82%.

0:09:11.823,0:09:16.123
(Oklaski)

0:09:18.073,0:09:23.227
Kobiety spędzały dotąd, szczególnie latem,

0:09:23.227,0:09:31.206
od 6 do 7 godzin dziennie [br]na noszenie wody.

0:09:31.206,0:09:34.890
A kiedy chodziły po wodę,

0:09:34.890,0:09:40.259
bo jak wspomniałem, [br]tylko kobiety noszą wodę,

0:09:40.259,0:09:46.834
brały ze sobą dziewczynki do pomocy

0:09:46.834,0:09:51.615
albo zostawiały je w domu [br]do opieki nad rodzeństwem.

0:09:51.615,0:09:55.856
Mniej niż 9% dziewczynek [br]chodziło do szkoły,

0:09:55.856,0:09:58.207
nawet jeśli wioska miała szkołę,

0:09:58.207,0:10:01.179
i około 30% chłopców.

0:10:01.179,0:10:08.148
Teraz to prawie 90% dziewczynek [br]i prawie 100% chłopców.

0:10:08.148,0:10:12.795
(Oklaski)

0:10:12.795,0:10:16.027
Najbardziej bezradną grupą w wiosce

0:10:16.027,0:10:20.086
są bezrolni najemnicy.

0:10:20.086,0:10:22.696
Po naszym szkoleniu

0:10:22.696,0:10:26.296
na murarzy, hydraulików i zbrojarzy

0:10:26.296,0:10:34.031
ich zdolność zarobkowa [br]wzrosła o 300 - 400%.

0:10:34.031,0:10:37.765
To jest demokracja w praktyce.

0:10:37.765,0:10:41.591
Mamy obywateli, [br]komórkę rządzącą i komitety.

0:10:41.591,0:10:44.461
Ludzie zadają pytania i sami się rządzą.

0:10:44.461,0:10:47.110
Uczą się, jak kierować własnymi sprawami.

0:10:47.110,0:10:50.734
Biorą przyszłość w swoje ręce.

0:10:50.734,0:10:56.731
Demokracja na poziomie obywatelskim.

0:10:58.831,0:11:04.005
Ponad 1200 wiosek zdecydowało się na to.

0:11:05.035,0:11:08.565
Korzysta z tego ponad 400 000 osób,

0:11:08.565,0:11:12.095
a program nadal trwa.

0:11:12.095,0:11:15.625
Mam nadzieję, że będzie ich więcej.

0:11:17.245,0:11:22.052
Dla Indii i krajów rozwijających się

0:11:22.052,0:11:27.684
wojska i uzbrojenie,

0:11:27.684,0:11:36.083
producenci oprogramowań i statki kosmiczne

0:11:36.083,0:11:39.177
mogą znaczyć mniej

0:11:39.177,0:11:43.861
niż bieżąca woda i toalety.

0:11:43.861,0:11:46.136
Dziękuję. Bardzo dziękuję

0:11:46.136,0:11:48.597
(Oklaski)

0:11:49.897,0:11:53.803
Dziękuję