1
00:00:00,689 --> 00:00:04,751
Džozef Keler je imao običaj da džogira
oko studentskog doma u Stenfordu

2
00:00:04,785 --> 00:00:09,692
i bio je zapanjen tolikim ženama
koje su tamo takođe džogirale.

3
00:00:09,716 --> 00:00:13,305
Zašto su se njihovi konjski repovi
tako ljuljali sa strane na stranu?

4
00:00:13,747 --> 00:00:17,005
Kako je bio matematičar,
rešio je da razume zašto.

5
00:00:17,029 --> 00:00:17,974
(Smeh)

6
00:00:17,994 --> 00:00:20,430
Profesoru Keleru su mnoge stvari
budile radoznalost:

7
00:00:20,440 --> 00:00:22,371
zašto iz čajnika kaplje

8
00:00:22,415 --> 00:00:24,245
ili kako se kišne gliste uvijaju.

9
00:00:24,717 --> 00:00:27,765
Do pre nekoliko meseci,
nisam čuo za Džozefa Kelera.

10
00:00:28,451 --> 00:00:31,303
Čitao sam o njemu u Njujork Tajmsu,

11
00:00:31,337 --> 00:00:32,769
u čituljama.

12
00:00:32,793 --> 00:00:36,259
Tajms je imao pola stranice
uvodnog teksta posvećenog njemu,

13
00:00:36,289 --> 00:00:38,728
za šta možete pretpostaviti
da je izvanredan prostor

14
00:00:38,738 --> 00:00:40,288
za novine njihovog ugleda.

15
00:00:41,258 --> 00:00:43,600
Čitam čitulje skoro svaki dan.

16
00:00:44,540 --> 00:00:47,562
Moja žena s razlogom misli
da sam prilično morbidan

17
00:00:47,596 --> 00:00:51,996
jer počinjem dan uz kajganu
i „da vidimo ko je umro danas.“

18
00:00:52,030 --> 00:00:53,180
(Smeh)

19
00:00:53,785 --> 00:00:55,047
Ali ako razmislite o tome,

20
00:00:55,081 --> 00:00:58,494
na prednjoj strani novina
obično su loše vesti

21
00:00:58,518 --> 00:01:00,493
i ukazuje se na čovekove neuspehe.

22
00:01:00,537 --> 00:01:03,203
Primer u kome loše vesti
ukazuju na dostignuće

23
00:01:03,227 --> 00:01:06,132
je na kraju novina, u čituljama.

24
00:01:07,215 --> 00:01:08,579
U svom svakodnevnom poslu,

25
00:01:08,623 --> 00:01:11,099
upravljam kompanijom
koja se fokusira na buduće uvide

26
00:01:11,133 --> 00:01:13,553
koje trgovci mogu da izvedu
iz prošlih podataka -

27
00:01:13,577 --> 00:01:16,521
nešto poput analize u retrovizoru.

28
00:01:16,962 --> 00:01:18,167
Počeli smo da razmišljamo

29
00:01:18,197 --> 00:01:23,289
šta bi bilo kada bismo stavili
u retrovizor čitulje iz „Njujork Tajmsa“?

30
00:01:24,334 --> 00:01:27,716
Da li je tu bilo lekcija
o tome kako da vam istaknu čitulju -

31
00:01:27,746 --> 00:01:29,833
čak i ako niste tu
da biste u tome uživali?

32
00:01:29,877 --> 00:01:31,361
(Smeh)

33
00:01:31,395 --> 00:01:34,023
Da li bi to bolje išlo uz kajganu?

34
00:01:34,067 --> 00:01:35,217
(Smeh)

35
00:01:35,983 --> 00:01:38,981
Tako smo pogledali podatke.

36
00:01:39,719 --> 00:01:44,213
Dve hiljade tekstova urednika,
neplaćenih čitulja

37
00:01:44,237 --> 00:01:47,879
tokom perioda od 20 meseci
između 2015. i 2016. godine.

38
00:01:47,923 --> 00:01:52,747
Čemu nas je ovih 2 000 smrti,
odnosno života, naučilo?

39
00:01:52,781 --> 00:01:54,814
Pa, prvo smo pogledali reči.

40
00:01:54,848 --> 00:01:56,489
Ovo ovde je jedan naslov čitulje.

41
00:01:56,503 --> 00:01:58,799
To je čitulja neverovatnog Lija Guangjaoa.

