0:00:00.000,0:00:04.678 Bonzour. Ki manier? 0:00:04.702,0:00:05.912 (Riye) 0:00:05.936,0:00:08.249 Tousala extra, non? 0:00:08.273,0:00:10.729 Mo mem mo sou lemosion. 0:00:10.753,0:00:12.245 Ofet, mo bizin ale. 0:00:12.269,0:00:17.836 (Riye) 0:00:18.015,0:00:21.222 Trwa tem finn revini dan sa konferans la 0:00:21.246,0:00:23.753 ki an rapor avek saki mo anvi koze. 0:00:23.777,0:00:28.467 Premie, se sa prev [br]extraordiner de kreativite 0:00:28.491,0:00:30.904 dan tou bann prezantasion ki nounn gete 0:00:30.928,0:00:32.729 ek dan tou bann dimounn ki isi. 0:00:32.753,0:00:35.404 Nek get sa kalite variete la. 0:00:36.158,0:00:38.301 Deziem zafer, sa met [br]nou dan enn sitiasion 0:00:38.325,0:00:40.822 kot nou pa kone ki kapav arive 0:00:40.846,0:00:42.237 dan lefitir. 0:00:42.261,0:00:44.976 Aukenn lide kouma [br]tousala kapav deroule. 0:00:45.000,0:00:46.892 Mo interese dan ledikasion. 0:00:46.916,0:00:51.048 Ofet, mo trouve ki tou dimounn [br]interese ek ledikasion. 0:00:51.072,0:00:52.210 Pa ou? 0:00:52.234,0:00:53.715 Mo trouv sa bien interesan. 0:00:53.739,0:00:55.496 Kan ou dan enn dine, 0:00:55.596,0:00:57.858 ek ou dir ki ou travay dan ledikasion -- 0:00:57.882,0:01:00.846 ofet, ou pa tro souvan [br]invite a bann dine. 0:01:00.870,0:01:04.666 (Riye) 0:01:04.690,0:01:07.118 Si ou travay dan ledikasion,[br]personn napa invit ou. 0:01:07.142,0:01:10.233 (Riye) 0:01:10.257,0:01:13.976 Ousua personn pa reinvit ou.[br]Mo trouv sa bien etranz. 0:01:14.000,0:01:16.475 Si samem ou ka, ek ou [br]dir sa kikenn, ou kone, 0:01:16.499,0:01:18.276 zot dimande, "Ki ou fer dan lavi?", 0:01:18.300,0:01:19.976 ek ou reponn ki ou dan ledikasion, 0:01:20.000,0:01:22.076 ou trouv disan desann depi zot figir. 0:01:22.100,0:01:24.380 Zot pense, "Ayo bondie, kifer mwa?" 0:01:24.404,0:01:26.041 (Riye) 0:01:26.065,0:01:27.688 "Sel zour mo sorti sa semenn la." 0:01:27.712,0:01:30.322 (Riye) 0:01:30.346,0:01:33.587 Si ou poz zot kestion lor [br]ledikasion, zot irite. 0:01:33.611,0:01:37.078 Parski se enn size bien sansib[br]pou dimounn, pa vre? 0:01:37.194,0:01:40.535 Kouma relizion ek larzan. 0:01:40.559,0:01:44.911 Alor mo bien interese ek ledikasion,[br]ek mo panse ki nou tou interese. 0:01:44.935,0:01:46.827 Nou ena enn gran lintere ladan 0:01:46.851,0:01:50.171 an parti parski se ledikasion ki [br]sipoze gid nou dan sa fitir 0:01:50.195,0:01:51.714 ki nou pa ankor konpran la. 0:01:51.873,0:01:55.372 Si ou reflesi, bann zanfan ki [br]pe koumans lekol sa lane la 0:01:55.396,0:01:58.920 pou pran zot retret an 2065. 0:02:00.209,0:02:01.843 Personn pa kone, 0:02:01.867,0:02:05.311 malgre tou sa lexpertiz ki nounn[br]finn trouve se kat dernie zour la, 0:02:05.450,0:02:07.976 ki lemond pou resanble dan sink an. 0:02:08.000,0:02:10.294 Me nou sipoze edik zot [br]pu fer fas sa lemond la. 0:02:10.318,0:02:12.868 Sa inprediktabilite la, li extraordiner. 0:02:12.892,0:02:14.259 Troiziem zafer 0:02:14.283,0:02:16.320 lor ki nou tou dakor 0:02:16.344,0:02:21.649 seki bann zanfan ena [br]bann kapasite extraordiner -- 0:02:21.673,0:02:24.007 bann kapasite pou inove. 0:02:24.031,0:02:26.542 Yer, Sirena ti extra, pa vre? 0:02:26.566,0:02:28.176 Dan nek gete ki li kapav fer. 0:02:28.200,0:02:32.976 Li li exsepsionel, me mo pa panse 0:02:33.000,0:02:36.956 ki li exsepsionel parmi tou bann zanfan. 