WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:04.000
Goeie môre. Hoe gaan dit?

00:00:04.000 --> 00:00:05.000
(Gelag)

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
Dis fantasties sover, of hoe?

00:00:07.000 --> 00:00:11.000
Die hele ding het my stomgeslaan.

00:00:11.000 --> 00:00:12.000
Eintlik is ek op pad.

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:00:15.000 --> 00:00:19.000
Daar was drie temas sover,

00:00:19.000 --> 00:00:23.000
deur die konferensie, wat relevant is
vir waaroor ek wil praat.

00:00:25.000 --> 00:00:29.000
Een is die ongelooflike bewyse 
van menslike kreatiwiteit

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
in al die aanbiedings

00:00:32.000 --> 00:00:35.000
en in al die mense hier.

00:00:35.000 --> 00:00:38.000
Net die blote verskeidenheid 
en omvang daarvan.

NOTE Paragraph

00:00:38.000 --> 00:00:39.000
Tweedens is ons op ’n plek

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
waar ons geen idee het 
wat gaan gebeur nie,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
ten opsigte van die toekoms.

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
Geen idee hoe dinge dalk kan verloop nie.

NOTE Paragraph

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
Ek't ’n belang by opvoedkunde.

00:00:48.000 --> 00:00:51.000
Eintlik het ons almal 
’n belang by opvoedkunde.

00:00:51.000 --> 00:00:52.666
Het julle nie?

00:00:52.666 --> 00:00:54.333
Ek vind dit baie interessant.

00:00:54.333 --> 00:00:56.000
As jy by ’n ete is,

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
en jy sê jy werk in opvoedkunde --

00:00:59.000 --> 00:01:03.000
eintlik, om die waarheid te sê, 
is jy nie gereeld by etes nie.

00:01:03.000 --> 00:01:04.000
(Gelag)

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
As jy in opvoedkunde werk,
word jy nie genooi nie.

00:01:06.000 --> 00:01:09.000
(Gelag)

00:01:09.000 --> 00:01:14.000
En jy word nooit teruggenooi nie, snaaks genoeg. 
Dis vir my vreemd.

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
Maar as jy is, en jy sê vir iemand,

00:01:16.000 --> 00:01:18.000
hulle sê mos: "Wat doen jy vir ’n lewe?"

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
en jy sê jy werk in opvoedkunde,

00:01:20.000 --> 00:01:24.000
kan jy sien hoe hulle verbleek.

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
Hulle's soos: "Aggenee, hoekom ek?"

00:01:27.000 --> 00:01:28.000
(Gelag)

00:01:28.000 --> 00:01:29.111
"My een aand uit hierdie hele week."

00:01:29.111 --> 00:01:30.222
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:01:30.222 --> 00:01:31.333
Maar as jy iemand vra oor hulle opvoeding,
druk hulle jou in ’n hoek vas.

00:01:32.666 --> 00:01:34.000
Want dis een van daai dinge
wat mense na aan die hart lê, is ek reg?

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
Soos geloof, en geld en ander dinge.

00:01:40.000 --> 00:01:44.000
Ek't ’n groot belang by opvoedkunde 
en ek dink ons almal het.

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
Ons't ’n groot persoonlike belang daarby,

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
deels omdat dit opvoeding is 
wat ons in hierdie toekoms moet in neem --

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
die onbegryplike toekoms.

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
Dink net, 
kinders wat dié jaar skool begin

00:01:55.000 --> 00:01:58.000
tree af in 2065.

00:01:58.000 --> 00:02:01.000
Niemand het ’n idee --

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
t.s.v. al die kennis 
wat die laaste vier dae hier vertoon is --

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
hoe die wêreld gaan lyk
oor vyf jaar nie.

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
En tog is ons veronderstel
om hulle daarvoor op te voed.

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
So die onvoorspelbaarheid
is ongelooflik.

NOTE Paragraph

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
En die derde deel hiervan is dat

00:02:15.000 --> 00:02:20.000
ons almal nietemin saamgestem het oor die

00:02:20.000 --> 00:02:23.000
werklik buitengewone kapasiteite 
wat kinders het --

00:02:23.000 --> 00:02:24.666
hulle kapasiteite vir innovasie.

00:02:24.666 --> 00:02:26.333
Sirena gisteraand was ongelooflik.

00:02:26.333 --> 00:02:28.000
Net om te sien wat sy kan doen.

00:02:28.000 --> 00:02:33.000
En sy's uitsonderlik, maar ek dink nie

00:02:33.000 --> 00:02:36.000
sy's uitsonderlik 
in die geheel van kindwees nie.

