Chris Anderson: Quyền của công dân,

tương lai của Internet.

Tôi xin giới thiệu trên sân khấu của TED

người đứng đằng sau những tiết lộ này:

Ed Snowden.

(Vỗ tay)

Ed đang ở một nơi xa xôi nào đó tại Nga

điều khiển robot này 
từ máy tính

qua đó anh có thể thấy được
những gì robot thấy.

Ed, chào mừng tới sân khấu TED.

Nói thật cho tôi biết
anh có thể nhìn thấy gì?

ES: Tôi có thể
thấy tất cả mọi người.

Thật là hay.

(Cười)

CA: Ed, có một vài câu hỏi
dành cho anh.

Trong một vài tháng qua,

anh được gọi bằng nhiều tên

Gọi anh là người tố giác,
kẻ phản bội,

và cả anh hùng.

Vậy anh chọn những từ nào
để miêu tả về bản thân mình?

ES: Anh biết đấy, 
tất cả những ai tham gia

cuộc tranh luận này

đều vật lộn với việc
phân tích con người tôi

và tìm cách miêu tả tôi.

Nhưng tôi nghĩ

đây không phải là 
câu hỏi đáng bận tâm.

Việc tôi là ai đâu có quan trọng.

Nếu tôi là kẻ xấu xa nhất
trên thế giới này,

bạn có thể ghét tôi
và không quan tâm nữa.

Điều cần quan tâm ở đây
là những vấn đề nổi cộm.

Là mô hình nhà nước 
mà chúng ta muốn,

loại Internet chúng ta chọn

mối quan hệ giữa con người

và xã hội.

Đó mới là hướng tranh luận
mà tôi mong muốn,

và dần dần
điều đó đang thành hiện thực

Nếu phải miêu tả về bản thân

tôi sẽ không dùng từ "anh hùng",

cũng không phải "nhà yêu nước" 
hay "kẻ phản bội".

Tôi sẽ nói tôi là người Mỹ,
một công dân Mỹ

giống như bất kì ai khác.

CA: Giờ tôi sẽ giới thiệu lại 
toàn cảnh câu chuyện

cho những ai chưa biết.

(Vỗ tay)

Cũng thời gian này một năm trước đây,

anh đang làm cố vấn cho NSA ở Hawaii.

Với tư cách là quản trị hệ thống,

anh đã tiếp cận
hệ thống của họ.

và bắt đầu tiết lộ 
một số tài liệu mật

cho các nhà báo mình tin tưởng

dẫn tới sự kiện tiết lộ tháng 6.

Điều gì đã khiến anh làm vậy?

ES: Anh biết đó,

lúc ấy tôi đang ở Hawaii,

nhiều năm trước đó,
tôi làm việc cho bên tình báo,

tôi đã chứng kiến rất nhiều
những việc làm tôi bất an.

Chúng tôi đã đóng góp nhiều tốt
cho cộng đồng tình báo,

làm những cần phải làm

để phục vụ cho mọi người.

Nhưng cũng có những việc 
đã đi quá giới hạn,

Có những việc lẽ ra
không nên làm

và những quyết định
được làm bí mật

không được tiết lộ ra ngoài

không có sự đồng thuận 
của dân chúng,

và thậm chí các nhà lãnh đạo

cũng không hề hay biết về chúng.

Khi tôi trăn trở những vấn đề này

tôi đã tự hỏi:

làm thế nào tôi có thể thực hiện
tốt nhất trách nhiệm của mình,

vừa tối đa hóa lợi ích cộng đồng

vừa giảm thiểu nhất các mối nguy hại?

Và những giải pháp
tôi có thể nghĩ đến,

vào cả Quốc hội

khi nơi không luật nào

không có bất cứ
bảo vệ pháp lý nào

cho một nhân viên đơn lẻ

một nhân viên hợp đồng 
cho bên tình báo như tôi.

Và điều nguy hiểm là tôi có thể
sẽ bị chôn vùi cùng với bí mật này,

công chúng sẽ không bao giờ
phát hiện ra.

Tu chính thứ nhất của
Hiến pháp Hoa Kỳ

bảo vệ quyền tự do ngôn luận,

đó là cho phép báo chí 
khả năng đối kháng

để thách thức

và cũng để hợp tác với chính phủ,

để tạo ra đối thoại và tranh luận 
về cách chúng ta có thể

thông báo cho công chúng biết
những vấn đề sống còn,

mà không đẩy an ninh quốc gia 
vào tình trạng nguy hiểm.

Hơn nữa thông qua với cánh nhà báo

bằng cách đưa
những thông tin mình biết

tới người dân Mỹ,

hơn là thuyết phục bản thân

tự mình đưa ra trước công luận,

chúng tôi đã có
một cuộc tranh luận thẳng thắn

bằng nguồn đầu tư sâu rộng
của chính phủ

mà lúc đầu tôi đã nghĩ
nó sẽ có lợi cho tất cả mọi người.

Và những mối nguy hiểm
đã được cảnh báo trước,

được tận dụng

bởi chính phủ

chưa bao giờ thành hiện thực.

Chúng ta chưa bao giờ nhìn thấy 
bất cứ bằng chứng nào

dù chỉ là một ví dụ đơn giản 
về những mối nguy này.