0:02:36.980,0:02:39.776 Se zis enn dimounn avek [br]enn dedikasion extraordiner 0:02:39.800,0:02:41.067 ki finn trouv so talan. 0:02:41.091,0:02:43.700 Ek mwa mo dir ki tou zanfan [br]ena bann gran talan, 0:02:43.800,0:02:45.776 me nou gaspiy sa san aukenn pitie. 0:02:45.800,0:02:47.976 Alor, mo anvi koz lor ledikasion 0:02:48.000,0:02:49.872 ek mo anvi koz lor kreativite. 0:02:49.896,0:02:55.915 Mo konba se ki kreativite zordizour[br]bizin osi inportan ki alfabetism 0:02:55.939,0:02:58.803 ek ki nou bizin tret li[br]avek mem linportans. 0:02:58.827,0:03:00.798 (Aplodisman) [br]Mersi. 0:03:00.822,0:03:05.167 (Aplodisman) 0:03:05.485,0:03:06.744 Bon, samem tou. 0:03:06.768,0:03:07.771 Mersi bokou. 0:03:07.795,0:03:09.910 (Riye) 0:03:09.934,0:03:11.611 Mo res 15 minit. 0:03:11.635,0:03:14.571 (Riye) 0:03:14.595,0:03:16.487 Alor, monn ne -- non. 0:03:16.511,0:03:19.543 (Riye) 0:03:19.567,0:03:22.312 Monn fek tann enn zoli zistwar[br]ek mo kontan rerakont li. 0:03:22.336,0:03:25.051 Li lor enn tifi dan enn klas desin. 0:03:25.075,0:03:27.210 Li ena sizan ek pe asiz[br]derier, pe desine. 0:03:27.234,0:03:30.034 So profeser dir ki zame li atentiv 0:03:30.058,0:03:31.844 sof dan klas desin. 0:03:31.868,0:03:33.208 Profeser la inn fasine. 0:03:33.232,0:03:35.994 Alor linn al dimann li, "Ki to pe desine?" 0:03:36.018,0:03:38.509 Tifi la reponn, "Mo pe desinn bondie." 0:03:39.642,0:03:42.960 Profeser dir, "Me personn napa [br]kone bondie kouma resanble." 0:03:42.984,0:03:45.072 Li reponn, "Zot pou kone [br]dan enn ti moman." 0:03:45.096,0:03:51.878 (Riye) 0:03:56.662,0:03:58.929 Kan mo garson ti ena [br]katran dan Langleter -- 0:03:59.413,0:04:01.604 ofet, li ti ena katran partou. 0:04:01.628,0:04:03.295 (Riye) 0:04:03.404,0:04:06.791 Bon, nimport kotsa li ti ete,[br]li ti ena katran sa lane la. 0:04:06.815,0:04:09.453 Li ti pe zwe dan spektak Nativite.[br]Zot rapel so zistwar? 0:04:09.477,0:04:10.696 (Riye) 0:04:10.720,0:04:12.547 Se enn gran zistwar. 0:04:12.571,0:04:14.876 Mel Gibson inn fer so laswit,[br]kapav zot inn gete. 0:04:14.900,0:04:16.161 (Riye) 0:04:16.185,0:04:17.495 "Nativite 2". 0:04:17.519,0:04:21.654 James tinn gagn rol Zozef:[br]nou ti bien kontan. 0:04:21.678,0:04:24.215 Nou ti konsider sa kouma [br]enn bann rol prinsipal. 0:04:24.239,0:04:26.716 Lasal ti rampli ar bann azan [br]ar bann t-shirt ki dir 0:04:26.740,0:04:28.976 "James Robinson LIMEM Zozef!"[br](Riye) 0:04:29.000,0:04:30.607 Li pa ti ena pou koze, 0:04:30.631,0:04:33.069 me zot konn sa parti kot [br]trwa lerwa vini la? 0:04:33.093,0:04:35.824 Zot vini avek kado,[br]lor ek lobann. 0:04:35.848,0:04:36.962 Sa inn vremem arive. 0:04:36.986,0:04:40.076 A enn moman mo panse [br]ki zot inn bliye enn sekans 0:04:40.100,0:04:42.876 parski kan nounn dimann ti garson la apre, 0:04:42.900,0:04:45.776 "Tou korek?", linn reponn,[br]"Wi, kifer? Sa pa ti bon?" 0:04:45.800,0:04:46.876 Zot inn zis fer melanz. 0:04:46.900,0:04:48.076 Trwa garson ti rantre. 0:04:48.100,0:04:50.287 Zot ena katran, ar zot[br]ti serviet lor latet. 