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
Sy's ’n persoon met ongelooflike toewyding

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
wat ’n talent gevind het.

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
Ek voer aan dat alle kinders 
geweldige talente het.

00:02:43.000 --> 00:02:45.000
En ons vermors dit, nogal meedoënloos.

NOTE Paragraph

00:02:45.000 --> 00:02:48.000
So ek wil praat oor opvoedkunde

00:02:48.000 --> 00:02:51.000
en ek wil praat oor kreatiwiteit.

00:02:51.000 --> 00:02:54.000
Kreatiwiteit is nou so belangrik 
soos geletterheid in opvoeding

00:02:54.000 --> 00:02:58.000
en ons moet dit dieselfde status toeken.

NOTE Paragraph

00:02:58.000 --> 00:03:03.000
(Applous) Dankie.

00:03:03.000 --> 00:03:04.000
(Applous)

NOTE Paragraph

00:03:04.000 --> 00:03:06.000
Dit was dit, terloops.

00:03:06.000 --> 00:03:07.333
Baie dankie.

00:03:08.666 --> 00:03:11.444
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:11.444 --> 00:03:12.444
So, nog 15 minute.

00:03:12.444 --> 00:03:14.222
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:14.222 --> 00:03:15.222
Wel, ek is gebore... nee.

00:03:15.222 --> 00:03:17.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:17.000 --> 00:03:21.000
Ek't onlangs ’n goeie storie gehoor --
ek vertel dit graag --

00:03:21.000 --> 00:03:25.000
van ’n klein dogtertjie in ’n tekenklas.

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
Sy was ses, agter in die klas, 
aan't teken,

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
en die juffrou het gesê 
dié kind het omtrent nooit aandag gegee nie,

00:03:29.000 --> 00:03:33.000
maar in dié tekenklas het sy.

00:03:33.000 --> 00:03:34.666
Die juffrou was gefassineerd.

00:03:34.666 --> 00:03:36.333
Sy't haar gaan vra:
"Wat teken jy?"

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
Die kind sê toe: 
"Ek teken ’n prentjie van God."

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
Die juffrou sê: 
"Maar niemand weet hoe God lyk nie."

00:03:44.000 --> 00:03:51.000
En die dogtertjie sê toe: 
"Hulle sal nou-nou."

00:03:51.000 --> 00:03:52.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:52.000 --> 00:03:57.000
Toe my seun vier was in Engeland --

00:03:57.000 --> 00:03:58.000
eintlik was eerlikwaar oral vier.

00:03:58.000 --> 00:04:00.000
(Gelag)

00:04:00.000 --> 00:04:06.000
Strenggesproke, waarookal hy gegaan het, 
was hy vier daai jaar.

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
Hy was in die Kersspel.
Onthou julle die storie?

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
(Gelag)

00:04:11.000 --> 00:04:12.000
Dit was ’n grote.

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
Mel Gibson het die opvolg gedoen.

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
(Gelag)

00:04:16.000 --> 00:04:17.000
"Kersspel II."

00:04:17.000 --> 00:04:19.000
James was Josef;
ons was in ons noppies.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
Een van die hoofrolle!

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
Ons't agente met T-hempde gehad:

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
"James Robinson IS Josef!" (Gelag)

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Hy moes niks sê nie, 
maar julle weet mos,

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
wanneer die drie wyse manne inkom?

00:04:34.000 --> 00:04:36.000
Hulle bring geskenke: 
goud, wierook [frankincense] en mirre.

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
Dit het rêrig gebeur.

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
Ek dink hulle't net uit beurt uit gegaan,

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
want ons't die seuntjie later gevra:

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
"Was jy OK daarmee?" En hy't gesê: 
"Ja. Was dit dan verkeerd?"

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
Hulle't net geruil, dis al.

00:04:46.000 --> 00:04:47.000
Die drie seuns kom in --

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
vierjariges met vatdoeke om hulle koppe --

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
en hulle sit die bokse neer,

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
en die eerste een sê: 
"Ek bring vir U goud."

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Die tweede een sê: 
"Ek bring vir U mirre."

00:04:57.000 --> 00:05:08.000
En die derde een sê: 
"Frank sent this." (Gelag)

00:05:08.000 --> 00:05:11.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:05:11.000 --> 00:05:13.000
Dit alles om te sê: 
kinders sal ’n kans vat.

00:05:13.000 --> 00:05:16.000
As hulle nie weet nie, sal hulle probeer.

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
Is ek reg? Hulle's nie bang 
om verkeerd te wees nie.