Nhờ những lý do như vậy

tôi cảm thấy thoải mái 
với quyết định của mình.

CA: Giờ chúng ta hãy xem

một vài ví dụ anh đã tiết lộ

Chúng ta có một slide ở đây, và Ed,

không biết anh có nhìn thấy không

những slide ở đây.

Đây là slide của chương trình PRISM,

anh có thể nói với khán giả

về những gì mình đã tiết lộ chứ?

ES: Bởi vì có một vài tranh luận nhỏ ở đây

nên cách tốt nhất để hiểu về PRISM

là trước tiên phải nói về việc 
PRISM không phải là cái gì.

Phần lớn các cuộc tranh luận ở Mỹ
là về siêu dữ liệu.

Họ đã nói rằng đó chỉ là siêu dữ liệu,
chỉ là siêu dữ liệu,

nhưng thực ra họ đang chạm tới 
một quyền pháp lý cụ thể

được gọi là Mục 215 của Đạo luật Yêu nước.

Đạo luật này cho phép nghe trộm,

và giám sát trái phép

tất cả dữ liệu cuộc gọi
trên cả nước

gồm người nhận
cuộc gọi của bạn

thời gian cuộc gọi

những nơi bạn đã đi qua.

Đó là những sự kiện của siêu dữ liệu.

PRISM là nhắm vào nội dung.

Đó là chương trình mà thông qua đó

chính phủ có thể thâu tóm các tập đoàn,

và buộc họ thực hiện

những công việc bẩn thỉu cho NSA.

Mặc dù một vài công ty trong số đó
đã cố chống cự,

mặc dù một vài công ty trong số đó

mà tôi tin là có cả Yahoo

đã tìm đến cả tòa án,
nhưng tất cả đều thất bại,

bởi họ không được
xét xử công khai.

Tất cả các phiên tòa đều là bí mật.

Và một vài điều chúng ta đã thấy

ở PRISM mà có liên quan nhiều đến tôi,

có một điểm đang được bàn luận 
trong chính phủ Mỹ

họ nói rằng
có tới 15 thẩm phán liên bang

đã xem xét và công nhận
những chương trình này hợp pháp

Nhưng họ không nói với các bạn

đó là những thẩm phán bí mật

tại một phiên tòa bí mật

dựa trên những lý giải bí mật
của luật pháp

Có đến 34,000 yêu cầu đảm bảo

trong suốt 33 năm

và trong 33 năm ấy

chỉ từ chối
yêu cầu của chính phủ 11 lần.

Đó không phải những người chúng ta 
muốn giao quyền quyết định

vai trò của các doanh nghiệp Mỹ

trong thế giới Internet tự do và rộng mở.

CA: Bây giờ, slide mà chúng tôi 
đang trình chiếu ở đây

sẽ cho chúng ta biết thời gian

mà các công ty về công nghệ,
về Internet

bị cáo buộc đã tham gia
vào chương trình này

và nguồn dữ liệu
họ thu thập từ đâu.

Bây giờ, họ phủ nhận việc hợp tác với NSA.

Vậy dữ liệu bị NSA thu thập như thế nào?

ES: Vâng.
Những slide của NSA

gọi là truy cập trực tiếp.

Điều quan trọng với
một chuyên gia của NSA,

ai đó như tôi đang làm công việc
của một chuyên gia tình báo

những hacker Trung Quốc,

hay đại loại như thế, ở Hawaii,

là các dữ liệu có nguồn gốc

từ chính các nhà cung cấp dịch vụ.

Như vậy không có nghĩa là

có một nhóm đại diện các công ty

ngồi tán gẫu với NSA

và cùng tiến hành 
những thỏa thuận ngầm

cho việc cung cấp những dữ liệu này.

Hiện nay mỗi công ty xử lý nó 
theo những cách khác nhau.

Một số có trách nhiệm,

số khác lơ là đôi chút.

Nhưng điều mấu chốt là

những thông tin này bị tiết lộ

lại từ chính những công ty trên.

Không phải bị lấy trộm.

Nhưng có một lưu ý quan trọng ở đây:

dù là các công ty thúc đẩy

hay yêu cầu theo kiểu

này, hãy làm việc này
theo một quy trình an toàn

hãy làm như thế này

ở nơi thật sự có sự kiểm định hợp pháp

có cơ sở cho phép cung cấp

những dữ liệu của người dùng,

chúng tôi đã thấy nhiều vụ
ở Washington Post năm ngoái

đã không được báo cáo đầy đủ
như ở PRISM

cho rằng NSA đã tấn công vào

các trung tâm dữ liệu

của Google

và của Yahoo.

Vậy nên thậm chí với những công ty hợp tác

một cách bắt buộc nhưng đúng luật

với NSA,

NSA không thỏa mãn với điều này,

và vì vậy, chúng ta cần các công ty

hết sức cố gắng

bảo đảm rằng họ đại diện cho

lợi ích của người dùng,

cũng như đứng về phía
quyền lợi của người dùng.

Và năm ngoái,
tôi đã suy nghĩ rất nhiều

chúng tôi thấy những công ty có tên

trên trang trình chiếu của PRISM

đã có những bước tiến đáng kể để thực hiện điều đó

và tôi khuyến khích họ tiếp tục làm vậy.