0:04:50.311,0:04:51.802 Zot poz bann bwat anba, 0:04:51.826,0:04:53.875 ek premie la dir,[br]"Monn amenn lor." 0:04:53.899,0:04:56.037 Deziem la dir,[br]"Monn amenn lobann." 0:04:56.061,0:04:58.065 Trwaziem la dir,[br]"Frank inn avoy sa." 0:04:58.089,0:05:00.989 (Riye) 0:05:10.711,0:05:13.801 Saki bann zanfan la ena [br]an komun, seki zot oze. 0:05:13.825,0:05:16.433 Si zot pa kone, zot nek seye. 0:05:16.457,0:05:19.994 Pa vre? Zot pa per [br]tansion zot pena rezon. 0:05:20.893,0:05:24.400 Mo pa pe dir ki pena rezon [br]se mem zafer ki et kreatif. 0:05:24.886,0:05:27.976 Saki nou kone se ki si ou [br]pa pre pou pena rezon, 0:05:28.000,0:05:30.367 zame ou pa pou fer kitsoz orizinal. 0:05:30.391,0:05:32.476 Si ou pa pre pou fer erer. 0:05:32.877,0:05:37.010 Letan grandi vinn adilt, laplipar [br]zanfan perdi sa kapasite la. 0:05:37.406,0:05:39.926 Zot per tansion zot fer "fot". 0:05:39.950,0:05:41.640 Koumsa mem ki nou diriz konpani. 0:05:41.664,0:05:43.316 Nou stigmatiz erer. 0:05:43.340,0:05:45.642 Ek aster nou diriz nou[br]sistem ledikasion nasional 0:05:45.666,0:05:48.012 avek lide ki erer se pir [br]zafer ki ou kapav fer. 0:05:48.700,0:05:51.908 Rezilta, se ki nou pe edik dimounn 0:05:51.932,0:05:54.223 pou pa servi zot kapasite kreatif. 0:05:54.247,0:05:58.725 Picasso ti dir ki tou zanfan ne artis. 0:05:58.749,0:06:01.971 Saki difisil se res enn [br]artis letan nou grandi. 0:06:01.995,0:06:05.076 Mo vremem krwar sa, [br]ki nou pa aprann me blie 0:06:05.100,0:06:06.956 kouma vinn kreatif. 0:06:06.980,0:06:08.863 Ou plito nou ledikasion fer nou bliye. 0:06:09.247,0:06:10.720 Kifer sa? 0:06:10.826,0:06:14.907 Ena sink an, mo ti pe viv [br]Stratford-on-Avon. 0:06:14.931,0:06:17.184 Ofet nounn bouze al [br]Los Angeles depi Stratford. 0:06:17.872,0:06:20.536 Zot kav imazine kouma [br]sa tranzision la ti fasil. 0:06:20.560,0:06:21.976 (Riye) 0:06:22.000,0:06:24.376 Ofet, ou ti dan enn [br]landrwa apel Snitterfield 0:06:24.400,0:06:25.651 zis andeor Stratford, 0:06:25.675,0:06:27.836 kot Shakespeare so papa ti ne. 0:06:28.082,0:06:30.457 Aster la zot pe realize? [br]Ek mwasi ti parey. 0:06:30.481,0:06:33.076 Ki Shakespeare ti ena enn papa? 0:06:33.100,0:06:36.976 Parski zame zot inn panse ki[br]Shakespeare ti enn zanfan, non? 0:06:37.000,0:06:38.567 Mazinn Shakespeare a set an? 0:06:38.591,0:06:39.840 Zame monn pans sa. 0:06:39.864,0:06:41.548 Anfin, li ti ena 7 an a enn moman. 0:06:41.572,0:06:43.882 Li ti dan kikenn so klas angle, pa vre? 0:06:43.906,0:06:50.693 (Riye) 0:06:50.717,0:06:52.046 Sa ti bizin amerdan, non? 0:06:52.070,0:06:55.070 (Riye) 0:06:59.729,0:07:00.764 "Fer plis zefor." 0:07:00.788,0:07:04.688 (Riye) 0:07:04.712,0:07:08.176 So papa dir li al dormi, [br]"William, al dormi aster la mem! 0:07:08.200,0:07:10.628 Poz sa kreyon la." 0:07:10.652,0:07:11.726 (Riye) 0:07:11.750,0:07:13.305 "Ek aret koz koumsa." 0:07:13.329,0:07:17.220 (Riye) 0:07:17.244,0:07:18.568 "Personn napa pe konpran." 0:07:18.592,0:07:23.715 (Riye) 0:07:23.739,0:07:29.077 Bon, nounn bouz depi[br]Stratford pu al Los Angeles, 0:07:29.101,0:07:31.542 ek mo zis anvi dir kitsoz [br]lor sa tranzision la. 0:07:31.566,0:07:32.976 Mo garson pa ti anvi vini. 0:07:33.000,0:07:35.976 Mo ena de zanfan: mo garson ena [br]21 an, mo tifi ena 16 an. 0:07:36.000,0:07:38.044 Li pa ti anvi vinn Los Angeles. 