WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:07.000
सुप्रभात. कसे आहात? खूप छान चाललंय, नाही का?

00:00:07.000 --> 00:00:11.000
मी एकंदर या प्रकारानं खूप प्रभावित झालो आहे.

00:00:11.000 --> 00:00:15.000
खरं तर, मी निघालोय. (हशा)

00:00:15.000 --> 00:00:19.000
तीन विषय आहेत, नाही का,

00:00:19.000 --> 00:00:23.000
या शिबिरात बोलले जाणारे, जे संबंधित आहेत

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
मला जे सांगायचं आहे त्याच्याशी.

00:00:25.000 --> 00:00:29.000
एक म्हणजे मानवी निर्मितिक्षमतेचा असामान्य पुरावा

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
जो आपल्या सर्व प्रेझेन्टेशन्समधून दिसतो

00:00:32.000 --> 00:00:35.000
आणि इथल्या सर्व लोकांमध्ये दिसतो. फक्त त्यात वैविध्य आहे

00:00:35.000 --> 00:00:38.000
आणि वेगळे प्रकार आहेत. दुसरं म्हणजे

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
आपण अशा ठिकाणी येऊन ठेपलो आहोत जिथं काय होणार आहे याची आपल्याला कल्पना नाही,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
भविष्याबाबत. काही कल्पना नाही

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
यातून काय घडेल.

NOTE Paragraph

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
मला शिक्षणक्षेत्रामध्ये स्वारस्य आहे -

00:00:48.000 --> 00:00:51.000
खरं तर, मला असं दिसतं की प्रत्येकालाच शिक्षणामध्ये रस असतो.

00:00:51.000 --> 00:00:53.000
नाही का? मला हे खूप गमतीशीर वाटतं.

00:00:53.000 --> 00:00:56.000
तुम्ही एखाद्या डिनर पार्टीला गेलात, आणि सांगितलंत

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
की तुम्ही शिक्षणक्षेत्रात काम करता -

00:00:59.000 --> 00:01:06.000
खरं सांगायचं तर, तुम्ही डिनर पार्ट्यांना जात नसाल, जर तुम्ही शिक्षणक्षेत्रात काम करत असाल

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
(हशा) तुम्हाला बोलावलं जात नाही.

00:01:09.000 --> 00:01:14.000
आणि परत परत तर नक्कीच नाही. आश्चर्य आहे.

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
पण जर तुम्ही जात असाल, आणि तुम्ही कोणालातरी म्हणालात,

00:01:16.000 --> 00:01:18.000
म्हणजे, त्यांनी विचारलं, “तुम्ही काय करता?”

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
आणि तुम्ही म्हणालात की तुम्ही शिक्षणक्षेत्रात काम करता,

00:01:20.000 --> 00:01:24.000
तुम्हाला त्यांचा चेहरा थिजलेला दिसेल. जसं काही

00:01:24.000 --> 00:01:30.000
बाप रे, “माझ्याबरोबरच असं का? सबंध आठवड्याभरात एकमेव पार्टी मिळाली होती.” (हशा)

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
पण जर तुम्ही त्यांना त्यांच्या शिक्षणाबद्दल विचाराल,

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
ते तुम्हाला भिंतीत चिणून मारतील. कारण हे त्या गोष्टींपैकी एक आहे

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
ज्या लोकांना प्रचंड संताप आणतात, बरोबर ना?

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
धर्म, आणि पैसा आणि अशा इतर गोष्टींप्रमाणं.

00:01:40.000 --> 00:01:44.000
मला शिक्षणक्षेत्रात खूपच स्वारस्य आहे, आणि मला वाटतं आपल्या सर्वांनाच आहे.

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
त्यामध्ये आपले खूप मोठे हितसंबंध गुंतलेले आहेत,

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
काही अंशी यामुळं की शिक्षणच अशी गोष्ट आहे

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
जी आपल्याला अनिश्चित भविष्यात तारणार आहे.

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
तसा विचार केला तर, या वर्षी शाळेत जाऊ लागणारी मुलं

00:01:55.000 --> 00:02:01.000
२०६५ मध्ये निवृत्त होतील. कुणालाच कल्पना नाही -

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
गेले चार दिवस कितीही तज्ञ प्रदर्शन चालू असलं तरी -

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
की हे जग कसं असेल

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
पाच वर्षांनंतर. आणि तरीही आपल्याला करायचं आहे

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
त्यांना त्यासाठी प्रशिक्षित. तर ही अनिश्चितता, माझ्या मते,

00:02:11.000 --> 00:02:13.000
विलक्षण आहे.

NOTE Paragraph

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
आणि यापैकी तिसरी गोष्ट अशी की

00:02:15.000 --> 00:02:20.000
आपण सर्वांनी मान्य केली आहे,

00:02:20.000 --> 00:02:23.000
मुलांची खरोखर विलक्षण क्षमता -

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
त्यांची नावीन्यपूर्ण क्षमता. म्हणजे बघा, सिरेना काल रात्री किती उत्कृष्ट बोलली,

00:02:25.000 --> 00:02:28.000
नाही का? काय काय करु शकली ती.

00:02:28.000 --> 00:02:33.000
आणि ती अपवादात्मक नमुना आहे, पण मला नाही वाटत, खरंच,

00:02:33.000 --> 00:02:36.000
की ती बालजगतामध्ये अपवादात्मक आहे.

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
तुम्ही पाहताय एक विलक्षण समर्पित व्यक्ती

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
जिला नैसर्गिक देणगी मिळाली. आणि माझं म्हणणं आहे की,

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
सर्व मुलांकडं प्रचंड कौशल्यं असतात.

