WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:07.000
1уйре дика хийла шун. Х1ама дий вайгахь? Могаш ма доахкий? Фу хет шоана укх конференцех?

00:00:07.000 --> 00:00:11.000
Сол хьалха къаьмаьл даьча дакъалоацархоша ч1оаг1а догг1оздаьккхача витав со-м.

00:00:11.000 --> 00:00:15.000
Со укхазара д1авача бакъахьа ва мотт сона (Белам).

00:00:15.000 --> 00:00:19.000
Аз укхаза теркам а баь,

00:00:19.000 --> 00:00:23.000
цхьа кхо х1ама да

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
са х1анз дувца безам болаш волча х1амашта гаргадолаш.

00:00:25.000 --> 00:00:29.000
Хьалхардар да, х1аране шоай кхайкаралца геттара тамашийна йола

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
адамий креативность яха карматал гучаяккхар.

00:00:32.000 --> 00:00:35.000
Ше йолчча беса -

00:00:35.000 --> 00:00:38.000
- к1оргеи чулоацамеи. Шоллаг1дар,

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
укхаза вай дийцачох лаьца да,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
вай кхоане белгалза хилар.

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
Цо ше мишта гучайоаккхаргья вайна ца хар.

NOTE Paragraph

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
Со-се образованеца чам болаш ва –

00:00:48.000 --> 00:00:51.000
ма дарра дийцача, сох хьа мел кхетар цу образованеца цхьацца бувзам болаш хул-кх.

00:00:51.000 --> 00:00:53.000
Шоана нийслой цу тайпара нах? Сона ч1оаг1а сакъердам хул цунах –

00:00:53.000 --> 00:00:56.000
– со нах в1ашаг1кхийттача нийсвелча,

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
ц1аьхха са багара дош ийккхача са образованеца бувзам ба аьнна.

00:00:59.000 --> 00:01:06.000
Цхьаькха-м ала доаг1а укхаза, дика хьегача образоване болхлой атта нийса-м лац.

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
(Белам) Нийслац хьа ца бехандаь.

00:01:09.000 --> 00:01:14.000
Цкъа вийхача, шозлаг1а кхы вехац. Тамашийна деций?

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
Вийхача а, цхьа мишта хоатт ца ховш

00:01:16.000 --> 00:01:18.000
«Мича болх беш ва хьо?» аьнна хаьттача,

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
1а царга хьай арг1аг1а хье образоване болх беш ва аьнна жоп юхаделча ,

00:01:20.000 --> 00:01:24.000
меллашха цар б1аргаш ц1ийх дузаш зелу-кх. Хеталу хургда-кх царна,

00:01:24.000 --> 00:01:30.000
«Ва са Даьла-кх, сенна хаьттар аз укхунга из. Сай таккхалча ваьг1авалара со, укхун зурмага ладувг1аш б1арчча ди д1аг1оргда ма дий х1анз!»

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
Бакъдар аьлча, нагахь санна 1а царга хоаттий цар образовани –

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
– хьай Даьлага ба-кх хьа болх – – хаттанза валар со, укхун вас ца еш 1ийнавалара со аьнна хеталургда хьона.

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
Х1ана аьлча из сага дешар ц1ийца хоттаденна хул из, хилаций? "Тоам" боаца хаттараш.

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
Сага ди, е алапи, е кхыдола лоарх1аме дола х1ама санна.

00:01:40.000 --> 00:01:44.000
Из образовани ч1оаг1а гарга я сона, шоана а из ишта йолаш санна хет сона.

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
Х1анаб са из чам цу дешарца, цу хьехарца,

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
даьра ба, из вай кхоаненца

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
хоттаденна хилар бахьан долаш.

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
Х1анз вай д1а уйла йича, укх шера цхьоалаг1ча классе долхаш дола бераш

00:01:55.000 --> 00:02:01.000
2065 шера пенсе г1оргда-кх.

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
Вайна-м укх хьат1адоаг1аргдолча пхе шера а т1ехьа укх гергача дуненах фу хургда мича хов.

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
Малаг1ча суртех хургда хац.

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
Из деррига ишта белгалза дале а,

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
воаш цу берашта доаг1ача беса хьехаш санна хеталу вайна.

00:02:11.000 --> 00:02:13.000
Кхоане белгалза хилар тешаме да шоана.

NOTE Paragraph

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
Кхоалаг1дар да,

00:02:15.000 --> 00:02:20.000
вай массане барт цхьа болча санна хеталу сонна цу хьаькъехьа,

00:02:20.000 --> 00:02:23.000
вай берий кхолламгахьа геттара тамашийна карматал хилар –

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
къаьстта кердалонца цар безам хилар. Масала, укхаза селхан ший ашарашца карматал гойташ хинна Сирена.

00:02:25.000 --> 00:02:28.000
Мел хоза х1ама дар из.

00:02:28.000 --> 00:02:33.000
Из берашта юкъе белгала яле а,

00:02:33.000 --> 00:02:36.000
аз из хьакъоастаяц кхыдолча берех. Х1ана аьлча, деррига бераш да цхьацца карматал йолаш.