0:07:38.068,0:07:41.024 Li ti pou kontan, me li ti ena[br]enn kopinn Langleter. 0:07:41.048,0:07:44.651 Ti lamour so lavi, Sarah. 0:07:44.761,0:07:46.136 Li ti konn li depi enn mwa. 0:07:46.160,0:07:47.510 (Riye) 0:07:47.534,0:07:49.790 Tansion, zot ti fek fet[br]zot katriem laniverser, 0:07:49.814,0:07:52.753 ek se boukou kan ou ena 16 an. 0:07:52.777,0:07:54.438 Anfin, li ti bien boude dan avion. 0:07:54.462,0:07:56.923 Li dir, "Zame pou trouv[br]enn lot tifi kouma Sarah." 0:07:56.947,0:07:59.325 Ek sa ti fer nou ase kontan, onetman -- 0:07:59.349,0:08:02.249 (Riye) 0:08:07.395,0:08:10.276 Parski li ti prinsipal rezon[br]kifer nou ti pe kit pei. 0:08:10.300,0:08:13.300 (Riye) 0:08:16.059,0:08:18.401 Enn zafer frap ou kan ou vinn Lamerik 0:08:18.425,0:08:19.791 ek kan ou voyaze dan lemond: 0:08:19.815,0:08:23.193 tou sistem ledikasion ena [br]mem yerarsi dan bann size. 0:08:23.537,0:08:25.492 Tou sistem. Nimport kotsa dan lemond. 0:08:25.516,0:08:27.786 Ou panse lekontrer vre, me ofet non. 0:08:27.810,0:08:29.776 Lao ou trouv matematik ek langaz, 0:08:29.800,0:08:32.234 answit sians imenn, ek enba [br]net bann size artistik. 0:08:32.258,0:08:33.376 Partou lor later. 0:08:33.400,0:08:37.495 Ek dan sak sistem ena mem enn [br]lot yerasi ant sak size artistik. 0:08:37.519,0:08:40.376 Desin ek lamizik ena plis prestiz 0:08:40.400,0:08:41.567 ki teat ek danse. 0:08:41.591,0:08:43.847 Pena enn sistem ledikasion dan lemond 0:08:43.871,0:08:45.929 ki ansegn danse toulezour 0:08:45.953,0:08:48.000 kouma li ansegn matematik. Kifer? 0:08:48.524,0:08:51.225 Kifer non? Mo panse ki se ase inportan. 0:08:51.249,0:08:53.552 Mo panse matematik bien [br]inportan, me danse osi. 0:08:53.576,0:08:56.476 Zanfan danse toultan si [br]nou les zot, nousi parey. 0:08:56.500,0:08:58.976 Nou tou ena enn lekor, non?[br]Ou eski monn rat kitsoz? 0:08:59.000,0:09:02.338 (Riye) 0:09:02.510,0:09:04.845 Anverite, saki arive, se ki[br]kan zanfan pe grandi, 0:09:04.869,0:09:07.637 nou ansegn zot [br]depi lerin peti a peti. 0:09:07.661,0:09:09.286 Apre nou konsantre nek lor latet. 0:09:09.310,0:09:10.800 Ek entipe sir lekote. 0:09:11.319,0:09:13.976 Si ou vizit ledikasion kouma enn alien, 0:09:14.000,0:09:16.976 ek ou dimande, [br]"Kiete sa ledikasion piblik?" 0:09:17.000,0:09:19.776 Mo panse ou konklizion[br]si ou get rezilta, 0:09:19.800,0:09:21.176 bann seki resi ladan, 0:09:21.200,0:09:22.976 bann seki fer tou kouma bizin, 0:09:23.000,0:09:25.731 seki gagn tou bann bon pwin,[br]bann gagnan -- 0:09:25.755,0:09:29.094 mo panse konklizion se ki[br]bit ledikasion piblik 0:09:29.118,0:09:30.215 a traver lemond 0:09:30.239,0:09:32.192 se prodwir profeser liniversite. 0:09:32.216,0:09:33.527 Nespa? 0:09:33.551,0:09:35.534 Zot mem ki ariv an o. 0:09:35.558,0:09:37.737 Mo mem mo ti profeser. 0:09:37.761,0:09:40.397 (Riye) 0:09:40.421,0:09:43.522 Mo kontan bann profeser liniversite,[br]me ou kone, 0:09:43.546,0:09:45.021 nou pa oblize pran zot 0:09:45.045,0:09:47.976 kouma meyer mezir[br]pou lareusit. 