1
00:00:00,926 --> 00:00:05,513
Het is fijn om objectief te zijn
in het leven, op meerdere manieren.

2
00:00:05,513 --> 00:00:08,971
Het probleem is dat we
door een gekleurde bril kijken

3
00:00:08,971 --> 00:00:13,650
naar allerlei situaties.

4
00:00:13,650 --> 00:00:17,366
Neem bijvoorbeeld
iets simpels, zoals bier.

5
00:00:17,366 --> 00:00:19,548
Als ik je er een paar gaf om te proeven

6
00:00:19,548 --> 00:00:23,356
en je moest ze beoordelen
op intensiteit en bitterheid,

7
00:00:23,356 --> 00:00:27,053
zouden verschillende bieren
verschillende plekken innemen.

8
00:00:27,053 --> 00:00:29,810
Wat als we het objectief zouden aanpakken?

9
00:00:29,810 --> 00:00:31,970
In het geval van bier zou dat simpel zijn.

10
00:00:31,970 --> 00:00:34,122
Wat als we een blinde proeverij houden?

11
00:00:34,122 --> 00:00:36,846
Als we dezelfde test zouden
doen met hetzelfde bier,

12
00:00:36,846 --> 00:00:40,817
ziet het er iets anders
uit bij de blinde test.

13
00:00:40,817 --> 00:00:43,039
De meeste bieren gaan naar één plek.

14
00:00:43,039 --> 00:00:45,484
Je kunt ze bijna niet uit elkaar houden,

15
00:00:45,484 --> 00:00:48,573
met als uitzondering natuurlijk Guinness.

16
00:00:48,573 --> 00:00:50,801
(Gelach)

17
00:00:50,801 --> 00:00:53,587
Op dezelfde manier kunnen
we over fysiologie denken.

18
00:00:53,587 --> 00:00:56,629
Wat gebeurt er als mensen
iets verwachten van hun fysiologie?

19
00:00:56,629 --> 00:00:59,137
We verkochten bijvoorbeeld pijnstillers.

20
00:00:59,137 --> 00:01:01,876
We zeiden tegen sommigen
dat hun medicatie duur was,

21
00:01:01,876 --> 00:01:03,757
tegen anderen dat het goedkoop was.

22
00:01:03,757 --> 00:01:06,729
De dure medicatie werkte beter.

23
00:01:06,729 --> 00:01:09,283
Het nam meer pijn weg bij mensen,

24
00:01:09,283 --> 00:01:12,787
omdat verwachtingen invloed
hebben op onze fysiologie.

25
00:01:12,787 --> 00:01:14,849
Natuurlijk weten dat bij sport,

26
00:01:14,849 --> 00:01:16,667
als je fan bent van een bepaald team,

27
00:01:16,667 --> 00:01:19,036
je de wedstrijd altijd bekijkt

28
00:01:19,036 --> 00:01:22,541
vanuit het perspectief van je eigen team.

29
00:01:22,541 --> 00:01:26,717
Al deze gevallen tonen
vooraf gevormde denkbeelden

30
00:01:26,717 --> 00:01:30,157
en onze verwachtingen kleuren onze wereld.

31
00:01:30,157 --> 00:01:33,559
Wat gebeurde er bij belangrijkere zaken?

32
00:01:33,559 --> 00:01:37,111
Wat gebeurde er met vragen die te maken
hadden met sociale gerechtigheid?

33
00:01:37,111 --> 00:01:40,516
We wilden weten wat de 'blinde testversie'

34
00:01:40,516 --> 00:01:43,581
voor denken over ongelijkheid zou zijn.

35
00:01:43,581 --> 00:01:45,880
We begonnen ongelijkheid te onderzoeken

36
00:01:45,880 --> 00:01:47,830
en voerden grootschalige enquêtes uit

37
00:01:47,830 --> 00:01:50,384
in de VS en andere landen.

38
00:01:50,384 --> 00:01:52,335
We stelden twee vragen:

39
00:01:52,335 --> 00:01:55,701
weten mensen hoe groot
het verschil is qua ongelijkheid?

40
00:01:55,701 --> 00:01:59,812
En hoe groot zou het verschil moeten
zijn, volgens de ondervraagden?

41
00:01:59,812 --> 00:02:02,226
Laten we over de eerste vraag nadenken.

42
00:02:02,226 --> 00:02:04,339
Stel je voor dat ik alle mensen in de VS

43
00:02:04,339 --> 00:02:07,264
zou gaan sorteren van
de armste persoon rechts

44
00:02:07,264 --> 00:02:09,656
tot de rijkste helemaal links

45
00:02:09,656 --> 00:02:12,318
en ze in vijf emmers zou verdelen:

46
00:02:12,318 --> 00:02:14,616
de armste 20 procent,
de volgende 20 procent,

47
00:02:14,616 --> 00:02:17,472
de volgende, de volgende,
en de rijkste 20 procent.