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
Вайна гуш дар фуд – беро ший нач1ал белгалдаккхар,

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
из гучадаккха г1ерташ цо къахьийгалга. Гуча беса, из цун караг1даьннад.

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
Аз белгалдер фуд аьлча, вай мел долча берий боарамза нач1ал хилар.

00:02:43.000 --> 00:02:45.000
Халахетар фуд, вай из ни1мат зехьа доадар, цхьаккха хьурмат ца деш.

00:02:45.000 --> 00:02:48.000
Д1ахо сона ала ловш дар ши х1ама да –

00:02:48.000 --> 00:02:51.000
образовании креативности. Аз белгалдоаккх,

00:02:51.000 --> 00:02:54.000
таханарча дийнахьа креативность дийша хилар лоарх1аш санна ларх1а езалга.

00:02:54.000 --> 00:02:58.000
Т1аккха цунна боаг1аш бола лоарх1ами терками д1абала беза.

00:02:58.000 --> 00:03:06.000
(оваци). Баркал шоана. Сона хетар ер да-кх.

00:03:06.000 --> 00:03:10.000
Баркал. (белам) Дика да, са 15 минот чакхьяьлар.

00:03:10.000 --> 00:03:17.000
Х1анз аз шоана дувцаргда се ваь ди… Дувца дезаций? (Белам)

NOTE Paragraph

00:03:17.000 --> 00:03:21.000
Дукха ха йоаццаш цхьа хьехаме дувцар хезад сона – каст-каста дувц аз из

00:03:21.000 --> 00:03:25.000
– сурташ дехкача уроках хиннад из.

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
Цхьа ялх шу даьнна йи1иг яьг1ай

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
сурташ дехкаш т1ехьашкарча парта т1а, хьехархочо

00:03:29.000 --> 00:03:33.000
дувцачун дукха теркам ца беш.

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
Цо леладечох шекьяьннача хьехархочо меллашха д1ат1аяха

00:03:35.000 --> 00:03:38.000
хаьттад йи1игага: «Ай, ва сен сурт дулаш йоалл хьо?».

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
«Даьла сурт дулаш йоалл-кх», аьнна юхаденнад йи1иго жоп.

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
«Ай, сага б1арга мича вайнав Даьла!» - ийккхад хьехархочунга.

00:03:44.000 --> 00:03:51.000
Йи1иго цигга аьннад: «Даьра, укх цхьан минота б1арга-м гургва шоана!»

00:03:51.000 --> 00:03:52.000
(Белам).

NOTE Paragraph

00:03:52.000 --> 00:03:57.000
Са к1аьнка Ингалсий мехка диъ шу даьннача хана –

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
вешта из-м массанахьа диъ шу даьнна вар (белам).

00:04:00.000 --> 00:04:06.000
Цу шера тхо миччахьа мара ца дахарах, диъ шу даьнна вар из – из ала г1ертар со.

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
«Рождество» яха пьеса чу дакъа лоацаш хилар из.

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
Дагадоаг1а хургда шоана из? Х1анз-м ч1оаг1а д1аьха дувцар хиннад цох.

00:04:11.000 --> 00:04:14.000
Мел Гибсона геттара 1од1аьхдаьд из,

00:04:14.000 --> 00:04:19.000
кино а даьккха «Рождество-2» яхаш. Хьажа хургда шо.

00:04:19.000 --> 00:04:22.000
Тха Джеймса пьеса чу Юсуф пайхмара дакъа кхаьчадар.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
Из эггара лоарх1аме дакъа да аьнна хеташ тхоаш доландаь,

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
футболкаш т1а сурт дилийтадар оаха,

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
«Джеймс Робинсон – Юсуф» аьнна (белам).

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Цу пьеса чу в1алла йистхила везаш вацар из, бакъда, шоана-м дагайоаг1а хургья из меттиг,

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
кхо ц1ув хьачувоалача хана.

00:04:34.000 --> 00:04:36.000
Чуболабелар уж совг1аташ дахьаш: дошои, ладани, мирраи.

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
Бокъонца хинна х1ама да шоана из. Цига 1охайна ваг1ача хана

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
сона эггара хьалха хьачуена хинна уйла ер: арг1а хувцаенна хургья-кх цар.

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
Бакъда т1ехьаг1а аз цхьан к1аьнкага «Раьза дий шо?» аьнна хаьттача,

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
«Да даьр-кх» аьнна, юха жоп делар цо,

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
к1езиг-дукха цецваьнна аз из шийга хаттарах.

00:04:46.000 --> 00:04:47.000
Лоацца аьлча, тувлабенна хиннабар уж.

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
Мичча беса дале а, цу пьеса чу кхоккхе диъ шу даьнна к1аьнк хьачуваьлар

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
кертах гаташ а хьоарчадаь. Т1аккха шоай к1опилгаш 1оовттаяь,

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
хьалхарча к1аьнко аьлар: «Аз дошув денад хьона».