0:09:48.000,0:09:49.976 Zot zis enn form lavi, 0:09:50.000,0:09:51.560 enn lot kalite form lavi. 0:09:51.584,0:09:54.882 Me zot ase kirie, ek mo pe dir sa[br]parski mo bien kontan zot. 0:09:54.906,0:09:57.876 Ena enn zafer kirie apropo bann profeser[br]dapre mwa -- 0:09:57.900,0:10:00.576 pa zot tou, me bokou viv dan zot latet. 0:10:00.600,0:10:02.743 Zot viv isi, ek inpe sir lekote. 0:10:03.495,0:10:06.869 Zot pena lekor, ou kone,[br]ase literalman. 0:10:06.893,0:10:09.986 Pou zot, zot lekor se enn form[br]transportasion pou zot latet. 0:10:10.010,0:10:16.176 (Riye) 0:10:16.200,0:10:17.216 Nespa? 0:10:17.240,0:10:19.462 Se enn fason amenn zot latet[br]dan bann reunion. 0:10:19.486,0:10:24.998 (Riye) 0:10:25.022,0:10:28.852 Si ou le kit prev[br]lor bann lexperians andehor lekor, 0:10:28.876,0:10:32.362 nek al dan enn konferans[br]avek bann akademik senior, 0:10:32.386,0:10:34.629 ek al dan diskotek dernie zour. 0:10:34.653,0:10:37.454 (Riye) 0:10:37.478,0:10:38.834 Lerla zot pou trouve. 0:10:38.858,0:10:42.976 Bann misie ek madam ki pe danse[br]dan enn fason inkontrolab, san ritm. 0:10:43.000,0:10:45.867 (Riye) 0:10:45.891,0:10:49.216 Nek atann, kouma zot al lakaz[br]zot pou ekrir enn lartik lor la. 0:10:49.240,0:10:51.144 (Riye) 0:10:51.168,0:10:55.011 Nou sistem ledikasion baze [br]lor abilite akademik. 0:10:55.035,0:10:56.276 Ena enn rezon pou sa. 0:10:56.300,0:10:59.856 Dan lemond, [br]pa ti ena okenn sistem ledikasion piblik, 0:10:59.880,0:11:01.986 avan dizneviem siek. 0:11:02.010,0:11:04.967 Tousala finn arive akoz lindistrializasion[br]ki ti pe dimann sa. 0:11:05.269,0:11:07.432 Donk sa ierarsi la baze lor de lide. 0:11:07.456,0:11:12.053 Premie, se ki bann size pli importan[br]pou travay lao net. 0:11:12.077,0:11:14.108 Akoz samem probableman[br]ou finn detourne depi 0:11:14.132,0:11:17.066 bann zafer ki ou ti kontan[br]kan ou ti zanfan, 0:11:17.090,0:11:20.476 parski sanse ou pa pou gagn travay ou lavi[br]avek sa, pa vre? 0:11:20.500,0:11:22.881 Pa pran lamizik, to pa pou vinn mizisyen; 0:11:22.905,0:11:24.706 pa pran art, to pa pou vinn artist. 0:11:24.730,0:11:28.150 Bann konsey bien kouran -- me bien entor. 0:11:28.174,0:11:30.319 Lemond antie dan enn revolision. 0:11:30.343,0:11:32.440 Deziem se abilite akademik, 0:11:32.464,0:11:35.349 ki finn vinn definir saki[br]nou apel lintelizans, 0:11:35.373,0:11:38.276 parski linversite finn kre sa sistem la[br]dapre zot mem. 0:11:38.300,0:11:41.794 Kan ou panse, [br]antie sistem ledikasion piblik dan lemond 0:11:41.818,0:11:44.044 se enn long prosesis [br]pou rant dan liniversite. 0:11:44.068,0:11:46.401 Ek so konsekans se ki bokou dimounn[br]ki ena talan, 0:11:46.425,0:11:48.860 ki briyan, kreatif zot panse[br]ki zot pa koumsa, 0:11:48.884,0:11:51.022 akoz sel zafer dan lekel zot ti bon[br]dan lekol 0:11:51.046,0:11:53.154 pena valer, ou alor ti stigmatize. 0:11:53.383,0:11:55.679 Mo panse nou pa kapav kontinie koumsa. 0:11:55.703,0:11:58.167 Dan 30 prosenn lane, dapre UNESCO, 0:11:58.191,0:12:01.001 pou ena enkor plis dimounn ki pou gradwe 0:12:01.025,0:12:03.571 a traver ledikasion piblik[br]dan listwar. 0:12:03.595,0:12:07.276 Plis dimounn, ek se sa konbinezon[br]de tou saki nounn koze -- 0:12:07.300,0:12:10.348 teknolozi ek kouma li pe transform travay,[br]ek demografi 0:12:10.372,0:12:12.176 avek enn gro lexplozion popilasion. 