WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:07.000
सुभप्रभात। के छ त? सब ठिकठाक, हैन त?

00:00:07.000 --> 00:00:11.000
यी सबै कुराहरूले मलाई अचम्म र हैरान् तुल्यायो।

00:00:11.000 --> 00:00:15.000
वास्तवमा, म छोडेर जाँदैछु। (हाँसो)©

00:00:15.000 --> 00:00:19.000
यहाँ तीन बिषयहरू छन, हैन त,♫

00:00:19.000 --> 00:00:23.000
सम्मेलनको तयारी, र यी प्रासङ्गिक पनि छन्

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
मैले भन्न चाहेका कुरासित।¼

00:00:25.000 --> 00:00:29.000
एउटा चाहिँ मानव सिर्जनशीलताको असाधारण प्रमाण

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
हाम्रामा भएका सबै प्रस्तुतिहरूमा देखिएको छ

00:00:32.000 --> 00:00:35.000
र यहाँ उपस्थित सबै व्यक्तिहरूमा। मात्र यसको विविधता

00:00:35.000 --> 00:00:38.000
र यसको प्रकार। दोस्रो चाहिँ

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
यसले हामीलाई एउटा यस्तो ठाउँमा पुर्र्याएको छ जहाँ अब अगाडि भविष्यमा के हुँदैछ भन्ने,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
हामीलाई केहि थाहा छैन। अनि यो

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
कसरी सकिएला भन्ने केहि थाहा छैन।

NOTE Paragraph

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
मलाई शिक्षामा रुचि छ --

00:00:48.000 --> 00:00:51.000
वास्तवमा, मलाई के लाग्छ भने सबैलाई शिक्षामा रुचि हुन्छ।

00:00:51.000 --> 00:00:53.000
तपाईँलाई छैन त? मलाई चाहिँ यो खुब रमाईलो लाग्छ।€

00:00:53.000 --> 00:00:56.000
यदि तपाईँ कुनै रात्रिभोजमा हुनुहुन्छ, र तपाईँले भन्नुभयो कि

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
तपाईँ शिक्षा क्षेत्रमा काम गर्नुहुन्छ --

00:00:59.000 --> 00:01:06.000
वास्तवमा, प्रष्टै छ, यदि तपाईँ शिक्षामा काम गर्नुहुन्छ भने, तपाईं प्राय: भोजमै भेटिनुहुन्न।

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
(हाँसो) तपाईंलाई कसैले सोध्दैन।

00:01:09.000 --> 00:01:14.000
अनि तपाईँलाई फेरि कसैले सोध्दैन, उत्सुक भएर। त्यो मेरो लागि अचम्मको कुरा हो।

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
तर यदि तपाईँ शिक्षामै काम गर्नुहुन्छ, अनि तपाईँले कसैलाई भन्नुभयो भने,

00:01:16.000 --> 00:01:18.000
तपाईँलाई थाहै छ, उनीहरू भन्छन, "तपाईँ के गर्नुहुन्छ?"

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
अनि तपाईँ आफू शिक्षामा काम गर्छु भन्नुहुन्छ,

00:01:20.000 --> 00:01:24.000
तपाईँले उनीहरूको अनुहारको रङ्ग हराएको देख्नुहुनेछ। तिनीहरू यस्तो खाले कुरा गर्छन्,

00:01:24.000 --> 00:01:30.000
"हे भगवान," थाहा छ, "मै चाहिँ किन? मेरो साताभरिको यहि एउटा रात्रिभोजमा।" (हाँसो)

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
तर यदि तपाईँले उनीहरूको शिक्षाको बारेमा सोध्नुभयो भने,

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
उनीहरूले तपाईँलाई जकड्नेछन्। किनभने यो एउटा त्यस्तो कुरा हो

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
जसले मानिसको भित्रसम्म छुन्छ, हैन त?

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
धर्म, अनि पैसा र अन्य कुराहरू जस्तै।♫

00:01:40.000 --> 00:01:44.000
मलाई शिक्षामा ठूलो रुचि छ, अनि मलाई लाग्छ हामी सबैलाई छ।

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
यसमा हाम्रो एउटा ठूलो अन्तर्निहित स्वार्थ छ,♪

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
केहि मात्रामा यसको कारण, शिक्षा नै यस्तो चिज हो जसले

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
हामीले ग्रहण गर्न नसक्ने भविष्यमा हामीलाई लैजान्छ।

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
एक पटक सोच्नुस त, यस वर्ष विद्यालय शुरु गरेका केटाकेटीहरू

00:01:55.000 --> 00:02:01.000
सन २०६५ मा निवृत्त हुनेछन्। कसैलाई थाहा छैन --

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
गएका चार दिनमा यहाँ गरिएका सबै विशेषज्ञहरूका कुराहरूका बावजुद --

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
यो विश्व पाँच वर्षमा

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
कस्तो देखिनेछ भनेर। तरै पनि हामी

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
उनीहरूलाई त्यसका निम्ति पढाईरहनु पर्दछ। त्यसैले यो अनुमानविहीनता, मलाई लाग्छ,

00:02:11.000 --> 00:02:13.000
अद्भुत किसिमको छ।®

NOTE Paragraph

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
र यसको तेस्रो कुरा के हो भने

00:02:15.000 --> 00:02:20.000
जे भएपनि, हामी सबै सहमत छौँ

00:02:20.000 --> 00:02:23.000
बच्चाहरूसँग हुने साँच्चै अद्भुत क्षमतामा --

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
उनीहरूको नवीनताको क्षमतामा। मेरो मतलव, हिजो राती सिरेनाले अचम्मै गरिन,

00:02:25.000 --> 00:02:28.000
हैन त? उनले के गर्न सक्दी रहिछन भन्ने हेर्दा त।

00:02:28.000 --> 00:02:33.000
र उनी अपवाद हुन, तर मलाई लाग्छ हैनन,अझ यसरी भनौं,

00:02:33.000 --> 00:02:36.000
सम्पूर्ण बचपनभरिमै अपवाद।

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
तपाईँले त्यहाँ देख्नुभएको एउटा असाधारण रुपमा समर्पित व्यक्ति हो

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
जोसँग एउटा प्रतिभा छ। र मेरो असहमति के छ भने,