00:02:43.000 --> 00:02:45.000
आणि आपण चक्क निर्दयपणे ती वाया घालवतो.

00:02:45.000 --> 00:02:48.000
म्हणून मला बोलायचं आहे शिक्षणाबद्दल आणि

00:02:48.000 --> 00:02:51.000
मला बोलायचं आहे निर्मितीक्षमतेबद्दल. माझा मुद्दा असा आहे की

00:02:51.000 --> 00:02:54.000
आज निर्मितीक्षमता ही साक्षरतेइतकीच महत्त्वाची आहे शिक्षणामध्ये,

00:02:54.000 --> 00:02:58.000
आणि आपण तिला समान दर्जा दिलाच पाहिजे.

00:02:58.000 --> 00:03:06.000
(टाळ्या) धन्यवाद. तर, मला एवढंच सांगायचं होतं.

00:03:06.000 --> 00:03:10.000
खूप आभारी आहे. (हशा) तर, १५ मिनिटं राहिलीत अजून.

00:03:10.000 --> 00:03:17.000
तर, माझा जन्म झाला... नको. (हशा)

NOTE Paragraph

00:03:17.000 --> 00:03:21.000
नुकतीच मी एक अफलातून गोष्ट ऐकली - मी आवडीनं ती सांगतो -

00:03:21.000 --> 00:03:25.000
एका छोट्या मुलीची, जी चित्रकलेच्या वर्गात बसली होती. सहा वर्षांची ती

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
मागे, चित्र काढत बसली होती,

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
आणि शिक्षकेचं म्हणणं होतं की या मुलीचं इतर कधीही

00:03:29.000 --> 00:03:33.000
लक्ष नसतं, आणि या चित्रकलेच्या तासाला मात्र असतं.

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
त्या शिक्षिकेला आश्चर्य वाटलं आणि ती त्या मुलीकडं गेली

00:03:35.000 --> 00:03:38.000
आणि म्हणाली, “तू कशाचं चित्र काढत आहेस?”

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
आणि ती मुलगी म्हणाली, “मी देवाचं चित्र काढतीय.”

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
ती शिक्षिका म्हणाली, “पण देव कसा दिसतो ते कुणालाच ठाऊक नाही.”

00:03:44.000 --> 00:03:51.000
"मग एक मिनिट थांबा", ती मुलगी म्हणाली.

00:03:51.000 --> 00:03:52.000
(हशा)

NOTE Paragraph

00:03:52.000 --> 00:03:57.000
जेव्हा माझा मुलगा इंग्लंडमध्ये चार वर्षांचा होता -

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
खरं तर, तो सगळीकडंच चार वर्षांचा होता. (हशा)

00:04:00.000 --> 00:04:06.000
अगदी अचूक सांगायचं झालं तर, कुठेही गेला तरी, तो त्या वर्षी चार वर्षांचा होता.

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
त्यानं नॅटिव्हिटी नाटकात भाग घेतला होता.

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
तुम्हाला आठवतीय का ती गोष्ट? नाही, ती मोठी होती.

00:04:11.000 --> 00:04:14.000
एक दीर्घ गोष्ट. मेल गिब्सन यानं त्याचा उत्तरार्ध बनवला होता.

00:04:14.000 --> 00:04:19.000
तुम्ही तो पाहिला असेलः नॅटिव्हिटी २. पण जेम्सला जोसेफची भूमिका मिळाली होती,

00:04:19.000 --> 00:04:22.000
ज्याबद्दल आम्हाला खूप उत्सुकता होती.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
हे मुख्य पात्रांपैकी एक आहे अशी आमची समजूत होती.

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
टी-शर्ट मधल्या मुलांनी आमची जागा खच्चून भरली होतीः

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
जेम्स रॉबिन्सन जोसेफच्या भूमिकेत! (हशा)

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
त्याच्या तोंडी संवाद नव्हते, पण तुम्हाला माहितीय तो प्रवेश

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
जिथं ते तीन राजे येतात.

00:04:34.000 --> 00:04:36.000
आणि ते घेऊन येतात गोल्ड, फ्रॅन्किन्सेन्स आणि मर्ह.

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
हे खरोखर घडलं. आम्ही बसलो होतो

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
आणि मला वाटतं त्यांचा क्रम चुकला,

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
कारण आम्ही नंतर त्या छोट्या मुलाशी बोललो आणि आम्ही म्हणालो,

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
"तुला त्याचं काही वाटत नाही ना?” आणि तो म्हणाला, “नाही, का? काही चुकीचं होतं का?

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
ते फक्त चुकीच्या क्रमानं आले, एवढंच.”

00:04:46.000 --> 00:04:47.000
असो, तर ती तीन मुलं आली -

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
चार वर्षांची मुलं, डोक्यावर छोटं कापड गुंडाळून -

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
आणि त्यांनी ती खोकी खाली ठेवली,

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
आणि पहिला मुलगा म्हणाला, “आय ब्रिन्ग यू गोल्ड.”

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
आणि दुसरा मुलगा म्हणाला, “आय ब्रिन्ग यू मर्ह.”

00:04:57.000 --> 00:05:11.000
आणि तिसरा मुलगा म्हणाला, “फ्रॅन्क सेन्ट धिस.” (हशा)

NOTE Paragraph

00:05:11.000 --> 00:05:13.000
या गोष्टींमधील साम्य हे आहे की मुलं धोका पत्करुन काम करतात.

00:05:13.000 --> 00:05:16.000
त्यांना माहिती नसेल तर ते अंदाज बांधतील.

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
बरोबर ना? त्यांना चुकण्याची भिती वाटत नाही.

00:05:19.000 --> 00:05:24.000
आता, माझं असं म्हणणं नाही की चुका करणं आणि निर्मितिक्षम असणं एकच आहे.