0:12:12.200,0:12:15.065 Toutakou, diplom pa pou vo nanye. 0:12:15.089,0:12:16.469 Pa vre? 0:12:16.723,0:12:19.476 Kan mo ti etidian, si ou ti ena diplom, [br]ou ti ena travay. 0:12:19.500,0:12:22.276 Si ou pa ti ena travay,[br]se parski ou pa ti anvi travay. 0:12:22.300,0:12:24.976 Ek mwa mo pa ti anvi.[br](Riye) 0:12:25.000,0:12:29.074 Me aster bann zanfan ek diplom 0:12:29.098,0:12:32.143 souvan pe retourn kot paran[br]pou kontinie zwe video game, 0:12:32.167,0:12:35.365 ek akoz ou bizin enn MA[br]kot avan ti bizin enn BA, 0:12:35.389,0:12:37.176 ek aster pe bizin PhD. 0:12:37.200,0:12:38.976 Se enn prosesis inflasion akademik. 0:12:39.000,0:12:41.376 Ek sa montre kouma striktir ledikasion 0:12:41.400,0:12:42.833 pe bouze anba nou lipie. 0:12:42.857,0:12:45.477 Nou bizin sanz nou definision lintelizans. 0:12:45.501,0:12:47.496 Nou konn trwa zafer lor lintelizans. 0:12:47.520,0:12:48.747 Premie se ki li divers. 0:12:48.771,0:12:51.776 Nou persepsion lemond[br]depann lor nou lexperians. 0:12:51.800,0:12:54.776 Nou reflesi vizwelman, avek son,[br]avek nou sans du toucher. 0:12:54.800,0:12:57.101 Nou reflesi de fason abstre,[br]nou reflesi an mouvman. 0:12:57.246,0:12:59.000 Deziem zafer se ki lintelizans li dinamik. 0:12:59.587,0:13:01.976 Si ou get bann interaksion dan servo, 0:13:02.000,0:13:04.976 kouma nounn tande yer [br]depi ennta prezantasion, 0:13:05.000,0:13:06.976 lintelizans extra interaktif. 0:13:07.000,0:13:09.238 Nou servo pa divize an konpartiman. 0:13:09.873,0:13:12.976 Anfet, kreativite --[br]ki mo defini kouma prosess 0:13:13.000,0:13:15.325 kot ou gagn bann lide orizinal[br]ki ena valer -- 0:13:15.349,0:13:18.001 le pli souvan arive atraver[br]interaksion 0:13:18.025,0:13:21.025 ant diferan fason vwar lechoz. 0:13:22.310,0:13:25.976 An pasan, ena bann ner ki zwen [br]de lemisfer nou servo 0:13:26.000,0:13:27.491 ki apel "corpus callosum". 0:13:27.515,0:13:28.781 Li pli epe kot bann madam. 0:13:29.088,0:13:30.829 Dapre Helen yer, 0:13:30.853,0:13:33.976 se probableman akoz sa [br]ki bann madam multi-task pli fasilman. 0:13:34.000,0:13:35.817 Parski zot kapav, nespa? 0:13:35.841,0:13:39.048 Ena ennta resers lor la,[br]mais mo konn sa depi mo lexperians personel. 0:13:39.738,0:13:44.976 Si mo madam pe kwi lakaz --[br]ki pa ariv souvan, erezman. 0:13:45.000,0:13:47.854 (Riye) 0:13:47.878,0:13:50.376 Non, ena zafer li fer bien,[br]me si li pe kwi, 0:13:50.400,0:13:52.276 an mem tan li lor telefonn, 0:13:52.300,0:13:54.856 li pe koz ek nou zanfan,[br]li pe penn plafon, 0:13:54.880,0:13:57.976 li pe fer loperasion leker. 0:13:58.000,0:14:00.976 Si mwa mo pe kwi,[br]laport ferme, zanfan deor, 0:14:01.000,0:14:03.976 telefonn debranse,[br]ek si li rantre mo ankoler. 0:14:04.000,0:14:07.071 Mo dir, "Terry, silteple, [br]mo pe esey frir enn dizef la." 0:14:07.095,0:14:13.825 (Riye) 0:14:14.254,0:14:15.454 "Les mwa trankil." 0:14:15.478,0:14:17.198 (Riye) 0:14:17.222,0:14:19.721 Ofet, ou kone sa proverb la[br]ki dir 0:14:19.745,0:14:22.998 si enn pie tombe dan enn lafore[br]ek personn pa tande, eski sa inn vremem pase? 0:14:23.252,0:14:24.581 Ou rapel sa zistwar la? 0:14:24.605,0:14:27.014 Monn trouv enn zoli tshirt resaman ki dir 0:14:27.038,0:14:30.976 "Si enn misie dir laverite dan enn lafore,[br]ek okenn madam pa tand li, 0:14:31.000,0:14:32.396 eski li ena kan mem tor?" 0:14:32.420,0:14:38.026 (Riye) 0:14:39.976,0:14:41.976 Trwaziem zafer lor lintelizans se ki 0:14:42.000,0:14:43.369 li diferan. 