00:05:19.000 --> 00:05:24.000
Ek bedoel nie dat verkeerd wees 
en kreatief wees dieselfde is nie.

00:05:24.000 --> 00:05:25.000
Maar as jy nie bereid is 
om verkeerd te wees nie,

00:05:28.000 --> 00:05:31.000
sal jy nooit iets oorspronklik uitdink nie --

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
as jy nie verkeerd kan wees nie.

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
Teen die tyd wat hulle groot is,
het meeste kinders daai kapasiteit verloor.

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
Hulle het bang geword om verkeerd te wees.

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
En ons bestuur ons maatskappye so.

00:05:41.000 --> 00:05:44.000
Ons stigmatiseer foute.

00:05:44.000 --> 00:05:47.000
En nou bedryf ons 
nasionale opvoedingstelsels

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
waar foute die ergste ding is 
wat ’n mens kan maak.

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
En die gevolg is dat

00:05:53.000 --> 00:05:56.000
ons mense uit 
hulle kreatiewe kapasiteite uit opvoed.

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
Picasso het gesê dat alle kinders 
gebore kunstenaars is.

00:05:59.000 --> 00:06:03.000
Die probleem is om een te bly 
soos ons grootword.

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
Ek glo vas: 
ons groei nie in kreatiwiteit in nie,

00:06:05.000 --> 00:06:06.000
ons groei uit dit uit.

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
Of ons word uit dit uit opgevoed.

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
So hoekom is dit so?

NOTE Paragraph

00:06:10.000 --> 00:06:14.000
Ek't tot vyf jaar gelede 
op Stratford-op-Avon gewoon.

00:06:14.000 --> 00:06:16.000
Ons't van Stratford na Los Angeles getrek.

00:06:16.000 --> 00:06:20.000
So julle kan julle indink 
wat ’n seepgladde oorgang dit was.

00:06:20.000 --> 00:06:22.000
(Gelag)

00:06:22.000 --> 00:06:24.000
Eintlik het ons in Snitterfield gewoon,

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
net buite Stratford,

00:06:26.000 --> 00:06:28.000
en dis waar Shakespeare se pa gebore is.

00:06:28.000 --> 00:06:31.000
Is julle getref deur ’n nuwe gedagte? Ek is.

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
’n Mens dink nie aan Shakespeare 
as iemand met ’n pa nie.

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
Want ’n mens dink nie 
aan Shakespeare as ’n kind nie.

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
Shakespeare op sewe?

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
Ek't nooit daaraan gedink nie.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Hy was tog op ’n kol sewe.

00:06:42.000 --> 00:06:48.000
In iemand se Engelse klas.

00:06:48.000 --> 00:06:49.000
(Gelag)

00:06:49.000 --> 00:06:54.333
Hoe irriterend moet dit nie wees nie?

00:06:54.333 --> 00:06:59.666
(Gelag)

00:06:59.666 --> 00:07:02.000
"Moet harder probeer."

00:07:02.000 --> 00:07:03.000
(Gelag)

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
Word bed toe gestuur deur sy pa, 
"Klim in die bed, nou!

00:07:08.000 --> 00:07:11.333
"Een sit neer daai potlood."

00:07:11.333 --> 00:07:14.666
(Gelag)

00:07:14.666 --> 00:07:15.666
"En hou op om so te praat." 


00:07:15.666 --> 00:07:16.666
(Gelag)

00:07:16.666 --> 00:07:18.000
"Dit verwar almal."

00:07:18.000 --> 00:07:23.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:07:23.000 --> 00:07:26.000
In elk geval, ons't getrek 
van Statford na Los Angeles,

00:07:26.000 --> 00:07:30.000
en ek wil net iets sê oor die oorgang.

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
My seun wou nie kom nie.

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
Ek't twee kinders. 
Hy's nou 21; my dogter is 16.

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Hy wou nie Los Angeles toe kom nie.

00:07:38.000 --> 00:07:40.000
Hy was mal daaroor, 
maar hy't ’n meisie in Engeland gehad.

00:07:40.000 --> 00:07:43.000
Die liefde van sy lewe, Sarah.

00:07:43.000 --> 00:07:44.666
Hy't haar al ’n maand geken.

00:07:44.666 --> 00:07:46.333
(Gelag)

00:07:46.333 --> 00:07:48.000
Maar hulle't al vier herdenkings gevier,

00:07:48.000 --> 00:07:52.000
want dis ’n lang tyd as jy 16 is.

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
Hy was rêrig ontsteld op die vliegtuig,

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
hy't gesê: "Ek sal nooit weer 
’n meisie soos Sarah kry nie."

