WEBVTT

00:00:00.842 --> 00:00:03.004
Wat is een ouder?

NOTE Paragraph

00:00:03.999 --> 00:00:05.606
Wat is een ouder?

NOTE Paragraph

00:00:07.043 --> 00:00:09.151
Het is geen gemakkelijke vraag.

00:00:09.630 --> 00:00:12.004
Vandaag de dag hebben we adoptie,

00:00:12.028 --> 00:00:13.604
stiefgezinnen,

00:00:13.628 --> 00:00:15.085
surrogaatmoeders.

00:00:15.846 --> 00:00:18.259
Veel ouders krijgen te maken
met lastige vragen

00:00:19.151 --> 00:00:20.680
en lastige beslissingen.

00:00:21.888 --> 00:00:25.141
Moeten we ons kind vertellen
over de spermadonor?

00:00:27.322 --> 00:00:28.697
En zo ja, wanneer?

00:00:29.176 --> 00:00:30.776
Hoe moeten we het verwoorden?

00:00:31.522 --> 00:00:37.383
Vaak worden spermadonors
bestempeld als 'de biologische vader',

00:00:37.407 --> 00:00:40.406
maar moeten we hiervoor
nu echt het woord 'vader' gebruiken?

NOTE Paragraph

00:00:41.843 --> 00:00:44.248
Als filosoof en sociaal wetenschapper

00:00:44.272 --> 00:00:48.494
heb ik deze vragen
omtrent ouderschap onderzocht.

00:00:49.088 --> 00:00:50.750
Maar vandaag zal ik vertellen

00:00:50.750 --> 00:00:54.280
over wat ik leerde uit gesprekken
met ouders en kinderen.

00:00:55.377 --> 00:00:59.575
Ik zal laten zien dat zij weten
wat het belangrijkste is in een gezin,

00:00:59.695 --> 00:01:02.396
zelfs als hun gezin
er iets anders uitziet.

00:01:03.133 --> 00:01:08.134
Ik zal de creatieve manieren laten zien
waarop zij met lastige vragen omgingen.

00:01:09.287 --> 00:01:13.037
Maar ik zal ook laten zien
waarover de ouders onzeker waren.

NOTE Paragraph

00:01:15.284 --> 00:01:16.815
We ondervroegen koppels

00:01:16.839 --> 00:01:20.611
die vruchtbaarheidsbehandelingen kregen
in het academisch ziekenhuis van Ghent,

00:01:21.075 --> 00:01:22.814
met sperma van een donor.

00:01:23.183 --> 00:01:24.750
In deze behandelingstijdlijn

00:01:24.774 --> 00:01:28.066
zie je twee punten
waarop we hen ondervroegen.

00:01:28.994 --> 00:01:31.427
We ondervroegen heteroseksuele koppels,

00:01:32.055 --> 00:01:35.927
waarbij het zaad van de man
om wat voor reden dan ook niet goed was,

00:01:36.435 --> 00:01:41.553
en lesbische koppels, die het sperma
uiteraard elders vandaan moesten halen.

00:01:42.996 --> 00:01:45.194
Ook ondervroegen we kinderen.

00:01:46.878 --> 00:01:48.361
Ik wilde weten

00:01:48.385 --> 00:01:53.018
hoe die kinderen concepten
als ouderschap en familie definiëren.

00:01:54.150 --> 00:01:56.951
Dus vroeg ik hen dat,

00:01:58.259 --> 00:01:59.818
alleen op een iets andere wijze.

00:02:01.437 --> 00:02:04.096
Ik tekende in plaats daarvan
een appelboom.

00:02:05.056 --> 00:02:08.403
Zo kon ik abstracte,
filosofische vragen stellen

00:02:08.427 --> 00:02:11.700
zonder hen af te schrikken.

NOTE Paragraph

00:02:13.332 --> 00:02:16.224
Zoals je kunt zien, is de appelboom leeg.

00:02:17.630 --> 00:02:20.243
En dat illustreert mijn aanpak.

00:02:20.659 --> 00:02:22.942
Door zulke technieken te ontwerpen,

00:02:22.966 --> 00:02:27.739
kan ik zo min mogelijk betekenis
en inhoud naar het interview brengen;

00:02:28.533 --> 00:02:30.551
ik wil die namelijk van hen horen.

NOTE Paragraph

00:02:32.362 --> 00:02:33.694
Ik vroeg ze:

00:02:34.738 --> 00:02:37.828
"Hoe zou jouw gezin eruit zien
als het een appelboom was?"

