WEBVTT

00:00:00.926 --> 00:00:03.571
Ер нь амьдралд олон талаар

00:00:03.571 --> 00:00:05.593
бодитой ханддаг бол сайхан.

00:00:05.593 --> 00:00:08.971
Даанч асуудал нь бид

00:00:08.971 --> 00:00:13.650
солонгорсон шилээр амьдралыг хардаг.

00:00:13.650 --> 00:00:17.276
Жишээ нь хамгийн энгийн жишээ
шар айргийг аваад үзье.

00:00:17.302 --> 00:00:19.548
Хэрвээ би танд хэдэн шар айраг өгөөд

00:00:19.548 --> 00:00:23.356
хэр их гашуун, чанга байгаагаар нь
дүгнээд эрэмбэл гэвэл

00:00:23.356 --> 00:00:27.053
бүгд өөр өөр байр эзлэх байх.

00:00:27.053 --> 00:00:29.810
Гэхдээ бид үүнд жоохон
бодитой хандвал яах бол?

00:00:29.810 --> 00:00:31.970
Шар айрагны жишээн дээр бол маш энгийн.

00:00:31.970 --> 00:00:34.232
Хэрвээ бид харахгүйгээр
амталгаа хийвэл яах бол?

00:00:34.232 --> 00:00:36.846
Таныг нүдээ боогоод
яг ижил шар айрагнуудыг

00:00:36.846 --> 00:00:40.817
эрэмбэл гэвэл хариу нь
өмнөхөөсөө арай л өөр харагдана

00:00:40.817 --> 00:00:43.039
Ихэнх нь ижил үнэлгээ авна.

00:00:43.039 --> 00:00:45.484
Ерөнхийдөө та тэдгээр
шар айргыг ялгаж чадахгүй

00:00:45.484 --> 00:00:48.573
Гэхдээ мэдээж Guinness-ийг бол ялгана.

00:00:48.573 --> 00:00:50.801
(Инээд)

00:00:50.801 --> 00:00:52.797
Бие махбод ч үүнтэй адил.

00:00:52.797 --> 00:00:56.629
Хүн өөрийн биеэс ямар нэг зүйл
хүсч хүлээвэл яах бол?

00:00:56.629 --> 00:00:59.137
Жишээлбэл бид хүмүүст эм зарсан гэе.

00:00:59.137 --> 00:01:01.876
Зарим хүмүүст эмийг үнэтэй гэж хэлсэн.

00:01:01.876 --> 00:01:04.107
Нөгөө хэсэгт нь эмийг хямдхан гэж хэлсэн.

00:01:04.127 --> 00:01:06.979
Үнэтэй эм нь илүү үйлчилсэн,

00:01:06.979 --> 00:01:09.073
өвчнийг илүү намдаасан.

00:01:09.073 --> 00:01:12.787
Учир нь бидний хүлээлт 
бие махбодыг өөрчилж чаддаг.

00:01:12.787 --> 00:01:14.849
Мэдээж спортын хувьд

00:01:14.849 --> 00:01:16.667
хэрвээ та аливаа нэг багийн дэмжигч бол

00:01:16.667 --> 00:01:19.036
өөрийн эрхгүй дэмждэг багийнхаа өнцгөөс

00:01:19.036 --> 00:01:21.611
тоглолтыг үзэх болно.

00:01:21.611 --> 00:01:26.467
Эдгээр бүх жишээнүүд нь 
"урьдаас таамагласан төсөөлөл, хүлээлт нь

00:01:26.467 --> 00:01:30.157
бидний ертөнцийг тодорхойлдог" 
гэдгийг харуулж байна.

00:01:30.157 --> 00:01:33.559
Гэхдээ илүү чухал асуултууд яасан бэ?

00:01:33.559 --> 00:01:37.111
Нийгмийн шударга байдалтай 
холбоотой асуудлууд яасан бэ?

00:01:37.111 --> 00:01:40.106
Тэгэхээр бид нэг зүйлийн талаар 
бодож үзэх хэрэгтэй.

00:01:40.106 --> 00:01:43.581
Тэгш бус байдлын сохор амталгааны 
хэлбэр нь ямар байх вэ?