00:07:56.000 --> 00:08:00.666
Ons was nogals opgemaak daaroor, 
om die waarheid te sê --

00:08:00.666 --> 00:08:05.333
(Gelag)

00:08:05.333 --> 00:08:10.000
Sy was die hoofrede hoekom ons landuit is.

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
Maar iets tref jou 
wanneer jy Amerika toe trek

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
en wanneer jy om die wêreld reis:

00:08:18.000 --> 00:08:22.000
Elke opvoedingstelsel op aarde 
het dieselfde hiërargie van vakke.

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
Elke een. Maak nie saak waar jy gaan nie.

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
’n Mens sou dink dis anders, maar nee.

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
Heel bo is wiskunde en tale,

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
dan die wysbegeerte, 
en heel onder is die kunste.

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
Orals op aarde.

00:08:33.000 --> 00:08:36.000
En in min of meer elke stelsel
is daar ook ’n hiërargie binne die kunste

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
Kuns en musiek kry gewoonlik 
’n hoër status in skole

00:08:40.000 --> 00:08:41.000
as drama en dans.

00:08:41.000 --> 00:08:43.000
Daar is nie ’n opvoedingstelsel

00:08:43.000 --> 00:08:45.000
wat dans elke dag vir kinders leer

00:08:45.000 --> 00:08:48.000
soos ons vir hulle wiskunde leer nie. 
Hoekom?

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
Hoekom nie? Ek dink dis nogal belangrik.

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
Ek dink wiskunde is belangrik, 
maar dans is ook.

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
Kinders dans heeltyd as hulle mag, 
ons almal doen dit.

00:08:56.000 --> 00:08:59.000
Ons het almal liggame, of hoe? 
Het ek ’n vergadering misgeloop?

00:08:59.000 --> 00:09:00.000
(Gelag)

00:09:00.000 --> 00:09:03.000
Inderwaarheid, wat gebeur is,
soos kinders grootword

00:09:05.000 --> 00:09:06.000
begin ons hulle geleidelik 
van die middellyf af boontoe opvoed.

00:09:06.000 --> 00:09:08.000
En dan fokus ons op hulle koppe.

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
En effens na een kant toe.

NOTE Paragraph

00:09:10.000 --> 00:09:14.000
As jy opvoeding sou besoek, 
as ’n ruimtewese,

00:09:14.000 --> 00:09:17.000
en sê: "Waarvoor is openbare opvoeding?"

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
dink ek jy sou tot die gevolgtrekking moes kom 
-- as jy kyk na die uitset,

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
wie behaal werklik sukses hierdeur,

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
wie doen alles wat hulle moet,

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
wie kry al die "brownie points", 
wie is die wenners --

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
sou jy tot die gevolgtrekking moes kom 
dat die hele doel van openbare opvoeding

00:09:29.000 --> 00:09:30.666
regoor die wêreld

00:09:32.333 --> 00:09:33.555
is om universiteitsprofessors te lewer.

00:09:33.555 --> 00:09:34.777
Of hoe?

00:09:34.777 --> 00:09:36.000
Hulle is die mense wat bo uitkom.

00:09:37.000 --> 00:09:38.000
En ek was een, so vat so.

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
(Gelag)

00:09:40.000 --> 00:09:44.000
En ek hou van universiteitsprofessors, 
maar julle weet,

00:09:44.000 --> 00:09:45.000
ons moet hulle nie as die hoogtepunt

00:09:45.000 --> 00:09:48.000
van alle menslike prestasie voorhou nie.

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
Hulle's net ’n vorm van lewe,

00:09:50.000 --> 00:09:51.333
nog ’n vorm van lewe.

00:09:51.333 --> 00:09:52.666
Maar hulle's nogal vreemd,
en ek sê dit uit toegeneentheid vir hulle.

00:09:54.000 --> 00:09:57.000
Daar's iets vreemd omtrent professors 
in my ervaring --

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
nie almal van hulle nie, maar tipies, 
lewe hulle in hul koppe.

00:10:00.000 --> 00:10:02.000
Hulle lewe daar bo, 
en effens na een kant toe.

00:10:02.000 --> 00:10:06.000
Hulle's ontliggaam, julle weet, 
op ’n soortvan letterlike manier.

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
Hulle kyk na hul liggame
as ’n vervoermiddel vir hul koppe.

00:10:08.000 --> 00:10:14.000
(Gelag)

00:10:14.000 --> 00:10:17.000
Of hoe?