0:14:43.754,0:14:46.327 Mo pe ekrir enn liv an se moman[br]ki apel "Epifani", 0:14:46.351,0:14:48.825 ki baze lor enn seri interview [br]avek bann personalite 0:14:48.849,0:14:50.769 lor kouma zot finn dekouver zot talan. 0:14:50.793,0:14:52.962 Mo fasine par [br]kouma zot inn arive dan lavi. 0:14:52.986,0:14:56.176 Sa lide la inn vini apre enn konversasion[br]avek enn madam extraordiner 0:14:56.200,0:14:58.876 ki bokou dimounn pa kone, [br]ki apel Gillian Lyne. 0:14:58.900,0:15:00.530 Ounn deza tande? Ena wi. 0:15:00.554,0:15:03.076 Li enn koregraf,[br]zot tou konn so travay. 0:15:03.100,0:15:05.101 Linn fer "Cats" ek "Phantom of the Opera". 0:15:05.125,0:15:06.103 Li extraordiner. 0:15:06.127,0:15:08.273 Avan mo ti lor bord[br]Royal Ballet, 0:15:08.297,0:15:09.498 kouma ou kav trouve. 0:15:09.522,0:15:11.922 Pandan enn dezene avek Gillian enn zour,[br]monn dimann li, 0:15:12.047,0:15:13.847 "Kouma tonn vinn enn danser?" 0:15:13.976,0:15:14.976 Sa ti bien interesan. 0:15:15.000,0:15:17.350 Kan li ti lekol, [br]li pa ti ena oken lespwar. 0:15:17.374,0:15:20.976 So lekol dan lezane 30[br]finn ekrir so paran pou dir 0:15:21.000,0:15:23.000 ki zot panse Gillian ena [br]enn problem aprantisaz. 0:15:23.024,0:15:25.166 Li pa ti pe kapav konsantre;[br]nek li bouzbouze. 0:15:25.190,0:15:28.480 Zordizour zot ti pou dir li ena ADHD,[br]ki zot panse? 0:15:28.504,0:15:32.563 Me sa sete lezane 30, [br]ek ADHD pa ti ankor invante. 0:15:32.587,0:15:34.976 Donk pa ti enn opsion disponib. 0:15:35.000,0:15:37.737 (Riye) 0:15:37.761,0:15:39.821 Dimounn pa ti kone zot ti kapav gagn sa. 0:15:39.845,0:15:41.979 (Riye) 0:15:42.003,0:15:46.281 Bon, linn al get enn spesialist. 0:15:46.305,0:15:50.027 Dan enn pies kouver ek dibwa sen,[br]linn ale ek so mama, 0:15:50.051,0:15:52.528 kot zot inn fer li asiz lor en sez[br]dan fon lasal la, 0:15:52.552,0:15:56.191 ek kot linn asiz lor so lame [br]pandan 20 minit pandan ki misie la koz ek so mama 0:15:56.215,0:15:58.543 lor bann problem ki Gillian ti pe gagne lekol. 0:15:58.567,0:16:02.244 Parski li ti pe deranz lezot;[br]li ti pe rann devwar an retar, etc -- 0:16:02.268,0:16:03.364 sa ti zanfan 8 an la. 0:16:03.388,0:16:06.443 A la fin, dokter la leve [br]ek al asiz akot Gillian ek dir li, 0:16:06.467,0:16:09.172 "Monn ekout tou saki tou mama inn dir mwa, 0:16:09.196,0:16:10.815 me mo bizin koz avek li an prive. 0:16:10.839,0:16:13.215 Atann isi, nou pou revini[br]dan pa lontan", 0:16:13.239,0:16:15.564 ek zot inn kit li. 0:16:15.588,0:16:17.224 Me avan zot sorti, 0:16:17.248,0:16:19.748 linn alim radio ki ti lor so latab. 0:16:20.342,0:16:23.772 Ek kan zot inn sorti, li dir mama la,[br]"Nek deboute gete." 0:16:24.000,0:16:26.991 Kouma zot inn sorti, 0:16:27.015,0:16:29.499 tifi la inn debout, li koumans danse. 0:16:29.523,0:16:32.976 Zot obzerv li pandan kelke minit[br]ek dokter la dir so mama, 0:16:33.000,0:16:36.976 "Madam Lynne, Gillian pa malad,[br]li enn danser. 