00:01:43.581 --> 00:01:45.880
Тэгээд бид тэгш бус байдлын талаар

00:01:45.880 --> 00:01:47.830
маш том хэмжээний судалгааг

00:01:47.830 --> 00:01:50.384
АНУ болон бусад оронд хийсэн.

00:01:50.384 --> 00:01:52.335
Бид 2 асуулт асуусан.

00:01:52.335 --> 00:01:55.701
Бид хэр их ялгаатай амьдарч
байгаагаа мэддэг үү?

00:01:55.701 --> 00:01:59.812
Мөн бид хэр их ялгаатай байхыг
хүсэж байна вэ?

00:01:59.812 --> 00:02:02.226
Эхний асуултыг харцгаая.

00:02:02.226 --> 00:02:04.339
За нэг зүйлийг төсөөл,
АНУ-н бүх хүнийг аваад

00:02:04.339 --> 00:02:07.264
хамгийн ядууг нь баруун талд

00:02:07.264 --> 00:02:09.656
хамгийн баянг нь зүүн талд 
байхаар эрэмбэлсэн

00:02:09.656 --> 00:02:12.318
дараа нь тэдгээр хүмүүсийг 
5 бүлэг болгон хуваасан:

00:02:12.318 --> 00:02:14.616
хамгийн ядуу 20 хувь, 
түүний дараагийн 20 хувь,

00:02:14.616 --> 00:02:16.952
дараах 20 хувь гэх мэт
хамгийн баян 20 хувь.

00:02:16.952 --> 00:02:20.288
Тэгээд би нэг зүйл асууя:
Та эдгээр 5 бүлэг тус бүр

00:02:20.288 --> 00:02:23.547
нийт хөрөнгийн хэдэн хувийг эзэмшиж 
байгаа гэж бодож байна вэ?

00:02:23.547 --> 00:02:25.878
Асуултыг арай хялбар болгоё л доо.

00:02:25.878 --> 00:02:29.658
Таны бодлоор хамгийн доод талын 2 бүлэг
буюу хамгийн ядуу 40%-д

00:02:29.658 --> 00:02:32.659
нийт хөрөнгийн хэдэн хувь нь 
харъяалагдаж байгаа вэ?

00:02:32.659 --> 00:02:35.351
Түр зур төсөөлөөд, тоо бодож ол.

00:02:35.351 --> 00:02:37.255
Ер нь ихэнхдээ бид боддоггүй

00:02:37.255 --> 00:02:39.740
Түр зур тунгаагаад үз,
нэг тоо дотроо бод.

00:02:39.740 --> 00:02:41.365
Олсон уу?

00:02:41.365 --> 00:02:44.430
За, америкчуудын хэлснээр бол

00:02:44.430 --> 00:02:46.357
тэдний бодлоор хамгийн ядуу 20 хувь нь

00:02:46.357 --> 00:02:48.679
нийт хөрөнгийн 2.9 %-г эзэмшдэг,

00:02:48.679 --> 00:02:50.862
дараагийн бүлэг нь 6.4 %,

00:02:50.862 --> 00:02:53.369
тэгэхээр энэ нь нийтдээ
9 %-с бага зэрэг илүү байна.

00:02:53.369 --> 00:02:56.782
3 дахь бүлэг нь 12%,

00:02:56.782 --> 00:02:58.431
20%,

00:02:58.431 --> 00:03:03.075
хамгийн баян бүлэг нь нийт хөрөнгийн
58 %-г эзэмшдэг гэж хүмүүс боддог.

00:03:03.075 --> 00:03:05.930
Энэ таны бодолтой хэр
ойролцоо байгааг харж болно.

00:03:05.930 --> 00:03:07.951
Харин бодит байдал
ямар байна вэ?

00:03:07.951 --> 00:03:09.762
Бодит байдал арай ондоо байна.

00:03:09.762 --> 00:03:13.575
хамгийн ядуу 20 % нь
нийт хөрөнгийн 0.1 %-г эзэмшдэг,

00:03:13.575 --> 00:03:16.826
дараагийн 20 % нь 0.2 %-г эзэмшдэг.