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Д1ахо. Шоллаг1ча к1аьнко аьлар: «Аз ер миск денад хьона».

00:04:57.000 --> 00:05:11.000
Т1еххьарчо т1атехар: «Ай, тоъаргдеций хьона?» (Белам)

NOTE Paragraph

00:05:11.000 --> 00:05:13.000
Деррига бераш цхьатарра да-кх, шоашта хетар д1аоалаш.

00:05:13.000 --> 00:05:16.000
Цу кегийчар шоаш бицбелча дукха г1айг1а яц.

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
Иштта деций из? Шоаш г1алат дар кхераш бац-кх уж.

00:05:19.000 --> 00:05:24.000
Со-м ала валлац г1алат дари креативни хилари ца1 да.

00:05:24.000 --> 00:05:25.000
Вайна хаьдда ховш дар фуд –

00:05:25.000 --> 00:05:28.000
хьо г1алат де кийча ца хуле,

00:05:28.000 --> 00:05:31.000
башха уйла йоаг1аргьяц хьа керта чу.

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
Г1алат дар кхера везац. Кхийна даьлча,

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
бераша доаду из лоарх1аме куц.

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
Кхераш хул уж г1алат де.

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
Иштта компанешта кулгалду вай, харцдалар кхераш.

00:05:41.000 --> 00:05:44.000
Кхард-кх вай цу г1алатех.Цул совг1а,

00:05:44.000 --> 00:05:47.000
вай халкъан образовательни системе

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
г1алатал ч1оаг1аг1а ца могадаь х1ама дац.

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
Т1аккха фу хул цунах, – даьра хул адамий кертера креативность яха карматал

00:05:53.000 --> 00:05:56.000
вай образовательни системе дакъа лоацаш цахилар. Цкъа Пикассос аьннад,

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
массадола бер суртанчаш долаш кхолл.

00:05:59.000 --> 00:06:03.000
Бален дерзашдар фуд - уж ишта д1ахо хьал ца кхебер.

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
Цу креативностах пайда эца йиш йолашшехьа,

00:06:05.000 --> 00:06:08.000
вай из в1алла теркал ца еш ют берашта хьехача хана.

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
Ай, х1анад из ишта?

NOTE Paragraph

00:06:10.000 --> 00:06:14.000
Т1еххьарча пхе шерагара д1а мел ийккхача хана Стратфорде ваьхав со.

00:06:14.000 --> 00:06:16.000
Стратфорд-он-Эйвон яхача шахьарара даьнна Лос-Анджелесе даха д1адахар тхо.

00:06:16.000 --> 00:06:20.000
Оашош кхетаду ма хургдий оаш из мел лоадам боаца кхeлхар да – цхьан г1айрет1ара ваьнна кхыча г1айрет1а кхачара.

00:06:20.000 --> 00:06:22.000
(Белам)

00:06:22.000 --> 00:06:24.000
Тхо даьха г1ала Сниттерфилд яхаш яр,

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
Стратфорда гаьна доаццаш – Шейкспира да ваь моттиг я из.

00:06:26.000 --> 00:06:31.000
Х1анз аз цхьа х1ама хаьттача цецдаргдар-кх шо. Со-м ваьннавар.

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
Ц1аккха уйла ена хиннайий шоана – Шекспира да хиннавий-хьог1, аьнна? Енаеций?

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
Х1ана енаяц хой шоана?

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
Х1ана аьлча из Шекспир в1алла бер хиннадий-хьог1, аьнна вай уйла ца ярах.

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
Е из ворх1 шу даьнна хиннавий-хьог1 аьнна.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Сона-м енаяц из цу тайпара уйла. Ишколе иха хургва-кх из,

00:06:42.000 --> 00:06:51.000
е берашца цхьана классе ваьг1а хургва, хургвеций? Ма садиа хургда цо хьехархой (белам).

00:06:51.000 --> 00:07:05.000
«Кхы ч1оаг1а къахьега деза 1а» яхаш, да а хинна хургва.

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
Е дас 1овижа ахийта хургва, т1ехьа т1атохаш, «Волле, 1овижа!

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
Из къоалам а 1обила, из зурма а юхаоза,

00:07:10.000 --> 00:07:18.000
наьха са ца дуаш»

00:07:18.000 --> 00:07:23.000
(Белам).

NOTE Paragraph

00:07:23.000 --> 00:07:26.000
Мичча тайпара дале а, Стратфордера даьнна Лос-Анжелесе кхаьчар тхо.

00:07:26.000 --> 00:07:30.000
Т1аккха цу хьаькъехьа цхьа х1ама да са дувца безам болаш.

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
Са во1 дукха раьза вацар цу г1улакха.

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
Ши бер да са. Ви1ий х1анз 21 шу даьннад. Йи1ига 16 даьннад.

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Д1адолхаш дика хете а, х1ета а цхьан х1аман раьза вацар-кх из,

00:07:38.000 --> 00:07:43.000
х1ана аьлча неш яр цун цигача.

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
Из Сара ч1оаг1а езаш вар-кх из.