00:10:17.000 --> 00:10:21.000
Dis ’n manier om hul koppe 
by vergaderings te kry.

00:10:21.000 --> 00:10:24.000
(Gelag)

00:10:24.000 --> 00:10:27.000
As julle ware bewys soek 
van buiteliggaamlike ervarings,

00:10:27.000 --> 00:10:30.000
besoek ’n residensiële konferensie
van senior akademici,

00:10:32.000 --> 00:10:33.000
en maak ’n draai by die sokkie 
op die laaste aand.

00:10:33.000 --> 00:10:35.000
(Gelag)

00:10:35.000 --> 00:10:36.000
En daar sal julle dit sien.

00:10:36.000 --> 00:10:39.000
Volwasse mans en vroue
wat ritmeloos wriemel.

00:10:40.000 --> 00:10:43.000
(Gelag)

00:10:43.000 --> 00:10:44.000
Terwyl hulle wag vir dit om klaar te maak, 
sodat hulle tuis ’n artikel daaroor kan gaan skryf.

00:10:44.000 --> 00:10:47.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:10:47.000 --> 00:10:53.000
Ons opvoedingstelsel berus op die idee 
van akademiese vaardigheid.

00:10:53.000 --> 00:10:56.000
En daar's ’n rede daarvoor.

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
Regoor die wêreld was daar
geen openbare opvoedingstelsels

00:10:58.000 --> 00:11:00.000
voor die 19de eeu nie.

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
Hulle't almal tot wording gekom om 
in die behoeftes van industrialisme te voorsien.

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
So die hierargie is gewortel in twee idees.

00:11:07.000 --> 00:11:11.000
Een, dat die mees nuttige vakke
vir werk heel bo is.

00:11:11.000 --> 00:11:13.000
So op skool is jy waarskynlik 
goedgunstiglik van

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
goed waarvan jy gehou het weggestuur,

00:11:15.000 --> 00:11:17.000
op grond daarvan dat jy nooit
’n werk daardeur sou kry nie. Nie waar nie?

00:11:20.000 --> 00:11:22.000
Moenie musiek neem nie, 
jy gaan nie ’n musikant word nie;

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
moenie kuns neem nie, 
jy gaan nie ’n kunstenaar word nie.

00:11:25.000 --> 00:11:29.000
Goedgunstige advies -- 
nou, uiters verkeerd.

00:11:29.000 --> 00:11:30.000
Die hele wêreld is verswelg 
in ’n rewolusie.

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
En die tweede is akademiese vaardigheid,

00:11:33.000 --> 00:11:34.000
wat werklik ons idee 
van intelligensie oorskadu,

00:11:34.000 --> 00:11:37.000
omdat die universiteite die stelsel 
na hul eie beeld ontwerp het.

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
As ’n mens daaroor dink, die hele stelsel 
regoor die wêreld

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
is ’n uitgerekte proses
van universiteitstoelating.

00:11:43.000 --> 00:11:46.000
En die gevolg is dat 
baie uiters talentvolle,

00:11:46.000 --> 00:11:48.000
briljante, kreatiewe mense 
dink dat hulle nie is nie,

00:11:48.000 --> 00:11:50.000
omdat die ding 
waarin hulle goed was op skool

00:11:50.000 --> 00:11:54.000
nie waardeer is nie, 
of selfs gestigmatiseer is.

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
En ek dink nie ons kan bekostig 
om so voort te gaan nie.

NOTE Paragraph

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
In die volgende 30 jaar, volgens UNESCO,

00:11:58.000 --> 00:12:01.000
gaan meer mense wêreldwyd 
deur opvoeding gradueer

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
as sedert die begin van geskiedenis.

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
En dis die kombinasie
van alles waaroor ons gepraat het --

00:12:07.000 --> 00:12:10.000
tegnologie en hoe dit 
werk getransformeer het,

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
en demografie 
en die massiewe bevolkingsontploffing.

00:12:12.000 --> 00:12:13.000
Skielik is grade niks werd nie.

00:12:13.000 --> 00:12:15.000
Nie waar nie?

00:12:15.000 --> 00:12:19.000
Toe ek ’n student was, 
het jy met ’n graad ’n werk gehad.

00:12:19.000 --> 00:12:22.000
As jy nie ’n werk gehad het nie, 
wou jy nie een hê nie.

00:12:22.000 --> 00:12:25.000
En ek wou nie een hê nie, 
om die waarheid te sê. (Gelag)

00:12:25.000 --> 00:12:30.000
Maar deesdae is kinders met grade

00:12:30.000 --> 00:12:31.000
gereeld oppad huis toe om verder 
te gaan TV speletjies speel,

00:12:31.000 --> 00:12:34.000
omdat jy ’n MA nodig het 
waar die vorige posisie ’n BA vereis het,

00:12:34.000 --> 00:12:37.000
en jy nou ’n PhD benodig vir die ander.