CA: Họ nên làm gì hơn thế nữa?

ES: Điều quan trọng nhất 
một công ty mạng

ở Mỹ có thể làm hôm nay, ngay bây giờ,

mà không cần tư vấn của luật sư,

để bảo vệ quyền lợi người dùng 
trên toàn thế giới

là cho phép mã hóa SSL

trên bất cứ trang web nào bạn ghé thăm.

Nguyên do của những vấn đề này là vì hiện nay,

nếu bạn vào xem một bản"1984"
trên Amazon.com,

NSA có thể thấy ghi nhận về thao tác này,

dịch vụ tình báo của Nga có thể thấy

dịch vụ của Trung Quốc có thể thấy,

dịch vụ của Pháp, của Đức,

của Andorra.

Họ đều nhìn thấy
bởi vì nó không được mã hóa.

Amazon.com là thư viện của thế giới,

nhưng họ không định dạng
hỗ trợ mặc hóa

bạn cũng không thể 
lựa chọn sử dụng mã hóa

khi tra cứu sách trên mạng.

Đây là cái chúng ta cần thay đổi,

không chỉ với Amazon,
tôi không có ý chỉ có Amazon

nhưng họ là một ví dụ điển hình

Tất cả các công ty cần tập

thói quen mặc định mã hóa việc lướt web

cho mọi người dùng, 
dù họ không cần tham gia

hay lựa chọn
bất cứ phương thức đặc thù nào.

Điều đó sẽ gia tăng
tính riêng tư và quyền lợi

cho mọi người trên toàn cầu.

CA: Ed, hãy cùng tôi
di chuyển đến vị trí này.

Tôi muốn cho anh thấy 
trang trình chiếu kế tiếp.

Đây là chương trình
Boundless Informant.

Đó là gì?

ES: Tôi phải tán dương NSA

vì đã có một cái tên thích hợp 
cho chương trình.

Đây là một trong những chương trình
mã hóa tôi thích nhất của NSA.

Boundless Informant

là một chương trình 
NSA giấu Quốc Hội.

Trước đây Quốc Hội hỏi NSA

liệu họ có thể

cung cấp một con số 
tương đối chính xác

về số lượng thông tin liên lạc của Mỹ

đang bị chặn.

Họ trả lời không.
Họ nói, chúng tôi không theo dõi

và không thể theo dõi số liệu đó.

Chúng tôi không thể cho các ông
biết số lượng thông tin liên lạc

mà chúng tôi chặn trên thế giới,

vì nói ra điều đó có nghĩa là

xâm phạm quyền riêng tư của các ông.

Tôi thực sự đánh giá cao 
quan điểm đó của họ,

nhưng thực tế, khi nhìn vào
trang trình chiếu này,

đó không còn là khả năng,

khả năng này đã tồn tại rồi.

Nó đã được thực hiện.

NSA có định dạng dữ liệu nội bộ riêng

để theo dõi sự kết thúc 
từ cả hai phía liên lạc,

và nếu nó nói rằng,

cuộc liên lạc này đến từ Mỹ,

họ có thể nói với Quốc Hội 
có bao nhiêu lần liên lạc

trong hôm nay ngay lúc đó.

Và những gì Boundless Informant
cho chúng ta biết

có nhiều cuộc liên lạc bị chặn đứng

ở Mỹ

hơn là ở Nga.

Tôi không chắc về mục tiêu

mà tổ chức tình báo này nhắm tới.

CA: Ed, Washington Post 
có nêu một câu chuyện,

một lần nữa từ dữ liệu của anh.

Tiêu đề bài báo nói rằng,

"NSA vi phạm luật về riêng tư

hàng nghìn lần mỗi năm."

Hãy cho chúng tôi biết về việc này.

ES: Quốc Hội Mỹ đã chứng thực
điều này hồi năm ngoái,

nó gây ngạc nhiên cho 
những người như tôi

một người đến từ NSA

đã được xem 
những tài liệu nội bộ thật

biết được trong đó có gì,

thấy được những lời tuyên thệ chính thức

rằng chẳng có sự lạm dụng nào,

rằng chẳng có sự vi phạm nào 
với quy định của NSA,

trong khi chúng tôi
biết điều gì đang xảy ra.

Nhưng điều đặc biệt thú vị về vấn đề này,

về sự thật NSA vi phạm

quy định và luật lệ của chính họ

hàng nghìn lần chỉ trong một năm,

bao gồm bản thân một sự kiện,

một sự kiện
trong số 2776 sự kiện khác,

đã tác động đến hơn 3000 người.

Trong một sự kiện khác,
một cách tình cờ

họ đã chặn
mọi cuộc gọi ở Washington D.C.

Ngạc nhiên là,

báo cáo này đã không 
gây được nhiều chú ý,

sự thật là
không chỉ có 2776 ca lạm dụng,

chủ tịch Ủy ban Thượng Viện,

Dianne Feinstein, đã không xem báo cáo này

cho đến khi
Washington Post liên hệ với bà

để xin bình luận về bản báo cáo.

Sau đó, bà ấy yêu cầu 
một bản sao chép từ NSA

và đã nhận được nó,

chứ chưa từng đọc nó trước đó.