48
00:02:17,472 --> 00:02:20,468
Dan vraag ik: hoeveel
van de rijkdom denk je

49
00:02:20,468 --> 00:02:23,417
dat in elk van die emmers zit?

50
00:02:23,417 --> 00:02:25,878
Om het eenvoudiger te maken,
vertel me eens

51
00:02:25,878 --> 00:02:28,138
hoeveel rijkdom jij denkt dat er

52
00:02:28,138 --> 00:02:30,398
in de onderste twee emmers zit.

53
00:02:30,398 --> 00:02:32,659
De laagste 40 procent.

54
00:02:32,659 --> 00:02:35,351
Neem even de tijd.
Denk erover na en kies een getal.

55
00:02:35,351 --> 00:02:37,255
Normaal gesproken denken we niet na.

56
00:02:37,255 --> 00:02:39,740
Denk nog even na en kies een echt getal.

57
00:02:39,740 --> 00:02:41,365
Heb je het?

58
00:02:41,365 --> 00:02:44,430
Dit is wat veel Amerikanen ons vertellen.

59
00:02:44,430 --> 00:02:46,357
Zij denken dat de laagste 20 procent

60
00:02:46,357 --> 00:02:48,679
ongeveer 2,9 procent van de rijkdom heeft,

61
00:02:48,679 --> 00:02:50,862
de groep daarna 6,4 procent heeft,

62
00:02:50,862 --> 00:02:53,369
wat samen uitkomt op
iets meer dan negen procent.

63
00:02:53,369 --> 00:02:56,782
De groep daarna heeft 12 procent,

64
00:02:56,782 --> 00:02:58,431
die daarna 20 procent,

65
00:02:58,431 --> 00:03:03,075
en men denkt dat de rijkste 20 procent
58 procent van alle rijkdom heeft.

66
00:03:03,075 --> 00:03:06,210
Je kunt zien hoe dit zich
verhoudt tot wat je dacht.

67
00:03:06,210 --> 00:03:07,951
Wat is nou de werkelijkheid?

68
00:03:07,951 --> 00:03:09,762
De werkelijkheid ligt iets anders.

69
00:03:09,762 --> 00:03:13,575
De armste 20 procent heeft
0,1 procent van de rijkdom.

70
00:03:13,575 --> 00:03:16,826
De volgende 20 procent heeft
0,2 procent van de rijkdom.

71
00:03:16,826 --> 00:03:18,939
Dat is samen 0,3 procent.

72
00:03:18,939 --> 00:03:22,468
De groep daarna heeft 3,9,

73
00:03:22,468 --> 00:03:24,651
die daarna 11,3,

74
00:03:24,651 --> 00:03:30,392
en de rijkste groep heeft
84-85 procent van alle rijkdom.

75
00:03:30,392 --> 00:03:35,201
De werkelijkheid en wat we denken
verschilt enorm van elkaar.

76
00:03:35,201 --> 00:03:37,421
Wat willen we dan?

77
00:03:37,421 --> 00:03:39,418
Hoe kunnen we dit eigenlijk aanpakken?

78
00:03:39,418 --> 00:03:40,829
Om te bekijken

79
00:03:40,829 --> 00:03:42,407
wat we nou echt willen,

80
00:03:42,407 --> 00:03:45,472
dachten we aan de filosoof John Rawls.

81
00:03:45,472 --> 00:03:47,307
Als je John Rawls nog kent:

82
00:03:47,307 --> 00:03:50,557
hij had een idee over
de rechtvaardige maatschappij.

83
00:03:50,557 --> 00:03:52,039
Hij zei dat een rechtvaardige maatschappij

84
00:03:52,039 --> 00:03:54,754
een maatschappij is waar,
als je er alles over weet,

85
00:03:54,754 --> 00:03:57,187
op om het even welke plek wil instappen.

86
00:03:57,187 --> 00:03:58,711
Het is een mooie definitie,

87
00:03:58,711 --> 00:04:01,189
want als je rijk bent,
wil je misschien dat de rijken

88
00:04:01,189 --> 00:04:03,226
meer geld hebben en de armen minder.

89
00:04:03,226 --> 00:04:05,335
Als je arm bent, wil je meer gelijkheid.

90
00:04:05,335 --> 00:04:07,339
Maar als je die maatschappij instapt

91
00:04:07,339 --> 00:04:10,659
in elke mogelijke situatie
en je weet het niet van tevoren,

92
00:04:10,659 --> 00:04:12,865
moet je over alle aspecten nadenken.

93
00:04:12,865 --> 00:04:15,791
Het is een beetje als blind proeven,
omdat je niet weet

94
00:04:15,791 --> 00:04:18,461
wat het gevolg is als
je een beslissing neemt.

