WEBVTT

00:00:00.926 --> 00:00:05.513
Het is fijn om objectief te zijn
in het leven, op meerdere manieren.

00:00:05.513 --> 00:00:08.971
Het probleem is dat we
door een gekleurde bril kijken

00:00:08.971 --> 00:00:13.650
naar allerlei situaties.

00:00:13.650 --> 00:00:17.366
Neem bijvoorbeeld
iets simpels, zoals bier.

00:00:17.366 --> 00:00:19.548
Als ik je er een paar gaf om te proeven

00:00:19.548 --> 00:00:23.356
en je moest ze beoordelen
op intensiteit en bitterheid,

00:00:23.356 --> 00:00:27.053
zouden verschillende bieren
verschillende plekken innemen.

00:00:27.053 --> 00:00:29.810
Wat als we het objectief zouden aanpakken?

00:00:29.810 --> 00:00:31.970
In het geval van bier zou dat simpel zijn.

00:00:31.970 --> 00:00:34.122
Wat als we een blinde proeverij houden?

00:00:34.122 --> 00:00:36.846
Als we dezelfde test zouden
doen met hetzelfde bier,

00:00:36.846 --> 00:00:40.817
ziet het er iets anders
uit bij de blinde test.

00:00:40.817 --> 00:00:43.039
De meeste bieren gaan naar één plek.

00:00:43.039 --> 00:00:45.484
Je kunt ze bijna niet uit elkaar houden,

00:00:45.484 --> 00:00:48.573
met als uitzondering natuurlijk Guinness.

00:00:48.573 --> 00:00:50.801
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:00:50.801 --> 00:00:53.587
Op dezelfde manier kunnen
we over fysiologie denken.

00:00:53.587 --> 00:00:56.629
Wat gebeurt er als mensen
iets verwachten van hun fysiologie?

00:00:56.629 --> 00:00:59.137
We verkochten bijvoorbeeld pijnstillers.

00:00:59.137 --> 00:01:01.876
We zeiden tegen sommigen
dat hun medicatie duur was,

00:01:01.876 --> 00:01:03.757
tegen anderen dat het goedkoop was.

00:01:03.757 --> 00:01:06.729
De dure medicatie werkte beter.

00:01:06.729 --> 00:01:09.283
Het nam meer pijn weg bij mensen,

00:01:09.283 --> 00:01:12.787
omdat verwachtingen invloed
hebben op onze fysiologie.

00:01:12.787 --> 00:01:14.849
Natuurlijk weten dat bij sport,

00:01:14.849 --> 00:01:16.667
als je fan bent van een bepaald team,

00:01:16.667 --> 00:01:19.036
je de wedstrijd altijd bekijkt

00:01:19.036 --> 00:01:22.541
vanuit het perspectief van je eigen team.

NOTE Paragraph

00:01:22.541 --> 00:01:26.717
Al deze gevallen tonen
vooraf gevormde denkbeelden

00:01:26.717 --> 00:01:30.157
en onze verwachtingen kleuren onze wereld.

00:01:30.157 --> 00:01:33.559
Wat gebeurde er bij belangrijkere zaken?

00:01:33.559 --> 00:01:37.111
Wat gebeurde er met vragen die te maken
hadden met sociale gerechtigheid?

00:01:37.111 --> 00:01:40.516
We wilden weten wat de 'blinde testversie'

00:01:40.516 --> 00:01:43.581
voor denken over ongelijkheid zou zijn.

00:01:43.581 --> 00:01:45.880
We begonnen ongelijkheid te onderzoeken

00:01:45.880 --> 00:01:47.830
en voerden grootschalige enquêtes uit

00:01:47.830 --> 00:01:50.384
in de VS en andere landen.

00:01:50.384 --> 00:01:52.335
We stelden twee vragen:

00:01:52.335 --> 00:01:55.701
weten mensen hoe groot
het verschil is qua ongelijkheid?

00:01:55.701 --> 00:01:59.812
En hoe groot zou het verschil moeten
zijn, volgens de ondervraagden?

00:01:59.812 --> 00:02:02.226
Laten we over de eerste vraag nadenken.

00:02:02.226 --> 00:02:04.339
Stel je voor dat ik alle mensen in de VS

00:02:04.339 --> 00:02:07.264
zou gaan sorteren van
de armste persoon rechts

00:02:07.264 --> 00:02:09.656
tot de rijkste helemaal links

00:02:09.656 --> 00:02:12.318
en ze in vijf emmers zou verdelen:

00:02:12.318 --> 00:02:14.616
de armste 20 procent,
de volgende 20 procent,

00:02:14.616 --> 00:02:17.472
de volgende, de volgende,
en de rijkste 20 procent.