00:05:24.000 --> 00:05:25.000
आपल्याला हे माहितच आहे की,

00:05:25.000 --> 00:05:28.000
तुमची चुकायची तयारी नसेल, तर

00:05:28.000 --> 00:05:31.000
तुम्ही कधीही काहीही नवीन करु शकणार नाही.

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
तुमची चुकायची तयारी नसेल, तर. आणि प्रौढत्वाप्रत येईपर्यंत

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
बहुतांश मुलं ही क्षमता गमावून बसतात.

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
त्यांना चुकण्याची दहशत बसते.

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
आणि जाता जाता सांगतो, आपण आपले उद्योग असेच चालवतो.

00:05:41.000 --> 00:05:44.000
आपण चुकांना बोल लावतो. आणि आता आपण चालवतो

00:05:44.000 --> 00:05:47.000
राष्ट्रीय शिक्षण यंत्रणा जिथं

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
चुका करणं सर्वात खराब समजलं जातं.

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
आणि परिणामतः आपण लोकांना शिक्षित करतोय

00:05:53.000 --> 00:05:56.000
त्यांची निर्मितिक्षमता घालवून. पिकासो एकदा असं म्हणाला.

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
तो म्हणाला की सर्व मुलं जन्मतःच कलाकार असतात.

00:05:59.000 --> 00:06:03.000
समस्या आहे ती वाढत्या वयाबरोबर कलाकार म्हणून टिकून रहायची. माझा यावर ठाम विश्वास आहे,

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
की आपण निर्मितीक्षमतेसहित वाढत नाही,

00:06:05.000 --> 00:06:08.000
आपण तिच्याशिवाय वाढतो. किंवा असं म्हणा, आपण तिला सोडून शिकत राहतो.

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
तर हे असं का आहे?

NOTE Paragraph

00:06:10.000 --> 00:06:14.000
सुमारे पाच वर्षांपूर्वीपर्यंत मी स्ट्रॅटफोर्ड - ऍव्हॉन इथं रहात होतो.

00:06:14.000 --> 00:06:16.000
खरं तर, आम्ही स्ट्रॅटफोर्ड वरुन लॉस ऍँजेलीसला रहायला आलो.

00:06:16.000 --> 00:06:20.000
यावरुन तुम्हाला कल्पना येईल किती निर्विघ्न संक्रमण असेल ते.

00:06:20.000 --> 00:06:22.000
(हशा) खरं तर,

00:06:22.000 --> 00:06:24.000
आम्ही स्निटरफील्ड नावाच्या गावी रहायचो.

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
स्ट्रॅटफोर्ड च्या बाहेरच, जिथं

00:06:26.000 --> 00:06:31.000
शेक्सपियरच्या वडिलांचा जन्म झाला. काहीतरी वेगळं वाटतंय का? मला वाटलं.

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
शेक्सपियरचे वडील ही कल्पनाच कधी केली नव्हती, होय ना?

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
बरोबर ना? कारण तुम्ही हीदेखील कल्पना केली नव्हती

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
की शेक्सपियर कधी लहान मूल होता, होय ना?

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
सात वर्षांचा शेक्सपियर? मी कधीच कल्पना नव्हती केली. म्हणजे, तो असेल

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
कधीतरी सात वर्षांचा. तो असणार

00:06:42.000 --> 00:06:51.000
कुणाच्यातरी इंग्रजीच्या वर्गात, नाही का? किती त्रासदायक असेल ते?

00:06:51.000 --> 00:07:05.000
(हशा) “अजून प्रयत्न करायला हवेत.” त्याचे वडील त्याला झोपायला लावत असतील,

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
शेक्सपियरला, “झोपून टाक, लगेच,”

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
विल्यम शेक्सपियरला, “आणि पेन्सिल ठेवून दे.

00:07:10.000 --> 00:07:18.000
आणि असलं बोलणं बंद कर. ते कुणालाच कळत नाहीय.”

00:07:18.000 --> 00:07:23.000
(हशा)

NOTE Paragraph

00:07:23.000 --> 00:07:26.000
असो, तर आम्ही स्ट्रॅटफोर्ड वरुन लॉस ऍँजेलिस ला आलो,

00:07:26.000 --> 00:07:30.000
आणि खरं तर, मला या बदलाबद्दल एका शब्दात सांगायचं आहे.

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
माझ्या मुलाला यायचं नव्हतं.

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
मला दोन मुलं आहेत. तो आता २१ चा आहे; माझी मुलगी १६ ची.

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
त्याला लॉस ऎंजेलिस ला यायचं नव्हतं. त्याला इथं आवडत होतं,

00:07:38.000 --> 00:07:43.000
पण इंग्लंडमध्ये त्याची एक मैत्रीण होती. त्याच्या आयुष्यातलं प्रेम होती ती, सारा.

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
तो तिला एक महिन्यापासून ओळखत होता.

00:07:45.000 --> 00:07:48.000
लक्षात घ्या, त्यांनी चौथी ऍनिव्हर्सरी साजरी केली होती,

00:07:48.000 --> 00:07:52.000
कारण १६व्या वर्षी हे खूप प्रदीर्घ वाटतं.

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
असो, तर तो विमानामध्ये खूपच नाराज होऊन बसला होता,

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
आणि म्हणत होता, “मला सारासारखी मुलगी परत कधीच भेटणार नाही.”

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
आणि खरं सांगायचं तर, आम्हाला याच गोष्टीचा आनंद होता,

00:07:58.000 --> 00:08:10.000
कारण तीच मुख्य कारण होती आम्ही देश सोडण्यामागं.

