0:00:01.072,0:00:03.083
Chris Anderson: Vatandaşların hakları,

0:00:03.083,0:00:05.169
Internetin geleceği.

0:00:05.169,0:00:08.552
Sahneye bu devrimlerin arkasındaki

0:00:08.552,0:00:11.378
insanı, Ed Snowden'ı çağırıyorum

0:00:11.378,0:00:13.754
ve hoş geldin diyorum.

0:00:13.754,0:00:17.321
(Alkışlar)

0:00:17.321,0:00:21.574
Ed bu robotu Rusya'da bir noktadan

0:00:21.574,0:00:24.349
dizüstü bilgisayarı ile kontrol ediyor

0:00:24.349,0:00:28.402
ve robotun gördüğü her şeyi görebiliyor.

0:00:28.402,0:00:30.350
Ed, TED konferansına hoş geldin.

0:00:30.350,0:00:33.961
Gerçekten, ne görebiliyorsun?

0:00:33.961,0:00:35.699
Edward Snowden: Herkesi görebiliyorum.

0:00:35.699,0:00:37.949
Bu muhteşem bir şey.

0:00:37.949,0:00:41.162
(Kahkahalar)

0:00:41.162,0:00:44.445
CA: Ed, sana bazı sorularım olacak.

0:00:44.445,0:00:45.738
Geçmiş birkaç ayda

0:00:45.738,0:00:47.303
sana birçok sıfat yakıştırdılar.

0:00:47.303,0:00:52.228
Gammazcı, hain ve kahraman olduğun

0:00:52.228,0:00:53.957
söylendi.

0:00:53.957,0:00:57.774
Kendini hangi kelimelerle tanımlıyorsun?

0:00:57.774,0:01:00.436
ES: Bildiğiniz gibi bu tartışmanın

0:01:00.436,0:01:01.932
parçası olan herkes

0:01:01.932,0:01:04.674
benim ve benim şahsım üzerinden,

0:01:04.674,0:01:07.723
beni tanımlamak üzerinden tartışma yürütüyor.

0:01:07.723,0:01:09.412
Ancak bana göre

0:01:09.412,0:01:12.841
cevabını aramamız gereken[br]soru bu değil.

0:01:12.841,0:01:16.008
Benim kim olduğum hiçbir şeyi değiştirmez.

0:01:16.008,0:01:18.720
Dünyadaki en kötü insan bensem

0:01:18.720,0:01:20.677
benden nefret eder ve yolunuza devam edersiniz.

0:01:20.677,0:01:23.212
Asıl önemli olan buradaki meseleler.

0:01:23.212,0:01:26.047
Asıl önemli olan bizlerin[br]nasıl bir yönetim istediğimiz,

0:01:26.047,0:01:27.560
ne tür bir Internet istediğimiz,

0:01:27.560,0:01:30.118
insanlar ve toplumlar arasında nasıl

0:01:30.118,0:01:31.458
bir ilişki istediğimiz.

0:01:31.458,0:01:34.546
Ve umut ediyorum[br]tartışma bu yöne kayacak

0:01:34.546,0:01:36.918
ve zamanla gördüğümüz de bu.

0:01:36.918,0:01:38.828
Kendimi tanımlasaydım,

0:01:38.828,0:01:40.172
"kahraman" gibi bir kelime kullanmazdım.

0:01:40.172,0:01:42.874
Vatansever ya da hain de demezdin.

0:01:42.874,0:01:45.068
Şunu söylerdim, diğer herkes gibi

0:01:45.068,0:01:47.632
bir Amerikanım ve ben bir vatandaşım.

0:01:47.632,0:01:49.505
CA: Hikayenin tamamını bilmeyenler

0:01:49.505,0:01:51.701
için biraz olayları aktaracağım --

0:01:51.701,0:01:55.431
(Alkışlar) —

0:01:55.431,0:01:59.994
geçen sene bu zamanlar, Hawaii'deydin

0:01:59.994,0:02:02.384
ve NSA'da danışman olarak çalışıyordun.[br](NSA: ABD Ulusal Güvenlik Ajansı)

0:02:02.384,0:02:04.428
Sistem yöneticisi olarak

0:02:04.428,0:02:06.833
onların sistemine erişimin vardı.

0:02:06.833,0:02:11.087
Gizli belgeleri özenle seçilmiş

0:02:11.087,0:02:14.287
bazı gazetecilere sızdırdın

0:02:14.287,0:02:15.878
ve Haziran devriminin önünü açtın.

0:02:15.878,0:02:21.254
Seni buna iten neydi?

0:02:21.254,0:02:24.040
ES: Hawaii'de otururken

0:02:24.040,0:02:26.220
yıllar öncesinde istihbaratta çalışıyorken

0:02:26.220,0:02:28.878
beni rahatsız eden

0:02:28.878,0:02:32.600
çok fazla şey gördüm.

0:02:32.600,0:02:35.877
İstihbaratta yapılması gereken

0:02:35.877,0:02:37.070
ve herkesin faydasına olan

0:02:37.070,0:02:39.767
birçok güzel şey yaparız.

0:02:39.767,0:02:41.724
Ancak çizgiyi aşan şeyler de vardır.

0:02:41.724,0:02:43.020
Yapılmaması gereken şeyler vardır

0:02:43.020,0:02:46.088
gizlice alınan kararlar vardır. Bu kararları

0:02:46.088,0:02:47.336
kamuoyu bilmez,

0:02:47.336,0:02:49.848
kamuoyunun izni alınmamıştır,

0:02:49.848,0:02:52.700
hatta hükümetteki temsilcilerimiz

0:02:52.700,0:02:56.333
dahi bunlardan habersizdirler.

0:02:56.333,0:03:00.866
Tüm bunlarla cebelleşirken

0:03:00.866,0:03:02.488
kendi kendime düşündüm

0:03:02.488,0:03:05.574
bu işleri en sorumlu bir şekilde

0:03:05.574,0:03:08.582
toplumun çıkarını maksimize edip

0:03:08.582,0:03:11.293
riskleri minimize ederek nasıl yaparım?

0:03:11.293,0:03:14.381
Kongreye gitmek ve aklıma gelen

0:03:14.381,0:03:16.623
onca çözümü bir kenara bırakırsak

0:03:16.623,0:03:17.926
istihbaratta özel ve sözleşmeli

0:03:17.926,0:03:19.611
çalışan benim gibiler için hiçbir yasa

0:03:19.611,0:03:21.378
hiçbir koruma yokken

0:03:21.378,0:03:24.711
benim bilgiye boğulma

0:03:24.711,0:03:28.358
ve toplumun bundan habersiz kalması

0:03:28.358,0:03:30.265
gibi bir risk vardı.

0:03:30.265,0:03:33.287
Ancak ABD anayasasının[br]değiştirilmiş hali

0:03:33.287,0:03:36.828
özgür medyayı bir sebeple garanti altına alır.

0:03:36.828,0:03:40.033
Yasa ile muhalif medya hayata geçebilir

0:03:40.033,0:03:41.930
ve hükümete meydan okur.

0:03:41.930,0:03:44.564
Ancak aynı zamanda medya, hükümetle

0:03:44.564,0:03:46.882
birlikte ulusal güvenliği riske atmadan

0:03:46.882,0:03:52.321
insanları hayati önemdeki konularda nasıl

0:03:52.321,0:03:55.451
bilgilendireceği hususunda çalışırlar ve [br]tartışırlar.

0:03:55.451,0:03:57.127
Yayınlamak hakkındaki kararları

0:03:57.127,0:03:59.281
benim insiyatifime bırakmak yerine

0:03:59.281,0:04:01.558
gazatecilerle birlikte çalışılsa

0:04:01.558,0:04:03.329
bilgiler Amarikan halkına geri verilse

0:04:03.329,0:04:06.063
herkesin daha çok faydasına

0:04:06.063,0:04:08.299
olacak şekilde sonuçlanabilecek

0:04:08.299,0:04:11.566
hükümetin desteklediği

0:04:11.566,0:04:16.672
güçlü tartışmalar yapabilirdik.

0:04:16.672,0:04:20.447
Tehdit altındaki riskler

0:04:20.447,0:04:22.580
hükümet tarafından alınan

0:04:22.580,0:04:24.132
ve oynanan riskler

0:04:24.132,0:04:25.558
asla meydana gelmezdi.

0:04:25.558,0:04:27.636
Bir tek spesifik zarara ait

0:04:27.636,0:04:31.192
hiçbir delil görmedik

0:04:31.192,0:04:32.661
ve bu nedenle

0:04:32.661,0:04:34.788
aldığım kararlarla ilgili vicdanen rahatım.