42
00:01:58,843 --> 00:02:01,365
Ako uklonite početak i kraj,

43
00:02:01,409 --> 00:02:04,743
ostaje vam lepo sročeni opis

44
00:02:04,777 --> 00:02:09,452
koji nastoji da, u samo nekoliko reči,
obuhvati dostignuće jednog životnog veka.

45
00:02:09,516 --> 00:02:11,527
Samo gledanje ovoga je fascinantno.

46
00:02:12,031 --> 00:02:15,310
Evo nekoliko poznatih, ljudi koji su umrli
tokom poslednje dve godine.

47
00:02:15,310 --> 00:02:16,653
Pokušajte da pogodite ko su.

48
00:02:16,653 --> 00:02:18,693
[Umetnik koji se opirao
svrstavanju u žanr]

49
00:02:18,693 --> 00:02:19,712
To je Prins.

50
00:02:20,497 --> 00:02:21,984
[Titan boksa i 20. veka]

51
00:02:21,984 --> 00:02:23,144
O, da.

52
00:02:23,144 --> 00:02:24,478
[Muhamed Ali]

53
00:02:24,478 --> 00:02:26,024
[Inovativni arhitekta]

54
00:02:26,070 --> 00:02:27,321
Zaha Hadid.

55
00:02:28,623 --> 00:02:30,305
Uzeli smo ove opise

56
00:02:30,335 --> 00:02:32,853
i sproveli ono što se naziva
obrada prirodnog jezika,

57
00:02:32,863 --> 00:02:34,538
gde ubacite ovo u program,

58
00:02:34,548 --> 00:02:36,487
a on izbacuje suvišne reči -

59
00:02:36,517 --> 00:02:41,000
članove, „i“ - one reči koje lako možete
da pokažete u igri pantomime -

60
00:02:41,000 --> 00:02:43,193
i ostavlja vam najznačajnije reči.

61
00:02:43,201 --> 00:02:45,022
Ovo smo uradili ne samo za ova četiri,

62
00:02:45,022 --> 00:02:47,541
već za svih 2 000 opisa.

63
00:02:47,569 --> 00:02:49,312
Ovako to izgleda.

64
00:02:50,834 --> 00:02:55,661
Film, pozorište, muzika, ples i, naravno,
umetnost, su veoma zastupljeni.

65
00:02:56,295 --> 00:02:58,241
Preko 40 procenata.

66
00:02:58,275 --> 00:03:00,803
Morate se zapitati
zašto u toliko mnogo društava

67
00:03:00,847 --> 00:03:02,736
insistiramo da se naša deca bave

68
00:03:02,766 --> 00:03:05,186
inženjerstvom, medicinom,
biznisom ili pravom

69
00:03:05,226 --> 00:03:06,963
da bi ih smatrali uspešnim.

70
00:03:07,871 --> 00:03:09,454
Dok smo kod zanimanja,

71
00:03:09,468 --> 00:03:10,619
razmotrimo godine -

72
00:03:10,653 --> 00:03:13,163
prosečne godine
u kojima su ostvarili nešto.

73
00:03:13,197 --> 00:03:15,043
Taj broj je 37.

74
00:03:16,104 --> 00:03:19,760
To znači da morate da čekate 37 godina

75
00:03:19,794 --> 00:03:22,843
pre svog prvog značajnog dostignuća
po kome će vas pamtiti -

76
00:03:22,883 --> 00:03:23,868
u proseku -

77
00:03:23,908 --> 00:03:26,946
44 godine kasnije,
kada umrete u 81. godini -

78
00:03:26,960 --> 00:03:28,128
u proseku.

79
00:03:28,162 --> 00:03:29,163
(Smeh)

80
00:03:29,187 --> 00:03:30,871
To se zove strpljenje.

81
00:03:30,885 --> 00:03:31,906
(Smeh)

82
00:03:31,906 --> 00:03:34,325
Naravno, to se razlikuje
u zavisnosti od zanimanja.

83
00:03:34,336 --> 00:03:35,493
Ako ste sportska zvezda,

84
00:03:35,493 --> 00:03:38,070
verovatno ćete dostići vrhunac
u svojim 20-im godinama.

85
00:03:38,070 --> 00:03:40,343
A ako ste u 40-im kao ja,

86
00:03:40,343 --> 00:03:42,594
možete se priključiti
zabavnom svetu politike.

87
00:03:42,618 --> 00:03:43,318
(Smeh)

88
00:03:43,318 --> 00:03:46,598
Političari ostvare svoje prvo,
a ponekad i jedino delo vredno pohvale,

89
00:03:46,598 --> 00:03:47,727
sredinom 40-ih godina.