00:02:38.739 --> 00:02:40.363
Ze konden een papieren appel nemen

00:02:40.363 --> 00:02:44.143
voor eenieder
die zij als familielid zagen,

00:02:44.143 --> 00:02:45.520
er een naam op schrijven

00:02:45.530 --> 00:02:47.318
en die ophangen waar zij wilden.

00:02:47.342 --> 00:02:48.912
En ik stelde dan vragen.

00:02:50.153 --> 00:02:53.278
De meeste kinderen begonnen
met een ouder of broer of zus.

00:02:53.806 --> 00:02:55.970
Eentje begon met 'Boxer',

00:02:56.667 --> 00:02:59.175
de dode hond van zijn grootouders.

NOTE Paragraph

00:02:59.830 --> 00:03:01.055
Op dit punt

00:03:01.055 --> 00:03:04.465
noemde geen van de kinderen
uit zichzelf de donor.

00:03:04.465 --> 00:03:08.803
Dus vroeg ik hen naar hun geboorteverhaal.

00:03:09.161 --> 00:03:11.183
Ik zei: "Voor je geboren werd,

00:03:11.207 --> 00:03:13.570
waren je papa en mama alleen,

00:03:13.594 --> 00:03:14.872
of mama en mama.

00:03:15.421 --> 00:03:18.478
Kun je me zeggen
hoe jij in de familie bent gekomen?"

00:03:19.282 --> 00:03:20.721
En zij legden dat dan uit.

00:03:21.602 --> 00:03:22.808
Eentje zei:

00:03:23.691 --> 00:03:26.164
"Mijn ouders hadden geen goede zaden,

00:03:26.865 --> 00:03:30.887
maar er zijn aardige mannen
die extra zaden hebben.

00:03:31.386 --> 00:03:33.136
Zij brengen die naar het ziekenhuis

00:03:33.160 --> 00:03:35.374
en doen die in een grote pot.

00:03:36.249 --> 00:03:37.486
Mijn moeder ging daarheen

00:03:37.510 --> 00:03:40.081
en nam twee zaden uit de pot:

00:03:40.786 --> 00:03:42.924
eentje voor mij en een voor mijn zus.

00:03:43.725 --> 00:03:45.774
Ze deed de zaden in haar buik --

00:03:46.161 --> 00:03:47.533
op een of andere manier --

00:03:48.236 --> 00:03:50.543
en haar buik werd heel erg groot

00:03:50.567 --> 00:03:51.819
en toen was ik er."

NOTE Paragraph

00:03:53.289 --> 00:03:54.439
Hmm.

00:03:56.123 --> 00:04:00.191
Dus pas toen ze over de donor begonnen,

00:04:00.215 --> 00:04:03.440
vroeg ik hen daarnaar,
door hun woorden te gebruiken.

00:04:03.926 --> 00:04:05.325
Ik zei:

00:04:05.349 --> 00:04:09.815
"Als dit nu een appel was
voor de aardige man met de zaden,

00:04:09.839 --> 00:04:11.172
wat zou je er dan mee doen?"

00:04:12.069 --> 00:04:14.427
En één jongetje dacht hardop na

00:04:14.451 --> 00:04:15.819
met de appel in zijn hand.

00:04:15.843 --> 00:04:17.088
En hij zei:

00:04:17.890 --> 00:04:20.584
"Ik zou deze niet bij die andere hangen.

00:04:21.239 --> 00:04:23.132
Hij hoort niet bij mijn familie.

00:04:24.191 --> 00:04:26.385
Maar ik zou hem niet op de grond leggen.

00:04:26.409 --> 00:04:28.319
Dat is te onvriendelijk en gemeen.

00:04:29.024 --> 00:04:31.325
Ik denk dat hij
in de stam zou moeten zitten,

00:04:32.207 --> 00:04:34.550
want hij maakte ons gezin mogelijk.

00:04:35.264 --> 00:04:37.218
Als hij dit niet zou hebben gedaan,

00:04:37.242 --> 00:04:41.200
zou dat heel jammer zijn,
want dan zou ons gezin er niet zijn

00:04:41.224 --> 00:04:42.820
en dan zou ik er niet zijn."

NOTE Paragraph

00:04:45.845 --> 00:04:49.373
Ook waren er ouders
die familieverhalen hadden verzonnen --

00:04:49.397 --> 00:04:51.234
verhalen om hun kinderen te vertellen.