0:04:34.788,0:04:37.001
CA: Ortaya sızdırdıklarından birkaç

0:04:37.001,0:04:39.470
örneği izleyicilere göstermeme müsaade et.

0:04:39.470,0:04:41.382
Slaytı gösterebilirsek,

0:04:41.382,0:04:43.137
Ed, senin görüp göremediğini bilmiyorum,

0:04:43.137,0:04:44.251
işte slaytlar.

0:04:44.251,0:04:46.836
Bu gördüğünüz PRISM uygulamasından bir slayt

0:04:46.836,0:04:49.305
ve Ed, sen seyircilerimize bu uygulamayla

0:04:49.305,0:04:51.911
neyin meydana çıkartıldığını söyleyebilirsin.

0:04:51.911,0:04:54.123
ES: PRSIM'le ilgili küçük bir tartışma olduğundan

0:04:54.123,0:04:55.584
onu anlamanın en iyi yolu

0:04:55.584,0:04:59.335
PRISM'in ne olmadığını konuşmaktan geçer.

0:04:59.335,0:05:02.090
ABD'deki tartışmaların çoğu[br]üstveri (metadata) hakkında.

0:05:02.090,0:05:04.981
Söylene şey o sadece bir üstveri, üstveri....

0:05:04.981,0:05:07.722
ve Vatanseverlik Yasası Bölüm 215

0:05:07.722,0:05:10.427
adlı bir özel hukuki otoriteden bahsediyorlar.

0:05:10.427,0:05:13.496
Bu yasa mahkeme kararı olmadan dinlemelere

0:05:13.496,0:05:15.859
bütün ülkenin telefon kayıtlarının toplu

0:05:15.859,0:05:18.016
izlenmesine izin veriyor.

0:05:18.016,0:05:19.378
Kimle konuştuğunuz,

0:05:19.378,0:05:21.406
ne zaman konuştuğunuz,

0:05:21.406,0:05:22.702
nereye seyahat ettiğiniz gibi bilgiler.

0:05:22.702,0:05:25.203
Tüm bunlar üstverinin bir parçasıdır.

0:05:25.203,0:05:28.549
PRISM ise içerik hakkındadır.

0:05:28.549,0:05:30.689
Bu programla hükümet

0:05:30.689,0:05:32.733
şirketleri zorlayabilir

0:05:32.733,0:05:36.126
şirketleri vekil tayin edebilir

0:05:36.126,0:05:39.990
ya da NSA adına kirli işler yaptırabilir.

0:05:39.990,0:05:42.986
Ve bu şirketlerden bazıları buna direndi

0:05:42.986,0:05:44.409
sadece bazıları da olsa --

0:05:44.409,0:05:45.655
Yahoo direnenlerden birisiydi —

0:05:45.655,0:05:48.312
mahkemeye gittiler ve hepsi kaybetti

0:05:48.312,0:05:51.227
çünkü davalar açık mahkemelerde görülmedi.

0:05:51.227,0:05:54.358
Davalar gizli mahkemede görüldü.

0:05:54.358,0:05:55.725
Burada gördüğümüz şey

0:05:55.725,0:05:58.429
PRISM hakkında gördüğümüz[br]ve beni endişelendiren şey

0:05:58.429,0:06:00.408
ABD hükümeti bu konuyu konuştuğunda

0:06:00.408,0:06:04.159
şunu söylediler: 15 yargıç programları inceledi

0:06:04.159,0:06:06.857
ve programları hukuka uygun buldular

0:06:06.857,0:06:09.577
ancak size söylemedikler şey

0:06:09.577,0:06:12.207
tüm bu insanlar gizli mahkemelerin

0:06:12.207,0:06:14.209
gizli yargıçları

0:06:14.209,0:06:17.283
ve yasanın gizli bir yorumuna dayanarak

0:06:17.283,0:06:21.517
33 yıl boyunca 34,000 arama izni

0:06:21.517,0:06:23.976
verildi

0:06:23.976,0:06:26.163
ve bu 33 yılda sadece 11

0:06:26.163,0:06:29.046
arama izni reddedildi.

0:06:29.046,0:06:31.793
Bu insanlara biz karar vermedik ve

0:06:31.793,0:06:33.939
özgür ve açık Internette Amerikan

0:06:33.939,0:06:36.395
şirketlerine biçtiğimiz rol bu değil.

0:06:36.395,0:06:38.506
CA: Bu slaytta gördüğümüz ve iddia edilen

0:06:38.506,0:06:40.718
şey teknoloji firmalarının Internet şirketlerinin

0:06:40.718,0:06:43.133
programa katıldıkları tarihler

0:06:43.133,0:06:45.487
ve bu tarihten sonra

0:06:45.487,0:06:48.445
veriler toplanmaya başlandı.

0:06:48.445,0:06:53.194
Şimdiyse şirketler NSA ile işbirliği yaptıklarını[br]reddediyorlar.

0:06:53.194,0:06:58.298
NSA verileri nasıl topladı?

0:06:58.298,0:07:01.477
ES: Bunlar NSA'nın kendi sunumları

0:07:01.477,0:07:04.277
ve doğrudan erişime referans var.

0:07:04.277,0:07:07.027
Bu bir NSA analistine şunları ifade eder:

0:07:07.027,0:07:10.135
Benim gibi istihbarat analisti olarak[br]çalışan biri

0:07:10.135,0:07:12.606
Çinli hackerleri doğrudan onları

0:07:12.606,0:07:14.688
sunucularının merkezi merkezi ve

0:07:14.688,0:07:16.657
datanın merkezi olan Hawaii'de

0:07:16.657,0:07:18.913
hedef almak gibi şeyler.

0:07:18.913,0:07:20.977
Bu şu anlama gelmez:

0:07:20.977,0:07:23.783
Bir grup şirket temsilcisi

0:07:23.783,0:07:26.220
dumanlı bir NSA odasında oturuyorlar

0:07:26.220,0:07:28.010
etrafa dolaşıyorlar ve tüm bu işler için

0:07:28.010,0:07:30.553
arka planda gizli anlaşmalar yapıyor.[br]Böyle bir şey yok.

0:07:30.553,0:07:32.946
Her şirket NSA işlerini kendi yöntemiyle yapar.

0:07:32.946,0:07:34.122
Bazıları sorumluluk sahibidir.

0:07:34.122,0:07:36.213
Bazıları ise daha az sorumludur.

0:07:36.213,0:07:37.981
Sonuç olarak bilgilerin

0:07:37.981,0:07:41.360
nasıl verileceği konusuna gelirsek

0:07:41.360,0:07:43.846
bilgiler şirketlerden doğrudan geliyor.

0:07:43.846,0:07:46.141
Bilgiler hatlardan [Internet,telefon vb.] çalınmıyor.

0:07:46.141,0:07:48.073
Ancak hatırlamamız gereken bir nokta var:

0:07:48.073,0:07:50.004
Şirketler dirense de

0:07:50.004,0:07:52.057
bazı taleplerde bulunsalar da

0:07:52.057,0:07:54.603
örneğin bu işleri mahkeme izniyle

0:07:54.603,0:07:56.377
yapmak gibi ya da

0:07:56.377,0:07:59.526
bir tür yasal incelemeye dayanarak

0:07:59.526,0:08:01.357
kullanıcıların verilerine

0:08:01.357,0:08:03.297
ulaşmak gibi talepler...

0:08:03.297,0:08:05.688
Ancak Washington Post'ta geçen yıl

0:08:05.688,0:08:08.900
gördüğümüz PRISM olarak ifade edilmeyen

0:08:08.900,0:08:11.499
hikayedeki gibi NSA, Google ile

0:08:11.499,0:08:13.300
NSA arasındaki ve Yahoo ile NSA

0:08:13.300,0:08:15.456
arasındaki veri merkezlerine

0:08:15.456,0:08:17.034
sızdı.

0:08:17.034,0:08:19.866
Bu şirketler işbirliği yapmalarına rağmen

0:08:19.866,0:08:22.737
ve NSA ile işbirliğine yasal açıdan

0:08:22.737,0:08:24.610
zorlanmalarına rağmen

0:08:24.610,0:08:27.906
NSA bunla yetinmedi

0:08:27.906,0:08:29.884
ve bu nedenle şirketlerimizin

0:08:29.884,0:08:32.698
kullanıcıların çıkarlarını temsil etmek

0:08:32.698,0:08:35.171
ve kullanıcı haklarını desteklemek için

0:08:35.171,0:08:37.756
ve bunları garanti altına almak için

0:08:37.756,0:08:39.673
çok çalışmaları gerekiyor.