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
(हशा)

NOTE Paragraph

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
पण तुमच्या काहीतरी लक्षात येईल, अमेरीकेत आल्यावर

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
आणि जगभर प्रवास केल्यावरः

00:08:18.000 --> 00:08:22.000
जगातील प्रत्येक शिक्षणपध्दतीमध्ये विषयांची समान श्रेणीरचना आहे.

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
प्रत्येक. कुठेही गेलात तरी.

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
तुम्हाला वाटेल की हे चुकीचं असेल, पण तसं नाही.

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
एकदम वर आहेत गणित आणि भाषा विषय,

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
मग मानवशास्त्र, आणि तळाशी आहेत कला विषय.

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
जगात सर्वत्र.

00:08:33.000 --> 00:08:36.000
आणि बहुतेक प्रत्येक पद्धतीमध्ये हीदेखील आहे,

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
कला विषयांमधील श्रेणीरचना.

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
कला व संगीताला सहसा वरचा दर्जा दिला जातो शाळांतून

00:08:40.000 --> 00:08:43.000
नाट्य व नृत्यापेक्षा. जगात एकही शिक्षण पध्दत अशी नाही

00:08:43.000 --> 00:08:45.000
जी दररोज मुलांना नृत्य शिकवते

00:08:45.000 --> 00:08:48.000
जसं आपण त्यांना गणित शिकवतो. का?

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
का नाही? मला वाटतं हेच जास्त महत्त्वाचं आहे.

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
माझ्या मते गणित अतिशय महत्त्वाचं आहे, पण मग नृत्यदेखील.

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
मुलांना नाचू दिलं तर ती सदासर्वकाळ नाचतात, आपण सगळेदेखील.

00:08:56.000 --> 00:08:59.000
आपल्या सर्वांकडं शरीर आहे, नाही का? माझी एखादी मिटींग चुकली का?

00:08:59.000 --> 00:09:03.000
(हशा) खरंच, काय होतं तर,

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
मुलं मोठी होऊ लागली की, आपण त्यांना शिकवू लागतो

00:09:05.000 --> 00:09:08.000
कमरेपासून हळूहळू वरवर. आणि मग आपण त्यांच्या डोक्यांवर लक्ष केंद्रीत करतो.

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
आणि थोडंसं एका बाजूला.

NOTE Paragraph

00:09:10.000 --> 00:09:14.000
जर तुम्ही तटस्थपणे शिक्षणाकडं पाहिलंत

00:09:14.000 --> 00:09:17.000
आणि विचारलंत, “सार्वजनिक शिक्षण कशासाठी?”

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
माझ्या मते तुम्ही या निष्कर्षापर्यंत याल - अंतिम परिणाम पाहता,

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
यातून नक्की कोणाला यश मिळतं,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
प्रत्येकानं करायला हव्यात त्या गोष्टी कोण करतं,

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
कुणाला चांगले गुण मिळतात, कोण विजेता ठरतं -

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
मला वाटतं तुम्ही या निष्कर्षाप्रत याल की सार्वजनिक शिक्षणाचा एकंदर उद्देश

00:09:29.000 --> 00:09:30.000
जगभरातून

00:09:30.000 --> 00:09:34.000
आहे, विद्यापीठातील प्राध्यापक तयार करणं. नाही का?

00:09:34.000 --> 00:09:36.000
हेच लोक असतात वरच्या श्रेणीत उत्तीर्ण होणारे.

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
आणि मी त्यापैकी एक होतो, म्हणून सांगतोय. (हशा)

00:09:40.000 --> 00:09:44.000
आणि मला हे युनिव्हर्सिटी प्रोफेसर्स आवडतात, पण माहितीय का,

00:09:44.000 --> 00:09:48.000
आपण त्यांना मानवी यशस्वीतेचं सर्वोच्च परिमाण मानलं नाही पाहिजे.

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
तो आयुष्य जगण्याचा एक मार्ग आहे,

00:09:50.000 --> 00:09:52.000
इतर अनेक मार्गांसारखाच. पण ते जरा जास्त जिज्ञासू असतात,

00:09:52.000 --> 00:09:54.000
आणि मी हे त्यांच्यावरच्या प्रेमातून म्हणतोय.

00:09:54.000 --> 00:09:57.000
माझ्या अनुभवानुसार, या प्राध्यापक लोकांचं काहीतरी गूढ असतं -

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
सर्वच नाही, पण साधारणपणे - यांचा जीव डोक्यात असतो.

00:10:00.000 --> 00:10:02.000
ते तिथं वरच राहतात, आणि थोडं एका बाजूला.

00:10:02.000 --> 00:10:06.000
आणि माहितीय का, ते अक्षरशः थोडेसे शरीराबाहेरच असतात.

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
ते आपल्या शरीराला समजतात

00:10:08.000 --> 00:10:17.000
आपल्या डोक्याला वाहून नेणारं साधन, नाही का?

00:10:17.000 --> 00:10:24.000
(हशा) ते एक साधन असतं, त्यांचं डोकं मीटींगपर्यंत पोचवण्याचं.

00:10:24.000 --> 00:10:27.000
तुम्हाला जर अशारीर अस्तित्वाचा प्रत्यक्ष पुरावा हवा असेल,

00:10:27.000 --> 00:10:30.000
तर सहज, एखाद्या निवासी शिबिराला जा

00:10:30.000 --> 00:10:32.000
ज्येष्ठ शिक्षणतज्ञांच्या,

00:10:32.000 --> 00:10:35.000
आणि शेवटच्या रात्री डिस्कोमध्ये डोकावून पहा.