00:07:45.000 --> 00:07:48.000
Шоайла байза цхьа бутт мара ба а бацар. 16 шу даьна бар уж.

00:07:48.000 --> 00:07:52.000
Шоашта ма хой шоана, "Ялхайта шу, ялхайта шу..." безама мел т1ера да.

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
Фекема т1а даг1ача хана аьлар к1аьнко:

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
«Из Сара санна йо1 кхы корайоаг1аргьяц сона».

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
Тхо-м, бакъдар аьлча, ч1оаг1а раьза дар цу деша,

00:07:58.000 --> 00:08:10.000
х1ана аьлча из-м даьра дар тхо цигара д1адахара кертера бахьан.

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
(Белам)

NOTE Paragraph

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
Со цецвоаккхаш дар фуд – хьо миччахьа мара ца вахарах, Америке воде а,

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
кхыча мехка воде а,

00:08:18.000 --> 00:08:22.000
массанахьа образовательни системашка предметий низам ца1 ба-кх.

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
Хургбарий-хьог1 кхыча тайпара аьнна, миччахьа мара хьо ца вахарах,

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
цхьан арг1ан ба-кх.

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
Д1а лакхе математикеи метташи латт,

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
т1аккха гуманитарни 1илмаш да, юххера д1а к1ал, буххе исбахьален предметаш я.

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
Массанахь цхьа оттам ба-кх!

00:08:33.000 --> 00:08:36.000
Цул совг1а,

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
цу исбахьален предметашка ба ший низам:

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
сурт дилари ашараш лакхари лакхе хул,

00:08:40.000 --> 00:08:43.000
драма е халхар д1а цхьаккха лоадам боацача меттиге латт. Укх Даьла лаьтта цхьаннахьа корайоаг1аргьяц шоана

00:08:43.000 --> 00:08:45.000
халхара предмет х1ара дийнахьа

00:08:45.000 --> 00:08:48.000
математика санна хьехаш образовательни система.

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
Ай, х1ана? Х1анад из иштта? Ч1оаг1а кертера ма дий из?

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
Къамаьл дац – математика лоадаме я, амма бакъда халхар кхы к1езигаг1а лоарх1ам болаш дац.

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
Бераш массахана халхадалара т1ерахул вай уж юха ца озадой.

00:08:56.000 --> 00:08:59.000
Вай воаш-м да цунна т1ера. Массадараш дег1амаш долаш да-кх вай, деций? Сайдар ц1аг1а дита венавий-хьог1 со?

00:08:59.000 --> 00:09:03.000
(Белам) Дешара г1улакхи из дег1адоаладари

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
юкъа т1ара хьалдоладу вай,

00:09:05.000 --> 00:09:08.000
когаш теркал ца деш. Т1аккха беррига теркам цун керта т1а 1от1абохийт,

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
из а цхьа к1езиг-дукха оаг1орабаьнна хул.

NOTE Paragraph

00:09:10.000 --> 00:09:14.000
Шо лаьтта десса инопланетянаш даларий

00:09:14.000 --> 00:09:17.000
вай образовательни система тахка аьнна дахкийта,

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
ер хьан духьа я, сендухьа я,

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
пайда эцаш вар малав, т1ехьале фуй,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
– сона хетаргахьа, хаьдда

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
цхьа уйла йоаг1аргьяр шоана, -

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
укх гергача дунен т1а

00:09:29.000 --> 00:09:30.000
мел йола образовательни система

00:09:30.000 --> 00:09:34.000
духхьал профессораш кхебе аьнна латташ йолга. Еций?

00:09:34.000 --> 00:09:36.000
Шоай дуне долаш нах ма бий уж-м.

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
Со-се хиннав царех – т1аккха фу даьд? (Белам)

00:09:40.000 --> 00:09:44.000
Са-м царна духьала х1ама дац, амма бакъда,

00:09:44.000 --> 00:09:48.000
укх даьла лаьтта мел дола хьашташ къоачашдаь аьлий санна маг1а баха безаш бац уж.

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
Адамий хьисапе уж бале а,

00:09:50.000 --> 00:09:52.000
к1езиг-дукха кхыча тайпара ба уж.

00:09:52.000 --> 00:09:54.000
Царна вас е валлац со, цхьабакъда,

00:09:54.000 --> 00:09:57.000
ч1оаг1а садуаргаш-м ба шоана уж.

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
Царна т1ехьа цхьа х1ама зийнад аз – шоай керта чу (кертаца) бахаш нах ба уж, берригаш беце а.

00:10:00.000 --> 00:10:02.000
Лаьттах ког 1о ца кхеташ цу лакхе бахаш ба уж шоай керта чу, к1езиг-дукха цу кертой тхов оаг1орабаьнна бале а.

00:10:02.000 --> 00:10:06.000
Из дег1 шоай доацаш санна.

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
Цу шоай дег1а корта лелабеш йолча

00:10:08.000 --> 00:10:17.000
г1удалкха санна б1арахьеж уж.