00:04:52.660 --> 00:04:55.787
Eén koppel legde hun inseminatie uit

00:04:55.811 --> 00:04:58.334
door hun kinderen mee te nemen
naar een boerderij

00:04:59.291 --> 00:05:01.852
om te zien hoe een dierenarts
koeien insemineerde.

00:05:03.656 --> 00:05:05.027
En waarom ook niet?

00:05:05.051 --> 00:05:07.491
Het is hun manier om uit te leggen

00:05:07.515 --> 00:05:10.541
dat zij moesten doe-het-zelven
om hun familie op te richten.

00:05:10.981 --> 00:05:12.161
Doe-het-zelven.

00:05:12.533 --> 00:05:14.901
En we hadden een ander koppel
dat boeken maakte --

00:05:14.925 --> 00:05:16.380
een boek voor ieder kind.

00:05:16.752 --> 00:05:18.274
Het waren ware kunstwerken,

00:05:18.298 --> 00:05:21.774
waarin hun gedachten en gevoelens stonden
van tijdens de behandeling.

00:05:22.192 --> 00:05:24.806
Zelfs de parkeerkaartjes
van het ziekenhuis zaten erin.

NOTE Paragraph

00:05:25.553 --> 00:05:27.174
Het is dus doe-het-zelven:

00:05:27.198 --> 00:05:29.580
manieren, woorden en plaatjes vinden

00:05:29.604 --> 00:05:32.354
om jouw familieverhaal
aan je kind te vertellen.

00:05:33.717 --> 00:05:36.532
En hoewel deze verhalen zeer divers waren,

00:05:36.940 --> 00:05:39.876
was er iets wat overal in zat:

00:05:41.913 --> 00:05:45.134
een verhaal over
het smachten naar een kind

00:05:45.885 --> 00:05:47.563
en de zoektocht naar dat kind.

00:05:48.370 --> 00:05:53.437
Het ging erover hoe speciaal
en hoe geliefd hun kind was.

00:05:55.142 --> 00:05:59.790
En onderzoek laat tot dusver zien
dat deze kinderen het prima doen.

00:05:59.814 --> 00:06:02.408
Ze hebben niet meer problemen
dan andere kinderen.

NOTE Paragraph

00:06:02.854 --> 00:06:07.275
Toch wilden deze ouders
hun beslissingen ook rechtvaardigen

00:06:07.299 --> 00:06:08.961
door de verhalen die ze vertellen.

00:06:09.505 --> 00:06:11.553
Ze hoopten dat hun kinderen
zouden begrijpen

00:06:11.553 --> 00:06:14.498
waarom ze zo een gezin
hadden gecreëerd.

00:06:15.865 --> 00:06:19.819
Dit kwam door de onderliggende angst
dat hun kinderen het zouden afkeuren

00:06:19.843 --> 00:06:22.085
en zich afzetten
tegen de niet-genetische ouder.

00:06:22.511 --> 00:06:25.131
Die angst is begrijpelijk,

00:06:25.155 --> 00:06:28.196
want we leven
in een zeer heteronormatieve

00:06:28.220 --> 00:06:29.958
en geneticeerde samenleving --

00:06:30.438 --> 00:06:32.350
een wereld waarin men nog altijd gelooft

00:06:32.350 --> 00:06:36.106
dat een echt gezin bestaat
uit één moeder, één vader

00:06:36.130 --> 00:06:38.467
en hun genetisch verbonden kinderen.

NOTE Paragraph

00:06:42.165 --> 00:06:45.266
Ik wil je vertellen over een tienerjongen.

00:06:45.290 --> 00:06:48.059
Hij was ook een donorkind,
maar zat niet in ons onderzoek.

00:06:48.658 --> 00:06:51.276
Op een dag had hij ruzie met zijn vader

00:06:51.300 --> 00:06:52.592
en hij schreeuwde:

00:06:53.305 --> 00:06:55.402
"Ga jij mij nu zeggen wat ik moet doen?

00:06:55.426 --> 00:06:57.307
Je bent niet eens mijn vader!"

00:06:59.601 --> 00:07:02.983
Dat was precies wat de ouders
in ons onderzoek vreesden.

00:07:03.984 --> 00:07:07.213
Welnu, algauw had de jongen spijt
en ze legden het bij.

00:07:07.629 --> 00:07:11.400
Maar het is de reactie van zijn vader
die het interessantst is hierin.