Điều này cho thấy gì
về tình trạng sơ suất

trong cục tình báo Mỹ

khi chủ tịch Thượng Viện

không biết rằng
các quy định đã bị vi phạm

hàng nghìn lần mỗi năm?

CA: Ed, có một phản hồi
cho cả cuộc tranh luận như sau:

Thành thật mà nói, 
tại sao chúng ta cần quan tâm

đến việc giám sát này?

Ý tôi là, này, nếu bạn không làm gì sai

thì chẳng có gì phải lo lắng cả.

Quan điểm này có gì không ổn?

ES: À, điều đầu tiên là,

bạn đang từ bỏ quyền lợi của mình.

Bạn nói rằng này, anh biết đấy,

tôi không cho rằng tôi cần

nên tôi chỉ tin rằng,
bạn biết đấy,

cứ vứt bỏ chúng đi,
chẳng thành vấn đề,

những người này
đang làm điều đúng đắn.

Quyền lợi của bạn quan trọng

vì bạn không biết 
khi nào bạn sẽ cần đến chúng.

Ngoài ra, đó là một phần của
bản sắc văn hóa,

không chỉ ở Mỹ,

cả trong xã hội phương Tây

và xã hội dân chủ
trên khắp thế giới.

Người ta có thể nhấc điện thoại lên

và gọi cho gia đình,

người ta có thể gửi tin nhắn

cho người họ yêu thương,

người ta có thể 
mua sách qua mạng,

họ có thể du lịch bằng tàu lửa,

có thể mua vé máy bay

mà không cần băn khoăn
những việc này

sẽ được các cơ quan chính phủ
lưu tâm như thế nào,

có thể không chỉ
chính quyền của bạn

những năm sau này,

họ sẽ bị hiểu sai ra sao

và họ sẽ nghĩ
mục đích của bạn là gì.

Chúng ta có quyền riêng tư.

Chúng ta yêu cầu sự đảm bảo
dựa trên nguyên nhân có thể xảy ra

hoặc một số nghi ngờ cá nhân

bởi chúng ta nhận ra rằng 
tin tưởng bất kỳ ai,

bất kỳ chính quyền nào,

với toàn bộ hoạt động giao tiếp
của con người

trong bí mật và không có sự sơ suất

đơn giản là sự lôi cuốn quá lớn
để được bỏ qua.

CA: Có một số người giận dữ
với những gì anh làm.

Tôi nghe được câu nói gần đây
của Dick Cheney

rằng Julian Assange là vết cắn bọ chét,

Edward Snowden là con sư tử
thẳng thừng và giận dữ.

Ông ấy cho rằng anh phạm phải

một trong những hành động 
phản bội tồi tệ nhất

trong lịch sử nước Mỹ.

Anh sẽ nói gì 
với những ai suy nghĩ như thế?

ES: Dick Cheney
lại là một chuyện khác.

(Cười) (Vỗ tay)

Cám ơn. (Cười)

Tôi nghĩ điều này thật thú vị, 
vì vào thời điểm

Julian Assange đang làm
những công việc vĩ đại

Dick Cheney nói rằng

ông ta sẽ chấm dứt 
chính quyền trên toàn thế giới,

bầu trời sẽ bùng cháy,

và nước biển sẽ sôi lên,

và bây giờ ông ta nói
đó là vết cắn bọ chét.

Thế nên chúng ta cần nghi ngờ
những tuyên bố quá lời

nguy hại cho an ninh quốc gia

từ những công chức như vậy.

Giả dụ có những người
tin vào điều này.

Tôi sẽ tranh luận rằng
họ có nhận thức hạn hẹp

về an ninh quốc gia.

Đặc quyền của những người
như Dick Cheney

không bảo vệ được
an toàn cho đất nước.

Quyền lợi cộng đồng
không phải lúc nào

cũng giống
với quyền lợi quốc gia.

Gây chiến với những người 
không phải kẻ thù

ở những nơi
không bị đe dọa

không làm
cho chúng ta an toàn,

và điều này đúng ở Iraq

và cả trên Internet.

Internet không phải kẻ địch.

Nền kinh tế không phải kẻ địch.

Công ty Mỹ, công ty Trung Quốc,

và bất kỳ công ty nào ngoài kia

là một phần của xã hội chúng ta.

Đó là một phần thế giới kết nối 
của chúng ta,

Có những ràng buộc thân thiết 
gắn kết chúng ta lại với nhau,

nếu chúng ta phá hủy
những ràng buộc này

bằng cách ngầm phá hoại
những chuẩn mực, an ninh,

cách cư xử,

mà người dân trên toàn thế giới

mong muốn chúng ta tôn trọng.

CA: Nhưng anh bị cho là đã lấy trộm

1.7 triệu tài liệu.

Dường như chỉ vài trăm trong số đó

được chia sẻ cho báo chí.

Liệu sẽ có thêm các tiết lộ khác?

ES: Chắc chắn
sẽ có thêm nhiều tiết lộ.

Tôi không nghĩ rằng
sẽ có câu hỏi nào

về việc các báo cáo quan trọng nhất

hoàn thành
mà chưa xuất hiện không.