00:10:17.000 --> 00:10:24.000
(Белам) Цу тайпара шоай кертош д1ай-хьай леладу цар.

00:10:24.000 --> 00:10:27.000
Шо ца теше,

00:10:27.000 --> 00:10:30.000
д1арча залера хьалдехьдайлача дискотеке шо хьадоаг1е,

00:10:30.000 --> 00:10:32.000
гургба шоана аз бувца профессораш мишта халхабувл т1ехьарча сайран. (Белам).

00:10:32.000 --> 00:10:35.000
мишта халхабувл т1ехьарча сайран.

00:10:35.000 --> 00:10:39.000
(Белам) Цига б1аргагургба шоана из ц1ай д1адаллалца

00:10:39.000 --> 00:10:43.000
шоай доалахье боацаш шокъ ена кхувсалу

00:10:43.000 --> 00:10:47.000
къабенна вотеши даьцеши.

NOTE Paragraph

00:10:47.000 --> 00:10:53.000
Тахан дешара система духхьал академически хьашташ кхоачашдеш я.

00:10:53.000 --> 00:10:56.000
Деррига бахьан фуд?

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
Укх дуне т1а мел йола образовательни система

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
19 б1аьшарера хьайолаенна –

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
лаьрх1а индустриальни хьашташ кхоачашде

00:11:03.000 --> 00:11:04.000
чуоттаяь я-кх из образовани.

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
Из оттам ишта хилара ши бахьан да.

00:11:07.000 --> 00:11:11.000
Хьалхардар да белха накъаяргйола предметаш

00:11:11.000 --> 00:11:13.000
кертера латтар.

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
Берашкара берал доаккхаш царна дезар д1а буххе латт –

00:11:15.000 --> 00:11:17.000
кхыча беса аьлча, белха кхы хайра эшаргйоца предметаш.

00:11:17.000 --> 00:11:20.000
Ишта деций из?

00:11:20.000 --> 00:11:22.000
Ашараш ма лекха, х1аьта а илланча хургвац хьох,

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
сурташ ма дехка, х1аьта-вета суртанча хургвац хьох.

00:11:25.000 --> 00:11:29.000
Из хьехам – тахан гуш да ч1оаг1а харц болга .

00:11:29.000 --> 00:11:30.000
Ер деррига дуне революцено чуэззад.

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
Шоллаг1а бахьан да

00:11:33.000 --> 00:11:34.000
вай сага хьаькъал алхха академически карматалца мара белгалдаккхац,

00:11:34.000 --> 00:11:37.000
х1ана аьлча университеташа шоашта езача тайпара д1аоттаяьй из система.

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
Вай д1ахьажача, еррига образовательни система

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
д1а ишколера хьалволавенна алхха

00:11:41.000 --> 00:11:43.000
университете д1аоттарца мара кхы бала болаш яц.

00:11:43.000 --> 00:11:46.000
Цу х1аман жамъ1а оттадича, вайна гу дукха тайп-тайпара карматали нач1али долаш

00:11:46.000 --> 00:11:48.000
дошув санна болча кегийча наьхеи мехкарийи шоаех догьэккх,

00:11:48.000 --> 00:11:50.000
х1ана аьлча цар берий хана денз е ишколера денз

00:11:50.000 --> 00:11:54.000
дика кайоалаш хинна х1ама теркамза дус.

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
Вай из ишта д1ахо д1адахийта йиш яц.

NOTE Paragraph

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
ЮНЕСКО яхача организацес белгалду,

00:11:58.000 --> 00:12:01.000
х1ат1адоаг1ача 30 шера образовательни системе вай истори хьайолаеннача хана денз мел хинначул

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
дукхаг1а адам дешаш хургда аьнна.

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
Хьажал, из мел дола адам дакъа лоацаш хилара бахьан да,

00:12:05.000 --> 00:12:07.000
белхацеи технологешцеи дукха хувцам хилар,

00:12:07.000 --> 00:12:10.000
адамий дебар алсамдалар.

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
Т1аккха 1илман даржа цхьаккха

00:12:12.000 --> 00:12:15.000
хам хургбац. Хургбий?

00:12:15.000 --> 00:12:19.000
Со студент волча хана, хьога 1илман дарж дале,

00:12:19.000 --> 00:12:22.000
болх боацаш висацар, из мо вола вола саг балхаза хилча, ший ло1амах болх ца беш вар из.

00:12:22.000 --> 00:12:25.000
Са бакъдар аьлча дукха безам бацар болх бе. (Белам)

00:12:25.000 --> 00:12:30.000
Х1анз ишкол яьккха бераш деш х1ама доацаш

00:12:30.000 --> 00:12:31.000
видеоловзараш т1а баг1аш хул, х1ана аьлча хьалха балха отта «бакалавр» дарж дийзача,

00:12:31.000 --> 00:12:34.000
х1анза «магистер» дарж деза,

00:12:34.000 --> 00:12:37.000
т1аккха 1илман кандидат хила веза хьо кхыча балха отта воалле.

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
Боккъонца академически инфляци процесс хьахиннай.