NOTE Paragraph

00:07:12.169 --> 00:07:13.342
Hij zei:

00:07:13.772 --> 00:07:19.134
"Deze uitbarsting had niets te maken
met een ontbrekende genetische verbinding.

00:07:19.765 --> 00:07:22.642
Het was de puberteit --

00:07:23.005 --> 00:07:24.446
lastig zijn.

00:07:24.470 --> 00:07:26.233
Dat is wat ze doen op die leeftijd.

00:07:26.792 --> 00:07:28.066
Het gaat wel over."

NOTE Paragraph

00:07:29.462 --> 00:07:31.318
Wat deze man ons laat zien,

00:07:31.342 --> 00:07:33.930
is dat wanneer er iets misgaat,

00:07:34.564 --> 00:07:36.165
we niet meteen moeten denken

00:07:36.189 --> 00:07:38.596
dat dit komt doordat het gezin
iets anders is.

00:07:39.330 --> 00:07:42.416
Dit soort dingen
komt in alle gezinnen voor.

00:07:43.936 --> 00:07:45.426
En zo nu en dan

00:07:45.818 --> 00:07:47.495
vragen alle ouders zich af:

00:07:48.412 --> 00:07:50.441
ben ik wel goed genoeg als ouder?

00:07:51.164 --> 00:07:52.488
Deze ouders ook.

00:07:53.099 --> 00:07:57.192
Zij wilden bovenal doen
wat het beste is voor hun kind.

00:07:57.748 --> 00:07:59.643
Maar zij vroegen zich soms ook af:

00:08:00.034 --> 00:08:01.810
ben ik een echte ouder?

00:08:02.288 --> 00:08:06.131
En hun onzekerheden
bestonden al lang voor zij ouders werden.

NOTE Paragraph

00:08:06.151 --> 00:08:07.713
Bij de start van de behandeling,

00:08:07.737 --> 00:08:09.852
toen ze hun begeleider
voor het eerst zagen,

00:08:10.146 --> 00:08:12.841
letten ze goed op hun begeleider,

00:08:12.865 --> 00:08:14.872
want ze wilden het goed doen.

00:08:15.853 --> 00:08:17.331
Tien jaar later

00:08:18.053 --> 00:08:20.672
weten ze nog altijd
welk advies hij hen had gegeven.

NOTE Paragraph

00:08:24.981 --> 00:08:27.882
Dus wanneer ze aan de begeleider dachten

00:08:28.854 --> 00:08:30.653
en over het advies dat ze kregen,

00:08:30.677 --> 00:08:31.840
praatten we daarover.

00:08:31.864 --> 00:08:35.428
En we zagen één lesbisch koppel dat zei:

00:08:36.627 --> 00:08:38.231
"Wanneer onze zoon ons vraagt

00:08:38.255 --> 00:08:40.304
'Heb ik een vader?',

00:08:41.482 --> 00:08:44.294
zullen we zeggen:
'Nee, je hebt geen vader.'

00:08:44.839 --> 00:08:47.907
Maar meer dan dat ook niet,
tenzij hij daar om vraagt,

00:08:48.287 --> 00:08:50.355
want hij is daar
misschien niet klaar voor.

00:08:50.355 --> 00:08:51.839
De begeleider zei dat."

NOTE Paragraph

00:08:55.091 --> 00:08:57.133
Ik weet niet hoor,
maar dat verschilt nogal

00:08:57.133 --> 00:08:59.710
van hoe we vragen
van kinderen beantwoorden.

00:09:00.473 --> 00:09:03.274
Zoals: "Melk --
maken ze dat in een fabriek?"

00:09:03.783 --> 00:09:06.945
Waarop wij dan zeggen:
"Nee, koeien maken melk",

00:09:06.969 --> 00:09:08.725
en we vertellen ze dan over de boer

00:09:08.749 --> 00:09:10.972
en hoe de melk in de winkel terechtkomt.

00:09:11.806 --> 00:09:13.353
We zeggen dan niet:

00:09:14.102 --> 00:09:17.710
"Nee, melk wordt niet
gemaakt in een fabriek."

00:09:20.042 --> 00:09:22.472
Er gebeurde hier dus iets vreemds

00:09:22.496 --> 00:09:24.854
en deze kinderen bemerkten dat uiteraard.

NOTE Paragraph

00:09:25.571 --> 00:09:26.856
Eén jongetje zei:

00:09:27.445 --> 00:09:29.837
"Ik stelde mijn ouders allemaal vragen,

00:09:29.861 --> 00:09:31.670
maar ze gedroegen zich heel raar.

