WEBVTT

00:00:02.050 --> 00:00:05.310
Goeie môre. Hoe gaan dit?

00:00:05.310 --> 00:00:06.280
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:00:06.280 --> 00:00:08.670
Dis fantasties sover, of hoe?

00:00:08.670 --> 00:00:11.000
Die hele ding het my stomgeslaan.

00:00:11.000 --> 00:00:12.680
Eintlik is ek op pad.

00:00:12.680 --> 00:00:14.880
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:00:18.150 --> 00:00:20.140
Daar was drie temas sover,

00:00:20.140 --> 00:00:23.810
deur die konferensie, 
wat betrekking het op my praatjie.

00:00:23.810 --> 00:00:28.460
Een is die ongelooflike bewyse 
van menslike kreatiwiteit

00:00:28.460 --> 00:00:31.130
in al die aanbiedings

00:00:31.130 --> 00:00:33.260
en in al die mense hier.

00:00:33.260 --> 00:00:36.400
Net die blote verskeidenheid 
en omvang daarvan.

00:00:36.400 --> 00:00:38.550
Tweedens is ons op ’n plek

00:00:38.550 --> 00:00:41.100
waar ons geen idee het 
wat gaan gebeur nie,

00:00:41.100 --> 00:00:42.520
ten opsigte van die toekoms.

00:00:42.520 --> 00:00:45.290
Geen idee hoe dinge dalk sal verloop nie.

NOTE Paragraph

00:00:45.290 --> 00:00:47.410
Ek't ’n belang by opvoedkunde.

00:00:47.410 --> 00:00:51.430
Eintlik het ons almal 
’n belang by opvoedkunde.

00:00:51.430 --> 00:00:52.666
Het julle nie?

00:00:52.666 --> 00:00:54.333
Dis baie interessant.

00:00:54.333 --> 00:00:56.000
As jy by ’n ete is,

00:00:56.000 --> 00:00:58.380
en jy sê jy werk in opvoedkunde --

00:00:58.380 --> 00:01:03.000
eintlik, om die waarheid te sê, 
is jy nie gereeld by etes nie.

00:01:03.000 --> 00:01:04.990
(Gelag)

00:01:04.990 --> 00:01:08.290
As jy in opvoedkunde werk,
word jy nie genooi nie.

00:01:08.290 --> 00:01:10.320
(Gelag)

00:01:10.320 --> 00:01:14.460
En jy word nooit teruggenooi nie, 
snaaks genoeg. Dis vir my vreemd.

00:01:14.460 --> 00:01:17.190
Maar as jy is, en iemand vra:

00:01:17.190 --> 00:01:18.350
"Wat doen jy vir ’n lewe?"

00:01:18.350 --> 00:01:20.000
en jy sê jy werk in opvoedkunde,

00:01:20.000 --> 00:01:21.680
sien jy hoe hulle verbleek.

00:01:21.680 --> 00:01:25.170
Hulle's soos: "Aggenee, hoekom ek?"

00:01:25.170 --> 00:01:26.280
(Gelag)

00:01:26.280 --> 00:01:29.111
"My een aand uit hierdie hele week."

00:01:29.111 --> 00:01:30.472
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:01:30.472 --> 00:01:33.696
Maar as jy iemand vra oor hulle opvoeding,
druk hulle jou in ’n hoek vas.

00:01:33.696 --> 00:01:37.070
Want dis een van daai dinge
wat mense na aan die hart lê, is ek reg?

00:01:37.070 --> 00:01:40.720
Soos geloof, en geld en ander dinge.

00:01:42.400 --> 00:01:45.480
Ek't ’n groot belang by opvoedkunde 
en ek dink ons almal het --

00:01:45.480 --> 00:01:46.910
’n groot persoonlike belang --

00:01:46.910 --> 00:01:48.930
deels omdat dit opvoeding is

00:01:48.930 --> 00:01:51.930
wat ons in hierdie 
onbegryplike toekoms moet in neem.

00:01:51.930 --> 00:01:55.500
Dink net, 
kinders wat dié jaar skool begin

00:01:55.500 --> 00:02:00.240
tree af in 2065.

00:02:00.240 --> 00:02:01.990
Niemand het ’n idee --

00:02:01.990 --> 00:02:05.720
ten spyte van al die kennis 
wat die laaste vier dae hier vertoon is --

00:02:05.720 --> 00:02:07.860
hoe die wêreld gaan lyk
oor vyf jaar nie.

00:02:07.860 --> 00:02:10.340
En tog moet ons 
hulle daarvoor opvoed.

00:02:10.340 --> 00:02:12.950
So die onvoorspelbaarheid
is ongelooflik.

NOTE Paragraph

00:02:12.950 --> 00:02:14.560
En die derde deel is dat

00:02:14.560 --> 00:02:17.510
ons almal nietemin saamgestem het

00:02:17.510 --> 00:02:21.980
oor die werklik buitengewone kapasiteite 
wat kinders het --

00:02:21.980 --> 00:02:24.336
hulle kapasiteite vir innovasie.

00:02:24.336 --> 00:02:27.173
Sirena gisteraand was ongelooflik.