CA: Đến đây, vì tôi muốn hỏi anh

về tiết lộ đặc biệt này.

Hãy nhìn cái này.

Đây là câu chuyện mà tôi nghĩ
đối với rất nhiều chuyên viên ở đây

gây sốc nhất

mà họ từng nghe trong vài tháng qua.

Đó là về một chương trình 
gọi là "Bullrun".

Anh có thể giải thích đó là gì không?

ES: Bullrun, một lần nữa

chúng ta phải cám ơn NSA 
bởi sự ngay thẳng của họ,

đây là chương trình được đặt tên theo
một trận đánh trong cuộc Nội chiến.

Đối tác Anh là gọi Edgehill,

tên một trận đánh 
trong Nội chiến Vương quốc Anh.

Và lý do tôi tin chúng 
được đặt tên theo cách đó

vì mục tiêu của chúng là 
cơ sở hạ tầng của chúng ta.

Đó là những chương trình mà NSA

cố ý khiến cho 
những đối tác hợp tác lầm tưởng.

Họ cho các đối tác biết

đây là những tiêu chuẩn an toàn.

Họ nói này, chúng tôi 
cần làm việc với anh

để bảo vệ cho hệ thống của anh,

nhưng thực tế, họ đưa ra 
những lời khuyên xấu

cho những công ty này,

làm suy giảm
an toàn hệ thống của họ.

Họ đã thiết lập
lối cửa sau mà không chỉ

mình NSA có thể khai thác,

mà bất cứ ai có thời gian và tiền bạc

có thể dò tìm và tìm ra

rồi sau đó đưa vào

mạng lưới truyền thông
trên thế giới.

Và điều này thật sự nguy hiểm,

vì nếu chúng ta 
để mất một chuẩn mực đặc thù,

nếu chúng ta đánh mất niềm tin 
vào những điều như SSL-

mục tiêu đặc biệt

của chương trình Bullrun,

chúng ta sẽ sống trong 
một thế giới kém an toàn hơn.

Chúng ta sẽ không thể 
truy cập vào ngân hàng

và không thể truy cập thương mại

mà không lo lắng 
có người giám sát các mối liên hệ này

hoặc phá hoại
vì mục đích của chính họ.

CA: Có phải những quyết định tương tự
cũng tạo nguy cơ

đẩy nước Mỹ
vào cuộc tấn công mạng

từ những nguồn khác?

ES: Hoàn toàn đúng.

Một trong những vấn đề,

một trong những di sản đáng ngại nhất

chúng ta từng thấy vào ngày 11/9,

là NSA theo truyền thống 
đã đội hai trọng trách.

Họ phụ trách hoạt động tấn công,

đó là hack,

nhưng họ cũng phụ trách 
hoạt động phòng thủ,

và theo truyền thống họ luôn ưu tiên

phòng thủ hơn là tấn công

dựa trên nguyên tắc

đơn giản là những bí mật của Mỹ
quan trọng hơn.

Nếu chúng ta tấn công 
một công ty Trung Quốc

và trộm thông tin mật,

hay nếu tấn công
văn phòng chính phủ ở Berlin

và trộm thông tin mật,

điều đó không quan trọng 
đối với người dân Mỹ

bằng việc đảm bảo rằng Trung Quốc

không thể truy cập
thông tin mật của chúng ta.

Nên nếu giảm an toàn 
việc liên lạc của chúng ta,

họ không chỉ đặt thế giới
vào nguy hiểm,

mà còn đặt nước Mỹ 
vào nguy hiểm căn bản,

bởi sở hữu trí tuệ là cơ sở,

nền tảng cho nền kinh tế của chúng ta,

và nếu đặt nó vào tình trạng nguy hiểm 
vì an ninh kém,

chúng ta sẽ phải trả giá 
trong một thời gian dài.

CA: Nhưng họ đã tính toán

rằng đó là điều đáng làm

như một phần hệ thống 
phòng ngự chống lại khủng bố.

Đó là cái giá đáng để trả.

ES: Khi nhìn vào kết quả

của những chương trình này 
trong việc ngăn chặn khủng bố,

anh sẽ thấy nó không có cơ sở,

anh không phải cứ tin tôi,

vì chúng ta sẽ có
phiên tòa mở đầu tiên,

phiên tòa liên bang đầu tiên 
xem xét lại việc này,

ngoài những thu xếp bí mật,

gọi những chương trình này
là Orwellian

và có khả năng
trái với hiến pháp

Quốc Hội, cơ quan có quyền sử dụng

những chỉ dẫn này,

và bây giờ khao khát
hành động

đã đưa ra dự luật để sửa đổi nó,

và hai đoàn
bồi thẩm độc lập Nhà Trắng

đã xem xét tất cả 
các bằng chứng bí mật

nói rằng những chương trình này
không bao giờ ngăn được

cuộc tấn công khủng bố đơn phương

sắp xảy ra ở Hoa Kỳ.

Vậy có đúng là chúng ta đang ngăn chặn
chủ nghĩa khủng bố không?

Những chương trình này 
có chút giá trị nào không?

Tôi nói không, và cả ba nhánh

của chính phủ Hoa Kỳ cũng nói không.

CA: Anh có nghĩ có động cơ sâu xa nào

ngoài cuộc chiến chống khủng bố không?