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
सबै बच्चाहरूसँग अथाह प्रतिभा हुन्छ।€

00:02:43.000 --> 00:02:45.000
र हामी ती प्रतिभालाई अत्यन्त निर्ममतापूर्वक नष्ट गर्दिन्छौं।

00:02:45.000 --> 00:02:48.000
त्यसैले म शिक्षाको बारेमा कुरा गर्न चाहन्छु र

00:02:48.000 --> 00:02:51.000
म सिर्जनशीलताको बारेमा कुरा गर्न चाहन्छु। मेरो धारणा के हो भने

00:02:51.000 --> 00:02:54.000
अहिले शिक्षामा सिर्जनशीलताको महत्व पनि साक्षरताको जत्तिकै छ,

00:02:54.000 --> 00:02:58.000
र हामीले यसलाई उत्तिकै महत्वका साथ हेर्नु पर्छ।

00:02:58.000 --> 00:03:06.000
(ताली) धन्यवाद। वास्तवमा, मैले भन्न खोजेको त्यहि हो।

00:03:06.000 --> 00:03:10.000
धेरै धेरै धन्यवाद। (हाँसो) भनेपछि, अब १५ मिनेट बाँकि।

00:03:10.000 --> 00:03:17.000
अँ, म जन्मेको थिएँ ... अहँ। (हाँसो)

NOTE Paragraph

00:03:17.000 --> 00:03:21.000
मैले हालसालै एउटा गज्जबको कथा सुनेँ -- मलाई यो कथा भन्न रमाईलो लाग्छ --

00:03:21.000 --> 00:03:25.000
चित्रकला कक्षामा बसेकी एउटी सानी नानीको कथा। छ वर्षकी नानी

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
र उनी पछाडि बसेकी थिईन, चित्र कोर्दै,

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
शिक्षीकाले भन्थिन कि ती नानीले कुनै कुरामा ध्यान दिन्नथिन,

00:03:29.000 --> 00:03:33.000
तर यो चित्रकलाको कक्षामा उनले ध्यान दिएकी थिईन।

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
शिक्षीकालाई खुब अचम्म लागेछ र उनको छैउमा गईछन्

00:03:35.000 --> 00:03:38.000
र भनिछन, "तिमीले के को चित्र बनाई राखेको?"

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
अनि ती नानीले भनिछन, "म ईश्वरको चित्र बनाउँदैछु।"

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
अनि शिक्षीकाले भनिछन, "तर ईश्वर कस्ता छन भनेर त कसैलाई पनि थाहा छैन।"¼

00:03:44.000 --> 00:03:51.000
अनि ती नानीले भनिछन, "एक मिनेटपछि सबैले थाहा पाउनेछन।"

00:03:51.000 --> 00:03:52.000
(हाँसो)

NOTE Paragraph

00:03:52.000 --> 00:03:57.000
जब मेरो छोरो बेलायतमा चार वर्षको थियो --

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
वास्तवमा भन्दा, उ जहाँतहिँ चार वर्षकै थियो। (हाँसो)

00:04:00.000 --> 00:04:06.000
यदि ठ्याक्कै भन्ने हो भने, जहाँसुकै गएपनि, उ त्यस वर्ष चार वर्षको थियो।

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
ऊ नेटिभिटी प्लेमा थियो।

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
तपाईँ त्यो कथा सम्झिनुहुन्छ? अहँ, त्यो धेरै लामो थियो।

00:04:11.000 --> 00:04:14.000
यो लामो कथा थियो। मेल गिब्सनले यसको शृङ्खलै बनाएका छन।♫

00:04:14.000 --> 00:04:19.000
तपाईँले हेर्नुभएको होला: "नेटिभिटी २।" तर जेम्सले जोसेफको भूमिका पाएको थियो,

00:04:19.000 --> 00:04:22.000
जसले हामीलाई रोमाञ्चित बनाएको थियो।£

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
हामीले यसलाई एक मुख्य भूमिकाका रुपमा लिएका थियौँ।

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
अनि त्यहाँ टी-सर्टमा बोलाईएका टन्नै एजेन्टहरूको भिड थियो:

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
"जेम्स रबिन्सन जोसेफ नै हो!" (हाँसो)

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
उसले बोल्नु पर्ने थिएन, तर तपाईँलाई थाहै छ त्यो खण्ड

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
जहाँ तीन राजाहरू आउँछन्। उनीहरूले उपहारहरू लिएर आउँछन्,

00:04:34.000 --> 00:04:36.000
र उनीहरूले सुन, फ्रान्किन्सेन्स र मिर लिएर आउँछन्।

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
यो साच्चैँ नै भयो। हामी त्यहाँ बसिराखेका थियौँ

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
अनि मलाई लाग्छ उनीहरू कथाको क्रमबाट बाहिर गए,

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
किनभने हामीले पछि त्यो बच्चासँग कुरा गर्दा भन्यौँ,

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
"तिमीलाई ठिकै लाग्यो त?" अनि उसले भन्यो, "अँ, किन? केहि बिग्र्यो र?"

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
उनीहरूले बद्लि गरे, त्यत्ति मात्रै हो।

00:04:46.000 --> 00:04:47.000
जे होस, ती तीनजना केटाहरू आए --

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
टाउकामा टावेल राखेका चार वर्षे बच्चाहरू --

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
अनि उनीहरूले ती बक्साहरू भुईँमा राखे,

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
अनि पहिलो केटोले भन्यो, "मैले यहाँको लागि सुन ल्याएको छु।"

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
अनि दोस्रो केटोले भन्यो, "मैले यहाँको लागि मिर ल्याएको छु।"

00:04:57.000 --> 00:05:11.000
अनि तेस्रो केटोले भन्यो, "फ्र्याङ्कले पठाएको।" (हाँसो)

NOTE Paragraph

00:05:11.000 --> 00:05:13.000
यी कुराहरूमा समानता के छ भने बच्चाहरू अवसर लिईहाल्छन्।

00:05:13.000 --> 00:05:16.000
उनीहरूले कुनै कुरा जानेनन भने पनि केहि चाहिँ गरिहाल्छन्।

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
हैन त? उनीहरू गलत हुन डराउँदैनन्।