0:16:37.000,0:16:38.976 Amenn li lekol de dans." 0:16:39.000,0:16:40.976 Mo dimann li, "Lerla kinn arive?" 0:16:41.000,0:16:43.976 Li reponn, "Samem linn fer. [br]Mo pa kav dir ou kouma sa ti merveye. 0:16:44.000,0:16:46.753 Nounn rant dan enn lasal[br]kot zot tou ki kouma mwa. 0:16:46.777,0:16:48.976 Bann dimounn ki pa kav asiz trankil, 0:16:49.000,0:16:53.587 dimounn ki bizin bouze pou reflesi."[br]Ki bizin bouze pou reflesi. 0:16:53.746,0:16:57.376 Zot inn aprann bale, tap, jazz,[br]dans modern, dans contanporenn. 0:16:57.400,0:17:00.220 Linn al odision pou Royal Ballet School; 0:17:00.244,0:17:03.543 linn vinn danser solo -- [br]linn fer enn bel karyer kot Royal Ballet. 0:17:03.567,0:17:06.175 Finalman linn kit Royal Ballet School, 0:17:06.200,0:17:08.175 ek linn fond Gillian Lynne Dance Company, 0:17:08.200,0:17:09.443 linn zwen Andrew Lloyd Webber. 0:17:09.568,0:17:10.977 Li mem deryer 0:17:11.001,0:17:14.146 bokou bann prodiksion teat mizikal[br]dan listwar, 0:17:14.172,0:17:17.243 linn fer bokou dimounn kontan,[br]ek li enn multi-milioner. 0:17:17.269,0:17:21.339 Enn lot dimounn ti kav donn li medsinn[br]ek dir li kalme. 0:17:21.364,0:17:28.146 (Aplodisman) 0:17:28.575,0:17:30.176 Vwala saki mo panse: 0:17:30.200,0:17:31.976 lot zour Al Gore ti koz 0:17:32.000,0:17:36.269 lor ekolozi ek revolision [br]ki ti deklanse par Rachel Carson. 0:17:37.111,0:17:39.277 Mo panse nou sel lespwar[br]pou le fitir 0:17:39.301,0:17:43.134 se ki nou bizin adopte [br]enn nouvo konsepsion ekolozi imenn, 0:17:43.158,0:17:45.976 kot nou rekonstrir nou konsepsion 0:17:46.000,0:17:47.976 depi larises kapasite imenn. 0:17:48.000,0:17:51.499 Nou sistem ledikasion inn minn nou lespri 0:17:51.523,0:17:54.799 dan mem fason ki nou explwat later:[br]pou enn komodite an partikilie. 0:17:55.188,0:17:57.672 Dan le fitir, sa pa pou servi nou. 0:17:57.696,0:17:59.976 Nou bizin repans bann prinsip fondamantal 0:18:00.000,0:18:01.968 ar ki nou pe edik nou bann zanfan. 0:18:02.087,0:18:04.761 Ena enn zoli sitasion par Jonas Salk [br]ki dir, 0:18:04.785,0:18:09.824 "Si tou bann insek disparet depi later, 0:18:09.848,0:18:12.689 an mwins ki 50 an, tou lavi[br]lor later pou disparet. 0:18:13.688,0:18:16.760 Si tou dimounn disparet depi later, 0:18:16.784,0:18:19.418 an mwins ki 50 an, tou lavi[br]lor later pou epanwi." 0:18:20.244,0:18:21.529 Ek li ena rezon. 0:18:22.291,0:18:25.925 Saki TED selebre se le kado[br]de limazinasion imenn. 0:18:26.417,0:18:28.488 Nou bizin fer atansion 0:18:28.512,0:18:30.767 ki nou servi sa kado la avek sazes 0:18:30.791,0:18:34.020 ek ki nou evit bann senario[br]ki nounn koze talerla. 0:18:34.044,0:18:37.976 Sel fason nou kav fer sa se [br]an rekonesan larises 0:18:38.000,0:18:39.610 de nou bann kapasite kreatif 0:18:39.634,0:18:42.816 ek an rekonesan nou bann zanfan[br]kouma nou sours lespwar. 0:18:42.840,0:18:45.238 Nou travay se edik zot de fason olistik, 0:18:45.262,0:18:46.746 pou ki zot kav afront fitir la. 0:18:46.770,0:18:48.976 Kapav nou nou pa pou trouv sa fitir la, 0:18:49.000,0:18:50.430 me zot wi. 0:18:50.454,0:18:53.533 Nou rol se ed zot fer kitsoz ar li. 0:18:53.557,0:18:54.557 Mersi bokou. 0:18:54.581,0:18:57.581 (Aplodisman)