ES: Xin lỗi, tôi không nghe rõ?

CA: Anh có nghĩ có động cơ sâu xa nào

ngoài cuộc chiến chống khủng bố không?

ES: Vâng. Mấu chốt là chủ nghĩa khủng bố

luôn là điều mà thế giới tình báo

gọi là sự che giấu hành động.

Chủ nghĩa khủng bố kích động

sự đáp trả trong trạng thái xúc động,
cho phép người ta

hợp lý hóa quyền lực và chương trình,

mà họ sẽ không đưa ra khác đi được.

Dạng chương trình Bullrun và Edgehill,

NSA đã yêu cầu quyền hạn

từ những năm 90.

Họ đề nghị FBI kiến nghị ra Quốc Hội.

FBI đã đến Quốc Hội trình bày.

Nhưng Quốc Hội và người dân Mỹ nói không.

Họ nói,
nó không đáng để mạo hiểm kinh tế.

Họ nói nó gây ra quá nhiều nguy hại

cho xã hội để biện minh cho lợi ích.

Nhưng cái chúng ta nhìn thấy là,
vào ngày 11/9,

họ đã sử dụng thông tin mật, 
và lý lẽ chính đáng cho sự khủng bố

để khởi động chương trình
một cách kín đáo

không thông qua Quốc Hội,

không thông qua nhân dân Mỹ,

và đó là kiểu chính quyền 
sau những cánh cửa đóng kín

mà chúng ta cần ngăn lại 
để bảo vệ bản thân,

vì nó làm chúng ta ít an toàn hơn,

và không mang lại giá trị nào cả.

CA: Được rồi, mời anh lại đây một chút,

tôi có vài câu hỏi cá nhân cho anh.

Nói đến khủng bố,

nhiều người nhận thấy 
tình hình của anh hiện giờ

ở Nga khá kinh khủng.

Hiển nhiên anh đã biết 
chuyện gì đang diễn ra,

Bradley Manning đã bị 
đối xử như thế nào,

Chelsea Manning bây giờ đang ra sao,

và theo Buzzfeed thì

có người trong tổ chức tình báo

muốn anh phải chết.

Anh sẽ đương đầu 
với việc này như thế nào?

Anh sẽ đương đầu 
với nỗi sợ hãi như thế nào?

ES: Không có gì ngạc nhiên

khi có những chính phủ 
muốn thấy tôi chết.

Tôi xin khẳng định rõ lần nữa

là tôi đi ngủ vào mỗi buổi sớm

suy nghĩ về việc 
tôi có thể làm gì cho nhân dân Mỹ.

Tôi không hề muốn gây nguy hại 
cho chính phủ của mình.

Tôi muốn giúp chính phủ,

nhưng sự thật là họ sẵn sàng

hoàn toàn lờ đi vì thủ tục,

họ sẵn sàng tuyên tội

mà không qua xét xử,

đây là cái mà chúng ta cần chống lại

bởi trong một xã hội, 
điều này không đúng.

Chúng ta không nên 
bị đe dọa vì chống đối.

Chúng ta không nên 
bị kết tội vì viết báo,

Và tôi có thể làm bất cứ điều gì
để đạt được cục diện này,

Dù phải bất chấp nguy hiểm
tôi cũng vui lòng.

CA: Tôi thật sự 
muốn nhận phản hồi

từ những khán giả ở đây,

vì tôi biết có nhiều phản ứng khác nhau

đối với Edward Snowden.

Bạn có hai lựa chọn sau, đúng chứ?

Bạn có thể xem những gì anh ấy làm

cơ bản là sự liều lĩnh

sẽ gây nguy hiểm cho Mỹ

hoặc bạn có thể xem đó 
chỉ là hành động dũng cảm

sẽ làm cho tương lai của Mỹ và thế giới

tốt đẹp hơn?

Đây là hai lựa chọn tôi đưa ra.

Tôi hiếu kỳ không biết ai sẽ chọn

cái đầu tiên,

rằng đó là hành động liều lĩnh?

Có một số cánh tay đưa lên.

Một số cánh tay đưa lên.

Thật khó để giơ tay

khi anh ấy đang đứng ngay đây,

nhưng tôi đã nhìn thấy chúng.

ES: Tôi có thể nhìn thấy bạn. (Cười)

CA: Và ai đồng tình với lựa chọn thứ hai,

cơ bản là hành động anh hùng?

(Vỗ tay) (Chúc mừng)

Và tôi nghĩ là có nhiều người

đã không giơ tay và tôi cho là

họ vẫn đang băn khoăn,

dường như bởi sự tranh luận quanh bạn

không phân theo đường lối 
chính trị truyền thống.

Đó không phải trái hay phải, 
không thực sự về việc

ủng hộ chính quyền, chủ nghĩa tự do, 
hoặc không chỉ như thế.

Phần lớn chuyện này là vấn đề thế hệ.

Các bạn đa phần là thế hệ trưởng thành

cùng với Internet, và như thể là

bạn trở nên bực tức một cách cảm tính

khi nhìn thấy điều gì

mà bạn cho rằng sẽ gây hại cho Internet.

Điều này có đúng không?