00:05:19.000 --> 00:05:24.000
अब, मैले भन्न खोजेको कुरा यो हैन कि गलत हुनु र सिर्जनशील हुनु भनेको एकै हो।

00:05:24.000 --> 00:05:25.000
हामीलाई यो थाहा छ कि,

00:05:25.000 --> 00:05:28.000
यदि तपाईँ गलत हुन तयार हुनुहुन्न भने,

00:05:28.000 --> 00:05:31.000
तपाईँ कुनै कुरामा कहिल्यै मौलिकता ल्याउन सक्नुहुन्न।

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
यदि तपाईँ गलत हुन तयार हुनुहुन्न भने। अनि बच्चाहरू जब बयस्क भईसक्छन्,

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
धेरैजसोले त्यो क्षमता गुमाईसकेका हुन्छन्।

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
उनीहरू गलत हुनबाट डराउने हुन्छन्।

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
अनि, हामी हाम्रा कम्पनीहरू पनि यसरी नै चलाउँछौँ।®

00:05:41.000 --> 00:05:44.000
हामी गल्तीहरूलाई नराम्रो रुपमा हेर्छौँ। अनि हामी अहिले

00:05:44.000 --> 00:05:47.000
यस्तो प्रकारको राष्ट्रिय शिक्षा पद्धति चलाउँदैछौँ जहाँ

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
गल्ती भनेको तपाईँले गर्नैनहुने सबैभन्दा नराम्रो कुरा हो।

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
र यसको परिणाम भने हामी मानिसलाई उनीहरूको सिर्जनशील क्षमताभन्दा

00:05:53.000 --> 00:05:56.000
बाहिर शिक्षा दिईराखेका छौं। पिकासोले एकपटक यसो भनेका थिए।

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
उनले भनेका थिए कि सबै बच्चाहरू जन्मिँदा कलाकार हुन्छन्।

00:05:59.000 --> 00:06:03.000
समस्या भने हामी बढ्दै जाँदा पनि कलाकारनै रहिरहनु हो। म यसलाई पूर्ण विश्वास गर्छु कि,

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
हामी सिर्जनशीलतातिर बढ्दैनौ,

00:06:05.000 --> 00:06:08.000
हामी यसबाट बाहिरतिर बढ्छौँ। अझ भन्दा, हामी यसबाट बाहिर शिक्षित हुन्छौँ।

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
त्यसोभए किन यस्तो छ त?

NOTE Paragraph

00:06:10.000 --> 00:06:14.000
म करिब ५ बर्षअघिसम्म स्ट्र्याटफर्ड-अन-एभनमा बस्थेँ।

00:06:14.000 --> 00:06:16.000
वास्तवमा, हामी स्ट्र्याटफर्डबाट लस एञ्जलस सरेका हौँ।

00:06:16.000 --> 00:06:20.000
यसबाट यो परिवर्तन कति सजिलो भयो होला भनेर तपाईँले अनुमान गर्न सक्नुहुन्छ।

00:06:20.000 --> 00:06:22.000
(हाँसो) वास्तवमा,

00:06:22.000 --> 00:06:24.000
हामी एउटा स्निटरफिल्ड भन्ने ठाउँमा बस्थ्यौँ,

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
स्ट्र्याटफर्डको केहि बाहिर मात्र, जहाँ

00:06:26.000 --> 00:06:31.000
शेक्सपियरका बाबु जन्मेका थिए। तपाईँ अर्को अचम्ममा पर्नु भयो? म चाहिँ परेको थिएँ है।

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
तपाईँले शेक्सपियरका बाबु पनि थिए भनेर सोच्नुहुन्न, सोच्नुहुन्छ त?

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
सोच्नु हुन्छ त? किनभने तपाईँ शेक्सपियर

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
लाई बच्चाको रुपमा सोच्नुहुन्न, हैन त?

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
सात वर्षका शेक्सपियर? मैले यो कुरा कहिल्यै सोचेको थिईन। मेरो मतलव, उनी

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
एकपटक सात वर्षका त थिए नि। उनी

00:06:42.000 --> 00:06:51.000
कसैको अङ्ग्रेजी कक्षामा थिए, हैन त? त्यो कस्तो दिक्कलाग्दो हुन्थ्यो होला?

00:06:51.000 --> 00:07:05.000
(हाँसो) "अझ कडा परिश्रम गर्नुपर्छ।" उनका बाबुले सुत्न पठाउँदा, क्या त,

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
शेक्सपियरलाई, "जाऊ सुत, चाँडै,"

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
विलियम शेक्सपियरलाई, "अनि त्यो कलम छोड्दे त।

00:07:10.000 --> 00:07:18.000
अनि त्यसरी कुरा गर्नु हुँदैन। यसले सबैलाई दोधारमा पार्छ।"

00:07:18.000 --> 00:07:23.000
(हाँसो)

NOTE Paragraph

00:07:23.000 --> 00:07:26.000
जे होस, हामी स्ट्र्याटफर्डबाट लस एञ्जलस गयौँ,

00:07:26.000 --> 00:07:30.000
र म, वास्तवमा, त्यो परिवर्तनका बारे एउटा शब्द भन्न चाहन्छु।

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
मेरो छोरो आउन चाहेको थिएन।

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
मेरो दुई बच्चा छन्। ऊ अहिले २१ वर्षको भयो, मेरी छोरी १६ वर्षकी छ।

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
ऊ लस एञ्जलस आउन चाहेको थिएन। उसलाई यो ठाऊँ मन परेको थियो,

00:07:38.000 --> 00:07:43.000
तर बेलायतमा उसकी एकजना प्रेमिका थिई। सेरा, उसको जीवनकी प्रेमिका।

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
ऊसले ऊनलाई चिनेको एकमहिना भएको थियो।

00:07:45.000 --> 00:07:48.000
ख्याल गर्नुस, ऊनीहरूले चौथो वार्षिकोत्सव मनाईसकेका थिए,

00:07:48.000 --> 00:07:52.000
किनभने १६ वर्षको हुँदा यो लामो समय हो।©

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
जे होस, उसले हवाईजहाजमा साँच्चै चित्त दुखाएको थियो,

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
अनि उसले भनेको थियो, "मैले सेराजस्तो अर्को केटी कहिल्यै भेटाउने छैन।"