0:08:39.673,0:08:40.947
Yıl boyunca

0:08:40.947,0:08:42.530
PRISM sunumlarında ismi geçen

0:08:42.530,0:08:43.948
şirketleri gördük.

0:08:43.948,0:08:45.757
Bu şirketler kullanıcı hakları için büyük

0:08:45.757,0:08:48.010
adımlar attılar ve ben onları destekliyorum.

0:08:48.010,0:08:50.692
CA: Şirketler daha fazla ne yapmalılar?

0:08:50.692,0:08:54.209
ES: Amerika'da bir Internet şirketinin yapabileceği

0:08:54.209,0:08:57.435
şu aşamada hukukçularına danışmadan

0:08:57.435,0:08:58.877
yapabileceği en büyük şey

0:08:58.877,0:09:02.416
kullanıcılarının haklarını dünya [br]çapında korumaktır.

0:09:02.416,0:09:07.799
Bu amaçla da ziyaret edilen her bir sayfayı

0:09:07.799,0:09:09.804
SSL ile kriptolamalıdırlar.

0:09:09.804,0:09:12.746
Bunun önemli olmasının sebebi

0:09:12.746,0:09:17.984
Amazon.com'da 1984 romanına bakarsanız

0:09:17.984,0:09:20.431
NSA baktığınızın kaydını görebilir,

0:09:20.431,0:09:22.650
Rus istihbarat servisi[br]bu kaydı görebilir,

0:09:22.650,0:09:25.107
Çin istihbaratı görebilir,

0:09:25.107,0:09:27.005
Fransız istihbaratı, Alman istihbaratı,

0:09:27.005,0:09:28.327
Andora istihbaratı vb...

0:09:28.327,0:09:31.605
Hepsi görebilir çünkü kayıt kriptolu değil.

0:09:31.605,0:09:35.205
Amazon.com dünyanın kütüphanesi konumunda

0:09:35.205,0:09:37.812
ancak Amazon kriptolamayı kendiliğinden[br]yapmadığı gibi

0:09:37.812,0:09:40.019
sizin de kitaplar arasında gezinirken kriptolama

0:09:40.019,0:09:41.726
seçeneğiniz yok.

0:09:41.753,0:09:43.462
Bu değiştirmemiz gereken bir şey

0:09:43.462,0:09:45.337
ve burada sadece Amazon'u kastetmiyorum

0:09:45.337,0:09:46.829
ancak Amazon harika bir örnek.

0:09:46.829,0:09:48.497
Kullanıcılar herhangi bir yöntem

0:09:48.497,0:09:51.890
ya da bir şey yapmaksızın bütün şirketler

0:09:51.890,0:09:54.374
kullanıcıların web ortamındaki gezintilerini

0:09:54.374,0:09:56.635
kriptolama alışkanlığını kazanmalılar.

0:09:56.635,0:09:58.946
Böylece kullanıcıların sahip olduğu

0:09:58.946,0:10:01.711
haklar ve gizlilik güçlenecektir.

0:10:01.711,0:10:04.189
CA: Ed, sahnenin bu bölümüne gelir misin?

0:10:04.189,0:10:07.142
Sana bir sonraki sunumu göstermek istiyorum. [br](Alkışlar)

0:10:07.142,0:10:09.850
Bu programın ismi Boundless Informant.[br][Sınırsız Köstebek]

0:10:09.850,0:10:11.526
Bu program nedir?

0:10:11.526,0:10:13.706
ES: Program için düzgün isim kullandığı

0:10:13.706,0:10:16.149
için NSA'nın hakkını vermek isterim.

0:10:16.149,0:10:19.994
Bu benim favori NSA kriptolarımdan.

0:10:19.994,0:10:21.464
Boundless Informant NSA'nın

0:10:21.464,0:10:24.314
Kongre'den sakladığı bir program.

0:10:24.314,0:10:26.723
Kongre NSA'ya bir soru sordu.

0:10:26.723,0:10:28.936
Soruda Amerika'da sızılan

0:10:28.936,0:10:32.694
ve bilgi toplanan iletişimlerin

0:10:32.694,0:10:34.880
miktarının kabaca tahmininin

0:10:34.880,0:10:37.014
mümkünlüğü soruluyordu.

0:10:37.014,0:10:40.045
NSA mümkün değil dedi ve bu istatistiklerin

0:10:40.045,0:10:41.594
tutulmadığını ve tutulamayacağını söyledi.

0:10:41.594,0:10:44.698
Ayrıca dünya çapında kaç haberleşmeye

0:10:44.698,0:10:46.161
sızdıklarını söyleyemeceklerini

0:10:46.161,0:10:47.648
çünkü bunu söylemenin

0:10:47.648,0:10:50.955
gizliliğin ihlali olacağını söylediler.

0:10:50.955,0:10:53.170
NSA'nın ifadelerini gerçekten takdir ediyorum

0:10:53.170,0:10:55.305
ancak bu sunumda hakikati görüyorsunuz.

0:10:55.305,0:10:56.958
NSA sadece bunu yapma

0:10:56.958,0:10:59.574
yeteneğine sahip değil, yetenek halihazırda mevcut.

0:10:59.574,0:11:01.248
Bu özellik zaten devrede.

0:11:01.248,0:11:04.396
NSA kendine özel veri formatına sahip.

0:11:04.396,0:11:08.545
Haberlerleşmelerin her iki ucuda izleniyor.

0:11:08.545,0:11:09.827
Bugün itibariyle diyelim ki Amerikadan

0:11:09.827,0:11:11.853
gelen haberleşmelerden

0:11:11.853,0:11:14.209
kaçına sızdıklarını Kongreye

0:11:14.209,0:11:16.725
şu an itibariyle söyleyebilirler.

0:11:16.725,0:11:19.696
Boundless Informant bizlere şunu söylüyor:

0:11:19.696,0:11:22.422
Rusya'daki Rusların haberleşmelerinden

0:11:22.422,0:11:25.395
ziyade daha çok ABD'deki Amerikalıların

0:11:25.395,0:11:28.815
haberleşmelerine sızılıyor ve bilgi toplanıyor.

0:11:28.815,0:11:30.680
Bir istihbarat servisinin amacı

0:11:30.680,0:11:32.999
bu mu olmalı, çok emin değilim.

0:11:32.999,0:11:35.405
CA: Washington Post'ta yine senin[br]verilerine

0:11:35.405,0:11:37.127
dayanan bir hikaye vardı.

0:11:37.127,0:11:38.806
Başlıkta şunu diyor:

0:11:38.806,0:11:40.303
"NSA, her yıl binlerce kez

0:11:40.303,0:11:42.333
gizlilik kurallarını ihlal ediyor."

0:11:42.333,0:11:43.871
Bunun hakkında ne dersin.

0:11:43.871,0:11:46.464
ES: Kongre'deki ifadelerde de geçen sene duyduk.

0:11:46.464,0:11:48.401
NSA'dan gelen, gerçek belgeleri görmüş,

0:11:48.401,0:11:50.105
belgeler içerisinde ne olduğunu bilen

0:11:50.105,0:11:52.677
benim gibi birisi için bile

0:11:52.677,0:11:55.268
yemin altında ifade veren resmi görevlileri

0:11:55.268,0:11:57.808
görmek ve hiçbir suistimal olmaması

0:11:57.808,0:11:59.690
NSA'nın kurallarının çiğnenmemiş olması

0:11:59.690,0:12:03.323
bu olayın geldiğini bilmek

0:12:03.323,0:12:06.264
hayret vericiydi.

0:12:06.264,0:12:08.352
Ancak bu olayda asıl enteresan olan

0:12:08.352,0:12:10.400
gerçek şu ki NSA kendi kurallarını

0:12:10.400,0:12:12.768
kendi yasalarını bir tek yıl içerisinde

0:12:12.768,0:12:15.441
binlerce kez çiğnedi

0:12:15.441,0:12:18.168
bu olay 2,776 toplam olaydan

0:12:18.168,0:12:23.144
sadece bir tanesi olmasına rağmen

0:12:23.144,0:12:25.450
3,000'den fazla kişiyi etkiledi.

0:12:25.450,0:12:27.289
Başka bir olayda, kazara

0:12:27.289,0:12:31.501
Washington D.C.'deki bütün konuşmaları [br]dinlediler.