00:10:35.000 --> 00:10:39.000
(हशा) आणि तिथं तुम्हाला दिसतील - प्रौढ पुरुष आणि स्त्रिया

00:10:39.000 --> 00:10:43.000
विचित्रपणे, अनियंत्रितपणे तडफडणारे,

00:10:43.000 --> 00:10:47.000
हे संपायची वाट पहाणारे, जेणेकरुन ते घरी जाऊ शकतील आणि यावर निबंध लिहू शकतील.

NOTE Paragraph

00:10:47.000 --> 00:10:53.000
आता आपली शिक्षण पध्दती आधारली आहे शैक्षणिक क्षमतेच्या कल्पनेवर.

00:10:53.000 --> 00:10:56.000
आणि त्याला एक कारण आहे.

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
ही सबंध व्यवस्था बनवली गेली - जगभरामध्ये, कुठेही

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
१९व्या शतकापूर्वी सार्वजनिक शिक्षण व्यवस्था नव्हत्या, खरंच.

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
त्या सर्व बनवल्या गेल्या

00:11:03.000 --> 00:11:04.000
औद्योगिकीकरणाच्या गरजा भागवण्यासाठी.

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
तर ही श्रेणीव्यवस्था आधारीत आहे दोन गोष्टींवर.

00:11:07.000 --> 00:11:11.000
पहिली, कामाच्या दृष्टीनं सर्वात उपयुक्त असे विषय

00:11:11.000 --> 00:11:13.000
असतील सर्वात वर. त्यामुळं तुम्हाला कदाचित नकळत परावृत्त केलं गेलं असेल

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
तुमच्या लहानपणी शाळेमध्ये, तुमच्या आवडत्या गोष्टींपासून,

00:11:15.000 --> 00:11:17.000
या सबबीवर की तुम्हाला

00:11:17.000 --> 00:11:20.000
या गोष्टी करुन नोकरी मिळू शकणार नाही. बरोबर ना?

00:11:20.000 --> 00:11:22.000
संगीत शिकू नकोस, तू काही संगीतकार होणार नाहीस;

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
कला शिकू नकोस, तू काही कलाकार होणार नाहीस.

00:11:25.000 --> 00:11:29.000
हितकारक सल्ला - आता, नितांत चुकीचा. संपूर्ण जग

00:11:29.000 --> 00:11:30.000
एका क्रांतीमध्ये वेढलं गेलं आहे.

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
आणि दुसरी गोष्ट आहे शैक्षणिक क्षमता, जिनं पूर्ण व्यापून टाकलंय

00:11:33.000 --> 00:11:34.000
आपल्या बुद्धीमत्तेच्या कल्पनेला,

00:11:34.000 --> 00:11:37.000
कारण विद्यापीठांनी ही यंत्रणा घडवली त्यांच्या नजरेतून.

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
जरा विचार केलात तर, ही सबंध व्यवस्था

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
जगभरातील सार्वजनिक शिक्षणाची, आहे एक प्रदीर्घ प्रक्रीया

00:11:41.000 --> 00:11:43.000
विद्यापीठीय प्रवेशाची.

00:11:43.000 --> 00:11:46.000
आणि याचा परिणाम म्हणजे कित्येक प्रतिभावान,

00:11:46.000 --> 00:11:48.000
तल्लख बुद्धीच्या, निर्मितिक्षम लोकांना वाटतं आपण असे नाही,

00:11:48.000 --> 00:11:50.000
कारण शाळेमध्ये ते ज्या गोष्टीत चांगले होते

00:11:50.000 --> 00:11:54.000
त्यांची किंमत नव्हती, किंवा त्या खरंतर वर्ज्य होत्या.

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
आणि माझ्या मते ही पद्धत चालू ठेवणं आपल्याला परवडणारं नाही.

NOTE Paragraph

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
येत्या ३० वर्षांमध्ये, युनेस्कोच्या म्हणण्यानुसार,

00:11:58.000 --> 00:12:01.000
जगभरातून अधिक लोक पदवीधर होतील

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
शिक्षणातून, इतिहासाच्या प्रारंभापासून झाले असतील त्यापेक्षा.

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
जास्त लोक, आणि हे मिश्रण असेल

00:12:05.000 --> 00:12:07.000
आपण बोललेल्या सर्व गोष्टींचं -

00:12:07.000 --> 00:12:10.000
तंत्रज्ञान आणि त्यामुळं कामांचा कायापालट, आणि लोकसंख्याशास्त्र

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
आणि लोकसंख्येचा विस्फोट.

00:12:12.000 --> 00:12:15.000
एकाएकी, पदव्यांचं महत्त्व संपून गेलंय. नाही का?

00:12:15.000 --> 00:12:19.000
माझ्या विद्यार्थीदशेत, पदवी असली की नोकरी मिळायची.

00:12:19.000 --> 00:12:22.000
तुम्हाला नोकरी नसेल तर ती तुम्हाला करायची नाही म्हणून नसेल.

00:12:22.000 --> 00:12:25.000
आणि स्पष्ट सांगायचं तर, मलाही नव्हती करायची. (हशा)

00:12:25.000 --> 00:12:30.000
पण आता पदवीधर मुलं सहसा

00:12:30.000 --> 00:12:31.000
घरीच परततात, व्हिडीओ गेम खेळत बसण्यासाठी,

00:12:31.000 --> 00:12:34.000
कारण ज्या कामासाठी पूर्वी बीए चालत तिथं आता एमए लागतात,

00:12:34.000 --> 00:12:37.000
आणि अजून कुठल्या कामासाठी पीएचडी लागते.

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
ही शैक्षणिक फुगवट्याची प्रक्रीया आहे.