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
अनि हामीलाई भने यो कुराले खुशी लागिराखेको थियो, साँच्चै भन्दा,

00:07:58.000 --> 00:08:10.000
किनभने हामीले देश छोड्नुको मुख्य कारण ऊनी नै थिईन।

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
(हाँसो)

NOTE Paragraph

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
तर जब तपाईँ अमेरीका सर्नुहुन्छ तपाईँलाई केही कुराले छोप्छ

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
र तपाईँ पृथ्वीमा जहाँ पुग्नुभयो भने पनि:

00:08:18.000 --> 00:08:22.000
विश्वका सबै शिक्षा पद्धतिमा उहि प्रकारका विषयगत तहहरू छन्।

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
जुनसुकै ठाउँमा पनि। तपाईँ जहाँ गएपनि केहि फरक पर्दैन।

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
तपाईँलाई यस्तो हुँदैन जस्तो लाग्ला, तर हैन।

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
माथिल्लो तहमा गणित र भाषाहरू हुन्छन्,

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
अनि मानविकी, अनि कलाहरू सबैभन्दा तल हुन्छन्।

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
पृथ्वीको जुनसुकै ठाउँमा पनि।

00:08:33.000 --> 00:08:36.000
अनि प्राय:जसो सबै पद्दतिमा पनि,

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
कलाहरूभित्र पनि अझ तहहरू हुन्छन्।¼

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
विद्यालयहरूमा साधारणतया कला र सङ्गीतलाई उपल्लो दर्जा दिईन्छ

00:08:40.000 --> 00:08:43.000
त्यसपछि नाटक र नृत्य। यो ग्रहमा एउटा पनि त्यस्तो शिक्षा पद्दति छैन जहाँ

00:08:43.000 --> 00:08:45.000
बच्चाहरूलाई हरेक दिन नृत्य सिकाईन्छ

00:08:45.000 --> 00:08:48.000
हामीले ऊनीहरूलाई गणित पढाएको जस्तै। किन?

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
किन होइन त? मलाई लाग्छ यो कुरा अझ महत्वपूर्ण छ।♫

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
मलाई लाग्छ गणित एकदमै महत्वपूर्ण हो, तर नृत्यपनि उत्तिकै हो।

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
बच्चाहरूलाई दियो भने जतिबेला पनि नाच्छन, हामी सबै नाच्छौँ।

00:08:56.000 --> 00:08:59.000
हामी सबैको शरीर छ, हैन त? मैले केहि विर्शेको त छैन नि?

00:08:59.000 --> 00:09:03.000
(हाँसो) साँचो भन्दा, के हुन्छ भने,

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
जब बच्चाहरू बढ्दै जान्छन, हामी ऊनीहरूलाई क्रमिकरुपमा

00:09:05.000 --> 00:09:08.000
कम्मरदेखि माथितिर पढाउँदै जान्छौँ। अनि त्यसपछि हामी ऊनीहरूको टाउकोमा केन्द्रित हुन्छौँ।

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
अनि विस्तारै एउटा भागतिर।

NOTE Paragraph

00:09:10.000 --> 00:09:14.000
यदि तपाईले एउटा वाह्यजीवको रुपमा शिक्षालाई हेर्नुपर्ने भएमा,

00:09:14.000 --> 00:09:17.000
अनि "के का लागि हो, सार्वजनिक शिक्षा?" भनेर भन्नुपर्ने भएमा,

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
मलाई लाग्छ कि तपाईँ निश्कर्षमा पुग्नुहुन्छ -- यदि तपाईँले उत्पादन हेर्नुभयो भने,

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
यसबाट को को साँच्चै सफल हुन्छन्,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
क कसले ऊनीहरूले गर्नुपर्ने सबै कुरा गर्छन्,

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
क कसले सबै अङ्कहरू पाउँछन, कसले जित्छन् --

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
मलाई लाग्छ तपाईँ यो निष्कर्षमा पुग्नुपर्ने हुन्छ कि सार्वजनिक शिक्षाको सम्पूर्ण उद्देश्य

00:09:29.000 --> 00:09:30.000
विश्वभरि नै

00:09:30.000 --> 00:09:34.000
विश्वविद्यालयका प्राध्यापकहरू उत्पादन गर्नु हो, हैन त?

00:09:34.000 --> 00:09:36.000
ऊनीहरू नै हुन जो अग्र स्थानमा आउँछन्।

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
अनि म पनि त्यस्तै एकजना थिएँ। (हाँसो)©

00:09:40.000 --> 00:09:44.000
अनि मलाई विश्वविद्यालयका प्राध्यापकहरू मन पर्छन, तर तपाईँलाई थाहा छ,

00:09:44.000 --> 00:09:48.000
हामीले ऊनीहरूलाई सम्पूर्ण मानव उपलब्धिकै चरमविन्दुको रुपमा राख्नु हुँदैन।

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
ऊनीहरू जीवनको एउटा प्रकार मात्र हुन,®

00:09:50.000 --> 00:09:52.000
जीवनको अर्को प्रकार। तर तिनीहरू बरु जिज्ञासु हुन्छन्,

00:09:52.000 --> 00:09:54.000
अनि मैले यो कुरा ऊनीहरूलाई माया गरेर भनेको हुँ।

00:09:54.000 --> 00:09:57.000
मेरो अनुभवमा प्राध्यापकहरूको बारेमा एउटा रमाईलो कुरा छ --

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
सबैचाहिँ हैन, तर प्राय:जसो -- उनीहरू आफ्नो टाउकोले बाँच्छन्।

00:10:00.000 --> 00:10:02.000
ऊनीहरू त्यहाँ माथि बाँच्छन, र अलिकति एकातिर।

00:10:02.000 --> 00:10:06.000
एक प्रकारले ऊनीहरू, शाब्दिक रुपमा, शरीरविहीन हुन्छन्।

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
ऊनीहरू आफ्नो शरीरलाई

00:10:08.000 --> 00:10:17.000
एक प्रकारको टाउकोको वाहन जसरी लिन्छन, हैन त?