00:02:27.173 --> 00:02:29.070
Net om te sien wat sy kan doen.

00:02:29.070 --> 00:02:33.500
En sy's uitsonderlik, maar ek dink nie

00:02:33.500 --> 00:02:37.170
sy's uitsonderlik 
in die geheel van kindwees nie.

00:02:37.170 --> 00:02:39.190
Sy's ’n buitengewoon toegewyde persoon

00:02:39.190 --> 00:02:40.630
wat ’n talent gevind het.

00:02:40.630 --> 00:02:43.080
Ek voer aan dat alle kinders 
geweldige talente het.

00:02:43.080 --> 00:02:46.310
En ons vermors dit, nogal meedoënloos.

NOTE Paragraph

00:02:46.310 --> 00:02:48.000
So ek wil praat oor opvoedkunde

00:02:48.000 --> 00:02:50.270
en ek wil praat oor kreatiwiteit.

00:02:50.270 --> 00:02:56.040
Kreatiwiteit is nou net so belangrik 
soos geletterheid in opvoeding

00:02:56.040 --> 00:02:59.730
en ons moet dit dieselfde status toeken.

00:02:59.730 --> 00:03:01.960
(Applous) Dankie.

00:03:01.960 --> 00:03:04.790
(Applous)

NOTE Paragraph

00:03:05.560 --> 00:03:07.320
Dit was dit, terloops.

00:03:07.320 --> 00:03:08.386
Baie dankie.

00:03:08.386 --> 00:03:09.884
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:10.324 --> 00:03:12.444
So, nog 15 minute.

00:03:12.444 --> 00:03:14.822
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:14.822 --> 00:03:16.822
Wel, ek is gebore... nee.

00:03:16.822 --> 00:03:17.810
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:19.690 --> 00:03:22.490
Ek't onlangs ’n storie gehoor --
ek vertel dit graag --

00:03:22.490 --> 00:03:25.220
van ’n dogtertjie in ’n tekenklas.

00:03:25.220 --> 00:03:27.000
Sy was ses, agter in die klas, 
aan't teken,

00:03:27.000 --> 00:03:29.850
en die juffrou het gesê 
dié kind het omtrent nooit aandag gegee nie,

00:03:29.850 --> 00:03:32.120
maar in dié tekenklas het sy.

00:03:32.120 --> 00:03:33.506
Die juffrou was gefassineerd.

00:03:33.506 --> 00:03:36.250
Sy't haar gaan vra:
"Wat teken jy?"

00:03:36.250 --> 00:03:40.000
Die kind sê toe: 
"Ek teken ’n prentjie van God."

00:03:40.000 --> 00:03:43.190
En die juffrou sê: 
"Maar niemand weet hoe God lyk nie."

00:03:43.190 --> 00:03:46.460
En die dogtertjie sê toe: 
"Hulle sal nou-nou."

00:03:46.460 --> 00:03:52.890
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:03:56.750 --> 00:03:59.440
Toe my seun vier was in Engeland --

00:03:59.440 --> 00:04:02.060
eintlik was hy eerlikwaar oral vier.

00:04:02.060 --> 00:04:03.380
(Gelag)

00:04:03.380 --> 00:04:06.470
Strenggesproke, waarookal hy gegaan het, 
was hy vier daai jaar.

00:04:06.470 --> 00:04:09.660
Hy was in die Kersspel.
Onthou julle die storie?

00:04:09.660 --> 00:04:10.870
(Gelag)

00:04:10.870 --> 00:04:12.660
Dit was ’n grote.

00:04:12.660 --> 00:04:15.010
Mel Gibson het die opvolg gedoen.

00:04:15.010 --> 00:04:16.330
(Gelag)

00:04:16.330 --> 00:04:17.650
"Kersspel II."

00:04:19.190 --> 00:04:21.710
James was Josef;
ons was in ons noppies.

00:04:21.710 --> 00:04:25.130
Een van die hoofrolle!

00:04:25.130 --> 00:04:27.080
Ons't agente met T-hemde gehad:

00:04:27.080 --> 00:04:29.910
"James Robinson IS Josef!" (Gelag)

00:04:29.910 --> 00:04:31.540
Hy moes niks sê nie, 
maar julle weet mos,

00:04:31.540 --> 00:04:33.590
wanneer die drie wyse manne inkom?

00:04:33.590 --> 00:04:36.130
Hulle bring goud, 
wierook [frankincense] en mirre.

00:04:36.130 --> 00:04:37.600
Dit het rêrig gebeur.

00:04:37.600 --> 00:04:40.000
Ek dink hulle't net uit beurt uit gegaan,

00:04:40.000 --> 00:04:41.860
want ons't die seuntjie later gevra:

00:04:41.860 --> 00:04:44.810
"Was jy OK daarmee?" En hy't gesê: 
"Ja. Was dit dan verkeerd?"

00:04:44.810 --> 00:04:45.840
Hulle't net geruil.

00:04:45.840 --> 00:04:47.000
Die drie seuns kom in --

00:04:47.000 --> 00:04:49.200
vierjariges met vatdoeke om hulle koppe --

00:04:49.200 --> 00:04:50.730
en hulle sit die bokse neer,

00:04:50.730 --> 00:04:53.390
en die eerste een sê: 
"Ek bring vir U goud."