ES: Đúng vậy. Tôi nghĩ đây là sự thật.

Vấn đề không phải là trái hay phải.

Sự tự do căn bản của chúng ta, 
và khi tôi nói chúng ta,

tôi không chỉ nói người Mỹ,

mà bao gồm tất cả mọi người
trên thế giới,

đó không phải vấn đề của riêng ai.

Có những thứ mọi người đều tin,

và là nhiệm vụ bảo vệ chung
của chúng ta,

và cả những người thấy 
và được hưởng

Internet mở và tự do,

chúng ta có trách nhiệm 
phải giữ gìn sự tự do này

cho thế hệ kế tiếp,

và nếu chúng ta không thay đổi,

nếu chúng ta không đứng lên 
để tạo ra thay đổi

cần thiết để giữ gìn an ninh mạng,

không chỉ cho chúng ta 
mà cho tất cả mọi người,

thì chúng ta sẽ đánh mất nó,

và đó là một mất mát to lớn,

không chỉ với chúng ta,
mà với cả nhân loại.

CA: Vâng, gần đây
tôi có nghe được lời tương tự

từ người sáng lập ra mạng lưới toàn cầu,

ông ấy đang có mặt ở đây, 
ngài Tim Berners-Lee.

Tim ngài muốn lên đây phát biểu chứ,

chúng ta có micrô cho Tim chứ?

(Vỗ tay)

Tim, hân hạnh được gặp anh.
Mời anh lên đây.

Ngài thuộc phe nào,

kẻ phản bội, anh hùng? 
Tôi có giả thuyết cho vấn đề này, nhưng...

Tim Berners-Lee: 
Câu trả lời của tôi rất dài

cho câu hỏi này, 
nhưng sẽ là anh hùng,

nếu tôi phải chọn trong hai.

CA: Và Ed, tôi cho là anh đã đọc

đề nghị mà ngài Tim đề cập

về một Đại Hiến Chương mới 
để giành lại Internet.

Đây có là điều có ý nghĩa không?

ES: Có chứ.
Ý tôi là, thế hệ của tôi, tôi lớn lên

không chỉ nghĩ về Internet,

mà tôi lớn lên cùng Internet,

và mặc dù tôi chưa từng 
mong có cơ hội

bảo vệ nó theo một cách trực tiếp 
và thiết thực

và là hiện thân lạ thường,

hầu như là sự hiện thân,

tôi nghĩ nói một cách thơ văn 
thì thực tế là

một trong những đứa con của Internet

đã thật sự trở nên
gần gũi hơn với Internet

là kết quả của
sự biểu đạt về chính trị.

Và tôi tin rằng
một Đại Hiến Chương cho Internet

chính xác là điều chúng ta cần.

Chúng ta cần mã hóa các giá trị

không chỉ bằng văn bản 
mà bằng kết cấu Internet,

và đó là điều tôi hy vọng,

tôi xin mời tất cả khán giả,

không chỉ ở Vancouver
mà trên khắp thế giới,

chung tay thực hiện.

CA: Ngài có câu hỏi nào cho Ed không?

TBL: Vâng, có hai câu,

một câu hỏi chung

CA: Ed, anh vẫn nghe được chúng tôi chứ?

ES: Có, tôi nghe được.
CA: À, anh ấy đây rồi.

TBL: Việc nghe trộm đường dây của anh

gặp phải một chút can thiệp nhỏ.

(Cười)

ES: Đây là chút vấn đề của NSA.

TBL: Thế thì, lui lại thời điểm cách đây 25 năm

và suy nghĩ,

anh nghĩ điều gì

là điều tốt nhất
chúng ta có thể đạt được

từ mọi cuộc thảo luận đã có

về mạng lưới chúng ta mong muốn?

ES: Khi chúng ta nghĩ về

việc chúng ta có thể đi bao xa,

tôi cho đó thật sự chỉ là
một câu hỏi giới hạn

bởi những cái chúng ta
sẵn sàng đặt vào đó.

Tôi cho rằng Internet mà chúng ta 
trải nghiệm trong quá khứ

chính xác là cái mà
không chỉ một quốc gia

mà tất cả mọi người trên thế giới cần,

và bằng cách hợp tác, 
bằng cách tham gia

không chỉ bộ phận kỹ thuật,

mà như anh nói,
tất cả người dùng,

tất cả những ai có góp phần

thông qua Internet, 
qua truyền thông xã hội,

người chỉ xem thông tin thời tiết,

người tin tưởng vào nó mỗi ngày 
như một phần của cuộc sống,

đấu tranh cho điều đó.

Chúng ta không chỉ có được Internet 
mà chúng ta đã có,

mà là một Internet tốt hơn, 
tốt hơn bây giờ,

cái mà chúng ta có thể sử dụng 
để xây dựng tương lai tốt đẹp hơn

không chỉ hơn cái chúng ta hy vọng

mà bất kỳ điều gì 
chúng ta có thể hình dung ra.

CA: Đã 30 năm kể từ ngày TED thành lập, 1984.

Có rất nhiều buổi nói chuyện kể từ đó

theo lối chung mà

thật sự George Orwell đã hiểu lầm.

Không phải Người Giấu Mặt 
theo dõi chúng ta.