00:10:17.000 --> 00:10:24.000
(हाँसो) यो ऊनीहरूको टाउकोलाई बैठकहरूमा लैजाने एउटा माध्यम हो।

00:10:24.000 --> 00:10:27.000
तपाईँ शरीरविहीनताको साँचो प्रमाण खोज्नुहुन्छ भने,

00:10:27.000 --> 00:10:30.000
तपाईँ आवाशीय सम्मेलनमा जानुस,

00:10:30.000 --> 00:10:32.000
वरिष्ठ प्राज्ञहरूको,

00:10:32.000 --> 00:10:35.000
अनि अन्तिम रातको डिस्कोमा जानुस।

00:10:35.000 --> 00:10:39.000
(हाँसो) अनि त्यहाँ तपाईँले देख्नुहुनेछ -- लोग्नेमान्छे र आईमाईहरू

00:10:39.000 --> 00:10:43.000
बेतालमा, अनियन्त्रित रुपमा शरीर बटारिरहेका,

00:10:43.000 --> 00:10:47.000
ता कि घर गएपछि यसको बारेमा एउटा लेखै लेख्न सकियोस भनेर अन्तिमसम्म पर्खिरहेका।

NOTE Paragraph

00:10:47.000 --> 00:10:53.000
अहिले हाम्रो शिक्षा पद्दती प्राज्ञिक क्षमताको अवधारणामा खडा छ।

00:10:53.000 --> 00:10:56.000
र यसको एउटा कारण छ।

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
यो सबै पद्दति विश्वभरि त्यतिबेला आविश्कार गरिएको थियो जतिबेला

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
सार्वजनिक शिक्षा नै थिएन, साँच्चै, १९औँ शताब्दी अगाडि।

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
त्यतिबेला ती सबै कुराहरू औद्योगिकीकरणका

00:11:03.000 --> 00:11:04.000
आवश्यकताहरू पुर्ति गर्न शुरु गरिएका थिए।

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
त्यसैले यो तहगत प्रणाली दुई विचारधाराहरूमा आधारित छ।

00:11:07.000 --> 00:11:11.000
प्रथम, कामका लागि सबैभन्दा बढी चाहिने विषयहरू

00:11:11.000 --> 00:11:13.000
माथि छन्। त्यसले गर्दा तपाईँलाई बच्चै हुँदा मृदुभावले

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
तपाईँलाई मन पर्ने कुराहरूबाट टाढा लगिन्छ,

00:11:15.000 --> 00:11:17.000
यो आधारमा कि, तपाईँले ती काम गरेर

00:11:17.000 --> 00:11:20.000
कहिल्यै नोकरी पाउनुहुन्न। हो कि हैन?

00:11:20.000 --> 00:11:22.000
सङ्गीततिर नलाग, तिमी सङ्गीतकार बन्ने हैन;

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
कलातिर नलाग, तिमी कलाकार बन्ने हैन।

00:11:25.000 --> 00:11:29.000
मिठो सुझाव -- अहिले, गम्भिर रुपले गलत। यो सम्पूर्ण विश्व

00:11:29.000 --> 00:11:30.000
एउटा क्रान्तिमा फसेको छ।

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
र दोस्रो हो प्राज्ञिक क्षमता, जसले हाम्रो बौद्धिक दृष्टिकोणमाथि

00:11:33.000 --> 00:11:34.000
साँच्चै प्रभुत्व जमाएको छ,

00:11:34.000 --> 00:11:37.000
किनभने यो प्रणालीलाई विश्वविद्यालयहरूले ऊनीहरूको आफ्नै छविअनुसार रचना गरेका छन्।

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
यदि तपाईँले यसबारेमा सोच्नु भयो भने, सार्वजनिक शिक्षाको

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
विश्वभरिकै सम्पूर्ण पद्दति विश्वविद्यालयको प्रवेशको

00:11:41.000 --> 00:11:43.000
एउटा तन्काईएको प्रक्रिया हो।

00:11:43.000 --> 00:11:46.000
र यसको परिणाम के हो भने धेरै प्रतिभाशाली, मेधावी,

00:11:46.000 --> 00:11:48.000
सिर्जनशील व्यक्तिहरूले आफूलाई केहि हैन भन्ने सोच्छन्,

00:11:48.000 --> 00:11:50.000
किनभने ऊनीहरूले विद्यालयमा राम्रो गरिराखेका विषयहरूको

00:11:50.000 --> 00:11:54.000
केहि कदर गरिएन, अथवा वास्तवमै खराब मानिन्छ।

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
र मलाई के लाग्छ भने हामी त्यो बाटोमा जान सक्दैनौँ।

NOTE Paragraph

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
युनेस्कोका अनुसार, आउने ३० बर्षमा,

00:11:58.000 --> 00:12:01.000
ईतिहासको शुरूदेखि आजसम्म भएकाभन्दा धेरै

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
व्यक्तिहरू शिक्षाबाट स्नातक हुनेछन्।

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
धेरै व्यक्तिहरू, र यो हामीले कुरा गरेका

00:12:05.000 --> 00:12:07.000
सबै चिजहरूको मिश्रण हो --

00:12:07.000 --> 00:12:10.000
प्रविधि र यसले काममा ल्याएको रुपान्तरण, अनि जनसङ्ख्या अध्ययन

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
र जनसङ्ख्याको विशाल वृद्धि।

00:12:12.000 --> 00:12:15.000
एकाएक, उपाधिहरूको केहि मूल्य छैन। हैन त?