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
Dis ’n proses van akademiese inflasie.

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
En dit dui daarop 
dat die hele struktuur van opvoeding

00:12:41.000 --> 00:12:43.000
besig is om onder ons voete te skuif.

00:12:43.000 --> 00:12:44.000
Ons moet drasties ons siening 
van intelligensie hersien.

NOTE Paragraph

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
Ons weet drie dinge omtrent intelligensie.

00:12:46.000 --> 00:12:47.000
Een, dis divers.

00:12:47.000 --> 00:12:49.000
Ons dink oor die wêreld op al die maniere
wat ons dit ervaar.

00:12:51.000 --> 00:12:54.000
Ons dink visueel, ons dink in klank, 
ons dink kineties.

00:12:54.000 --> 00:12:57.000
Ons dink in abstrakte terme, 
ons dink in beweging.

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
Tweedens, intelligensie is dinamies.

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
As ’n mens kyk na die interaksies 
van ’n menslike brein,

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
soos ons gister tydens 
heelwat aanbiedings gehoor het,

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
is intelligensie wonderlik interaktief.

00:13:07.000 --> 00:13:10.000
Die brein is nie opgedeel 
in kompartemente nie.

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
Inderwaarheid, is kreatiwiteit --

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
wat ek definieer as die proses
van oorspronklike idees met waarde hê --

00:13:15.000 --> 00:13:18.000
gewoonlik iets wat gebeur deur die interaksie

00:13:18.000 --> 00:13:21.000
van verskillende maniere van dinge sien.

NOTE Paragraph

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
Daar's ’n senuweebundel 
wat die twee helftes van die brein verbind,

00:13:26.000 --> 00:13:27.333
genaamd die corpus callosum.

00:13:27.333 --> 00:13:28.666
Dis dikker by vroue.

00:13:28.666 --> 00:13:30.000
Om aan te sluit by Helen gister:

00:13:30.000 --> 00:13:34.000
Dis waarskynlik hoekom vroue 
beter is met "multi-tasking".

00:13:34.000 --> 00:13:36.000
Want julle is mos, nè?

00:13:36.000 --> 00:13:39.000
Daar's baie navorsing, 
maar ek ervaar dit persoonlik.

00:13:39.000 --> 00:13:41.000
As my vrou besig is om te kook --
nie gereeld nie, dankie tog.

00:13:41.000 --> 00:13:45.000
(Gelag)

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
Nee, sy's goed met sommige dinge --
maar as sy kook,

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
hanteer sy foonoproepe,

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
praat sy met die kinders, 
verf sy die plafon.

00:13:55.000 --> 00:13:58.000
Sy doen ’n oophart-operasie hier.

00:13:58.000 --> 00:14:01.000
As ek kook, is die deur toe, 
die kinders is uit,

00:14:01.000 --> 00:14:04.000
die foon is van die mikkie af, 
as sy inkom raak ek geïrriteerd.

00:14:04.000 --> 00:14:14.000
Ek sê: "Terry, asseblief, 
ek probeer ’n eier bak hier."

00:14:14.000 --> 00:14:15.000
(Gelag)

00:14:15.000 --> 00:14:16.333
"Gee my tog ’n kans."

00:14:16.333 --> 00:14:17.666
(Gelag)

00:14:17.666 --> 00:14:19.000
Eintlik ken julle daai ou filosofiese ding,

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
as ’n boom in die bos val 
en niemand hoor dit nie, het dit gebeur?

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
Onthou julle daai ou sê-ding?

00:14:25.000 --> 00:14:28.000
Ek't onlangs ’n goeie T-hemp gesien:

00:14:28.000 --> 00:14:31.000
"As ’n man homself uitspreek in ’n bos, 
en geen vrou hoor hom nie,

00:14:31.000 --> 00:14:37.000
is hy steeds verkeerd?"

00:14:37.000 --> 00:14:40.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
En die derde ding omtrent intelligensie is,

00:14:43.000 --> 00:14:45.000
dis spesifiek.

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
Ek's skryf aan ’n nuwe boek 
op die oomblik -- "Epiphany" --

00:14:47.000 --> 00:14:48.333
wat gebaseer is 
op ’n reeks onderhoude met mense

00:14:48.333 --> 00:14:49.666
oor hoe hulle hul talent ontdek het.