00:02:17.472 --> 00:02:20.468
Dan vraag ik: hoeveel
van de rijkdom denk je

00:02:20.468 --> 00:02:23.417
dat in elk van die emmers zit?

00:02:23.417 --> 00:02:25.878
Om het eenvoudiger te maken,
vertel me eens

00:02:25.878 --> 00:02:28.138
hoeveel rijkdom jij denkt dat er

00:02:28.138 --> 00:02:30.398
in de onderste twee emmers zit.

00:02:30.398 --> 00:02:32.659
De laagste 40 procent.

00:02:32.659 --> 00:02:35.351
Neem even de tijd.
Denk erover na en kies een getal.

00:02:35.351 --> 00:02:37.255
Normaal gesproken denken we niet na.

00:02:37.255 --> 00:02:39.740
Denk nog even na en kies een echt getal.

00:02:39.740 --> 00:02:41.365
Heb je het?

NOTE Paragraph

00:02:41.365 --> 00:02:44.430
Dit is wat veel Amerikanen ons vertellen.

00:02:44.430 --> 00:02:46.357
Zij denken dat de laagste 20 procent

00:02:46.357 --> 00:02:48.679
ongeveer 2,9 procent van de rijkdom heeft,

00:02:48.679 --> 00:02:50.862
de groep daarna 6,4 procent heeft,

00:02:50.862 --> 00:02:53.369
wat samen uitkomt op
iets meer dan negen procent.

00:02:53.369 --> 00:02:56.782
De groep daarna heeft 12 procent,

00:02:56.782 --> 00:02:58.431
die daarna 20 procent,

00:02:58.431 --> 00:03:03.075
en men denkt dat de rijkste 20 procent
58 procent van alle rijkdom heeft.

00:03:03.075 --> 00:03:06.210
Je kunt zien hoe dit zich
verhoudt tot wat je dacht.

NOTE Paragraph

00:03:06.210 --> 00:03:07.951
Wat is nou de werkelijkheid?

00:03:07.951 --> 00:03:09.762
De werkelijkheid ligt iets anders.

00:03:09.762 --> 00:03:13.575
De armste 20 procent heeft
0,1 procent van de rijkdom.

00:03:13.575 --> 00:03:16.826
De volgende 20 procent heeft
0,2 procent van de rijkdom.

00:03:16.826 --> 00:03:18.939
Dat is samen 0,3 procent.

00:03:18.939 --> 00:03:22.468
De groep daarna heeft 3,9,

00:03:22.468 --> 00:03:24.651
die daarna 11,3,

00:03:24.651 --> 00:03:30.392
en de rijkste groep heeft
84-85 procent van alle rijkdom.

00:03:30.392 --> 00:03:35.201
De werkelijkheid en wat we denken
verschilt enorm van elkaar.

NOTE Paragraph

00:03:35.201 --> 00:03:37.421
Wat willen we dan?

00:03:37.421 --> 00:03:39.418
Hoe kunnen we dit eigenlijk aanpakken?

00:03:39.418 --> 00:03:40.829
Om te bekijken

00:03:40.829 --> 00:03:42.407
wat we nou echt willen,

00:03:42.407 --> 00:03:45.472
dachten we aan de filosoof John Rawls.

00:03:45.472 --> 00:03:47.307
Als je John Rawls nog kent:

00:03:47.307 --> 00:03:50.557
hij had een idee over
de rechtvaardige maatschappij.

00:03:50.557 --> 00:03:52.039
Hij zei dat een rechtvaardige maatschappij

00:03:52.039 --> 00:03:54.754
een maatschappij is waar,
als je er alles over weet,

00:03:54.754 --> 00:03:57.187
op om het even welke plek wil instappen.

00:03:57.187 --> 00:03:58.711
Het is een mooie definitie,

00:03:58.711 --> 00:04:01.189
want als je rijk bent,
wil je misschien dat de rijken

00:04:01.189 --> 00:04:03.226
meer geld hebben en de armen minder.

00:04:03.226 --> 00:04:05.335
Als je arm bent, wil je meer gelijkheid.

00:04:05.335 --> 00:04:07.339
Maar als je die maatschappij instapt

00:04:07.339 --> 00:04:10.659
in elke mogelijke situatie
en je weet het niet van tevoren,

00:04:10.659 --> 00:04:12.865
moet je over alle aspecten nadenken.

00:04:12.865 --> 00:04:15.791
Het is een beetje als blind proeven,
omdat je niet weet

00:04:15.791 --> 00:04:18.461
wat het gevolg is als
je een beslissing neemt.

00:04:18.461 --> 00:04:22.176
Rawls noemt dit 
"de sluier van onwetendheid".