00:04:53.390 --> 00:04:56.200
Die tweede een sê: 
"Ek bring vir U mirre."

00:04:56.200 --> 00:05:02.130
En die derde een sê: 
"Frank sent this." (Gelag)

00:05:02.600 --> 00:05:05.600
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:05:10.590 --> 00:05:14.090
Dit alles om te sê: 
kinders sal ’n kans vat.

00:05:14.090 --> 00:05:17.470
As hulle nie weet nie, sal hulle probeer.

00:05:17.470 --> 00:05:20.950
Nie waar nie? Hulle's nie bang 
om verkeerd te wees nie.

00:05:20.950 --> 00:05:25.020
Ek bedoel nie dat verkeerd wees 
en kreatief wees dieselfde is nie.

00:05:25.020 --> 00:05:28.010
Maar as jy nie bereid is 
om verkeerd te wees nie,

00:05:28.010 --> 00:05:30.610
sal jy nooit 
iets oorspronklik uitdink nie --

00:05:30.610 --> 00:05:33.500
as jy nie bereid is
om verkeerd te wees nie.

00:05:33.500 --> 00:05:37.810
Teen die tyd wat hulle groot is,
het meeste kinders dié kapasiteit verloor.

00:05:37.810 --> 00:05:40.110
Hulle word bang om verkeerd te wees.

00:05:40.110 --> 00:05:41.770
En ons bestuur ons maatskappye so.

00:05:41.770 --> 00:05:43.390
Ons stigmatiseer foute.

00:05:43.390 --> 00:05:45.640
En nou bedryf ons 
nasionale opvoedingstelsels

00:05:45.640 --> 00:05:49.610
waar foute die ergste ding is 
wat ’n mens kan maak.

00:05:49.610 --> 00:05:51.020
En die gevolg is dat

00:05:51.020 --> 00:05:54.230
ons mense uit 
hulle kreatiewe kapasiteite uit opvoed.

NOTE Paragraph

00:05:54.230 --> 00:05:58.760
Picasso het gesê dat alle kinders 
gebore kunstenaars is.

00:05:58.760 --> 00:06:02.190
Die probleem is om een te bly 
soos ons grootword.

00:06:02.190 --> 00:06:05.250
Ek glo vas: 
Ons groei nie in kreatiwiteit in nie,

00:06:05.250 --> 00:06:06.920
ons groei uit dit uit.

00:06:06.920 --> 00:06:09.710
Of ons word uit dit uit opgevoed.

00:06:09.710 --> 00:06:12.190
So hoekom is dit so?

NOTE Paragraph

00:06:12.190 --> 00:06:15.010
Ek't tot vyf jaar gelede 
op Stratford-op-Avon gewoon.

00:06:15.010 --> 00:06:17.970
Ons't van Stratford na Los Angeles getrek.

00:06:17.970 --> 00:06:21.110
So julle kan julle indink 
wat ’n seepgladde oorgang dit was.

00:06:21.110 --> 00:06:21.980
(Gelag)

00:06:21.980 --> 00:06:24.000
Eintlik het ons in Snitterfield gewoon,

00:06:24.000 --> 00:06:25.540
net buite Stratford,

00:06:25.540 --> 00:06:28.340
en dis waar Shakespeare se pa gebore is.

00:06:28.340 --> 00:06:30.820
Is julle getref deur ’n nuwe gedagte? 
Ek is.

00:06:30.820 --> 00:06:34.560
Mens dink nie aan Shakespeare 
as iemand met ’n pa nie.

00:06:34.560 --> 00:06:37.200
Want mens dink nie 
aan Shakespeare as ’n kind nie.

00:06:37.200 --> 00:06:38.710
Shakespeare op sewe?

00:06:38.710 --> 00:06:40.050
Nooit nie.

00:06:40.050 --> 00:06:42.000
Hy was tog op ’n kol sewe.

00:06:42.000 --> 00:06:46.220
In iemand se Engelse klas.

00:06:46.220 --> 00:06:49.000
(Gelag)

00:06:50.900 --> 00:06:54.333
Hoe irriterend moet dit nie wees nie?

00:06:54.333 --> 00:06:56.976
(Gelag)

00:06:59.906 --> 00:07:02.000
"Moet harder probeer."

00:07:02.000 --> 00:07:03.200
(Gelag)

00:07:05.640 --> 00:07:09.690
Word bed toe gestuur deur sy pa, 
"Klim in die bed, nou!

00:07:09.690 --> 00:07:11.523
"Een sit neer daai potlood."

00:07:11.523 --> 00:07:12.026
(Gelag)

00:07:12.026 --> 00:07:14.976
"En hou op om so te praat." 


00:07:14.976 --> 00:07:16.996
(Gelag)

00:07:17.496 --> 00:07:20.160
"Dit verwar almal."

00:07:20.160 --> 00:07:23.160
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:07:23.900 --> 00:07:29.550
In elk geval, ons't getrek 
van Statford na Los Angeles,

00:07:29.550 --> 00:07:31.750
en ek wil net iets sê oor die oorgang.