0:12:31.501,0:12:33.738
Bu raporla ilgili şaşırtıcı

0:12:33.738,0:12:35.946
olan şey fazla ilgi görmemiş olması

0:12:35.946,0:12:40.807
ve suistimallerin 2,776 ile sınırlı olmaması.

0:12:40.807,0:12:42.948
Senato İstihbarat Komisyonu başkanı

0:12:42.948,0:12:46.935
Dianne Feinstein, Washington Post'un [br]kendisinden

0:12:46.935,0:12:50.126
rapor hakkında yorum istediği zaman kadar

0:12:50.126,0:12:52.574
raporu görmemişti bile.

0:12:52.574,0:12:54.467
Ardından NSA'dan

0:12:54.467,0:12:56.168
bir kopyasını istedi ve aldı

0:12:56.168,0:12:58.195
fakat öncesinde kesinlikle görmemişti.

0:12:58.195,0:13:00.882
Senato İstihbarat Komisyonu başkanı

0:13:00.882,0:13:02.619
kuralların yıl boyunca

0:13:02.619,0:13:04.407
binlerce kez ihlal edildiğini bilmiyorsa

0:13:04.407,0:13:07.200
bu durum bize ABD istihbaratının kusurları

0:13:07.200,0:13:09.360
hakkında ne fikir verecektir?

0:13:09.360,0:13:12.989
CD: Ed, tüm bu tartışmalara verilen bir cevap şu:

0:13:12.989,0:13:15.654
Bu takipleri, dinlemeleri, sızmaları hakikaten

0:13:15.654,0:13:17.122
neden umursamalıyız ki?

0:13:17.122,0:13:19.274
Yanlış bir şey yapmıyorsan

0:13:19.274,0:13:22.058
endişelenecek bir şey yoktur demek istiyorum.

0:13:22.058,0:13:24.350
Bu bakış açısındaki sorun ne?

0:13:24.350,0:13:25.998
ES: Her şeyden önce

0:13:25.998,0:13:27.711
haklarını bir kenara bırakıyorsun.

0:13:27.711,0:13:29.069
Aslında şunu diyorsun:

0:13:29.069,0:13:31.441
Haklara ihtiyaç duyacağımı düşünmüyorum

0:13:31.441,0:13:33.123
ve ben bu insanlara güveniyorum

0:13:33.123,0:13:36.101
hakları bir kenara bırakalım, onlar önemli değil

0:13:36.101,0:13:38.075
istihbaratçılar doğru şeyi yapacaktır.

0:13:38.075,0:13:39.934
Haklarınız önemli çünkü

0:13:39.934,0:13:42.776
onlara ne zaman ihtiyaç duyacağınızı[br]asla bilemezsiniz.

0:13:42.776,0:13:45.058
Bunun da ötesinde bu bizim kültürel kimliğimizin

0:13:45.058,0:13:47.190
bir parçası, sadece Amerikanın değil

0:13:47.190,0:13:48.781
batılı toplumların ve

0:13:48.781,0:13:51.743
dünyadaki demokratik toplumların kültülerinin.

0:13:51.743,0:13:54.147
İnsanlar telefonlarını kaldırıp ailelerini

0:13:54.147,0:13:55.601
arayabilmeli,

0:13:55.601,0:13:57.600
sevdiklerine mesaj

0:13:57.600,0:13:58.728
gönderebilmeli,

0:13:58.728,0:14:01.182
online kitap alabilmeli,

0:14:01.182,0:14:02.972
trenle seyahat edebilmeli,

0:14:02.972,0:14:05.189
uçak bileti alabilmeli. Ve tüm bunları yaparken

0:14:05.189,0:14:06.926
bu olayların bir

0:14:06.926,0:14:10.611
muhtemelen sizin ülkenizden olaman bir ajana

0:14:10.611,0:14:13.201
nasıl görüneceğini yıllar boyunca

0:14:13.201,0:14:14.956
nasıl farklı yorumlanabileceği

0:14:14.956,0:14:16.696
ve niyenitizin ne olduğu konusunda [br]neler düşünecekleri

0:14:16.696,0:14:19.480
husunda insanlar endişe duymamalı.

0:14:19.480,0:14:21.554
Bizler mahremiyet hakkına sahibiz.

0:14:21.554,0:14:25.172
Mahkeme izni istiyoruz çünkü muhtemel [br]bazı sebeplere

0:14:25.172,0:14:27.636
ya da bir tür bireysel şüphelere sahibiz

0:14:27.636,0:14:32.163
çünkü biliyoruz ki birilerine ya da devlet otoritesine

0:14:32.163,0:14:33.757
tüm haberleşmeleri

0:14:33.757,0:14:36.841
gizlice ve kusursuzca emanet

0:14:36.841,0:14:39.274
edilebileceğini

0:14:39.274,0:14:44.118
çok fazla görüyoruz ve bu inkar edilemez.

0:14:44.118,0:14:46.677
CA: Bazı insanlar yaptıkların hakkında çok sinirliler.

0:14:46.677,0:14:49.516
Dick Cheney'nin senin hakkında dediklerini duydum.

0:14:49.516,0:14:55.408
Diyor ki; Julian Assange pire ısırığıydı,

0:14:55.408,0:14:58.830
Edward Snowden ise köpeğin başını[br]ısırıp koparan bir aslan.

0:14:58.830,0:15:00.383
Ona göre sen

0:15:00.383,0:15:02.675
Amerikan tarihindeki en kötü

0:15:02.675,0:15:04.781
ihanetlerden birisini yaptın.

0:15:04.781,0:15:09.137
Bu şekilde düşünenlere ne demek istersin?

0:15:10.975,0:15:13.180
ES: Dick Cheney gerçekten ayrı bir alem.

0:15:13.180,0:15:19.977
(Gülüşmeler) (Alkışlar)

0:15:20.476,0:15:25.378
Teşekkür ederim. (Gülüşmeler)

0:15:25.378,0:15:27.854
Dedikleri hayret verici çünkü

0:15:27.854,0:15:31.629
Julian Asange harika işler çıkarırken

0:15:31.629,0:15:33.065
Dick Cheney diyordu ki

0:15:33.065,0:15:35.495
Assange dünyada devlet bırakmayacak

0:15:35.495,0:15:38.400
gökyüzü yanacak

0:15:38.400,0:15:40.536
denizler kaynacak

0:15:40.536,0:15:42.754
ve şimdi diyor ki Assange bir pire ısırığı.

0:15:42.754,0:15:45.267
Bu tür resmi şahıslardan

0:15:45.267,0:15:49.460
ulusal güvenliğe zarar verildiğini [br]iddia ettikleri

0:15:49.460,0:15:51.145
abartılı konuşmalardan şüphe duymalıyız.

0:15:51.145,0:15:57.994
Ancak varsayılım ki bu insanlar[br]dediklerine gerçekten inanıyorlar.

0:15:57.994,0:16:00.224
Bu insanların çok dar bir ulusal güvenlik

0:16:00.224,0:16:04.594
anlayışına sahip olduklarını kanıtlamak istiyorum.

0:16:04.594,0:16:07.810
Dick Cheney gibi imtiyazlı insanlar

0:16:07.841,0:16:10.822
ulusumuzu güvende tutmuyorlar.

0:16:10.822,0:16:14.855
Kamusal çıkar aynı ulusal çıkar da olduğu gibi

0:16:14.855,0:16:17.290
her zaman aynı değildir.

0:16:17.290,0:16:21.184
Bizim düşmanımız olmayan bize [br]tehdit oluşturmayan

0:16:21.184,0:16:23.314
yerlerde insanlarla savaşa girmek

0:16:23.314,0:16:25.481
bizi güvenli kılmıyor.

0:16:25.481,0:16:27.648
Bunu ister Irak olarak düşünün

0:16:27.648,0:16:29.415
ister Internet olarak.

0:16:29.415,0:16:30.938
Internet bizim düşmanımız değil.

0:16:30.938,0:16:32.963
Ekonomimiz bizim düşmanımız değil.

0:16:32.963,0:16:35.249
Amerikan şirketleri, Çin şirketleri

0:16:35.249,0:16:39.820
ya da dışarıdaki herhangi bir şirket

0:16:39.820,0:16:42.251
toplumumuzun bir parçası.

0:16:42.251,0:16:44.465
İçiçe geçmiş dünyamızın bir parçası.