00:14:49.666 --> 00:14:51.000
Dis fassinerend hoe mense daar uitgekom het.

00:14:51.000 --> 00:14:54.000
Dis aangespoor deur ’n gesprek
met ’n wonderlike vrou,

00:14:56.000 --> 00:14:58.000
wat meeste mense miskien nog nooit 
van gehoor het nie, Gillian Lynne.

00:14:58.000 --> 00:15:00.000
Al gehoor? Sommige het.

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
Sy's ’n choreograaf 
en almal ken haar werk.

00:15:02.000 --> 00:15:04.000
Sy't "Cats" en 
"Phantom of the Opera" gedoen.

00:15:04.000 --> 00:15:05.000
Sy's wonderlik.

00:15:05.000 --> 00:15:08.000
Ek was van te vore raadslid 
van die Koninklike Ballet,

00:15:08.000 --> 00:15:10.000
soos julle kan sien.

00:15:10.000 --> 00:15:12.000
Elk geval, ons't eendag saam geëet 
en ek sê toe:

00:15:12.000 --> 00:15:14.000
"Gillian, hoe't jy ’n danser geword?"

00:15:14.000 --> 00:15:15.666
Dit was interessant.

00:15:15.666 --> 00:15:17.333
Toe sy op skool was,
was sy rêrig hopeloos.

00:15:17.333 --> 00:15:19.000
En die skool, in die 30's,
skryf toe vir haar ouers:

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
"Ons dink Gillian het ’n leerprobleem."

00:15:21.000 --> 00:15:23.000
Sy kon nie konsentreer nie,
sy't gevroetel.

00:15:23.000 --> 00:15:25.000
Ek dink deesdae sou hulle sê sy't AGHS.

00:15:25.000 --> 00:15:29.000
Maar dit was die 1930's,
en aandagafleibaarheid was nog nie uitgedink nie.

00:15:32.000 --> 00:15:33.000
Dit was nie ’n beskikbare kwaal nie.

00:15:33.000 --> 00:15:35.000
(Gelag)

00:15:35.000 --> 00:15:36.000
Mense was nie bewus hulle kon daaraan ly nie.

00:15:36.000 --> 00:15:39.000
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:15:39.000 --> 00:15:43.000
In elk geval, sy gaan sien toe ’n spesialis.

00:15:43.000 --> 00:15:46.000
So sy's in ’n eikepaneel kamer met haar ma

00:15:46.000 --> 00:15:49.000
en sy't op ’n stoel se punt gaan sit,

00:15:49.000 --> 00:15:51.000
op haar hande vir 20 minute terwyl
hierdie man met haar ma gepraat het

00:15:53.000 --> 00:15:57.000
oor al die probleme 
wat Gillian by die skool het.

00:15:57.000 --> 00:15:59.000
Want sy't ander ontwrig; 
haar huiswerk was altyd laat; ens. --

00:15:59.000 --> 00:16:01.000
kleine kind van agt.

00:16:01.000 --> 00:16:04.000
Op die ou end, gaan sit die dokter
langs Gillian en sê:

00:16:04.000 --> 00:16:06.000
"Gillian, ek't nou geluister 
na al die dinge wat jou ma my vertel het,

00:16:06.000 --> 00:16:08.000
nou moet ek privaat met haar gesels.

00:16:10.000 --> 00:16:13.000
"Wag hier, ons is nou-nou terug."

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
En hulle't haar daar gelos.

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
Maar soos hulle uitgegaan het,

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
het hy die radio op sy lessenaar aangesit.

00:16:19.000 --> 00:16:21.000
En toe hulle uit is, sê hy vir haar ma:
"Hou haar net dop."

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
En die oomblik toe hulle uit is,

00:16:24.000 --> 00:16:28.000
was sy op haar voete, 
besig om saam met die musiek te beweeg.

00:16:28.000 --> 00:16:30.000
En hulle't vir ’n paar minute gekyk
en hy't na haar ma gedraai en gesê:

00:16:33.000 --> 00:16:37.000
"Mev. Lynne, Gillian is nie siek nie; 
sy's ’n danser.

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
"Neem haar na ’n dansskool toe."

NOTE Paragraph

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
Ek sê toe: "Wat het gebeur?"

00:16:41.000 --> 00:16:44.000
En sy sê: "Sy het. Ek kannie vir jou sê 
hoe wonderlik dit was nie.

00:16:44.000 --> 00:16:46.000
"Ons't in hierdie kamer ingeloop 
en dit was vol mense soos ek.

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
"Mense wat nie kon stilsit nie.