00:07:31.750 --> 00:07:33.000
My seun wou nie kom nie.

00:07:33.000 --> 00:07:35.900
Ek't twee kinders. 
Hy's nou 21; my dogter is 16.

00:07:35.900 --> 00:07:38.000
Hy wou nie Los Angeles toe kom nie.

00:07:38.000 --> 00:07:41.970
Hy was mal daaroor, 
maar hy't ’n meisie in Engeland gehad.

00:07:41.970 --> 00:07:44.820
Die liefde van sy lewe, Sarah.

00:07:44.820 --> 00:07:46.846
Hy't haar al ’n maand geken.

00:07:46.846 --> 00:07:47.763
(Gelag)

00:07:47.763 --> 00:07:50.990
Maar hulle't al vier herdenkings gevier,

00:07:50.990 --> 00:07:52.870
want dis ’n lang tyd op 16.

00:07:52.870 --> 00:07:54.210
Hy was ontsteld op die vlug,

00:07:54.210 --> 00:07:57.090
hy't gesê: "Ek sal nooit weer 
’n meisie soos Sarah kry nie."

00:07:57.090 --> 00:08:00.666
Ons was nogals opgemaak daaroor, 
om die waarheid te sê --

00:08:00.666 --> 00:08:05.333
(Gelag)

00:08:07.483 --> 00:08:10.800
Sy was die hoofrede hoekom ons landuit is.

00:08:10.800 --> 00:08:12.400
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:08:15.830 --> 00:08:18.080
Maar iets tref jou 
wanneer jy Amerika toe trek

00:08:18.080 --> 00:08:19.390
en om die wêreld reis:

00:08:19.390 --> 00:08:23.590
Elke opvoedingstelsel op aarde 
het dieselfde hiërargie van vakke.

00:08:23.590 --> 00:08:24.790
Elke een.

00:08:24.790 --> 00:08:26.490
Jy sou dink dis anders, maar nee.

00:08:26.490 --> 00:08:28.890
Heel bo is wiskunde en tale,

00:08:28.890 --> 00:08:31.250
dan die wysbegeerte, 
en heel onder is die kunste.

00:08:31.250 --> 00:08:32.790
Orals op aarde.

00:08:32.790 --> 00:08:37.600
En in min of meer elke stelsel
is daar ook ’n hiërargie binne die kunste

00:08:37.600 --> 00:08:40.270
Kuns en musiek kry gewoonlik 
’n hoër status in skole

00:08:40.270 --> 00:08:41.770
as drama en dans.

00:08:41.770 --> 00:08:43.930
Daar's geen opvoedingstelsel

00:08:43.930 --> 00:08:45.710
wat dans elke dag vir kinders leer

00:08:45.710 --> 00:08:48.430
soos ons vir hulle wiskunde leer nie. 
Hoekom?

00:08:48.430 --> 00:08:51.460
Hoekom nie? Ek dink dis nogal belangrik.

00:08:51.460 --> 00:08:53.460
Wiskunde is belangrik, 
maar dans is ook.

00:08:53.460 --> 00:08:55.920
Kinders dans baie as hulle mag, 
ons almal doen dit.

00:08:55.920 --> 00:09:00.200
Ons het almal liggame, of hoe? 
Het ek ’n vergadering misgeloop?

00:09:00.200 --> 00:09:01.440
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:09:02.200 --> 00:09:04.380
Wat waarlik gebeur is,
soos kinders grootword,

00:09:04.380 --> 00:09:07.400
begin ons hulle geleidelik 
van die middellyf af boontoe opvoed.

00:09:07.400 --> 00:09:09.390
En dan fokus ons op hulle koppe.

00:09:09.390 --> 00:09:12.070
En effens na een kant toe.

NOTE Paragraph

00:09:12.070 --> 00:09:14.260
As jy opvoeding sou besoek, 
as ’n ruimtewese,

00:09:14.260 --> 00:09:17.170
en sê: "Waarvoor is openbare opvoeding?"

00:09:17.170 --> 00:09:19.570
sou jy moes aflei 
-- as jy kyk na die uitset,

00:09:19.570 --> 00:09:21.110
wie behaal sukses hierdeur,

00:09:21.110 --> 00:09:23.000
wie doen alles wat hulle moet,

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
wie kry al die "brownie points", 
wie is die wenners --

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
sou jy moes aflei 
dat die hele doel van openbare opvoeding

00:09:29.000 --> 00:09:30.143
regoor die wêreld

00:09:30.143 --> 00:09:32.825
is om universiteitsprofessors te lewer.

00:09:32.825 --> 00:09:33.637
Of hoe?

00:09:33.637 --> 00:09:35.240
Hulle's die mense wat bo uitkom.

00:09:35.240 --> 00:09:38.000
En ek was een, so vat so.

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
(Gelag)

00:09:41.750 --> 00:09:43.710
En ek hou van hulle, 
maar julle weet,

00:09:43.710 --> 00:09:46.650
ons moet hulle nie as die hoogtepunt

00:09:46.650 --> 00:09:48.210
van alle prestasie voorhou nie.