00:12:15.000 --> 00:12:19.000
म विद्यार्थी छँदा, तपाईँसँग उपाधि भए जागिर पाउनुहुन्थ्यो।

00:12:19.000 --> 00:12:22.000
यदि तपाईँको जागिर थिएन भने त्यो तपाईँले नचाहेर मात्र हुन्थ्यो।

00:12:22.000 --> 00:12:25.000
अनि मलाई, सोझै भन्दा, जागिरको ईच्छा थिएन। (हाँसो)

00:12:25.000 --> 00:12:30.000
तर अहिले उपाधि लिएका बच्चाहरू धेरैजसो

00:12:30.000 --> 00:12:31.000
भिडियो गेम खेल्न घर फर्किन्छन्,

00:12:31.000 --> 00:12:34.000
किनभने पहिले बीए चाहिने जागिरलाई अहिले एमए चाहिन्छ

00:12:34.000 --> 00:12:37.000
अनि एमए चाहिनेलाई पीएचडी चाहिन्छ।

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
यो प्राज्ञिक स्फीतिको एउटा प्रक्रिया हो।

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
र यसले पुरै शिक्षा पद्दति हाम्रो पैतालामुनितिर

00:12:41.000 --> 00:12:43.000
खस्किराखेको छ भन्ने दर्शाउँछ। हामीले हाम्रो बौद्धिक दृष्टिकोणबारे

00:12:43.000 --> 00:12:44.000
समस्त रुपमा पुनर्विचार गर्नुपर्छ।

NOTE Paragraph

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
हामीले बुद्धिको बारेमा तीनओटा कुराहरू जानेका छौ।

00:12:46.000 --> 00:12:49.000
पहिलो, यसको विविधता। विश्वलाई हामीले यसलाई अनुभव गरेका

00:12:49.000 --> 00:12:51.000
हरेक तरिकाबाट हेर्दछौँ। हामी दृश्यमा सोच्छौँ,

00:12:51.000 --> 00:12:54.000
हामी आवाजमा सोच्छौँ, हामी सौन्दर्यमा सोच्छौँ।

00:12:54.000 --> 00:12:57.000
हामी अमूर्त ढाँचामा सोच्छौँ, हामी चालमा सोच्छौँ।

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
दोस्रो, बुद्धि गतिशील छ।

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
यदि तपाईँले मान्छेको दिमागको अन्तरक्रियालाई हेर्नुभयो भने, हामीले

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
हिजो त्यतिका प्रस्तुतिहरूमा सुनेजस्तो,

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
बुद्धि आश्चर्यजनक रुपले अन्तरक्रियात्मक छ।

00:13:07.000 --> 00:13:10.000
दिमाग कक्षहरूमा बिभाजित छैन।

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
वास्तवमा, सिर्जनशीलता -- जसलाई मैले मुल्यवान मौलिक विचारहरू

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
जान्ने प्रक्रियाको रुपमा परिभाषित गर्छु --

00:13:15.000 --> 00:13:18.000
प्राय:जसो विभिन्न शास्त्रको वस्तुहरूलाई हेर्ने तरीकाहरुको

00:13:18.000 --> 00:13:21.000
अन्तरक्रियाबाट उत्पन्न हुन्छ।

NOTE Paragraph

00:13:21.000 --> 00:13:23.000
दिमाग जानिबुझिकनै -- वास्तवमा,

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
दिमागका दुई भागहरूलाई जोड्ने कर्पस क्यालोसम नामको

00:13:26.000 --> 00:13:28.000
एउटा स्नायुरेसाको मुठो हुन्छ। यो महिलाहरूमा अलि मोटो हुन्छ।

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
हिजोकी हेलेनलाई हेर्दा, सायद यहि कारणले महिलाहरू

00:13:30.000 --> 00:13:34.000
एकैपटक धेरैओटा काम राम्ररी गर्न सक्छन् भन्ने मलाई लाग्छ।

00:13:34.000 --> 00:13:36.000
किनभने तपाईँ त्यस्तो हुनुहुन्छ, हैन त?

00:13:36.000 --> 00:13:39.000
यसको अनुसन्धानको एउटा पाटो छ, तर मैले आफ्नै जीबनबाट यो कुरा जानेको छु।

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
यदि मेरी श्रीमतीले घरमा खाना बनाउँदैछिन भने --

00:13:41.000 --> 00:13:45.000
जुनचाहिँ धेरैजसो हुन्न, धन्न। (हाँसो)

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
तर तपाईँलाई थाहा छ, ऊनले पकाउँदैछिन् -- हैन, ऊनले केहि-केहि चाहिँ राम्रै पकाउँछिन् --

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
तर यदि ऊनले पकाउँदैछिन भने, तपाईँलाई थाहा छ,

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
ऊनले फोनमा कसैसित कुरा गरिरहेकि हुन्छिन्,

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
केटाकेटीहरूसित कुरा गरिराखेकि हुन्छिन, छत लिपिराखेकी हुन्छिन्,

00:13:55.000 --> 00:13:58.000
उनी यहाँ ओपन-हार्ट सर्जरी गरिराखेकी हुन्छिन्।

00:13:58.000 --> 00:14:01.000
यदि मैले पकाउँदै छु भने, ढोका बन्द हुन्छ, केटाकेटीहरू बाहिर हुन्छन्,

00:14:01.000 --> 00:14:04.000
फोन उठिराखेको हुन्छ, अनि ऊनी आउँदा पनि मलाई दिक्क लाग्छ।

00:14:04.000 --> 00:14:17.000
म भन्छु, "टेरी, कृपया, मैले यहाँ अण्डा पकाईराखेको छु। एकैछिन पर्ख न।"(हाँसो)

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
वास्तवमा, पुरानो दार्शनिक कुरा छ नि,

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
यदि जङ्गलमा एउटा रुख ढल्छ र कसैले सुन्दैन,

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
ढलेकै हो त? त्यो पुरानो कटुस सम्झिनुहुन्छ?

00:14:25.000 --> 00:14:28.000
मैले हालसालै एउटा गज्जबको टि-सर्ट देखेको थिएँ जसमा लेखेको थियो, "यदि एउटा लोग्नेमान्छेले

00:14:28.000 --> 00:14:31.000
जङ्गलमा आफ्नो मनको कुरा भन्छ, र कुनै आईमाईले सुन्दैन भने,

00:14:31.000 --> 00:14:40.000
तबपनि ऊ गलत हुन्छ त?" (हाँसो)

NOTE Paragraph

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
अनि बुद्धिको बारेमा तेस्रो कुरा हो,

00:14:43.000 --> 00:14:45.000
यो पृथक छ। मैले अहिले एउटा किताब लेख्दै छु

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
"एपिफानी" नामको, जुन व्यक्तिहरूले ऊनीहरूको प्रतिभा कसरी पत्ता लगाए

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
भन्ने कुराको एउटा अन्तर्वार्ताको शृङ्खलामा आधारित छ।

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
मान्छेहरु कसरी त्यहाँसम्म पुगे भन्ने कुराले मलाई आकर्षित गरेको छ।