95
00:04:18,461 --> 00:04:22,176
Rawls noemt dit 
"de sluier van onwetendheid".

96
00:04:22,176 --> 00:04:25,783
We namen een andere grote groep Amerikanen

97
00:04:25,783 --> 00:04:28,538
en stelden hen de vraag
onder de sluier van onwetendheid.

98
00:04:28,538 --> 00:04:32,648
Wat zijn de eigenschappen van
een land waar je bij zou willen horen,

99
00:04:32,648 --> 00:04:35,806
wetende dat je op elke willekeurige
plek terecht kan komen?

100
00:04:35,806 --> 00:04:37,285
Dit is wat er uit kwam.

101
00:04:37,285 --> 00:04:39,544
Wat wilden de mensen
aan de eerste groep geven,

102
00:04:39,544 --> 00:04:41,727
de armste 20 procent?

103
00:04:41,727 --> 00:04:44,421
Ze wilden ze ongeveer
10 procent van de rijkdom geven.

104
00:04:44,421 --> 00:04:47,021
De volgende groep,
14 procent van de rijkdom,

105
00:04:47,021 --> 00:04:52,384
21, 22, en 32 procent.

106
00:04:52,384 --> 00:04:55,890
Niemand in ons onderzoek
wilde volledige gelijkheid.

107
00:04:55,890 --> 00:05:00,323
Niemand in onze testgroep vond
dat socialisme een geweldig idee is.

108
00:05:00,323 --> 00:05:01,611
Wat betekent het nou?

109
00:05:01,611 --> 00:05:03,649
Het betekent dat er ongelijkheid is

110
00:05:03,649 --> 00:05:06,307
tussen wat we hebben en 
wat we denken te hebben,

111
00:05:06,307 --> 00:05:10,022
maar we hebben een minstens net zo groot
verschil tussen wat we eerlijk vinden

112
00:05:10,022 --> 00:05:12,820
en wat we denken te hebben.

113
00:05:12,820 --> 00:05:16,012
We kunnen deze vragen
niet alleen over rijkdom stellen.

114
00:05:16,012 --> 00:05:18,427
We kunnen het over andere zaken hebben.

115
00:05:18,427 --> 00:05:24,248
We stelden mensen uit verschillende
plekken op de wereld deze vraag,

116
00:05:24,248 --> 00:05:26,691
mensen die liberaal of conservatief waren,

117
00:05:26,691 --> 00:05:28,735
en ze gaven ons hetzelfde antwoord.

118
00:05:28,735 --> 00:05:31,217
We vroegen het aan rijk en arm,
hetzelfde antwoord,

119
00:05:31,217 --> 00:05:32,518
mannen en vrouwen,

120
00:05:32,518 --> 00:05:35,211
luisteraars van de openbare omroep 
en Forbes-lezers.

121
00:05:35,211 --> 00:05:38,440
We vroegen het aan mensen 
in Engeland, Australië, de VS --

122
00:05:38,440 --> 00:05:40,157
vergelijkbare antwoorden.

123
00:05:40,157 --> 00:05:43,248
We vroegen het aan verschillende 
afdelingen van een universiteit:

124
00:05:43,248 --> 00:05:45,686
we checkten 
bijna elke afdeling van Harvard.

125
00:05:45,686 --> 00:05:47,698
Bij de Harvard Business School

126
00:05:47,698 --> 00:05:51,340
waren er een aantal die wilden dat rijken
meer kregen en anderen minder.

127
00:05:51,340 --> 00:05:53,950
De gelijkheid was verbazingwekkend.

128
00:05:53,950 --> 00:05:56,774
Sommigen hier hebben op
Harvard Business School gezeten.

129
00:05:56,774 --> 00:06:00,120
We hebben de vraag ook
over iets anders gesteld.

130
00:06:00,120 --> 00:06:05,089
Wat vinden jullie van de verhouding tussen
het loon van de CEO t.o.v. de arbeiders?

131
00:06:05,089 --> 00:06:08,246
Je ziet wat mensen denken dat de ratio is.

132
00:06:08,246 --> 00:06:12,147
Dan vragen we ze wat
de ratio zou moeten zijn.

133
00:06:12,147 --> 00:06:14,774
Wat is de werkelijkheid?

134
00:06:14,774 --> 00:06:18,052
Wat is waar? Je kan zeggen dat
het niet zo slecht is, nietwaar?

135
00:06:18,052 --> 00:06:20,205
Rood en geel verschilt niet veel.

136
00:06:20,205 --> 00:06:25,615
Dat komt omdat ik ze niet
op dezelfde schaal heb getekend.

137
00:06:25,615 --> 00:06:30,015
Het is lastig te zien.
Er zit geel en blauw door elkaar.

138
00:06:30,015 --> 00:06:32,360
En de andere uitkomsten van welvaart dan?