00:09:48.210 --> 00:09:50.180
Hulle's net ’n vorm van lewe,

00:09:50.180 --> 00:09:51.653
nog ’n vorm van lewe.

00:09:51.653 --> 00:09:54.516
Maar hulle's nogal vreemd,
en ek sê dit uit toegeneentheid.

00:09:54.516 --> 00:09:57.000
Daar's iets vreemd omtrent hulle 
in my ervaring --

00:09:57.000 --> 00:10:00.000
nie almal nie, maar tipies, 
lewe hulle in hul koppe.

00:10:00.000 --> 00:10:03.770
Hulle lewe daar bo, 
en effens na een kant toe.

00:10:03.770 --> 00:10:07.090
Hulle's ontliggaam, julle weet, 
op ’n soortvan letterlike manier.

00:10:07.090 --> 00:10:12.010
Hulle sien hul liggame
as ’n vervoermiddel vir hul koppe.

00:10:12.010 --> 00:10:14.000
(Gelag)

00:10:16.360 --> 00:10:17.650
Of hoe?

00:10:17.650 --> 00:10:21.440
Dis ’n manier om hulle koppe 
by vergaderings te kry.

00:10:21.440 --> 00:10:23.750
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:10:25.020 --> 00:10:28.990
As julle ware bewys soek 
van buiteliggaamlike ervarings,

00:10:28.990 --> 00:10:32.720
besoek ’n residensiële konferensie
van senior akademici,

00:10:32.720 --> 00:10:35.650
en maak ’n draai by die sokkie 
op die laaste aand.

00:10:35.650 --> 00:10:37.470
(Gelag)

00:10:37.470 --> 00:10:38.940
En daar sal julle dit sien.

00:10:38.940 --> 00:10:43.280
Volwasse mans en vroue
wat ritmeloos wriemel.

00:10:43.280 --> 00:10:44.580
(Gelag)

00:10:45.960 --> 00:10:49.840
In afwagting van die einde
om tuis ’n artikel daaroor te gaan skryf.

00:10:49.840 --> 00:10:50.810
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:10:50.990 --> 00:10:55.090
Ons opvoedingstelsel berus op die idee 
van akademiese vaardigheid.

00:10:55.090 --> 00:10:56.430
En daar's ’n rede daarvoor.

00:10:56.430 --> 00:11:00.280
Regoor die wêreld was daar
geen openbare opvoedingstelsels

00:11:00.280 --> 00:11:02.100
voor die 19de eeu nie.

00:11:02.100 --> 00:11:05.470
Hulle't almal moes in die behoeftes
van industrialisme voorsien.

00:11:05.470 --> 00:11:07.730
Die hierargie is gewortel in twee idees.

NOTE Paragraph

00:11:07.730 --> 00:11:12.230
Een, dat die mees nuttige vakke
vir werk heel bo is.

00:11:12.230 --> 00:11:15.130
So op skool is jy waarskynlik 
goedgunstiglik van

00:11:15.130 --> 00:11:17.020
goed waarvan jy gehou het weggestuur,

00:11:17.020 --> 00:11:20.190
op grond daarvan dat jy nooit
’n werk daardeur sou kry nie. Nè?

00:11:20.190 --> 00:11:22.180
Nie musiek nie, 
jy sal nie ’n musikant word nie;

00:11:22.180 --> 00:11:24.490
nie kuns nie, 
jy sal nie ’n kunstenaar word nie.

00:11:24.490 --> 00:11:28.180
Goedgunstige advies -- 
nou, uiters verkeerd.

00:11:28.180 --> 00:11:30.370
Die hele wêreld is verswelg 
in ’n rewolusie.

NOTE Paragraph

00:11:30.370 --> 00:11:32.570
En die tweede is akademiese vaardigheid,

00:11:32.570 --> 00:11:34.500
wat ons idee 
van intelligensie oorskadu,

00:11:34.500 --> 00:11:37.930
omdat die universiteite die stelsel 
na hul eie beeld ontwerp het.

00:11:37.930 --> 00:11:40.730
Die hele stelsel regoor die wêreld

00:11:40.730 --> 00:11:43.700
is ’n uitgerekte proses
van universiteitstoelating.

00:11:43.700 --> 00:11:46.000
En die gevolg is dat 
baie uiters talentvolle,

00:11:46.000 --> 00:11:49.040
briljante, kreatiewe mense 
dink dat hulle nie is nie,

00:11:49.040 --> 00:11:50.970
omdat dit waarin 
hulle goed was op skool

00:11:50.970 --> 00:11:53.520
nie waardeer is nie, 
of selfs gestigmatiseer is.

00:11:53.520 --> 00:11:55.700
En ons kan bekostig 
om so voort te gaan nie.

NOTE Paragraph

00:11:55.700 --> 00:11:58.000
In die volgende 30 jaar, volgens UNESCO,

00:11:58.000 --> 00:12:01.280
gaan meer mense wêreldwyd 
deur opvoeding gradueer

00:12:01.280 --> 00:12:04.730
as sedert die begin van geskiedenis.