00:16:49.000 --> 00:16:52.000
"Mense wat moes beweeg om te dink." 
Wat moes beweeg om te dink.

00:16:52.000 --> 00:16:54.000
Hulle't ballet gedoen, en tap, jazz 
en moderne en kontemporêre dans.

00:16:56.000 --> 00:16:59.000
Sy't eindelik vir die Koninklike Ballet 
oudisie gedoen;

00:16:59.000 --> 00:17:01.000
sy't ’n solois geword; 
sy't ’n wonderlike loopbaan daar gehad.

00:17:01.000 --> 00:17:03.000
Op die ou end het sy gegradueer
van die Koninklike Balletskool,

00:17:05.000 --> 00:17:08.000
die Gillian Lynne Dance Company gestig,

00:17:08.000 --> 00:17:11.000
en Andrew Lloyd Weber ontmoet.

00:17:11.000 --> 00:17:13.000
Sy was al verantwoordelik

00:17:13.000 --> 00:17:15.000
vir van die mees suksesvolle 
musikale teater produksies ooit,

00:17:15.000 --> 00:17:18.000
sy't al aan miljoene plesier gegee,
en sy's ’n multi-millionêr.

00:17:18.000 --> 00:17:21.000
Iemand anders het haar dalk op medikasie gesit 
en vir haar gesê om te kalmeer.

00:17:25.000 --> 00:17:27.000
(Applous)

NOTE Paragraph

00:17:27.000 --> 00:17:30.000
Waarop dit neerkom is dit:

00:17:30.000 --> 00:17:32.000
Al Gore het die ander aand gepraat

00:17:32.000 --> 00:17:35.000
oor ekologie en die rewolusie 
wat ontketen is deur Rachel Carson.

00:17:35.000 --> 00:17:39.000
Ek glo ons enigste hoop vir die toekoms

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
is om ’n nuwe idee van menslike ekologie 
aan te neem,

00:17:42.000 --> 00:17:46.000
een waarin ons begin om ons konsep

00:17:46.000 --> 00:17:48.000
van die rykdom van 
menslike kapasiteit te hersien.

00:17:48.000 --> 00:17:52.000
Ons opvoedingstelsel het ons breine gemyn

00:17:52.000 --> 00:17:54.000
op die manier wat ons die aarde stroopmyn: 
vir ’n spesifieke kommoditeit.

00:17:54.000 --> 00:17:57.000
En vir die toekoms, 
sal dit ons nie dien nie.

00:17:57.000 --> 00:18:00.000
Ons moet die fundamentele beginsels

00:18:00.000 --> 00:18:02.000
waarmee ons ons kinders opvoed, heroorweeg.

00:18:02.000 --> 00:18:06.000
Jonas Salk het gesê:

00:18:06.000 --> 00:18:09.000
"As al die insekte 
van die aarde af sou verdwyn,

00:18:09.000 --> 00:18:12.000
sou alle lewe op aarde 
binne 50 jaar uitsterf.

00:18:12.000 --> 00:18:15.000
"As al die mense 
van die aarde af sou verdwyn,

00:18:15.000 --> 00:18:19.000
sou alle vorms van lewe 
binne 50 jaar floreer."

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
En hy's reg.

NOTE Paragraph

00:18:21.000 --> 00:18:24.000
Wat TED vier is die skat 
van die menselike verbeeldingsin.

00:18:24.000 --> 00:18:25.000
Ons moet nou versigtig wees

00:18:25.000 --> 00:18:28.000
dat ons dit met wysheid gebruik

00:18:28.000 --> 00:18:31.000
en dat ons van die senarios vermy 
waaroor ons gepraat het.

00:18:35.000 --> 00:18:38.000
En die enigste manier 
is om ons kreatiewe kapasiteite te sien

00:18:38.000 --> 00:18:40.000
vir die rykdom wat hulle is

00:18:40.000 --> 00:18:43.000
en ons kinders te sien 
vir die hoop wat hulle is.

00:18:43.000 --> 00:18:44.000
En ons opdrag is om 
hulle hele wese op te voed,

00:18:44.000 --> 00:18:46.000
sodat hulle hierdie toekoms kan ingaan.

00:18:46.000 --> 00:18:49.000
Terloops -- ons sal dalk nie 
hierdie toekoms sien nie,

00:18:49.000 --> 00:18:52.000
maar hulle sal.

00:18:52.000 --> 00:18:54.000
En ons plig is om hulle te help 
om iets daarvan te maak.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
Baie dankie.

99:59:59.999 --> 99:59:59.999
(Applous)