NOTE Paragraph

00:04:22.176 --> 00:04:25.783
We namen een andere grote groep Amerikanen

00:04:25.783 --> 00:04:28.538
en stelden hen de vraag
onder de sluier van onwetendheid.

00:04:28.538 --> 00:04:32.648
Wat zijn de eigenschappen van
een land waar je bij zou willen horen,

00:04:32.648 --> 00:04:35.806
wetende dat je op elke willekeurige
plek terecht kan komen?

00:04:35.806 --> 00:04:37.285
Dit is wat er uit kwam.

00:04:37.285 --> 00:04:39.544
Wat wilden de mensen
aan de eerste groep geven,

00:04:39.544 --> 00:04:41.727
de armste 20 procent?

00:04:41.727 --> 00:04:44.421
Ze wilden ze ongeveer
10 procent van de rijkdom geven.

00:04:44.421 --> 00:04:47.021
De volgende groep,
14 procent van de rijkdom,

00:04:47.021 --> 00:04:52.384
21, 22, en 32 procent.

NOTE Paragraph

00:04:52.384 --> 00:04:55.890
Niemand in ons onderzoek
wilde volledige gelijkheid.

00:04:55.890 --> 00:05:00.323
Niemand in onze testgroep vond
dat socialisme een geweldig idee is.

00:05:00.323 --> 00:05:01.611
Wat betekent het nou?

00:05:01.611 --> 00:05:03.649
Het betekent dat er ongelijkheid is

00:05:03.649 --> 00:05:06.307
tussen wat we hebben en 
wat we denken te hebben,

00:05:06.307 --> 00:05:10.022
maar we hebben een minstens net zo groot
verschil tussen wat we eerlijk vinden

00:05:10.022 --> 00:05:12.820
en wat we denken te hebben.

NOTE Paragraph

00:05:12.820 --> 00:05:16.012
We kunnen deze vragen
niet alleen over rijkdom stellen.

00:05:16.012 --> 00:05:18.427
We kunnen het over andere zaken hebben.

00:05:18.427 --> 00:05:24.248
We stelden mensen uit verschillende
plekken op de wereld deze vraag,

00:05:24.248 --> 00:05:26.691
mensen die liberaal of conservatief waren,

00:05:26.691 --> 00:05:28.735
en ze gaven ons hetzelfde antwoord.

00:05:28.735 --> 00:05:31.217
We vroegen het aan rijk en arm,
hetzelfde antwoord,

00:05:31.217 --> 00:05:32.518
mannen en vrouwen,

00:05:32.518 --> 00:05:35.211
luisteraars van de openbare omroep 
en Forbes-lezers.

00:05:35.211 --> 00:05:38.440
We vroegen het aan mensen 
in Engeland, Australië, de VS --

00:05:38.440 --> 00:05:40.157
vergelijkbare antwoorden.

00:05:40.157 --> 00:05:43.248
We vroegen het aan verschillende 
afdelingen van een universiteit:

00:05:43.248 --> 00:05:45.686
we checkten 
bijna elke afdeling van Harvard.

00:05:45.686 --> 00:05:47.698
Bij de Harvard Business School

00:05:47.698 --> 00:05:51.340
waren er een aantal die wilden dat rijken
meer kregen en anderen minder.

00:05:51.340 --> 00:05:53.950
De gelijkheid was verbazingwekkend.

00:05:53.950 --> 00:05:56.774
Sommigen hier hebben op
Harvard Business School gezeten.

NOTE Paragraph

00:05:56.774 --> 00:06:00.120
We hebben de vraag ook
over iets anders gesteld.

00:06:00.120 --> 00:06:05.089
Wat vinden jullie van de verhouding tussen
het loon van de CEO t.o.v. de arbeiders?

00:06:05.089 --> 00:06:08.246
Je ziet wat mensen denken dat de ratio is.

00:06:08.246 --> 00:06:12.147
Dan vragen we ze wat
de ratio zou moeten zijn.

00:06:12.147 --> 00:06:14.774
Wat is de werkelijkheid?

00:06:14.774 --> 00:06:18.052
Wat is waar? Je kan zeggen dat
het niet zo slecht is, nietwaar?

00:06:18.052 --> 00:06:20.205
Rood en geel verschilt niet veel.

00:06:20.205 --> 00:06:25.615
Dat komt omdat ik ze niet
op dezelfde schaal heb getekend.

00:06:25.615 --> 00:06:30.015
Het is lastig te zien.
Er zit geel en blauw door elkaar.

NOTE Paragraph

00:06:30.015 --> 00:06:32.360
En de andere uitkomsten van welvaart dan?

00:06:32.360 --> 00:06:34.055
Welvaart is niet alleen rijkdom.