0:16:44.465,0:16:48.910
Bunlar bizi birbirimize kenetleyen [br]kardeşliğin bağları

0:16:48.910,0:16:51.578
ve biz bu bağları yok edersek

0:16:51.578,0:16:54.733
diğer ulusların ve halkların

0:16:54.733,0:16:57.590
bizden uymamızı bekledikleri

0:16:57.590,0:17:00.541
standartların, güvenliğin ve davranış şeklinin

0:17:00.541,0:17:02.918
altını oymuş olacağız.

0:17:02.918,0:17:06.619
CA: Fakat senin 1.7 milyon belgeyi çaldığın

0:17:06.619,0:17:08.519
iddia ediliyor.

0:17:08.519,0:17:10.346
Anlaşılan bugüne kadar gazetecilerle

0:17:10.346,0:17:13.203
sadece yüzlercesini paylaştın.

0:17:13.203,0:17:16.248
Daha fazla belge yolda mı?

0:17:16.248,0:17:18.690
ES: Kesinlikle daha fazlası gelecek.

0:17:18.690,0:17:21.491
En önemli raporlardan

0:17:21.491,0:17:25.738
bazılarının henüz yayınlanmadığı konusunda

0:17:25.738,0:17:30.478
şüphe olduğunu düşünmüyorum.

0:17:30.478,0:17:32.540
CA: Buraya gelebilir misin çünkü bu

0:17:32.540,0:17:34.067
sızıntının özelinde sormak istiyorum.

0:17:34.067,0:17:37.089
Gel ve şuna bir bak.

0:17:37.089,0:17:40.337
Bence bu salonu dolduran teknik insanlar için

0:17:40.337,0:17:42.076
son bir kaç ayda duydukları şeyler arasından

0:17:42.076,0:17:44.436
en şok edici şey bu hikayede.

0:17:44.436,0:17:47.061
"Bullrun" isimli bir program.

0:17:47.061,0:17:50.837
Bu programı açıklayabilir misin?

0:17:50.837,0:17:52.545
ES: Bullrun için

0:17:52.545,0:17:59.642
NSA'ya samimiyetleri ve şeffaflıkları için [br]teşekkür ediyorum

0:17:59.642,0:18:04.232
bu program bir iç savaş sonrası isimlendirildi.

0:18:04.232,0:18:05.845
Britanya'daki karşlılığı ise

0:18:05.845,0:18:07.320
Edgehill adlı Britanya iç savaşı.

0:18:07.320,0:18:09.527
Ve bence programa bu ismi

0:18:09.527,0:18:13.016
vermelerinin nedeni toplumsal yapımızı [br]hedef almaları.

0:18:13.016,0:18:15.707
Bu programlarla NSA bilinçli olarak

0:18:15.707,0:18:19.922
işbirliği yaptığı şirketleri yanlış yönlendirebiliyor.

0:18:19.922,0:18:21.804
İşbirliği yaptıkları şirketlere bunların

0:18:21.804,0:18:23.479
güvenli standartlar olduğunu söylüyorlar.

0:18:23.479,0:18:25.369
NSA'nın dediği şu:

0:18:27.259,0:18:29.151
Sistemlerinizin güvenliği için [br]birlikte çalışmalıyız

0:18:29.151,0:18:32.344
ama aslında bu bir kötü tavsiye veriyor

0:18:32.344,0:18:33.610
çünkü

0:18:33.610,0:18:35.905
şirketlerin güvenliği azalıyor.

0:18:35.905,0:18:38.234
Bir tür arka kapılar inşa ediyorlar

0:18:38.234,0:18:40.592
böylece sadece NSA sızmıyor

0:18:40.592,0:18:43.113
araştırmaya ve bulmaya zamanı ve parası

0:18:43.113,0:18:45.233
olan herkes

0:18:45.233,0:18:47.367
bu arka kapılardan

0:18:47.367,0:18:49.237
dünyanın iletişimine sızabilir.

0:18:49.237,0:18:51.007
Bu gerçekten çok tehlikeli

0:18:51.007,0:18:55.191
çünkü bir tek standardı bile kaybedersek

0:18:55.191,0:18:58.250
SSL'e olan güvenimizi kaybedersek -

0:18:58.250,0:18:59.732
ve Bullrun uygulaması

0:18:59.732,0:19:01.855
özellikle SSL'i hedef alıyor -

0:19:01.855,0:19:04.523
daha az güvenli bir dünyada yaşayacağız.

0:19:04.523,0:19:06.630
İletişimlerimizi izleyen insanların varlığının

0:19:06.630,0:19:11.883
ya da bu iletişimleri kendi çıkarları için [br]kullanabilecekleri endişesiyle

0:19:11.883,0:19:14.706
bankalarımıza erişemeyeceğiz

0:19:14.706,0:19:16.884
ya da ticari faaliyette bulunmayacağız.

0:19:16.884,0:19:20.953
CA: Ve bu kararlar aslında Amerikayı

0:19:20.953,0:19:23.939
farklı potansiyel kaynaklardan

0:19:23.939,0:19:27.855
siber ataklara açık kılıyor, değil mi?

0:19:27.855,0:19:29.320
ES: Kesinlikle doğru.

0:19:29.320,0:19:31.052
Problemlerden bir tanesi,

0:19:31.052,0:19:34.502
11 Eylül sonrası gördüğümüz

0:19:34.502,0:19:37.994
tehlikeli yasalardan birisi

0:19:37.994,0:19:42.231
NSA'ya iki zıt geleneksel görevi yükledi.

0:19:42.231,0:19:44.157
NSA hackleme dediğimiz saldırı operasyonlarından

0:19:44.157,0:19:45.278
sorumlu olduğu gibi

0:19:45.278,0:19:47.988
savunma operasyonlarından da sorumlular.

0:19:47.988,0:19:50.351
Ve geleneksel olarak Amerikan sırları

0:19:50.351,0:19:51.738
daha önemli olduğundan

0:19:51.738,0:19:53.128
hücumdan ziyade savunmaya

0:19:53.128,0:19:55.944
öncelik veriliyor.

0:19:55.944,0:19:58.054
Amerikan halkı için Çinlilerin bizim

0:19:58.054,0:19:59.738
sırlarımıza erişememesi

0:19:59.738,0:20:01.821
bizim Çin iş dünyasının hackleyip

0:20:01.821,0:20:03.919
bilgilerini çalmaktan

0:20:03.919,0:20:07.526
ya da Berlin'deki hükümet ofislerini hackleyip

0:20:07.526,0:20:09.626
sırlarını çalmaktan

0:20:09.626,0:20:12.132
çok daha önemli.

0:20:12.132,0:20:16.263
Bu sebeple NSA bizim haberleşmemizin güvenliğini

0:20:16.263,0:20:18.291
azaltarak sadece dünyayı riske atmıyor

0:20:18.291,0:20:20.563
Amerika'yı da en temelden riske atıyor

0:20:20.563,0:20:23.234
çünkü zayıf güvenlikle riske atarak

0:20:23.234,0:20:25.161
ülkemiz ekonomisinin temeli olan

0:20:25.161,0:20:27.419
entelektüel birikim riske atılıyor.

0:20:27.419,0:20:29.048
Bunun bedelini yıllarca ödeyeceğiz.

0:20:29.048,0:20:30.595
CA: Fakat onların hesabına göre

0:20:30.595,0:20:32.786
Amerika'nın terorizme karşı savunmasının

0:20:32.786,0:20:36.325
bir parçası olarak bunları yapmaya değer.

0:20:36.325,0:20:39.937
Ödenen fiyata değer.

0:20:39.937,0:20:43.824
ES: O halde bu programların terörizmi

0:20:43.824,0:20:46.131
durdurup durduramadığına bakalım.

0:20:46.131,0:20:49.881
Böyle bir şeyin olmadığını göreceksiniz

0:20:49.881,0:20:51.800
ve bana inanmayabilirsiniz.

0:20:51.800,0:20:55.572
Ancak bu konuda ilk defa açık bir duruşmada

0:20:55.572,0:20:57.941
federal mahkeme bunu inceledi

0:20:57.941,0:20:59.535
gizlilik anlaşmaları bir kenara bırakıldı.

0:21:01.129,0:21:02.724
İncelenen programın adı Orwellian

0:21:02.724,0:21:04.958
ve muhtemelen de anayasaya aykırı.