00:14:51.000 --> 00:14:54.000
यो मैले एउटी बिचित्रकी महिलासँग

00:14:54.000 --> 00:14:56.000
गरेका कुराबाट प्रेरित छ जसको बारेमा सायद धेरै व्यक्तिहरूले

00:14:56.000 --> 00:14:58.000
सुनेका छैनन होला, ऊनको नाम हो गिलियन लिने,

00:14:58.000 --> 00:15:00.000
तपाईँले सुन्नुभएको थियो त? कसैकसैले सुनेका छन्। ऊनी एउटा कोरियोग्राफर हुन्

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
र ऊनको काम सबैलाई थाहा छ।

00:15:02.000 --> 00:15:04.000
ऊनले "क्याट्स" अनि "फ्यान्टम अफ द ओपेरा" बनाएकि थिईन्।

00:15:04.000 --> 00:15:08.000
ऊनी बिचित्रकी छन। म वेलायतमा रोयल ब्यालेटको समितिमा बस्थेँ।

00:15:08.000 --> 00:15:10.000
तपाईँलाई थाहै छ।

00:15:10.000 --> 00:15:12.000
जे होस, गिलियन र मैले एकदिन संगै खाना खायौँ अनि मैले भने,

00:15:12.000 --> 00:15:14.000
"गिलियन, तपाईँ कसरी नृत्यकर्मी बन्नुभयो त?" अनि उनले भनिन"

00:15:14.000 --> 00:15:16.000
यो रोचक थियो, जब ऊनी विद्यालयमा थिईन्,

00:15:16.000 --> 00:15:19.000
ऊनी साँच्चै निराश थिईन। अनि त्यो विद्यालयले, सन ३०को दशक तिर,

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
ऊनका आमाबाबुहरूलाई लेख्यो, "हामीलाई लाग्छ

00:15:21.000 --> 00:15:23.000
गिलियनको सिकाई क्षमतामा समस्या छ।" ऊनी एकाग्र हुन सक्दिनन्,

00:15:23.000 --> 00:15:25.000
ऊनी धेरै चञ्चल थिइन। मलाई लाग्छ अहिले तिनीहरूले उनलाई

00:15:25.000 --> 00:15:29.000
एडीएचडी थियो भन्थे होलान्। हैन त? तर यो १९३० तिरको कुरा हो,

00:15:29.000 --> 00:15:32.000
अनि त्यतिबेला एडीएचडीको आविश्कार नै भएको थिएन।

00:15:32.000 --> 00:15:35.000
त्यतिबेला यो एउटा उपलब्ध अवस्था थिएन। (हाँसो)

00:15:35.000 --> 00:15:39.000
कसैलाई यो हुन्छ भन्ने कुरा कसैलाई थाहै थिएन।

NOTE Paragraph

00:15:39.000 --> 00:15:43.000
जे होस, ऊनी विशेषज्ञकहाँ देखाउन गईन। अनि, त्यो भब्य कोठा,

00:15:43.000 --> 00:15:46.000
र ऊनि आमासँग गएकी थिईन्,

00:15:46.000 --> 00:15:49.000
अनि उनलाई एउटा छेउको कुर्सीमा लगेर बसाईयो,

00:15:49.000 --> 00:15:51.000
अनि ऊनी २० मिनेटसम्म एक्लै बसिराखिन जतिबेला

00:15:51.000 --> 00:15:53.000
त्यो मान्छेले ऊनकी आमासँग गिलियनलाई विद्यालयमा भएका

00:15:53.000 --> 00:15:57.000
ऊनका सबै समस्याहरूका बारेमा कुरा गर्र्यो। अन अन्तिममा --

00:15:57.000 --> 00:15:59.000
ऊनले मान्छेहरूलाई अलमल्याएकाले,

00:15:59.000 --> 00:16:01.000
ऊनको गृहकार्य सधै ढीलो हुन्थ्यो, अनि यस्तै यस्तै,

00:16:01.000 --> 00:16:04.000
आठ वर्षकी सानी बच्ची -- अन्त्यमा, डाक्टर गएर

00:16:04.000 --> 00:16:06.000
गिलियनको छेउमा बस्यो अनि भन्यो, "गिलियन्,

00:16:06.000 --> 00:16:08.000
मैले तिम्रो आमाले भनेका सबै कुराहरू सुनेँ,

00:16:08.000 --> 00:16:10.000
र म ऊहाँसँग एकान्तमा कुरा गर्न चाहन्छु।"

00:16:10.000 --> 00:16:13.000
ऊसले भन्यो, "यहिँ पर्ख है, हामी आईहाल्छौँ, धेरै बेर लाग्दैन।"

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
अनि ऊनीहरू ऊनलाई छाडेर गए।

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
तर ऊनीहरू कोठाबाट बाहिर जाँदा उसले उसको टेबलमा भएको

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
रेडियो खोल्यो। अनि जब तिनीहरू

00:16:19.000 --> 00:16:21.000
कोठाबाहिर गए, ऊसले ऊनको आमालाई भन्यो,

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
"उँभिनुस र ऊनलाई हेर्नुस।" र ऊनीहरू कोठाबाट निस्किने बित्तीकै,

00:16:24.000 --> 00:16:28.000
ऊनले भनिन, ऊनी ऊभिईन, अनि सङ्गीतसँगै चल्न थालिन्।

00:16:28.000 --> 00:16:30.000
ऊनीहरूले केहि मिनेटसम्म हेरे

00:16:30.000 --> 00:16:33.000
अनि ऊ ऊनकी आमातिर फर्केर भन्यो,

00:16:33.000 --> 00:16:37.000
"श्रीमती लिने, गिलियन बिरामी छैनन, ऊनी नर्तकी हुन्।

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
ऊनलाई नृत्य विद्यालयमा लैजानुस।"

NOTE Paragraph

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
मैले भनेँ, "अनि के भयो?"