00:06:34.055 --> 00:06:36.679
We vroegen naar zaken zoals gezondheid.

00:06:36.679 --> 00:06:40.812
Hoe zit het met de verkrijgbaarheid
van voorgeschreven medicatie?

00:06:40.812 --> 00:06:42.832
Hoe zit het met de levensverwachting?

00:06:42.832 --> 00:06:45.247
De levensverwachting van kinderen?

00:06:45.247 --> 00:06:47.592
Hoe willen we dat dit verdeeld wordt?

00:06:47.592 --> 00:06:50.401
Hoe zit het met scholing voor jongeren?

00:06:50.401 --> 00:06:52.271
En ouderen?

00:06:52.271 --> 00:06:55.254
Aan de hand van al deze zaken
leerden we dat de mensen

00:06:55.254 --> 00:06:58.412
ongelijke welvaart niet leuk vinden,

00:06:58.412 --> 00:07:01.918
maar andere zaken die ongelijk zijn,
als gevolg van welvaart

00:07:01.918 --> 00:07:03.961
nog veel kwalijker vinden.

00:07:03.961 --> 00:07:07.932
Ongelijkheid in gezondheid
of scholing, bijvoorbeeld.

00:07:07.932 --> 00:07:10.393
We leerden ook dat
mensen vooral openstaan

00:07:10.393 --> 00:07:12.947
voor veranderingen in gelijkheid
als het om mensen gaat

00:07:12.947 --> 00:07:14.991
die minder invloed hebben --

00:07:14.991 --> 00:07:17.336
jonge kinderen en baby's,

00:07:17.336 --> 00:07:22.003
omdat we ze niet zien als verantwoordelijk
voor hun eigen situatie.

NOTE Paragraph

00:07:22.003 --> 00:07:24.348
Welke lering kunnen we hier uit trekken?

00:07:24.348 --> 00:07:25.508
Er bestaan twee kloven:

00:07:25.508 --> 00:07:28.088
een kenniskloof en
een wenselijkheidskloof.

00:07:28.088 --> 00:07:30.710
De kenniskloof is iets
waar we over nadenken.

00:07:30.710 --> 00:07:32.080
Hoe scholen we mensen?

00:07:32.080 --> 00:07:34.796
Hoe zorgen we dat mensen
anders denken over ongelijkheid

00:07:34.796 --> 00:07:38.558
en de gevolgen van ongelijkheid inzake
gezondheid, onderwijs,

00:07:38.558 --> 00:07:40.949
jaloezie, misdaadcijfers enzovoorts?

NOTE Paragraph

00:07:40.949 --> 00:07:42.830
Dan is er de wenselijkheidskloof.

00:07:42.830 --> 00:07:46.653
Hoe doen we mensen anders denken
over wat we werkelijk willen?

00:07:46.653 --> 00:07:50.028
De definitie van Rawls,
zijn denkbeeld over de wereld,

00:07:50.028 --> 00:07:51.770
de aanpak van blind testen,

00:07:51.770 --> 00:07:54.695
neemt onze egoïstische motivatie weg.

00:07:54.695 --> 00:07:57.272
Hoe implementeren we
dit op een hoger niveau,

00:07:57.272 --> 00:07:59.896
op een grotere schaal?

NOTE Paragraph

00:07:59.896 --> 00:08:02.752
Ten slotte hebben we een actiekloof.

00:08:02.752 --> 00:08:05.701
Hoe pakken we werkelijk dingen aan?

00:08:05.701 --> 00:08:08.603
Ik denk dat het antwoord
ligt in denken aan mensen

00:08:08.603 --> 00:08:11.715
als jonge kinderen en baby's,
die niet veel invloed hebben,

00:08:11.715 --> 00:08:15.523
omdat mensen blijkbaar geneigd zijn
meer voor hen over te hebben.

NOTE Paragraph

00:08:15.523 --> 00:08:20.793
Samenvattend, de volgende keer
dat je bier of wijn gaat drinken

00:08:20.793 --> 00:08:24.880
vraag je dan eens af in hoeverre
deze ervaring werkelijk is

00:08:24.880 --> 00:08:29.764
en wat in je ervaring een placebo-effect
als gevolg van verwachtingen.

00:08:29.764 --> 00:08:33.287
Denk dan na over wat dit betekent
voor andere beslissingen in je leven

00:08:33.287 --> 00:08:36.662
en hopelijk ook voor beleidsvraagstukken
die ons allemaal aangaan.

NOTE Paragraph

00:08:36.667 --> 00:08:38.394
Heel erg bedankt.

NOTE Paragraph

00:08:38.394 --> 00:08:40.731
(Applaus)