0:21:04.958,0:21:07.697
Bu konularda brifing almaya yetkili

0:21:07.697,0:21:09.008
olan Kongre şimdilerde

0:21:09.008,0:21:11.990
bu konuda bütçe reformu

0:21:11.990,0:21:14.397
yapma isteğinde,

0:21:14.397,0:21:17.282
Beyaz Saray'da yapılan iki bağımsız panelde

0:21:17.282,0:21:19.372
gizli olan bütün deliller incelendi

0:21:19.372,0:21:22.005
ve denilen şu: bu programlar

0:21:22.005,0:21:23.766
olmak üzere olan

0:21:23.766,0:21:27.269
hiçbir terörist saldırıyı önlemedi.

0:21:27.269,0:21:30.455
Durdurmaya çalıştığımız terörizm bu mu?

0:21:30.455,0:21:32.786
Bu programların gerçekten bir değeri var mı?

0:21:32.786,0:21:35.030
Benim cevabım hayır. Ve hükümetin

0:21:35.030,0:21:37.462
üç kanadı da aynı cevabı veriyor.

0:21:37.462,0:21:39.275
CA: Terörizmle savaştan öte

0:21:39.275,0:21:42.560
daha derin amaçlar olduğunu düşünüyor musun?

0:21:42.560,0:21:44.110
ES: Affedersin, seni duyamadım, tekrarlar mısın?

0:21:44.110,0:21:47.110
CA: Terörizmle savaştan öte

0:21:47.110,0:21:50.989
daha derin amaçlar olduğunu düşünüyor musun?

0:21:50.989,0:21:53.684
ES: Evet. Sonuç olarak istihbarat

0:21:53.684,0:21:55.885
dünyası terörizmi başka şeylerin

0:21:55.885,0:21:59.158
üstünü örtmek için kullanır.

0:21:59.158,0:22:01.083
Terörizm öyle bir şey ki

0:22:01.083,0:22:03.313
insanların normal zamanda vermeyecekleri

0:22:03.313,0:22:07.670
tepkileri onları tahrik ederek verdirtiyor,

0:22:07.670,0:22:10.114
güç kullanımını ve bu programları [br]mantıksal hale getiriyor.

0:22:10.114,0:22:12.600
Bullrun ve Edgehill tipindeki

0:22:12.600,0:22:14.317
programlar için NSA ta 1990'larda

0:22:14.317,0:22:16.254
izin istemişti.

0:22:16.254,0:22:19.244
FBI'dan bunu Kongreye sunmasını istediler.

0:22:19.244,0:22:21.418
FBI Kongreye gitti ve başvuruda bulundu.

0:22:21.418,0:22:23.983
Ancak Kongre ve Amerikan halkı hayır dedi.

0:22:23.983,0:22:26.394
Ekonomimizi riske atmaya değmez, dediler.

0:22:26.394,0:22:28.313
Bundan gelecek fayda

0:22:28.313,0:22:31.000
toplumuza gelecek zararı karşılamaz, dediler.

0:22:31.000,0:22:35.275
Fakat 11 Eylül sonrası dönemde

0:22:35.275,0:22:38.526
programları kullanmak için terörizm üzerinden

0:22:38.526,0:22:40.460
haklılaştırmayı ve gizliliği kullandılar.

0:22:40.460,0:22:42.272
Hem de Kongreye sormadan

0:22:42.272,0:22:44.452
Amerikan halkına sormadan

0:22:44.452,0:22:47.190
ve işte gizli kapılar arkasında iş yapan [br]ve kendimizi

0:22:47.190,0:22:49.749
korumamız gereken hükümet biçimi bu.

0:22:49.749,0:22:50.999
Çünkü bunlar hiçbir fayda sağlamadan

0:22:50.999,0:22:52.891
güvenliğimizi azaltıyorlar.

0:22:52.891,0:22:54.757
CA: Okey, bir saniyeliğine benimle gel

0:22:54.757,0:22:56.939
çünkü sana daha özel bir sorum var.

0:22:56.939,0:22:59.863
Terörizmden konuşurken

0:22:59.863,0:23:03.820
çoğunluk senin Rusya'daki durumunu

0:23:03.820,0:23:07.116
oldukça korkutucu bulacaktır.

0:23:07.116,0:23:10.703
Kesinlikle haberin olmuştur,

0:23:10.703,0:23:12.896
Bradley Manning'in yaptığı anlaşmaya

0:23:12.896,0:23:15.177
şimdilerde ise Chelsea Manning'e

0:23:15.177,0:23:17.664
ve Buzzfeed'de dolaşan bir hikayeye göre

0:23:17.664,0:23:19.322
istihbarat dünyasınında senin ölmeni

0:23:19.322,0:23:21.601
isteyenler var.

0:23:21.601,0:23:23.541
Bunla nasıl başa çıkıyorsun?

0:23:23.541,0:23:25.490
Bu korkuyla nasıl baş ediyorsun?

0:23:25.490,0:23:28.494
ES: Bazı ülkelerin benim ölmemi

0:23:28.494,0:23:34.142
istemeleri bir sır değil.

0:23:34.142,0:23:37.552
Bunu defalarca anlaşılır şekilde söyledim:

0:23:37.552,0:23:40.918
Her sabah uyumaya giderken

0:23:40.918,0:23:45.478
Amerikan halkı için ne yapabilirim diye [br]düşünüyorum.

0:23:45.478,0:23:48.510
Hükümetimize zarar vermek istemem.

0:23:48.510,0:23:51.773
Hükümete yardım etmek istiyorum.

0:23:51.773,0:23:55.581
ancak onlar bunu inkar ediyor

0:23:55.581,0:23:57.901
ve beni mahkemede

0:23:57.901,0:24:00.609
yargılamadan suçlu

0:24:00.609,0:24:03.895
ilan etmek istiyorlar.

0:24:03.895,0:24:06.311
Toplum olarak mücadele etmemiz gereken

0:24:06.311,0:24:09.889
ve "hey bu doğru değil" dememiz gereken [br]şeyler bunlar.

0:24:09.889,0:24:11.716
Muhalifleri tehdit etmemeliyiz.

0:24:11.716,0:24:14.730
Gazeteciliği suçmuş gibi göstermemeliyiz.

0:24:14.730,0:24:18.049
Sonunda ne olursa olsun ve risklere rağmen

0:24:18.049,0:24:21.202
yaptıklarımla mutluyum.

0:24:21.202,0:24:22.726
CA: Aslında bu noktada

0:24:22.726,0:24:23.945
dinleyicilerimizin görüşünü duymak isterim

0:24:23.945,0:24:26.049
çünkü biliyorum ki Edward Snowden için farklı

0:24:26.049,0:24:27.990
reaksiyonlara sahipsiniz.

0:24:27.990,0:24:30.278
İki seçeneğiniz olduğunu varsayalım.

0:24:30.278,0:24:33.084
İlk bakış açısı Edward'ın yaptıklarının

0:24:33.084,0:24:34.978
sorumsuzca olduğu

0:24:34.978,0:24:38.197
ve Amerika'yı tehlike soktuğu.

0:24:38.197,0:24:41.760
2. bakış açısı Edward'ın yaptıklarının

0:24:41.760,0:24:45.235
kahramanca olduğu ve uzun vadede [br]ABD ve dünyanın

0:24:45.235,0:24:46.622
çıkarına olduğu.

0:24:46.622,0:24:49.940
Seçenekleriniz bunlar.

0:24:49.940,0:24:52.095
Kimlerin Edward'ın sorumsuzca davrandığı

0:24:52.095,0:24:53.512
yönündeki 1. bakış açısına

0:24:53.512,0:24:56.921
sahip olduğunu merak ediyorum.

0:24:56.921,0:24:58.576
Kalkan eller görüyorum.

0:24:58.576,0:24:59.960
Bazı eller kalkıyor.

0:24:59.960,0:25:01.236
Edward burdayken

0:25:01.236,0:25:03.347
el kaldırmak zor olsa da

0:25:03.347,0:25:04.912
kalkan eller var.

0:25:04.912,0:25:07.443
ES: Görebiliyorum. (Kahkahalar)

0:25:07.443,0:25:09.704
CA: Kimler Edward'ın kahramanca

0:25:09.704,0:25:11.587
davrandığını düşünüyor.

0:25:11.587,0:25:14.234
(Alkışlar) (Tezahüratlar)

0:25:14.234,0:25:16.808
İtiraf etmek gerekir ki

0:25:16.808,0:25:19.033
bazıları hiç el kaldırmadı ve konu hakkında

0:25:19.033,0:25:20.755
düşünmeye devam ediyorlar

0:25:22.477,0:25:24.201
çünkü senin hakkındaki tartışma geleneksel

0:25:24.201,0:25:27.310
politik çizgilerin hiçbirine oturmuyor.