00:09:32.788 --> 00:09:36.732
Maar kijk, ik heb een vriendin op school
en zij is ook zo gemaakt.

00:09:37.241 --> 00:09:40.241
Wanneer ik vragen heb,
stel ik die dus gewoon aan haar."

00:09:41.760 --> 00:09:42.968
Slim ventje.

00:09:43.630 --> 00:09:44.927
Probleem opgelost.

00:09:45.765 --> 00:09:48.349
Maar zijn ouders bemerkten het niet.

00:09:48.875 --> 00:09:51.457
Dit hadden ze zeker niet voor ogen,

00:09:51.481 --> 00:09:53.415
en ook de begeleider niet,

00:09:53.439 --> 00:09:58.636
toen ze het hadden over hoe belangrijk
het is dat alles besproken kan worden.

NOTE Paragraph

00:10:00.462 --> 00:10:02.716
En dat is het gekke met adviezen.

00:10:02.740 --> 00:10:06.036
Wanneer we mensen pillen geven,
verzamelen we eerst bewijzen.

00:10:06.536 --> 00:10:07.792
We doen tests,

00:10:07.816 --> 00:10:09.117
we doen follow-up studies.

00:10:09.141 --> 00:10:13.068
We willen weten wat deze pil doet

00:10:13.092 --> 00:10:15.588
en hoe die mensenlevens beïnvloedt.

00:10:16.035 --> 00:10:17.356
En adviezen?

00:10:18.778 --> 00:10:22.885
Professionals moeten geen advies geven

00:10:22.885 --> 00:10:25.465
louter omdat het theoretisch
te onderbouwen is,

00:10:25.465 --> 00:10:26.766
hoe goedbedoeld ook.

00:10:27.447 --> 00:10:30.828
Het zou advies moeten zijn
waarvoor bewijs bestaat --

00:10:30.852 --> 00:10:34.753
bewijs dat het wel degelijk
mensenlevens verbetert.

NOTE Paragraph

00:10:36.174 --> 00:10:40.737
De filosoof in mij zou u nu graag
een paradox willen geven:

00:10:42.308 --> 00:10:46.392
ik adviseer om niet langer
naar adviezen te luisteren.

00:10:47.897 --> 00:10:49.289
Maar ja.

NOTE Paragraph

00:10:50.221 --> 00:10:53.138
(Applaus)

NOTE Paragraph

00:10:54.591 --> 00:10:57.154
Ik zal hier niet eindigen met wat misging;

00:10:57.178 --> 00:11:01.414
ik zou dan afdoen aan de warmte
die we in deze gezinnen aantroffen.

00:11:02.931 --> 00:11:05.561
We hadden het over boeken
en een bezoekje aan de boer.

00:11:05.585 --> 00:11:09.199
Als ouders dingen doen
die voor hen werken,

00:11:09.572 --> 00:11:11.145
doen ze briljante dingen.

00:11:12.391 --> 00:11:16.034
Wat ik wil dat jullie niet vergeten
als gezinsleden,

00:11:16.058 --> 00:11:18.549
in welke vorm dan ook,

00:11:18.930 --> 00:11:24.277
is dat een gezin met name
warme relaties nodig heeft.

00:11:25.409 --> 00:11:28.870
En we hoeven geen experts te zijn
om die te creëren.

00:11:29.644 --> 00:11:31.946
De meesten van ons doen het best prima,

00:11:32.986 --> 00:11:34.695
ook al is het soms hard werken,

00:11:35.038 --> 00:11:37.908
en van tijd tot tijd
kunnen we wel wat advies gebruiken.

NOTE Paragraph

00:11:39.209 --> 00:11:40.480
In dat geval

00:11:40.504 --> 00:11:42.527
moet je drie dingen niet vergeten.

00:11:43.760 --> 00:11:47.047
Werk met advies dat werkt voor jouw gezin.

00:11:48.008 --> 00:11:53.486
Onthoud -- jij bent de expert,
want jij leeft jouw gezinsleven.

00:11:54.681 --> 00:11:55.965
En tot slot,

00:11:56.478 --> 00:12:00.468
geloof in je eigen kunnen
en in jouw creativiteit,

00:12:01.027 --> 00:12:04.372
want je kunt het zelf.

NOTE Paragraph

00:12:05.259 --> 00:12:06.413
Dank je wel.

NOTE Paragraph

00:12:06.437 --> 00:12:12.915
(Applaus)