00:03:16.826 --> 00:03:18.939
Энэ 2 бүлэг нийлээд 0.3

00:03:18.939 --> 00:03:22.468
3 дах бүлэг нь 3.9,

00:03:22.468 --> 00:03:24.651
11.3,

00:03:24.651 --> 00:03:30.392
хамгийн баян бүлэг нь 
хөрөнгийн 84-85 %г эзэмшиж байна.

00:03:30.392 --> 00:03:33.358
Тэгэхээр бидний төсөөлөл
болон бодит байдал

00:03:33.358 --> 00:03:35.331
нилээд ялгаатай нь харагдаж байна.

00:03:35.331 --> 00:03:37.421
Харин бид юу гэж хүсдэг вэ?

00:03:37.421 --> 00:03:39.418
Үүнийг ер нь яаж мэдэх вэ?

00:03:39.418 --> 00:03:40.829
Үүнийг харахын тулд

00:03:40.829 --> 00:03:42.867
бид яг юу хүсэж
байгаагаа харахын тулд,

00:03:42.867 --> 00:03:45.472
бид философч Жон Роулсын талаар бодсон.

00:03:45.472 --> 00:03:47.517
Хэрвээ та Жон Роулсыг
санаж байгаа бол,

00:03:47.517 --> 00:03:50.557
тэрэнд шудрага нийгмийн
талаар нэг үзэл байсан.

00:03:50.557 --> 00:03:51.289
Тэр хэлэхдээ:

00:03:51.289 --> 00:03:54.754
"Шудрага нийгэм гэдэг бол хэрвээ та
үүний талаар бүгдийг мэдэж байсан бол

00:03:54.754 --> 00:03:57.087
та аль ч хэсэгт нь ороход
бэлэн байх байсан юм"

00:03:57.087 --> 00:03:58.651
Гайхамшигтай тодорхойлолт.

00:03:58.651 --> 00:04:01.189
Учир нь хэрвээ та баян бол
баячуудыг арай их мөнгөтэй,

00:04:01.189 --> 00:04:03.226
ядуусыг бүр бага мөнгөтэй
байлгахыг хүснэ.

00:04:03.226 --> 00:04:05.335
Хэрвээ та ядуу бол
илүү тэгш байдлыг хүснэ.

00:04:05.335 --> 00:04:07.769
Гэхдээ хэрвээ та нийгмийн аль хэсэгт 


00:04:07.769 --> 00:04:10.659
хамаарагдахаа мэдэхгүй бол

00:04:10.659 --> 00:04:12.865
та бүх боломжийг
тооцох хэрэгтэй болно.

00:04:12.865 --> 00:04:15.791
Энэ нь 1 талаараа 
сохор амталгаатай төстэй.

00:04:15.791 --> 00:04:18.461
Та ямар үр дүн гарахыг нь
мэдэхгүйгээр сонголт хийнэ,

00:04:18.461 --> 00:04:22.176
Жон Роулс үүнийг 
"мэдлэггүйн халхавч" гэж нэрлэсэн.

00:04:22.176 --> 00:04:25.783
Бид дахиад нэг хэсэг Америкчуудыг аваад,

00:04:25.783 --> 00:04:28.538
тэднээс мэдлэггүйн халхавчын
асуултыг асуусан.

00:04:28.538 --> 00:04:32.278
Та аль ч бүлэгт багтаж магадгүй
гэдгээ мэдсэн ч

00:04:32.278 --> 00:04:35.806
харьяа болохыг хүссэн улсын тань
ямар онцлог шинж илүү чухал вэ?

00:04:35.806 --> 00:04:37.285
Энэ бидний авсан хариулт.

00:04:37.285 --> 00:04:39.544
Хүмүүс хамгийн ядуу буюу эхний 20 хувьд

00:04:39.544 --> 00:04:41.727
хэдийг өгөх байсан бэ?

00:04:41.727 --> 00:04:44.421
Хүмүүс тэдэнд нийт хөрөнгийн 
10%-г өгөхийг хүссэн.

00:04:44.421 --> 00:04:47.075
Дараагийн бүлэгт нийт хөрөнгийн 14 %-г,

00:04:47.075 --> 00:04:49.109
дараагийнхд нь 21

00:04:49.109 --> 00:04:51.802
22, тэгээд 32.

00:04:51.805 --> 00:04:55.890
Бидний судалгаанд орсон хүмүүсийн 1 нь ч
бүрэн тэгш байдлыг хүсээгүй.