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
आणि ती सूचित करत आहे की संपूर्ण शिक्षण यंत्रणा

00:12:41.000 --> 00:12:43.000
आपल्या पायाखालून सरकत आहे. आपल्याला आमूलाग्र बदल करावा लागेल

00:12:43.000 --> 00:12:44.000
आपल्या बुद्धीमत्ताविषयक दृष्टीकोनात.

NOTE Paragraph

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
आपल्याला बुद्धीमत्तेविषयी तीन गोष्टी माहिती आहेत.

00:12:46.000 --> 00:12:49.000
पहिली, वैविधता. आपण जगाचा विचार करतो सर्व प्रकारांनी

00:12:49.000 --> 00:12:51.000
आपल्या अनुभवानुसार. आपण दृश्य विचार करतो,

00:12:51.000 --> 00:12:54.000
आपण ध्वनीतून विचार करतो, आपण स्पर्शज्ञानातून विचार करतो.

00:12:54.000 --> 00:12:57.000
आपण काल्पनिक गोष्टींतून विचार करतो, आपण चेतनेतून विचार करतो.

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
दुसरी, बुद्धीमत्ता गतिमान असते.

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
जर तुम्ही मानवी मेंदूचे व्यवहार पाहिलेत, जसं आपण ऐकलं

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
कालच्या अनेक प्रेझेन्टेशन्समधून,

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
बुद्धीमत्ता ही कमालीची परस्परसंबंधी आहे.

00:13:07.000 --> 00:13:10.000
मेंदूचे वेगवेगळे भाग पाडलेले नाहीत.

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
प्रत्यक्षात, निर्मितिक्षमता - माझ्या मते जी आहे प्रक्रीया

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
नवनवीन मौल्यवान कल्पना सुचण्याची -

00:13:15.000 --> 00:13:18.000
बहुतेक वेळा घडून येते परस्परसंबंधातून

00:13:18.000 --> 00:13:21.000
गोष्टींकडे बघण्याच्या विविधांगी मार्गांतून.

NOTE Paragraph

00:13:21.000 --> 00:13:23.000
हा मेंदू मुद्दामच - जाता जाता सांगतो,

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
मेंदूच्या दोन भागांना जोडणारा नसांचा एक दांडा असतो

00:13:26.000 --> 00:13:28.000
कॉर्पस कलॉजम नावाचा. स्त्रियांमध्ये तो अधिक दाट असतो.

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
कालच्या हेलनच्या म्हणण्यानुसार, मला वाटतं

00:13:30.000 --> 00:13:34.000
बहुतेक यामुळंच स्त्रिया एकावेळी अनेक कामं करण्यात अधिक कुशल असतात.

00:13:34.000 --> 00:13:36.000
कारण तुम्ही तसं करु शकता, नाही का?

00:13:36.000 --> 00:13:39.000
कित्येक संशोधनं चालू आहेत, पण मला हे माझ्या खाजगी आयुष्यातून कळालं.

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
माझी पत्नी घरी जेवण बनवत असेल तर -

00:13:41.000 --> 00:13:45.000
सुदैवानं जे नेहमी घडत नाही. (हशा)

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
पण माहितीय का, ती करत असते - नाही, काही गोष्टी ती चांगल्या करते -

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
तर ती स्वयंपाक करीत असते तेव्हा,

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
ती लोकांशी फोनवर चर्चा करीत असते,

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
ती मुलांशी बोलत असते, ती छताला रंग देत असते,

00:13:55.000 --> 00:13:58.000
ती तिथंच ओपन-हार्ट सर्जरी देखील करीत असते.

00:13:58.000 --> 00:14:01.000
जेव्हा मी स्वयंपाक करतो, तेव्हा दार बंद असतं, मुलं घराबाहेर असतात,

00:14:01.000 --> 00:14:04.000
फोन जागेवर असतो, मध्येच ती आली तर मला राग येतो.

00:14:04.000 --> 00:14:17.000
मी म्हणतो, “टेरी, प्लीज, मी इथं एक अंडं उकडायचा प्रयत्न करतोय. मला एकटं सोड.” (हशा)

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
वास्तविक, तुम्हाला ती जुनी म्हण माहिती आहे का,

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
जंगलात एखादं झाड पडलं आणि कुणाला ऐकू नाही गेलं,

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
तर ते खरंच घडलं का? आठवतो हा शिळा विनोद?

00:14:25.000 --> 00:14:28.000
मी अगदी अलीकडं एक मस्त टी-शर्ट पाहिला ज्यावर होतं, “जर एखादा पुरुष मनातलं बोलला

00:14:28.000 --> 00:14:31.000
दूर जंगलात, आणि कुठल्याच स्त्रीनं ऐकलं नाही,

00:14:31.000 --> 00:14:40.000
तरी त्याचं चूकच असतं का?” (हशा)

NOTE Paragraph

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
आणि बुद्धीमत्तेविषयी तिसरी गोष्ट म्हणजे,

00:14:43.000 --> 00:14:45.000
ती सुस्पष्ट असते. मी सध्या एका नव्या पुस्तकावर काम करतोय

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
एपिफनी' नावाच्या, जे आधारीत आहे काही

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
लोकांच्या मुलाखतींवर, त्यांना कसा शोध लागला

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
त्यांच्या प्रतिभेचा. हे कसं घडलं ते पाहून मी विस्मयचकित झालो.

00:14:51.000 --> 00:14:54.000
खरंच हे सुचलं माझ्या एका संभाषणातून

00:14:54.000 --> 00:14:56.000
एका जबरदस्त स्त्रीबरोबरच्या, जिच्याबद्दल बर्याच लोकांनी

00:14:56.000 --> 00:14:58.000
कधीच ऐकलं नसेल, तिचं नाव आहे जिहलियन लीन,

00:14:58.000 --> 00:15:00.000
तुम्ही ऐकलं आहे का? काहीजणांनी ऐकलंय. ती एक नृत्यदिग्दर्शक आहे

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
आणि तिचं कार्य बहुश्रुत आहे.