00:12:04.730 --> 00:12:06.650
En dis die kombinasie
van al ons temas --

00:12:06.650 --> 00:12:09.050
tegnologie en hoe dit 
werk getransformeer het,

00:12:09.050 --> 00:12:12.340
en demografie 
en die massiewe bevolkingsontploffing.

NOTE Paragraph

00:12:12.340 --> 00:12:15.220
Skielik is grade niks werd nie.

00:12:15.220 --> 00:12:16.940
Nie waar nie?

00:12:16.940 --> 00:12:20.120
Toe ek ’n student was, 
het jy met ’n graad ’n werk gehad.

00:12:20.120 --> 00:12:22.940
As jy nie ’n werk gehad het nie, 
wou jy nie een hê nie.

00:12:22.940 --> 00:12:26.630
En ek wou nie een hê nie, 
om die waarheid te sê. (Gelag)

00:12:26.630 --> 00:12:29.450
Maar deesdae is kinders met grade

00:12:29.450 --> 00:12:32.440
gereeld oppad huis toe om verder 
te gaan TV speletjies speel,

00:12:32.440 --> 00:12:35.350
omdat jy ’n MA nodig het 
waar ’n BA voorheen voldoende was,

00:12:35.350 --> 00:12:37.000
en ’n PhD vir die volgende een.

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
Dis ’n proses van akademiese inflasie.

00:12:39.000 --> 00:12:40.730
Die hele struktuur van opvoeding

00:12:40.730 --> 00:12:42.380
is besig om onder ons te skuif.

00:12:42.380 --> 00:12:44.730
Ons moet ons siening 
van intelligensie hersien.

NOTE Paragraph

00:12:44.730 --> 00:12:46.130
Ons weet drie dinge.

00:12:46.130 --> 00:12:47.790
Een, dis divers.

00:12:47.790 --> 00:12:50.700
Ons dink oor die wêreld op al die maniere
wat ons dit ervaar.

00:12:50.700 --> 00:12:53.700
Ons dink visueel, ons dink in klank, 
ons dink kineties.

00:12:53.700 --> 00:12:56.600
Ons dink in abstrakte terme, 
ons dink in beweging.

00:12:56.600 --> 00:12:59.680
Tweedens, intelligensie is dinamies.

00:12:59.680 --> 00:13:02.000
Kyk na die interaksies 
van ’n menslike brein:

00:13:02.000 --> 00:13:05.000
soos ons gister tydens 
heelwat aanbiedings gehoor het,

00:13:05.000 --> 00:13:07.390
is intelligensie wonderlik interaktief.

00:13:07.390 --> 00:13:10.000
Die brein is nie opgedeel 
in kompartemente nie.

00:13:10.000 --> 00:13:11.680
Inderwaarheid, is kreatiwiteit --

00:13:11.680 --> 00:13:15.710
wat ek definieer as die proses
van oorspronklike idees met waarde hê --

00:13:15.710 --> 00:13:18.900
gewoonlik iets wat gebeur 
deur die interaksie

00:13:18.900 --> 00:13:22.020
van verskillende maniere van dinge sien.

NOTE Paragraph

00:13:22.020 --> 00:13:26.140
Daar's ’n senuweebundel wat 
die twee helftes van die brein verbind:

00:13:26.140 --> 00:13:27.443
die corpus callosum.

00:13:27.443 --> 00:13:29.666
Dis dikker by vroue.

00:13:29.666 --> 00:13:31.280
Om aan te sluit by Helen gister:

00:13:31.280 --> 00:13:34.350
Dis waarskynlik hoekom vroue 
beter is met "multi-tasking".

00:13:34.350 --> 00:13:36.440
Want julle is mos, nè?

00:13:36.440 --> 00:13:39.860
Daar's baie navorsing, 
maar ek ervaar dit persoonlik.

00:13:39.860 --> 00:13:46.150
As my vrou tuis iets kook --
nie gereeld nie, dankie tog.

00:13:46.150 --> 00:13:47.520
(Gelag)

00:13:48.310 --> 00:13:50.590
Nee, sy het talente --
maar as sy kook,

00:13:50.590 --> 00:13:52.170
hanteer sy foonoproepe,

00:13:52.170 --> 00:13:55.690
praat sy met die kinders, 
verf sy die plafon.

00:13:55.690 --> 00:13:58.180
Sy doen ’n oophart-operasie hier.

00:13:58.180 --> 00:14:01.480
As ek kook, is die deur toe, 
die kinders is uit,

00:14:01.480 --> 00:14:04.420
die foon is op die mik, 
as sy inkom raak ek geïrriteerd.

00:14:04.420 --> 00:14:10.210
Ek sê: "Terry, asseblief, 
ek probeer ’n eier bak hier."

00:14:10.210 --> 00:14:13.020
(Gelag)

00:14:14.520 --> 00:14:16.333
"Gee my tog ’n kans."

00:14:16.333 --> 00:14:17.526
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:14:17.526 --> 00:14:19.880
Ken julle daai ou filosofiese ding,

00:14:19.880 --> 00:14:23.390
as ’n boom in die bos val 
en niemand hoor dit nie, het dit gebeur?

00:14:23.390 --> 00:14:24.770
Onthou julle daai ou sê-ding?