00:04:55.890 --> 00:04:59.523
Хэн ч социализмыг
гайхалтай санаа гэж үзээгүй.

00:04:59.523 --> 00:05:01.277
Энэ юу гэсэн үг вэ гэхээр


00:05:01.277 --> 00:05:03.781
бид хэр ихийг эзэмшдэг
талаарх бидний төсөөлөл

00:05:03.781 --> 00:05:06.447
болон бодит байдлын хооронд
мэдлэгийн том ялгаа байна.

00:05:06.447 --> 00:05:10.022
Гэхдээ бидний эзэмшвэл зохих
хэмжээ болон

00:05:10.022 --> 00:05:12.820
төсөөллийн хооронд
төдий чинээний ялгаа байна.

00:05:12.820 --> 00:05:16.012
Бид эдгээр асуултыг хөрөнгө мөнгөнөөс

00:05:16.012 --> 00:05:18.427
өөр зүйлийн талаар ч бас асуусан.

00:05:18.427 --> 00:05:22.630
Жишээ нь: бид дэлхийн өнцөг булан бүрийн

00:05:22.630 --> 00:05:24.348
ондоо хүмүүсээс эдгээрийг асуусан,

00:05:24.348 --> 00:05:26.691
либерал болон консерватив
хүмүүсээс асуусан.

00:05:26.691 --> 00:05:28.615
Тэд ерөнхийдөө ижил хариулт өгсөн.

00:05:28.615 --> 00:05:29.996
Баян болон ядуугаас асуусан


00:05:29.996 --> 00:05:31.327
бас л ижил хариулт өгсөн.

00:05:31.327 --> 00:05:32.608
эрчүүд болон эмэгтэйчүүд,

00:05:32.608 --> 00:05:35.211
NPR-н сосгогчид болон 
Forbes сэтгүүлийн уншигчид,

00:05:35.211 --> 00:05:38.440
Бид Их Британи, Австрали, 
Америк хүмүүсээс асуусан

00:05:38.440 --> 00:05:40.157
мөн л ижил хариултууд.

00:05:40.157 --> 00:05:42.928
Бид бүр их сургуулийн 
өөр тэнхимийн оюутнуудаас асуусан.

00:05:42.928 --> 00:05:45.268
Бид Харвардруу очоод бараг
бүх тэнхимээс асуусан.

00:05:45.268 --> 00:05:47.138
Үнэндээ, цөөн хэд нь
баян хэсэгт ихийг

00:05:47.138 --> 00:05:48.728
ядуу хэсэгт багийг
өгөхийг хүссэн

00:05:48.728 --> 00:05:51.340
Харвардын бизнесийн сургуульд ч гэсэн

00:05:51.340 --> 00:05:53.950
хариулт нь гайхмаар ижилхэн байсан.

00:05:53.950 --> 00:05:56.774
Би та нарын зарим нь тэнд
сурсаныг мэдэж байна.

00:05:56.774 --> 00:05:59.920
Бид өөр сэдвийн талаар
мөн энэ асуултыг асуусан.

00:05:59.920 --> 00:06:02.695
Компанийн захирал чадваргүй ажилчиндаа


00:06:02.695 --> 00:06:05.470
өгөх цалингийн хувьд ямар байх бол?

00:06:05.470 --> 00:06:08.246
Та хүмүүсийн бодлоор хэд байдаг вэ 
гэдгийг харж байна.

00:06:08.246 --> 00:06:12.147
Тэгээд бид тэднээс таны бодлоор хэд байх 
ёстой вэ гэж асуусан.

00:06:12.147 --> 00:06:14.774
Дараа нь бодит байдал ямар вэ
гэж асуусан.

00:06:14.774 --> 00:06:18.052
Үнэнэдээ ямар байгаа вэ?
Та тийм ч муу биш байна,

00:06:18.052 --> 00:06:21.125
улаан болон шарын хооронд
нээх их зөрүү алга гэж хэлэх байх.

00:06:21.125 --> 00:06:25.255
Учир нь би тэднийг ижил
хэмжээсээр зураагүй л дээ.

00:06:26.105 --> 00:06:30.015
Тэнд улаан болон цэнхэр байгаа гэдгийг 
харахад ч хэцүү байна.