0:25:27.310,0:25:29.564
Ne sol ne de sağ,

0:25:29.564,0:25:33.686
ne devletçi ne liberteryen.

0:25:33.686,0:25:36.399
Tartışmanın bir kısmı neredeyse bir kuşaktır var.

0:25:36.399,0:25:38.207
Sen Internetle büyüyen kuşaktansın

0:25:38.207,0:25:41.133
ve öyle görünüyor ki

0:25:41.133,0:25:44.341
Internete zarar verebilecek bir şey

0:25:44.341,0:25:45.637
gördüğünde

0:25:45.637,0:25:47.699
fazlaca sinirleniyorsun.

0:25:47.699,0:25:51.272
Bunda doğruluk payı var mı?

0:25:51.272,0:25:56.320
ES: Bence tamamen doğru.

0:25:56.320,0:25:59.418
Bu sağ sol meselesi değil.

0:25:59.418,0:26:01.995
Bizlerin en temel hakları ve

0:26:01.995,0:26:03.542
bizler derken sadece

0:26:03.542,0:26:05.555
Amerikalıları değil tüm insanları kastediyorum.

0:26:05.555,0:26:07.901
Bu partizanca bir mesele değil.

0:26:07.901,0:26:09.940
Bunlara tüm insanlar inanıyor

0:26:09.940,0:26:12.465
ve bunları korumak hepimizin görevi

0:26:12.465,0:26:15.297
ve bunlar açık ve özgür Interneti

0:26:15.297,0:26:16.958
seven insanların meselesi.

0:26:16.958,0:26:20.184
Gelecek nesillerin de Interneti kullanabilmesi

0:26:20.184,0:26:22.089
bizim bu özgürlüğü korumamıza bağlı

0:26:22.089,0:26:23.954
ve bir şeyleri değiştirmezsek

0:26:23.954,0:26:27.087
bir şeyleri değiştirmek için hareket etmezsek

0:26:27.087,0:26:30.294
Interneti kaybedeceğiz ve büyük bir kayıp olacak.

0:26:30.294,0:26:33.062
Interneti güven altında tutmalıyız

0:26:33.062,0:26:34.527
sadece bizim

0:26:34.527,0:26:35.780
için değil

0:26:35.780,0:26:38.127
tüm dünya için.

0:26:38.127,0:26:40.200
CA: Benzer bir dili geçenlerde

0:26:40.200,0:26:42.048
şu anda burada olan

0:26:42.048,0:26:46.565
www'nın kurucusu Tim Berners-Lee'den de duydum.

0:26:46.565,0:26:49.269
Tim buraya gelip bir şeyler söylemek ister misin?

0:26:49.269,0:26:51.140
Tim için mikrofonumuz var mı?

0:26:51.140,0:26:53.507
(Alkışlar)

0:26:53.507,0:27:00.582
Tim seni görmek güzel, gelsene.

0:27:00.582,0:27:03.019
Bu arada sen hangi tarafı tutuyorsun:

0:27:03.019,0:27:06.519
kahraman mı hain mi? Bu konuda bir teorim [br]var fakat --

0:27:06.519,0:27:09.213
Tim Berners-Lee: Soruna çok uzun

0:27:09.213,0:27:12.268
bir cevap verirdim ancak iki şık arasından

0:27:12.268,0:27:15.670
birisini seçmek zorundaysam kahraman diyorum.

0:27:15.670,0:27:19.003
CA: Ed, Sir Tim'in Interneti kurtarmak

0:27:19.003,0:27:21.087
için önerdiği yeni Magna Carta'yı

0:27:21.087,0:27:24.055
okumuşsundur.

0:27:24.055,0:27:26.157
Öneri sence mantıklı mı?

0:27:26.157,0:27:29.798
ES: Kesinlikle. Benim nesilim Internet

0:27:29.798,0:27:31.857
hakkında sadece düşünürek büyümedi

0:27:31.857,0:27:34.221
aynı zamanda Internette büyüdü.

0:27:34.221,0:27:38.881
Her ne kadar Interneti doğrudan ve pratikçe

0:27:38.881,0:27:44.428
savunma şansına ve onu sıradışı

0:27:44.428,0:27:48.224
ve tanrısal şekilde sunma şanınsa

0:27:48.224,0:27:50.353
sahip olmayı beklemesem de

0:27:50.353,0:27:53.059
bence hakikatin destansı bir yanı var.

0:27:53.059,0:27:55.041
Politik ifadelerinin sonucu olarak

0:27:55.041,0:27:58.093
Internetin çocuklarından birisi

0:27:58.093,0:28:00.579
Internete yakınlaştı.

0:28:00.579,0:28:04.290
Internet için Magna Carta'nın tam olarak [br]ihtiyacımız

0:28:04.290,0:28:06.252
olan şey olduğuna inanıyorum.

0:28:06.252,0:28:09.760
Değerlerimizi sadece yazıya

0:28:09.760,0:28:13.107
dökmemeli onu Internetin mimarisine işlemeliyiz

0:28:13.107,0:28:15.347
ve bu konuda umutluyum.

0:28:15.347,0:28:17.870
Sadece burada Vancouver'deki değil

0:28:17.870,0:28:21.120
tüm dünyadaki izleyicilerimizi katılmaya

0:28:21.120,0:28:23.476
ve katkıda bulunmaya davet ediyorum.

0:28:23.476,0:28:25.790
CA: Ed'e sorun var mı?

0:28:25.790,0:28:27.820
TBL: İki sorum var,

0:28:27.820,0:28:28.944
genel bir sorun —

0:28:28.944,0:28:30.739
CA: Ed, bizi duyabiliyor musun?

0:28:30.739,0:28:34.255
ES: Evet, duyabiliyorum.[br]CA: Geri geldi.

0:28:34.255,0:28:35.850
TBD: Senin hattındaki gizli dinleme

0:28:35.850,0:28:37.756
kısa süreliğine bozuldu.

0:28:37.756,0:28:39.409
(Kahkahalar)

0:28:39.409,0:28:41.611
ES: NSA'nın kendi problemi.

0:28:41.611,0:28:45.418
TBL: 25 yıl öncesine

0:28:45.418,0:28:48.355
geri gidip düşündüğümüzde

0:28:48.355,0:28:50.101
sence Internet

0:28:50.101,0:28:52.708
hakkındaki tüm bu tartışmalardan

0:28:52.708,0:28:54.568
sonra yapabileceğimiz

0:28:54.568,0:28:57.461
en iyi şey ne olurdu?

0:28:57.461,0:29:00.833
ES: Nereye kadar gidebileceğimiz

0:29:00.833,0:29:03.946
açısından düşündüğümüzde

0:29:03.946,0:29:06.099
bence Internetin sınırı belirleyen bizim onu

0:29:06.099,0:29:08.636
nelerden oluşmasını istediğimizle ilgilidir.

0:29:08.636,0:29:11.593
Geçmişte keyifle kullandığımız sadece

0:29:11.593,0:29:17.151
milletçe değil tüm dünya olarak Interneti

0:29:17.151,0:29:20.490
adeta şampiyon haline getiren şey

0:29:20.490,0:29:24.716
işbirliğiydi, toplumların sadece

0:29:24.716,0:29:26.120
teknik yönleriyle değil

0:29:26.120,0:29:28.962
sizin de dediğiniz gibi

0:29:28.962,0:29:31.026
dünya genelinde insanların Internet [br]ve sosyal medya

0:29:31.026,0:29:33.468
üzerinden katkıda bulunmalarıydı

0:29:33.468,0:29:35.195
ya da sadece hava durumu

0:29:35.195,0:29:37.748
kontrol etmeli ve insanların onu

0:29:37.748,0:29:40.688
günlük yaşamlarının bir parçası yapmalarıydı.

0:29:40.688,0:29:43.225
Geçmişteki Internetimizin de ötesinde

0:29:43.225,0:29:46.174
daha iyi Internete sahip olacağız.

0:29:46.174,0:29:50.217
Öyle bir gelecek inşa edebiliriz ki

0:29:50.217,0:29:53.185
beklentilerimizin de ötesinde

0:29:53.185,0:29:55.570
hayal ettiklerimizi bile aşabilir.

0:29:55.570,0:30:01.032
CA: Bundan 30 yıl önce 1984'te TED kuruldu.

0:30:01.032,0:30:03.037
O günden beri birçok konuşmada

0:30:03.037,0:30:05.091
George Orwell'ın yanıldığını

0:30:05.091,0:30:06.994
duyduk.