00:14:24.770 --> 00:14:27.760
Ek't onlangs ’n goeie T-hemp gesien:

00:14:27.760 --> 00:14:31.130
"As ’n man homself uitspreek in ’n bos, 
en geen vrou hoor hom nie,

00:14:31.130 --> 00:14:35.590
is hy steeds verkeerd?"

00:14:35.590 --> 00:14:38.130
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:14:40.290 --> 00:14:42.350
En die derde ding omtrent intelligensie is,

00:14:42.350 --> 00:14:44.400
dis spesifiek.

00:14:44.400 --> 00:14:46.730
Ek skryf tans aan ’n nuwe boek 
-- "Epiphany" --

00:14:46.730 --> 00:14:48.743
gebaseer op ’n reeks onderhoude met mense

00:14:48.743 --> 00:14:50.576
oor hoe hulle hul talent ontdek het.

00:14:50.576 --> 00:14:53.070
Dis fassinerend hoe mense 
daar uitgekom het.

00:14:53.070 --> 00:14:55.660
Dis aangespoor deur ’n gesprek
met ’n wonderlike vrou

00:14:55.660 --> 00:14:58.000
wat baie mense nie ken nie, 
Gillian Lynne.

00:14:58.000 --> 00:15:00.350
Al gehoor? Sommige het.

00:15:00.350 --> 00:15:02.360
Sy's ’n choreograaf; 
almal ken haar werk.

00:15:02.360 --> 00:15:04.830
Sy't "Cats" en 
"Phantom of the Opera" gedoen.

00:15:04.830 --> 00:15:05.760
Sy's wonderlik.

00:15:05.760 --> 00:15:08.620
Ek was van te vore raadslid 
van die Koninklike Ballet,

00:15:08.620 --> 00:15:11.240
soos julle kan sien.

00:15:11.240 --> 00:15:12.560
Ek't haar eendag gevra:

00:15:12.560 --> 00:15:14.460
"Gillian, hoe't jy ’n danser geword?"

00:15:14.460 --> 00:15:15.446
Dit was interessant.

00:15:15.446 --> 00:15:17.673
Toe sy op skool was,
was sy rêrig hopeloos.

00:15:17.673 --> 00:15:20.640
En die skool, in die 30's,
skryf toe vir haar ouers:

00:15:20.640 --> 00:15:22.980
"Ons dink Gillian het ’n leerprobleem."

00:15:22.980 --> 00:15:24.980
Sy kon nie konsentreer nie,
sy't gevroetel.

00:15:24.980 --> 00:15:28.610
Ek dink deesdae sou hulle sê sy't AGHS.
Sou julle nie ook nie?

00:15:28.610 --> 00:15:33.020
Maar dit was die 1930's,
en aandagafleibaarheid

00:15:33.020 --> 00:15:36.030
was nog nie ’n beskikbare kwaal nie.

00:15:36.030 --> 00:15:38.130
(Gelag)

00:15:38.130 --> 00:15:41.100
Mense was nie bewus 
hulle kon daaraan ly nie.

00:15:41.100 --> 00:15:42.500
(Gelag)

NOTE Paragraph

00:15:42.500 --> 00:15:46.800
In elk geval, 
sy gaan sien toe ’n spesialis.

00:15:46.800 --> 00:15:50.000
So sy's in ’n eikepaneel kamer met haar ma

00:15:50.000 --> 00:15:52.710
en sy't op ’n stoel se punt gaan sit,

00:15:52.710 --> 00:15:55.770
op haar hande vir 20 minute, 
terwyl die man met haar ma praat

00:15:55.770 --> 00:15:59.250
oor al die probleme 
wat Gillian by die skool het.

00:15:59.250 --> 00:16:01.980
Want sy't ander ontwrig; 
huiswerk altyd laat; ens. --

00:16:01.980 --> 00:16:03.000
kleine kind van agt.

00:16:03.000 --> 00:16:06.580
Op die ou end, gaan sit die dokter
langs Gillian en sê:

00:16:06.580 --> 00:16:09.710
"Gillian, ek't nou geluister 
na alles wat jou ma my vertel het,

00:16:09.710 --> 00:16:12.400
nou moet ek privaat met haar gesels.

00:16:12.400 --> 00:16:14.810
"Wag hier, ons is nou-nou terug."

00:16:14.810 --> 00:16:16.260
En hulle't haar daar gelos.

NOTE Paragraph

00:16:16.260 --> 00:16:17.730
Maar soos hulle uitgegaan het,

00:16:17.730 --> 00:16:20.820
het hy die radio op sy lessenaar aangesit.

00:16:20.820 --> 00:16:24.470
En toe hulle uit is, sê hy vir haar ma:
"Hou haar net dop."

00:16:24.470 --> 00:16:27.210
En die oomblik toe hulle uit is,

00:16:27.210 --> 00:16:30.040
was sy op haar voete, 
bewegend op die maat van die musiek.

00:16:30.040 --> 00:16:32.910
Hulle't vir ’n paar minute gekyk
en toe sê hy vir haar ma:

00:16:32.910 --> 00:16:38.490
"Mev. Lynne, Gillian is nie siek nie; 
sy's ’n danser.

