Vài biểu tượng dễ nhận biết nhất thế giới
thường dùng để bán hàng,
vài cái khác để chỉ dẫn giao thông
hoặc thúc đẩy mục đích chính trị.
Nhưng có một biểu tượng mà mục đích chính
của nó là giúp đỡ con người.
Có lẽ bạn biết đến nó như biểu tượng
xe lăn hoặc chỉ những người khuyết tật,
nhưng tên chính thức của nó
theo như tổ chức ISO lưu giữ
là Biểu tượng quốc tế của sự dễ tiếp cận.
Nhưng bất chấp sự quen thuộc của nó,
nhiều người không nắm rõ được
ý nghĩa thật sự của biểu tượng này,
có liên hệ mật thiết tới
bản thân biểu tượng này và cách nó ra đời.
Năm 1968, Ủy ban Quốc tế về
Công nghệ và Truy Cập
đã tổ chức một cuộc thi thiết kế.
Họ tìm kiếm một biểu tượng
có thể dễ dàng nhận ra
từ một khoảng cách vừa phải,
tự mô tả,
đơn giản,
thực tiễn,
và không thể bị nhầm lẫn với
những biểu tượng hiện có.
Mẫu thiết kế chiến thắng,
ban đầu không có đầu,
được tạo ra bởi nhà thiết kế
người Đan Mạch tên Susanne Koefed.
Sự bổ sung phần đầu một năm sau đó
làm nó giống hình người hơn,
và trong vòng 10 năm,
nó được công nhận bởi
Liên Hiệp Quốc và tổ chức ISO.
Với mức chi phí tối thiểu và ít ồn ào,
một biều tượng toàn cầu đã ra đời.
Đã có một số điều chỉnh trong vài thập kỉ.
The Graphic Artists Guild đã thêm vào
vài đường nét tròn và giống người hơn,
và năm 2012, Dự án Accessible Icon đã
cho ra đời một phiên bản đầy động lực hơn.
Nhưng nó thật sự đại diện cho điều gì?
Mục đích của nó là gì?
Đơn giản, nó là dấu hiệu nhận biết
nơi có các phương tiện truy cập được.
Sức mạnh của một hình ảnh
dễ nhận biết khắp thế giới như thế
là bất kì nơi nào bạn tới,
bạn không cần nói ngôn ngữ hay
có hiểu biết chuyên sâu về văn hóa ở đó.
Nếu bạn cần một toilet gần nhất,
biểu tượng này sẽ chỉ đường cho bạn.
Nhưng sự nhầm lẫn lại đến từ
phần khả năng tiếp cận
và nó thật sự mang ý nghĩa gì?
Nhiều người cho rằng vì biểu tượng
mô tả một chiếc xe lăn,
và rằng phương tiện dễ truy cập chỉ
dành cho những người ngồi xe lăn,
hoặc ít nhất là những người có vấn đề
về thể chất bên ngoài nhận ra được.
Nhưng khả năng truy cập
là một khái niệm rộng lớn
có thể được áp dụng cho
nhiều trường hợp khác nhau.
Trong đó gồm có những người bị tự kỉ,
khiếm thị,
mắc các bệnh tự miễn,
như lupus, có thể gây ra
đau đớn và mệt mỏi,
cùng với nhiều trường hợp khác.
Thực ra tổ chức Y tế Thế giới đã thống kê
rằng có khoảng 1 tỷ người
bị khuyết tật,
có nghĩa là nhóm người này có thể
bao gồm chính bản thân bạn,
hay người thân trong gia đình,
một bạn học,
một người bạn,
hay một đồng nghiệp.
Và người đi xe lăn chỉ
chiếm khoảng 65 triệu,
hay 15% trên tổng số.
Phần lớn còn lại mắc những
khuyết tật không nhận ra được.
Chỗ đậu xe, cơ sở hạ tầng,
và các lối vào dễ tiếp cận
đều được thiết kế theo ý tưởng
dành cho toàn bộ nhóm người này.
Nên rất dễ thấy vì sao những năm gần đây
mọi người bắt đầu đặt câu hỏi
liệu biểu tượng này có thật sự phù hợp
với những gì nó đại diện.
Và không chỉ về sự chính xác.
Khá dễ hiểu khi mọi người
trở nên tức giận,
đôi khi xúc phạm,
lúc họ thấy vài người không bị khuyết tật
bên ngoài sử dụng những tiện nghi này.
Biểu tượng này không may lại tạo ra
các vấn đề phổ biến
cho rất nhiều người và gia đình
đáng ra nó phải giúp đỡ.
Những thiết kế lại gần đây đã cố gắng
với một vài thành công
thừa nhận các mối lo
về biểu tượng hiện tại.
Nhưng nhiều người cho rằng
một thiết kế lại hoàn toàn là điều hợp lí.
Tuy nhiên nó là một việc khó khăn.
Bằng cách nào bạnthay thế một biểu tượng
đã quá quen thuộc khắp thế giới?
và bạn sẽ thay thế nó bằng cái gì?