00:15:02.000 --> 00:15:04.000
तिनं बसवले 'कॅट्स,' आणि 'फॅण्टम ऑफ द ऑपेरा.'

00:15:04.000 --> 00:15:08.000
ती उत्कृष्ट आहे. मी इंग्लंडमध्ये, रॉयल बॅलेट च्या मंडळात असायचो,

00:15:08.000 --> 00:15:10.000
तुम्ही पहातच आहात कसा.

00:15:10.000 --> 00:15:12.000
असो, तर जिहलियन आणि मी एकदा जेवायला गेलो आणि मी म्हणालो,

00:15:12.000 --> 00:15:14.000
"जिहलियन, तू डान्सर कशी काय झालीस?" आणि ती म्हणाली

00:15:14.000 --> 00:15:16.000
मजेशीर गोष्ट आहे, ती शाळेत असताना,

00:15:16.000 --> 00:15:19.000
खरोखर मठ्ठ होती. आणि शाळेनं, ३०च्या दशकातील,

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
तिच्या पालकांना पत्र पाठवलं आणि म्हटलं, “आम्हाला वाटतं

00:15:21.000 --> 00:15:23.000
जिहलियनला लर्निंग डिसऑर्डर आहे.” ती लक्ष केंद्रित करु शकत नव्हती,

00:15:23.000 --> 00:15:25.000
ती चुळबूळ करायची. मला वाटतं आता ते म्हणतील

00:15:25.000 --> 00:15:29.000
तिला एडीएचडी होता. नाही का? पण हे १९३० मध्ये घडलं,

00:15:29.000 --> 00:15:32.000
आणि तोपर्यंत एडीएचडी चा शोध लागला नव्हता.

00:15:32.000 --> 00:15:35.000
तो पर्याय त्यावेळी उपलब्ध नव्हता. (हशा)

00:15:35.000 --> 00:15:39.000
असं काहीतरी आपल्याला असू शकतं याची लोकांना जाणीव नव्हती.

NOTE Paragraph

00:15:39.000 --> 00:15:43.000
असो, तर ती तज्ञांना दाखवायला गेली. तर, या ओक-पॅनल्ड खोलीमध्ये,

00:15:43.000 --> 00:15:46.000
आपल्या आईबरोबर ती गेली,

00:15:46.000 --> 00:15:49.000
आणि तिला एका कोपर्यातल्या खुर्चीवर नेऊन बसवण्यात आलं,

00:15:49.000 --> 00:15:51.000
आणि ती २० मिनिटं हाताची घडी घालून बसली जेव्हा

00:15:51.000 --> 00:15:53.000
हा इसम तिच्या आईसोबत बोलत होता त्या सर्व

00:15:53.000 --> 00:15:57.000
समस्यांबद्दल, ज्या जिहलियनला शाळेमध्ये होत्या. आणि सरतेशेवटी -

00:15:57.000 --> 00:15:59.000
तिचा इतरांना त्रास होत असल्यामुळं,

00:15:59.000 --> 00:16:01.000
तिचा गृहपाठ नेहमी उशीरा होत असल्यामुळं, आणि असं बरंच काही,

00:16:01.000 --> 00:16:04.000
आठ वर्षांची चिमुरडी - अखेर, ते डॉक्टर जाऊन बसले

00:16:04.000 --> 00:16:06.000
जिहलियनपुढं आणि म्हणाले, “जिहलियन,

00:16:06.000 --> 00:16:08.000
मी त्या सर्व गोष्टी ऐकल्या आहेत ज्या तुझ्या आईनं

00:16:08.000 --> 00:16:10.000
मला सांगितल्या, आणि मला तिच्याशी एकांतात बोलायचं आहे.”

00:16:10.000 --> 00:16:13.000
ते म्हणाले, “इथंच थांब, आम्ही परत येऊ, आम्ही फार वेळ नाही लावणार.”

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
आणि ते तिला सोडून गेले.

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
पण खोलीतून बाहेर जाताना, त्यांनी रेडीओ चालू केला

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
त्यांच्या डेस्कवरील. आणि जेव्हा ते

00:16:19.000 --> 00:16:21.000
खोलीच्या बाहेर पडले, ते तिच्या आईला म्हणाले,

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
फक्त उभं राहून तिचं निरीक्षण करा. आणि ते खोलीमधून बाहेर पडल्याक्षणी

00:16:24.000 --> 00:16:28.000
ती म्हणाली, ती उठली, त्या संगीतावर थिरकू लागली.

00:16:28.000 --> 00:16:30.000
आणि त्यांनी थोडा वेळ तिचं निरीक्षण केलं

00:16:30.000 --> 00:16:33.000
आणि ते तिच्या आईकडं वळून म्हणाले,

00:16:33.000 --> 00:16:37.000
"मिसेस लीन, जिहलियन रुग्ण नाही, ती डान्सर आहे.

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
तिला डान्सक्लासला घेऊन जा."

NOTE Paragraph

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
मी म्हणालो, “मग काय झालं?”

00:16:41.000 --> 00:16:44.000
ती म्हणाली, “तिनं तसंच केलं. तुम्हाला काय सांगू ते किती छान होतं.

00:16:44.000 --> 00:16:46.000
आम्ही त्या खोलीत प्रवेश केला आणि ती भरली होती

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
माझ्यासारख्या लोकांनी. एका जागी स्थिर बसू न शकणारे लोक.

00:16:49.000 --> 00:16:52.000
असे लोक ज्यांना हालचाल केल्याशिवाय विचारदेखील करता येत नव्हता.”