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
Из гойтам ба вай образовательни система

00:12:41.000 --> 00:12:43.000
1охарцаш латталга. Вай «хьаькъал» яхача деша

00:12:43.000 --> 00:12:44.000
ма1ан кердадаккха деза.

NOTE Paragraph

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
Вайна цунах ховш дар да 3 х1ама:

00:12:46.000 --> 00:12:49.000
хьалхардар – из цхьа хьисап долаш ца хилар. Вай вахарга хьежжа мара вай кхетадац

00:12:49.000 --> 00:12:51.000
вайна гонахьара айлам. Вай б1аргашца уйла ю,

00:12:51.000 --> 00:12:54.000
лергашца ю, лелаш уйла ю.

00:12:54.000 --> 00:12:57.000
Вай абстрактно уйла ю, д1а-хьай леларца ю.

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
Шоллаг1а да ала доаг1аш, «хьаькъал» цхьан метте соцаш дац.

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
Вай хьаь оттамага хьожий, с

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
елхан презентацешка хьоадир-кх из,

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
вай зувргда, мел боарамзеи поалхамеи бувзам ба цу чухь.

00:13:07.000 --> 00:13:10.000
Бувзам боаца ралсаш яхкац шоана вай хьаь чу.

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
Цул совг1а, уж аз ювцаш йола креативни 1амалаш ??

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
1алашъе караг1доал, нагахь санна уж

00:13:15.000 --> 00:13:18.000
вай х1анз хьоаяь тайп-тайпара хьаькъала оаг1аташ

00:13:18.000 --> 00:13:21.000
шоайла бувзам болаш хилча.

NOTE Paragraph

00:13:21.000 --> 00:13:23.000
Хьаь оттам – цу хьаькъехьа ала доаг1а

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
цу хьаь шин даькъа юкъе бувзам лоаттабеш нервий гурмат йолга

00:13:26.000 --> 00:13:28.000
– шонкий хьисапе дег1 оал цунах.

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
Укхаза селхан ма аллара, кхалнаьха сомаг1а да из дег1.

00:13:30.000 --> 00:13:34.000
Сона хетачох, из ишта хиларах кхалнаьха дикаг1а в1ашт1ехьдоал массехк г1улакх цхьатарра де.

00:13:34.000 --> 00:13:36.000
Далаций?

00:13:36.000 --> 00:13:39.000
Дуккха поалхамаш увттадаьд из х1ама тохкаш, цул совг1а, аз айса зийнад из.

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
Са ц1аг1а сесаго шу кийчдеча хана,

00:13:41.000 --> 00:13:45.000
Даьла къахетамца, каста хилац из (Белам).

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
Цо из яа х1ама кийчъеча хана – из дика караг1 ца доале а, массадолчун ишта яц из –

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
юкъег1олда телофонаца къамаьл де а,

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
берашца йистхила а,

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
д1а тховнах басар хьакха а,

00:13:55.000 --> 00:13:58.000
даьра човна дарба де а – деррига караг1доал цун.

00:13:58.000 --> 00:14:01.000
Амма бакъда, аз яа х1ама кийчъеча хана, ни1 къайла хул, бераш арадаьха хул,

00:14:01.000 --> 00:14:04.000
телефона аппарат ший метте, х1аьта а, нагахьа санна из хьачуйоале, цунга яппараш еш хул со,

00:14:04.000 --> 00:14:17.000
«Дукха яха, 1а со вутаре, сайна фуаш кхарза г1ерташ воаллар со», яхаш. (Белам)

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
Дагадоаг1ий шоана из философски хаттар

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
«Хьунаг1а цхьа га 1оежача, из сага хезадеце,

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
1оежача санна ларх1а езий из? Дагабоаг1ий шоана из зокх?

00:14:25.000 --> 00:14:28.000
Х1анз дукха ха йоацаш цхьа коч яйнай сона цхьа йоазув т1адолаш,

00:14:28.000 --> 00:14:31.000
«Кхалсага д1а ца хозаш къонах хьунаг1а ше-шийца йистхилча –

00:14:31.000 --> 00:14:40.000
- т1аккха а харцлувш ва из?» аьнна. (белам)

NOTE Paragraph

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
Кхоалаг1дар да хьаькъал х1аране

00:14:43.000 --> 00:14:45.000
къоасталуш хилар. Укх юкъа цхьа

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
книжка яздеш ва со «Къайлений гойтам» яхаш.

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
Цун чулоацама юкъеяхай шоай нач1ал гучадаьккхача нахаца

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
хинна интервью, къаьста цар из мишта гучаяьннай тохкаш. Цецваллал х1ама да из.

00:14:51.000 --> 00:14:54.000
Масала, дукха ха йоцаш са хинна къамаьл, шоана-м цун ц1и хеза хургьяц,

00:14:54.000 --> 00:14:56.000
ч1оаг1а безаме кхалсагац

00:14:56.000 --> 00:14:58.000
Джилиан Лин яхаш, хезайий шоана?