90
00:03:47,727 --> 00:03:48,894
(Smeh)

91
00:03:48,918 --> 00:03:50,695
Ako se pitate ko su „ostali“,

92
00:03:50,739 --> 00:03:52,215
evo nekih primera.

93
00:03:52,821 --> 00:03:54,937
Zar nije fascinantno šta ljudi rade

94
00:03:54,961 --> 00:03:56,843
i po čemu ostaju upamćeni?

95
00:03:56,867 --> 00:03:58,619
(Smeh)

96
00:03:59,926 --> 00:04:01,770
Naša radoznalost je uhvatila zamah

97
00:04:01,794 --> 00:04:05,582
i rešili smo da analiziramo
i više od opisa.

98
00:04:06,898 --> 00:04:11,784
Uneli smo čitav prvi pasus
svih 2 000 čitulja,

99
00:04:11,808 --> 00:04:14,582
ali smo to uradili zasebno
za dve grupe ljudi -

100
00:04:14,596 --> 00:04:17,373
za ljude koji su poznati
i one koji nisu poznati.

101
00:04:17,407 --> 00:04:20,096
Poznati ljudi - Prins, Ali, Zaha Hadid -

102
00:04:20,120 --> 00:04:24,355
ljudi koji nisu poznati
su osobe poput Džoslin Kuper,

103
00:04:24,389 --> 00:04:25,543
Velečasni Kari

104
00:04:25,577 --> 00:04:26,536
i Lorna Keli.

105
00:04:26,570 --> 00:04:29,928
Spreman sam da se kladim
da niste čuli većinu njihovih imena.

106
00:04:29,962 --> 00:04:33,774
Neverovatni su ljudi,
fantastična dostignuća, ali nisu poznati.

107
00:04:34,550 --> 00:04:37,338
Dakle, šta ako analiziramo
ove dve grupe odvojeno -

108
00:04:37,362 --> 00:04:38,721
poznate i nepoznate?

109
00:04:38,721 --> 00:04:40,264
Šta bi nam to pokazalo?

110
00:04:40,264 --> 00:04:41,624
Pogledajte.

111
00:04:44,336 --> 00:04:45,805
Dve stvari mi upadaju u oči.

112
00:04:46,339 --> 00:04:47,509
Prvo:

113
00:04:47,876 --> 00:04:49,074
„Džon“

114
00:04:49,098 --> 00:04:50,398
(Smeh)

115
00:04:51,814 --> 00:04:55,202
Ko god se ovde zove Džon
treba da zahvali svojim roditeljima -

116
00:04:55,206 --> 00:04:56,535
(Smeh)

117
00:04:56,569 --> 00:04:59,651
i podseti decu da izrežu
njegovu čitulju kad ga više ne bude.

118
00:05:00,961 --> 00:05:02,317
Drugo:

119
00:05:03,669 --> 00:05:04,823
„pomoć“.

120
00:05:06,344 --> 00:05:09,809
Otkrili smo mnogo lekcija
iz kvalitetno proživljenih života

121
00:05:09,853 --> 00:05:12,689
i ono čemu nas mogu naučiti
ti ljudi ovekovečeni u štampi.

122
00:05:12,723 --> 00:05:17,461
Ova vežba je bila fascinantno svedočanstvo
kaleidoskopa koji predstavlja život,

123
00:05:17,475 --> 00:05:20,190
a još fascinantnija

124
00:05:20,234 --> 00:05:23,302
bila je činjenica
da je velika većina čitulja

125
00:05:23,326 --> 00:05:26,324
isticala poznate i nepoznate ljude,

126
00:05:26,348 --> 00:05:28,781
koji su uradili naizgled izuzetne stvari.

127
00:05:29,434 --> 00:05:32,544
Napravili su pozitivan trag
u strukturi života.

128
00:05:32,578 --> 00:05:33,815
Pomogli su.

129
00:05:34,572 --> 00:05:37,243
Zato se zapitajte kad se vratite
svom svakodnevnom životu

130
00:05:37,263 --> 00:05:40,227
kako koristite svoje talente
da biste pomogli društvu.

131
00:05:40,241 --> 00:05:43,214
Jer je ovde najsnažnija lekcija da bi,

132
00:05:43,228 --> 00:05:47,564
ako bi više ljudi živelo svoj život
nastojeći da budu poznati nakon smrti,

133
00:05:47,568 --> 00:05:50,173
svet bi bio mnogo bolje mesto.

134
00:05:50,922 --> 00:05:52,091
Hvala.

135
00:05:52,105 --> 00:05:53,743
(Aplauz)