00:16:52.000 --> 00:16:54.000
ते बॅलेट करत होते, ते टॅप करत होते, ते जॅझ करत होते,

00:16:54.000 --> 00:16:56.000
ते मॉडर्न करत होते, ते आधुनिक नृत्य करत होते.

00:16:56.000 --> 00:16:59.000
पुढं तिची रॉयल बॅलेट स्कूलसाठी चाचणी झाली,

00:16:59.000 --> 00:17:01.000
ती एकपात्री कलाकार बनली, तिची खूप छान कारकीर्द घडली

00:17:01.000 --> 00:17:03.000
रॉयल बॅलेट मध्ये. पुढं तिनं पदवी प्राप्त केली

00:17:03.000 --> 00:17:05.000
रॉयल बॅलेट स्कूलमधून आणि

00:17:05.000 --> 00:17:08.000
स्वतःची संस्था स्थापन केली - द जिहलियन लीन डान्स कंपनी -

00:17:08.000 --> 00:17:11.000
एँड्र्यू लॉईड वेबर ला भेटली. ती कारणीभूत आहे

00:17:11.000 --> 00:17:13.000
काही सर्वात यशस्वी संगीत नाटक

00:17:13.000 --> 00:17:18.000
निर्मितीला, इतिहासातील, तिनं लक्षावधी लोकांना आनंद दिला आहे,

00:17:18.000 --> 00:17:21.000
आणि ती लक्षाधीश आहे. दुसर्या कुणीतरी

00:17:21.000 --> 00:17:25.000
तिच्यावर औषधोपचार केले असते आणि तिला सांगितलं असतं

00:17:25.000 --> 00:17:27.000
शांत रहायला.

NOTE Paragraph

00:17:27.000 --> 00:17:30.000
आता, मला वाटतं... (टाळ्या) मला जे वाटतं ते असं आहेः

00:17:30.000 --> 00:17:32.000
परवा अल् गोअर बोलले

00:17:32.000 --> 00:17:35.000
पर्यावरणाबद्दल, आणि रॅशेल कार्सननी चेतवलेल्या क्रांतीबद्दल.

00:17:35.000 --> 00:17:39.000
माझा विश्वास आहे की आपली भविष्यातील एकमेव आशा

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
म्हणजे मानवी पर्यावरणाच्या नव्या संकल्पनेचा स्वीकार करणं,

00:17:42.000 --> 00:17:46.000
जिथं आपण सुरुवात करु पुनर्घडणीची आपल्या संकल्पनेच्या

00:17:46.000 --> 00:17:48.000
मानवी क्षमतेच्या संपन्नतेबाबत.

00:17:48.000 --> 00:17:52.000
आपल्या शिक्षण पद्धतीनं आपली मनं उकरुन काढली आहेत जशी

00:17:52.000 --> 00:17:54.000
आपण खणून काढतो जमीनः एखाद्या विशिष्ट उपयुक्त वस्तूसाठी.

00:17:54.000 --> 00:17:57.000
आणि भविष्यात, ती आपल्याला काही देऊ शकणार नाही.

00:17:57.000 --> 00:18:00.000
आपल्याला पुनर्विचार केला पाहिजे मूलभूत तत्त्वांचा

00:18:00.000 --> 00:18:02.000
ज्यायोगे आपण आपल्या मुलांना शिक्षण देत आहोत.

00:18:02.000 --> 00:18:06.000
जोनास साल्कचं एक छान वचन होतं, “जर सर्व कीटक

00:18:06.000 --> 00:18:09.000
पृथ्वीवरुन नाहीसे झाले,

00:18:09.000 --> 00:18:12.000
तर ५० वर्षांत पृथ्वीवरील जीवसृष्टी संपुष्टात येईल.

00:18:12.000 --> 00:18:15.000
जर सर्व माणसं पृथ्वीवरुन नाहीशी झाली,

00:18:15.000 --> 00:18:19.000
तर ५० वर्षांत सर्व प्रकारच्या जीवांची भरभराट होईल.”

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
आणि त्याचं बरोबरच आहे.

NOTE Paragraph

00:18:21.000 --> 00:18:24.000
टेड' साजरं करीत आहे मानवी कल्पनाशक्तीचं वरदान.

00:18:24.000 --> 00:18:28.000
आपल्याला आता काळजी घ्यायला हवी की आपण वापरु हे वरदान

00:18:28.000 --> 00:18:31.000
सूज्ञपणे, आणि काही परिस्थितींचं निवारण करु

00:18:31.000 --> 00:18:34.000
अशा परिस्थिती ज्यांबद्दल आपण बोललो. आणि तो एकमेव मार्ग

00:18:35.000 --> 00:18:38.000
ज्यायोगे आपण हे करु तो म्हणजे आपली निर्मितिक्षमता ओळखून

00:18:38.000 --> 00:18:40.000
तिच्या संपन्नतेवरुन, आणि ओळखून

00:18:40.000 --> 00:18:43.000
आपली मुलं त्यांच्यावरच्या आशेवरुन. आणि आपलं उद्दिष्ट

00:18:43.000 --> 00:18:46.000
आहे त्यांना सर्वांगीण शिक्षण देणं, म्हणजे ते भविष्याला सामोरे जाऊ शकतील.

00:18:46.000 --> 00:18:49.000
तसंही - आपण कदाचित उद्या पाहू शकणार नाही,

00:18:49.000 --> 00:18:52.000
पण ते पाहतील. आणि आपलं काम आहे मदत करणं

00:18:52.000 --> 00:18:54.000
त्यांना, त्यातून काहीतरी घडविण्यात. अतिशय आभारी आहे.