Chúng ta,
qua sức mạnh của mạng lưới,

và màn hình trong, 
đang xem Người Giấu Mặt.

Tiết lộ của anh giống như 
anh đã tìm ra cách

giải quyết vấn đề, 
quan điểm khá lạc quan,

nhưng anh vẫn tin rằng 
có cách để làm điều gì đó

cho nó.

Và anh cũng vậy.

ES: Đúng vậy, thế nên có lý lẽ cho rằng

khả năng của Người Giấu Mặt 
tăng lên đáng kể.

Có một bài báo pháp luật gần đây ở Yale

thiết lập cái gọi là
Nguyên tắc Bankston-Soltani,

cho rằng mong muốn về sự riêng tư 
của chúng ta bị vi phạm

khi năng lực giám sát của chính quyền

trở nên kém quan trọng,

và mỗi khi điều này xảy ra, 
chúng ta cần xem lại

và cân bằng lại quyền riêng tư.

Hiện nay, điều này không xảy ra từ khi

năng lực giám sát chính phủ

tăng lên vài cấp khuếch đại,

và đó là lý do tại sao chúng ta đối mặt 
với những vấn đề hôm nay,

nhưng vẫn còn hy vọng,

vì năng lực cá nhân

cũng tăng lên nhờ vào kỹ thuật.

Tôi là bằng chứng sống

rằng cá nhân có thể cạnh tranh trực tiếp

chống lại những đối thủ quyền lực nhất

và những cục tình báo quyền lực nhất

trên thế giới và chiến thắng,

và tôi nghĩ rằng đó là điều

chúng ta cần hy vọng,

và chúng ta cần xây dựng

để có thể không chỉ truy cập bởi 
những chuyên viên kỹ thuật

mà cho những công dân bình thường 
trên thế giới.

Viết báo không phải là phạm tội,

liên lạc không phải là phạm tội,

và chúng ta không nên bị giám sát 
trong sinh hoạt hằng ngày.

CA: Tôi không chắc ngài bắt tay 
với một cái máy như thế nào,

nhưng tôi sẽ tưởng tượng, có một bàn tay ở đây.
TBL: Điều đó sẽ đến sớm thôi.

ES: Hân hạnh được gặp anh,

tôi hy vọng vẻ mặt tươi cười của tôi 
nhìn cũng đẹp

như tôi nhìn thấy ở các bạn.

CA: Xin cám ơn, Tim.

(Vỗ tay)

Gần đây báo The New York Times
đã yêu cầu ân xá cho anh.

Anh sẵn lòng nhận lấy cơ hội này
quay trở lại Mỹ chứ?

ES: Chắc chắn rồi. 
Thật sự không có vấn đề,

những nguyên tắc là nền tảng

của dự án này

là quyền lợi cộng đồng

và những nguyên tắc

thiết lập báo chí ở Hoa Kỳ

và trên thế giới,

và tôi nghĩ nếu báo chí nói như vậy,

chúng ta ủng hộ họ,

đó là điều cần diễn ra,

đó là lý lẽ mạnh nhất, 
nhưng không phải là lý lẽ cuối cùng.

và tôi cho rằng đó là điều 
mà cộng đồng nên quyết định.

Nhưng đồng thời,

chính quyền gợi ý rằng họ muốn

có thỏa thuận,

họ muốn tôi thỏa hiệp

với các nhà báo về cái tôi đang làm,

để quay về,

và tôi muốn khẳng định rõ rằng

tôi không làm điều này để được an toàn,

tôi làm vì đây là điều đúng đắn,

và tôi sẽ không dừng việc hành động

vì quyền lợi tập thể

chỉ để tư lợi cá nhân.

(Vỗ tay)

CA: Trong khi chờ đợi,

nhờ sự giúp đỡ của Internet 
và công nghệ này,

anh đã ở đây, trở lại Bắc Mỹ,

không hẳn Hoa Kỳ, Canada, 
theo hình thức này.

Tôi hiếu kỳ,
không biết cảm giác như thế nào?

ES: Canada khác hơn
so với tôi mong đợi.

Ở đó ấm hơn nhiều.

(Cười)

CA: Tại TED, sứ mệnh là 
"những ý tưởng xứng đáng lan tỏa".

Nếu anh có thể tóm lược nó 
trong một câu,

ý tưởng xứng đáng lan tỏa của anh là gì

lập tức ngay thời điểm này?

ES: Tôi sẽ nói năm ngoái là một lời nhắc nhở

rằng nền dân chủ sẽ sụp đổ 
sau những cánh cửa đóng kín,

nhưng chúng ta như 
những cá nhân được sinh ra

sau những cánh cửa
đóng giống như vậy,

và chúng ta không được phép từ bỏ

sự riêng tư để có chính quyền tốt.

Chúng ta không được phép 
từ bỏ sự tự do

để có sự an toàn.

Và tôi nghĩ bằng cách làm việc cùng nhau

chúng ta có thể đạt được 
cả chính quyền mở

và đời sống riêng tư,

và tôi mong đợi được 
làm việc với tất cả mọi người

trên toàn thế giới 
để nhìn thấy điều đó xảy ra.

Xin chân thành cám ơn.

CA: Ed, cám ơn anh.

(Vỗ tay)