0:30:06.994,0:30:08.713
Büyük Birader bizleri izlemiyor.

0:30:08.713,0:30:10.327
Web'in gücü ve şeffaflık sayesinde

0:30:10.327,0:30:12.691
biz Büyük Biraderi izliyoruz.

0:30:12.691,0:30:14.952
Senin ifşa ettiklerin bu optimistik

0:30:14.952,0:30:18.699
bakış açısının kalbine hançer sapladı.

0:30:18.699,0:30:22.119
Fakat sen yine de yapılabilecek bir şeylerin

0:30:22.119,0:30:23.988
olduğuna inanıyorsun.

0:30:23.988,0:30:25.728
Ve bir şeyler de yapıyorsun.

0:30:25.728,0:30:31.896
ES: Doğru. Bu noktada bir argüman [br]ortaya çıkıyor:

0:30:31.896,0:30:35.493
Büyük Biraderin gücü olağanüstü arttı.

0:30:35.493,0:30:39.822
Yale'deki yeni bir makale

0:30:39.822,0:30:43.553
Bankston-Soltani İlkesi adlı bir şeyi tanımlıyor.

0:30:43.553,0:30:48.782
İlkeye göre devletin izleme yetenekleri katlanarak

0:30:48.782,0:30:50.651
ucuz hale geldiğinden mahremiyet

0:30:50.651,0:30:53.846
beklentilerimiz ihlal ediliyor.

0:30:53.846,0:30:56.568
İhlaller her olduğunda, mahremiyet haklarımızı

0:30:56.568,0:30:59.621
gözden geçirmeli ve tekrar denge kurmalıyız.

0:30:59.621,0:31:01.611
Bunları yapmadığımızdan beri

0:31:01.611,0:31:03.709
devletin izleme gücü

0:31:03.709,0:31:06.489
katlana katlana artıyor.

0:31:06.489,0:31:09.463
Bugün yaşadığımız sorunda tam olarak bu

0:31:09.463,0:31:13.275
ancak hala umut var

0:31:13.275,0:31:15.411
çünkü teknoloji sayesinde

0:31:15.411,0:31:18.018
bireylerin gücü de arttı.

0:31:18.018,0:31:20.019
Ben bunun yaşayan örneğiyim.

0:31:20.019,0:31:22.181
Bir birey dünyanın en güçlü rakiplerine

0:31:22.181,0:31:24.499
en güçlü istihbarat örgütlerine karşı

0:31:24.499,0:31:26.820
kafa kafaya mücadele edebilir

0:31:26.820,0:31:30.580
bu mücadeleyi kazanabilir.

0:31:30.580,0:31:32.240
Umutlanmamızı sağlayan

0:31:32.240,0:31:34.663
şeyin bu olduğunu düşünüyorum.

0:31:34.663,0:31:35.840
Ve bunu öyle inşa

0:31:35.840,0:31:38.277
etmeliyiz ki sadece teknik uzmanlar değil

0:31:38.277,0:31:40.794
sıradan insanlar da erişebilmeli.

0:31:40.794,0:31:42.461
Gazetecilik suç değildir,

0:31:42.461,0:31:44.251
iletişim suç değildir

0:31:44.251,0:31:47.195
ve günlük faaliyetlerimiz birileri[br]tarafından izlenmemeli.

0:31:47.195,0:31:49.924
CA: Bir bilgisayar programıyla [br]nasıl tokalaşılır bilmiyorum

0:31:49.924,0:31:55.814
ancak o elin tam burada olduğunu hayal[br]ediyorum. [br]TBL: Çok yakında gelecek.

0:31:55.814,0:31:56.937
ES: Tanıştığıma memnun oldum

0:31:56.937,0:31:58.984
ve ben de umarım sizin burada

0:31:58.984,0:32:01.328
göründüğünüz gibi harika görünüyorumdur.

0:32:01.328,0:32:04.048
CA: Teşekkürler Tim.

0:32:04.048,0:32:09.780
(Alkışlar)

0:32:09.780,0:32:13.832
New York Times senin affedilmen[br]için çağrıda bulundu.

0:32:13.832,0:32:18.058
Amerika'ya geri dönme şansını[br]memnuniyetle karşılar mısın?

0:32:18.058,0:32:20.213
ES: Kesinlikle. Şunu kesinlikle söyleyebilirim:

0:32:22.368,0:32:24.525
Bu projenin temelini oluşturan

0:32:24.525,0:32:26.918
ilkeler

0:32:26.918,0:32:30.998
kamusal çıkarlardır

0:32:30.998,0:32:33.941
ve ABD ve tüm dünyadaki

0:32:33.941,0:32:37.217
gazeteciliğin temelini oluşturan

0:32:37.217,0:32:39.663
ilkelerdir.

0:32:39.663,0:32:44.508
Ve bence basın bunları diyorsa

0:32:44.508,0:32:46.590
biz de destekleriz.

0:32:46.590,0:32:48.678
Geçmişte de yapılması gereken buydu.

0:32:48.678,0:32:51.322
Bu çok güçlü bir argüman[br]fakat nihai argüman değil.

0:32:51.322,0:32:54.035
Ve argümanın ne olacağına[br]toplum karar vermeli.

0:32:54.035,0:32:55.877
Eş zamanlı olarak

0:32:55.877,0:32:57.423
hükümet benle anlaşma yapmanın

0:32:57.423,0:32:59.267
bazı ipüclarını gösterdi.

0:32:59.267,0:33:01.381
Hükumet geri dönüş için çalıştığım

0:33:01.381,0:33:03.556
gazetecilere karşı ödün vermemi

0:33:03.556,0:33:04.989
istedi.

0:33:04.989,0:33:07.542
Bir noktayı açığa kavuşturmak istiyorum,

0:33:07.542,0:33:10.268
ben bunu güvenlik nedeniyle reddetmedim.

0:33:10.268,0:33:12.536
Yaptığım şeyi doğru olduğu için yaptım

0:33:12.536,0:33:14.763
ve toplumun çıkarı için yaptığım şeylerden

0:33:14.763,0:33:16.137
kendime çıkar sağlamak için

0:33:16.137,0:33:18.926
vazgeçmeyeceğim ve durmayacağım.

0:33:18.926,0:33:24.704
(Alkışlar)

0:33:24.704,0:33:26.623
CA: Bu arada

0:33:26.623,0:33:30.391
Internet ve teknolojinin sayesinde

0:33:30.391,0:33:32.041
şu an Kuzey Amerika'dasın

0:33:32.041,0:33:36.057
ABD olmasa da Kanadadasın.

0:33:36.057,0:33:40.951
Merak ediyorum, bu nasıl bir duygu?

0:33:40.951,0:33:43.089
ES: Kanada beklediğimden farklı.

0:33:43.089,0:33:45.214
Çok daha sıcak.

0:33:45.214,0:33:50.921
(Gülüşmeler)

0:33:50.921,0:33:54.177
CA: TED'in misyonu yaymaya değerli fikirler.

0:33:54.177,0:33:56.375
Tek bir fikirde özetlersen

0:33:56.375,0:33:58.590
sence şu anda

0:33:58.590,0:34:02.665
senin yaymaya değerli bulduğun fikir ne?

0:34:02.665,0:34:06.315
ES: Şunu söylerdim: Geçtiğimiz yıl bize[br]bir şeyi hatırlattı.

0:34:06.315,0:34:09.918
Demokrasi kapalı kapılar ardında ölebilir.

0:34:09.918,0:34:11.822
Ve aynı kapalı kapılar ardında

0:34:11.822,0:34:14.471
dünyaya gözlerini açan bireyler olarak

0:34:14.471,0:34:16.835
iyi bir devlete sahip olabilmek için

0:34:16.835,0:34:20.069
mahremiyetten vazgeçmemeliyiz.

0:34:20.069,0:34:22.159
Güvenlik için özgürlükten

0:34:22.159,0:34:23.938
ödün vermemeliyiz.

0:34:23.938,0:34:26.726
Ve bence birlikte çalışırsak

0:34:26.726,0:34:29.051
hem açık bir yönetime hem özel

0:34:29.051,0:34:30.987
hayatlara sahip oluruz.

0:34:30.987,0:34:32.761
Ve ben bunun olmasını görmek için

0:34:32.761,0:34:35.300
dünyada herkesle çalışmaya hazırım.

0:34:35.300,0:34:36.638
Çok teşekkür ederim.

0:34:36.638,0:34:38.878
CA: Ed, teşekkürler.