00:16:41.000 --> 00:16:44.000
ऊनले भनिन, "पठाउनुभयो। त्यो कति रमाईलो थियो भन्ने म तपाईँलाई भन्नै सक्दिन।

00:16:44.000 --> 00:16:46.000
हामी त्यो कोठामा गयौँ त्यहाँ सबै म जस्ता मान्छेहरूले

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
भरिएको थियो। स्थिर बसिराख्न नसक्ने मान्छेहरू।

00:16:49.000 --> 00:16:52.000
सोच्नका लागि चल्नैपर्ने मान्छेहरू ।" सोच्नका लागि चल्नुपर्नेहरू ।

00:16:52.000 --> 00:16:54.000
ऊनीहरू ब्याले नाच्थे, ट्याप नाच्थे, ज्याज नाच्थे,

00:16:54.000 --> 00:16:56.000
आधुनिक नाच्थे, समकालीन नाच्थे ।

00:16:56.000 --> 00:16:59.000
अन्तत: ऊनी रोयल ब्याले विद्यालयका लागि छानिईन,

00:16:59.000 --> 00:17:01.000
ऊनी एकल कलाकार बनिन, ऊनले रोयल ब्यालेमा

00:17:01.000 --> 00:17:03.000
गज्जबको पेशा पाईन। अन्तत: ऊनी

00:17:03.000 --> 00:17:05.000
रोयल ब्याले स्कूलबाट स्नातक भईन् र

00:17:05.000 --> 00:17:08.000
आफ्नै कम्पनी शुरु गरिन -- द गिलियन लिने डान्स कम्पनी --

00:17:08.000 --> 00:17:11.000
एन्ड्रु लोयड वेबरलाई भेटिन। ऊनी ईतिहासकै सबैभन्दा बढी

00:17:11.000 --> 00:17:13.000
सफल साङ्गीतिक थिएटर निर्माणका लागि जिम्मेबार छिन्

00:17:13.000 --> 00:17:18.000
ऊनले दसौँ लाखलाई आनन्द दिएकी छन्,

00:17:18.000 --> 00:17:21.000
अनि ऊनी करोडपति छिन् । अरु कोहि भएको भए

00:17:21.000 --> 00:17:25.000
ऊनलाई उपचार गर्थ्यो होला अनि ऊनलाई

00:17:25.000 --> 00:17:27.000
चुप लाग्न भन्थ्यो होला।

NOTE Paragraph

00:17:27.000 --> 00:17:30.000
अब, मलाई लाग्छ ... (ताली) मैले के सोच्छु भने:

00:17:30.000 --> 00:17:32.000
अल गोरले हिजो राती पर्यावरणको बारेमा,

00:17:32.000 --> 00:17:35.000
अनि राचेल कार्सनले शुरु गरेको क्रान्तिको बारेमा बोले ।

00:17:35.000 --> 00:17:39.000
मलाई विश्वास छ भविष्यको लागि हाम्रो एकमात्र आशा

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
भनेको मानव पर्यावरणको नयाँ अवधारणा अपनाउने नै हो,

00:17:42.000 --> 00:17:46.000
यस्तो अवधारणा जसमा हामी मानव क्षमताको सम्पन्नताको

00:17:46.000 --> 00:17:48.000
नयाँ धारणा बनाउँन शुरु गर्नेर्छौँ।

00:17:48.000 --> 00:17:52.000
हाम्रो शिक्षा पद्दतिले हाम्रो दिमागलाई यसरी खाईदिएको छ

00:17:52.000 --> 00:17:54.000
कि हामी पृथ्वीलाई खान्छौँ: एउटा विशेष क्रयवस्तुका लागि।

00:17:54.000 --> 00:17:57.000
र भविष्यमा, यसले हामीलाई काम दिने छैन ।

00:17:57.000 --> 00:18:00.000
हामीले आधारभूत सिद्धान्तहरूलाई पुनर्विचार गर्नुपर्छ

00:18:00.000 --> 00:18:02.000
जसमा हामी हाम्रा बच्चाहरूलाई शिक्षा दिँदैछौँ । जोनास साल्कको

00:18:02.000 --> 00:18:06.000
एउटा गज्जबको भनाई छ नि, ऊनले भनेका छन, "यदि सबै कीराहरू

00:18:06.000 --> 00:18:09.000
पृथ्वीबाट हराउनुपर्ने भए,

00:18:09.000 --> 00:18:12.000
५० वर्षभित्र पृथ्वीका सबै जीवहरू खत्तम हुनेथियो ।

00:18:12.000 --> 00:18:15.000
यदि पृथ्वीबाट सबै मान्छेहरू हराए भने,

00:18:15.000 --> 00:18:19.000
५० वर्षभित्र सबै जीवहरू फस्टाउने छन्।"

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
अनि ऊनले ठीक भनेका छन्।

NOTE Paragraph

00:18:21.000 --> 00:18:24.000
टेडले मानव कल्पनाको उपहारलाई सम्मान गर्छ।

00:18:24.000 --> 00:18:28.000
हामीले यो उपहार वुद्धिमानीपूर्वक प्रयोग गर्नेबारे सचेत हुनुपर्छ,

00:18:28.000 --> 00:18:31.000
अनि हामीले केहि परिदृश्यहरूलाई हटाईदिनुपर्छ

00:18:31.000 --> 00:18:34.000
जसको बारेमा हामीले कुरा गरेका छौँ। र हामीले यसो गर्ने

00:18:35.000 --> 00:18:38.000
एउटै मात्र तरिका भनेको हाम्रा सृजनशील क्षमताहरूलाई

00:18:38.000 --> 00:18:40.000
तिनीहरूका सम्पन्नताअनुसार हेर्ने, र हाम्रा

00:18:40.000 --> 00:18:43.000
बच्चाहरूलाई तिनीहरूका आशाको रुपमा हेर्ने नै हो । र हाम्रो काम

00:18:43.000 --> 00:18:46.000
ऊनीहरूको सम्पूर्ण पक्षलाई शिक्षित गर्नु हो, जसद्वारा उनीहरूले भविष्यलाई सामना गर्न सकून्।

00:18:46.000 --> 00:18:49.000
-- जे होस -- हामीले भविष्य नदेखौँला,

00:18:49.000 --> 00:18:52.000
तर ऊनीहरूले देख्नेछन् । र हाम्रो काम भनेको ऊनीहरूलाई

00:18:52.000 --> 00:18:54.000
यसमा केही गर्न सहयोग गर्ने हो । धेरै धेरै धन्यवाद ।