00:14:58.000 --> 00:15:00.000
Цхьаццабарашта хеза хургья.

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
Хореограф я из, цун белхаш довза хургда шоана.

00:15:02.000 --> 00:15:04.000
«Цискаш»,«Операй г1аларт» яха белхаш да цун.

00:15:04.000 --> 00:15:08.000
Ч1оаг1а кхалсаг я из. Цо Ингалсий мехка Королевски Балете

00:15:08.000 --> 00:15:10.000
увттадаьча халхарашка хиннав со массайттаза, шоана гуча беса.

00:15:10.000 --> 00:15:12.000
Цкъа х1ама дуаш тхоаш цхьана нийсденнача , хаьттадар аз цунга

00:15:12.000 --> 00:15:14.000
«Ва, Джилиан, халхара никъ т1а мишта нийсъеннай хьо?» аьнна. Т1аккха дийцар цо сога,

00:15:14.000 --> 00:15:16.000
«Цхьа тамашийна хилар из» аьнна. «Ишколе ухача хана хилар из,

00:15:16.000 --> 00:15:19.000
хьехархоша ч1оаг1а догдилладар сох а са дешарах а. 30 шерашка дар из,

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
ишколера каьхат дайтар

00:15:21.000 --> 00:15:23.000
«дешарах дика кхетац» аьнна. Ший теркам 1от1абахийта караг1далацар цунна,

00:15:23.000 --> 00:15:25.000
цхьан метте йоаг1алацар из. Сона хетаргахьа, из тахан ишколе ухаш яларе,

00:15:25.000 --> 00:15:29.000
«теркам бац, сатем байнаб» аьнна ц1и 1от1айила хургьяр, хургьецарий? Амма бакъда

00:15:29.000 --> 00:15:32.000
цу 30 шерашка из лазар довзацар.

00:15:32.000 --> 00:15:35.000
Наха хацар цу тайпара айпаргаш хила йиш йолга (белам).

00:15:35.000 --> 00:15:39.000
Мичча беса дале а, лор волча кхаьчар из.

NOTE Paragraph

00:15:39.000 --> 00:15:43.000
Т1аккха ший наьнаца лор волча д1ачуяхача,

00:15:43.000 --> 00:15:46.000
йи1иг саьн чу латтача г1анда т1а 1охоайир,

00:15:46.000 --> 00:15:49.000
шийна ши кулг д1ак1аладелла

00:15:49.000 --> 00:15:51.000
сатийна яьг1ар из 20 минот яьлалца,

00:15:51.000 --> 00:15:53.000
нанас лораца къамаьл дувцача юкъа.

00:15:53.000 --> 00:15:57.000
Джилиана ишколера х1ама караг1цадалара хетадаь дар къамаьл.

00:15:57.000 --> 00:15:59.000
«Х1атоне, нахага укхо бала а бахьаш,

00:15:59.000 --> 00:16:01.000
массахана урокашта т1ехьаюсаш, ц1аг1ара болх хьа ца беш иштта д1ахо кхыдараш а» –

00:16:01.000 --> 00:16:04.000
ер я 8 шу даьнна з1амига йи1иг. Юххера, лоро ваг1ачара айвенна,

00:16:04.000 --> 00:16:06.000
ер йолча х1ат1авена, аьлар: «Джилиан, жи,

00:16:06.000 --> 00:16:08.000
аз ладийг1ад хьа мамайга, х1анз цунга цхьаь йистхила веза са.

00:16:08.000 --> 00:16:10.000
Тхо х1анз хьадоаг1а хьона.

00:16:10.000 --> 00:16:13.000
Дукха гац хьона».

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
Ше д1ааравоалаш

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
ший истола т1а лаьтта радио хьалотайир цо.

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
Шоаш д1аарабоалаш,

00:16:19.000 --> 00:16:21.000
наьнага аьнна хиннад цо,

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
«вай доацаш цо фу ду хьожаргда вай».

00:16:24.000 --> 00:16:28.000
«Уж д1аарабаьнна минот яьннаяцар, со хьалг1атта цу лийкхача ашарах

00:16:28.000 --> 00:16:30.000
халхаяла эттача хана»,- йоах Джилиана.

00:16:30.000 --> 00:16:33.000
Б1арахьежаш цхьа юкъ яьккха, лоро наьнагахьа д1авийрза аьнна хиннад:

00:16:33.000 --> 00:16:37.000
«Ва кхалсаг, из хьа йи1иг цамогаш яц хьона. Из халхархо я хьона.

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
Халхара ишколе д1аяла еза 1а из».

NOTE Paragraph

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
«Т1аккха фу дир оаш?»,- аьнна хаьттар аз цунга.

00:16:41.000 --> 00:16:44.000
Жоп далар цо: «Даьра, са ираза, нанас д1аялар со цу ишколе.

00:16:44.000 --> 00:16:46.000
Со цига д1ачуеннача хана,

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
се мо бераш б1аргадайра сона. Со мо цхьан меттиге 1о ца ховшалуш дар уж.