00:16:38.490 --> 00:16:40.100
"Neem haar na ’n dansskool toe."

NOTE Paragraph

00:16:40.100 --> 00:16:41.170
Ek vra: "En toe?"

00:16:41.170 --> 00:16:44.180
"Sy het. Ek kan nie vir jou sê 
hoe wonderlik dit was nie.

00:16:44.180 --> 00:16:46.920
"Ons't in ’n kamer ingeloop 
en dit was vol mense soos ek.

00:16:46.920 --> 00:16:49.270
"Mense wat nie kon stilsit nie.

00:16:49.270 --> 00:16:53.920
"Mense wat moes beweeg om te dink."

00:16:53.920 --> 00:16:57.490
Hulle't ballet gedoen, en tap, jazz 
en moderne en kontemporêre dans.

00:16:57.490 --> 00:17:00.000
Sy't vir die Koninklike Ballet 
oudisie gedoen;

00:17:00.000 --> 00:17:02.780
’n solois geword; 
’n wonderlike loopbaan daar gehad.

00:17:02.780 --> 00:17:05.180
Sy't gegradueer
van die Koninklike Balletskool,

00:17:05.180 --> 00:17:07.870
die Gillian Lynne Dance Company gestig,

00:17:07.870 --> 00:17:09.310
en Andrew Lloyd Weber ontmoet.

00:17:09.310 --> 00:17:10.320
Sy's verantwoordelik

00:17:10.320 --> 00:17:13.070
vir van die suksesvolste 
musikale teater produksies ooit,

00:17:13.070 --> 00:17:16.040
sy't al aan miljoene plesier gegee,
en sy's ’n multi-millionêr.

00:17:16.040 --> 00:17:21.520
Iemand anders het haar dalk 
op medikasie gesit en gesê om te kalmeer.

00:17:22.410 --> 00:17:25.150
(Applous)

NOTE Paragraph

00:17:28.730 --> 00:17:30.110
Waarop dit neerkom is dit:

00:17:30.110 --> 00:17:31.930
Al Gore het die ander aand gepraat

00:17:31.930 --> 00:17:37.120
oor ekologie en die rewolusie 
wat ontketen is deur Rachel Carson.

00:17:37.120 --> 00:17:39.420
Ek glo ons enigste hoop vir die toekoms

00:17:39.420 --> 00:17:43.290
is om ’n nuwe idee van menslike ekologie 
aan te neem,

00:17:43.290 --> 00:17:45.770
een waarin ons begin om ons konsep

00:17:45.770 --> 00:17:48.120
van menslike kapasiteit
se rykdom te hersien.

00:17:48.120 --> 00:17:51.730
Ons opvoedingstelsel het ons breine gemyn

00:17:51.730 --> 00:17:55.420
soos ons die aarde stroopmyn: 
vir ’n spesifieke kommoditeit.

00:17:55.420 --> 00:17:58.080
En vir die toekoms, 
sal dit ons nie dien nie.

00:17:58.080 --> 00:18:00.000
Ons moet die fundamentele beginsels

00:18:00.000 --> 00:18:02.390
waarmee ons ons kinders opvoed, 
heroorweeg.

NOTE Paragraph

00:18:02.390 --> 00:18:05.160
Jonas Salk het gesê:

00:18:05.160 --> 00:18:09.900
"As al die insekte 
van die aarde af sou verdwyn,

00:18:09.900 --> 00:18:13.880
sou alle lewe op aarde 
binne 50 jaar uitsterf.

00:18:13.880 --> 00:18:17.130
"As al die mense 
van die aarde af sou verdwyn,

00:18:17.130 --> 00:18:20.370
sou alle vorms van lewe 
binne 50 jaar floreer."

00:18:20.370 --> 00:18:22.420
En hy's reg.

NOTE Paragraph

00:18:22.420 --> 00:18:26.720
Wat TED vier is die skat 
van die menselike verbeeldingsin.

00:18:26.720 --> 00:18:28.530
Ons moet nou versigtig wees

00:18:28.530 --> 00:18:30.820
dat ons dit met wysheid gebruik

00:18:30.820 --> 00:18:34.340
en dat ons van die senarios vermy 
waaroor ons gepraat het.

00:18:34.340 --> 00:18:38.000
En die enigste manier 
is om ons kreatiewe kapasiteite te sien

00:18:38.000 --> 00:18:40.000
vir die rykdom wat hulle is

00:18:40.000 --> 00:18:43.000
en ons kinders te sien 
vir die hoop wat hulle is.

00:18:43.000 --> 00:18:45.240
Ons opdrag is om 
hulle hele wese op te voed,

00:18:45.240 --> 00:18:47.120
om hierdie toekoms te kan trotseer.

00:18:47.120 --> 00:18:49.000
Ons sien dalk nie 
hierdie toekoms nie,

00:18:49.000 --> 00:18:50.760
maar hulle sal.

00:18:50.760 --> 00:18:53.810
En ons plig is om hulle te help 
om iets daarvan te maak.

NOTE Paragraph

00:18:53.810 --> 00:18:56.000
Baie dankie.

NOTE Paragraph

00:18:56.700 --> 00:19:00.460
(Applous)