139
00:06:32,360 --> 00:06:34,055
Welvaart is niet alleen rijkdom.

140
00:06:34,055 --> 00:06:36,679
We vroegen naar zaken zoals gezondheid.

141
00:06:36,679 --> 00:06:40,812
Hoe zit het met de verkrijgbaarheid
van voorgeschreven medicatie?

142
00:06:40,812 --> 00:06:42,832
Hoe zit het met de levensverwachting?

143
00:06:42,832 --> 00:06:45,247
De levensverwachting van kinderen?

144
00:06:45,247 --> 00:06:47,592
Hoe willen we dat dit verdeeld wordt?

145
00:06:47,592 --> 00:06:50,401
Hoe zit het met scholing voor jongeren?

146
00:06:50,401 --> 00:06:52,271
En ouderen?

147
00:06:52,271 --> 00:06:55,254
Aan de hand van al deze zaken
leerden we dat de mensen

148
00:06:55,254 --> 00:06:58,412
ongelijke welvaart niet leuk vinden,

149
00:06:58,412 --> 00:07:01,918
maar andere zaken die ongelijk zijn,
als gevolg van welvaart

150
00:07:01,918 --> 00:07:03,961
nog veel kwalijker vinden.

151
00:07:03,961 --> 00:07:07,932
Ongelijkheid in gezondheid
of scholing, bijvoorbeeld.

152
00:07:07,932 --> 00:07:10,393
We leerden ook dat
mensen vooral openstaan

153
00:07:10,393 --> 00:07:12,947
voor veranderingen in gelijkheid
als het om mensen gaat

154
00:07:12,947 --> 00:07:14,991
die minder invloed hebben --

155
00:07:14,991 --> 00:07:17,336
jonge kinderen en baby's,

156
00:07:17,336 --> 00:07:22,003
omdat we ze niet zien als verantwoordelijk
voor hun eigen situatie.

157
00:07:22,003 --> 00:07:24,348
Welke lering kunnen we hier uit trekken?

158
00:07:24,348 --> 00:07:25,508
Er bestaan twee kloven:

159
00:07:25,508 --> 00:07:28,088
een kenniskloof en
een wenselijkheidskloof.

160
00:07:28,088 --> 00:07:30,710
De kenniskloof is iets
waar we over nadenken.

161
00:07:30,710 --> 00:07:32,080
Hoe scholen we mensen?

162
00:07:32,080 --> 00:07:34,796
Hoe zorgen we dat mensen
anders denken over ongelijkheid

163
00:07:34,796 --> 00:07:38,558
en de gevolgen van ongelijkheid inzake
gezondheid, onderwijs,

164
00:07:38,558 --> 00:07:40,949
jaloezie, misdaadcijfers enzovoorts?

165
00:07:40,949 --> 00:07:42,830
Dan is er de wenselijkheidskloof.

166
00:07:42,830 --> 00:07:46,653
Hoe doen we mensen anders denken
over wat we werkelijk willen?

167
00:07:46,653 --> 00:07:50,028
De definitie van Rawls,
zijn denkbeeld over de wereld,

168
00:07:50,028 --> 00:07:51,770
de aanpak van blind testen,

169
00:07:51,770 --> 00:07:54,695
neemt onze egoïstische motivatie weg.

170
00:07:54,695 --> 00:07:57,272
Hoe implementeren we
dit op een hoger niveau,

171
00:07:57,272 --> 00:07:59,896
op een grotere schaal?

172
00:07:59,896 --> 00:08:02,752
Ten slotte hebben we een actiekloof.

173
00:08:02,752 --> 00:08:05,701
Hoe pakken we werkelijk dingen aan?

174
00:08:05,701 --> 00:08:08,603
Ik denk dat het antwoord
ligt in denken aan mensen

175
00:08:08,603 --> 00:08:11,715
als jonge kinderen en baby's,
die niet veel invloed hebben,

176
00:08:11,715 --> 00:08:15,523
omdat mensen blijkbaar geneigd zijn
meer voor hen over te hebben.

177
00:08:15,523 --> 00:08:20,793
Samenvattend, de volgende keer
dat je bier of wijn gaat drinken

178
00:08:20,793 --> 00:08:24,880
vraag je dan eens af in hoeverre
deze ervaring werkelijk is

179
00:08:24,880 --> 00:08:29,764
en wat in je ervaring een placebo-effect
als gevolg van verwachtingen.

180
00:08:29,764 --> 00:08:33,287
Denk dan na over wat dit betekent
voor andere beslissingen in je leven

181
00:08:33,287 --> 00:08:36,662
en hopelijk ook voor beleidsvraagstukken
die ons allemaal aangaan.

182
00:08:36,667 --> 00:08:38,394
Heel erg bedankt.

183
00:08:38,394 --> 00:08:40,731
(Applaus)