00:16:49.000 --> 00:16:52.000
Уйла еча хана, лела безаш хьашт долаш бар уж».

00:16:52.000 --> 00:16:54.000
Хьажал, уйла еча хана цхьаццабола нах д1ай-хьай лела безаш хьашт долаш хул-кх.

00:16:54.000 --> 00:16:56.000
Балет халхабовлар уж, тайп-тайпара ашараш, джаз, х1анзарча заман яр, кхы д1ахояр а.

00:16:56.000 --> 00:16:59.000
Дика карматал хиларах Королевски балетни ишколе д1аэц из,

00:16:59.000 --> 00:17:01.000
д1ахо соло гойтамаш ду цо, ишта гаьнайоал из

00:17:01.000 --> 00:17:03.000
ший хьат1аийцача наькъ т1а.

00:17:03.000 --> 00:17:05.000
Ишта йистейоаккх из ишкол а,

00:17:05.000 --> 00:17:08.000
т1аккха ший компании хьаелл цо – «Джилиан Лин Денс Кампани» яхаш.

00:17:08.000 --> 00:17:11.000
Т1аккха Андрю Ллойд Вебераца в1ашаг1кхет уж.

00:17:11.000 --> 00:17:13.000
Укх дунен т1а эггара ц1ихеза постановкаш увттаяьй цо,

00:17:13.000 --> 00:17:18.000
дуккхача наьха самукъадоаккхаш,

00:17:18.000 --> 00:17:21.000
мультимиллионер хиннай шийх.

00:17:21.000 --> 00:17:25.000
Амма бакъда, цу хана из ишколерча хьехархоша дешара т1ехьайисай яхача хана

00:17:25.000 --> 00:17:27.000
цунна молхаш а маьхий а детта тарлора, из меттайоалае г1ерташ.

NOTE Paragraph

00:17:27.000 --> 00:17:30.000
Сона фу хет аьлча.. (т1оараш детт) Со кхача г1ертар фуд аьлча:

00:17:30.000 --> 00:17:32.000
Ал Гора дукха ха йоаццаш къамаьл дир экологехи

00:17:32.000 --> 00:17:35.000
Рейчал Карсона чакхьяьккхача революцехи.

00:17:35.000 --> 00:17:39.000
Вай догдаха дезар фуд -

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
адамий экологех бола кхетам кердабаккха беза вай,

00:17:42.000 --> 00:17:46.000
цхьацца хувцамаш дергдолаш,

00:17:46.000 --> 00:17:48.000
адамий карматал мел боаромза а торонаш йолаш я гургдолаш.

00:17:48.000 --> 00:17:52.000
Вай лаьтта оахаш хьоанал хьаараозача тайпара

00:17:52.000 --> 00:17:54.000
вай образовательни системо вай хьоа бокъабаьб.

00:17:54.000 --> 00:17:57.000
Вайна кхоана цунгара дикадар даргдац.

00:17:57.000 --> 00:18:00.000
Вай берашта хьехара оттамий лард

00:18:00.000 --> 00:18:02.000
хувца еза вай.

00:18:02.000 --> 00:18:06.000
Ч1оаг1а дика лоарх1аме дешаш да Джонас Салка аьнна:

00:18:06.000 --> 00:18:09.000
«Укх 50 шера, укх даьла лаьтта мел дола секам д1адаьлча,

00:18:09.000 --> 00:18:12.000
укх лаьтта т1ара вахар соцаргдар.

00:18:12.000 --> 00:18:15.000
Амма бакъда, укх 50 шера, укх лаьтта мела дола адам д1адаьлча,

00:18:15.000 --> 00:18:19.000
укх дунен т1а мел дола дийна х1ама парг1атдаьнна даржаргдар».

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
Сога хаьттача, нийса лув из.

NOTE Paragraph

00:18:21.000 --> 00:18:24.000
Т1аккха ТЕДо малаг1а дакъа лоац цу хьаькъехьа,

00:18:24.000 --> 00:18:28.000
цо дезду земсеттолг яха адамашта денна ни1мат

00:18:28.000 --> 00:18:31.000
Ч1оаг1а хьурмат де деза вай цунна,

00:18:31.000 --> 00:18:34.000
ийрчача хьисапе из хургдоацаш. Цхьа никъ мара бац вай:

00:18:35.000 --> 00:18:38.000
кретивность яхача карматала хьурмат дари,

00:18:38.000 --> 00:18:40.000
вай берех дика ноахал хьалкхер догдахари.

00:18:40.000 --> 00:18:43.000
Вай г1улакх фуд аьлча -

00:18:43.000 --> 00:18:46.000
вай берашта цхьан хьисапе йоацаш йизза образовани д1аялар – шоай кхоанен уж кийча хургболаш.

00:18:46.000 --> 00:18:49.000
Вайна-м б1арга ца го мег из, амма бакъда царна гургья из.

00:18:49.000 --> 00:18:52.000
Вай болх малаг1а ба аьлча – царна г1о дар цунгара беркат эца.

00:18:52.000 --> 00:18:54.000
Баркал шоана!