00:06:30.015 --> 00:06:32.360
Бусад хөрөнгийн үр дүн ямар бол?

00:06:32.360 --> 00:06:34.055
Баялаг гэдэг бол
зөвхөн хөрөнгө биш.

00:06:34.055 --> 00:06:37.189
Бусад эрүүл мэнд хувьд
ямар вэ гэж асуусан.

00:06:37.189 --> 00:06:40.812
Жороор олгогдох эмийн хүртээмж ямар вэ?

00:06:40.812 --> 00:06:42.832
Дундаж наслалт?

00:06:42.832 --> 00:06:45.247
Нярайн наслалт?

00:06:45.247 --> 00:06:47.592
Үүнийг хэрхэн хуваарилах вэ?

00:06:47.592 --> 00:06:50.401
Залуусын боловсрол ямар байх бол?

00:06:50.401 --> 00:06:52.271
Мөн өндөр настнуудын хувьд?

00:06:52.271 --> 00:06:55.254
Эдгээрээс бид хүмүүс 
хөрөнгийн тэгш бус байдлыг

00:06:55.254 --> 00:06:58.412
хүсдэггүй гэдгийг ойлгосон.

00:06:58.412 --> 00:07:01.918
Түүнээс илүү бид хөрөнгөөс 
үүдсэн бусад зүйлсийн

00:07:01.918 --> 00:07:03.961
тэгш бус байдлыг бүр ч 
илүү дургүйцдэг.

00:07:03.961 --> 00:07:07.592
Жишээ нь: эрүүл мэнд болон
боловсролын тэгш бус байдал.

00:07:07.592 --> 00:07:09.793
Мөн бид хүмүүс 
тэгш бус байдал нь

00:07:09.793 --> 00:07:12.667
бага дэмжлэг авдаг хэсэгтэй 
холбогдсон тохиолдолд

00:07:12.667 --> 00:07:14.991
асуудалд илүү нээлттэй
ханддагыг харсан.

00:07:14.991 --> 00:07:17.336
Голдуу балчир хүүхдүүд
болон нярай.

00:07:17.336 --> 00:07:22.003
Учир нь бид тэднийг үүрэг хүлээх 
чадваргүй гэж үздэг.

00:07:22.003 --> 00:07:24.348
Үүнээс бид юу сурж болох вэ?

00:07:24.348 --> 00:07:25.508
Бидэнд 2 ялгаа байна.

00:07:25.508 --> 00:07:28.088
Мэдлэгийн ялгаа болон хүслийн ялгаа.

00:07:28.088 --> 00:07:30.710
Мэдлэгийн ялгаа нь
бидний бодож явдаг зүйл.

00:07:30.710 --> 00:07:32.080
Хүмүүсийг хэрхэн сургах вэ?

00:07:32.080 --> 00:07:34.796
Тэгш бус байдал болон эрүүл мэнд,
боловсрол, атаа жөтөө

00:07:34.796 --> 00:07:38.558
гэмт хэргийн хэмжээ зэргийг хамаарсан
тэгш бус байдлын үр дүнгийн талаарх

00:07:38.558 --> 00:07:40.949
хүмүүсийн бодлыг хэрхэн өөрчлөх вэ?

00:07:40.949 --> 00:07:42.830
Тэгээд хүслийн ялгаа байна.

00:07:42.830 --> 00:07:46.653
Бид яг юу хүсэж байгаа талаарх
хүмүүсийн бодлыг хэрхэн өөрчлөх вэ?

00:07:46.653 --> 00:07:50.028
Роулсын тодорхойлолтонд,
ертөнцийг харах өнцөг

00:07:50.028 --> 00:07:51.770
сохор амталгааны арга нь

00:07:51.770 --> 00:07:54.695
бидний аминч сэдлийг үгүй хийдэг.

00:07:54.695 --> 00:07:57.272
Бид хэрхэн үүнийг илүү өндөр түвшинд,


00:07:57.272 --> 00:07:59.896
илүү өргөн далайцтай хэрэгжүүлэх вэ?

00:07:59.896 --> 00:08:02.652
Эцэст нь бидэнд 
үйл ажиллагааны ялгаа байна.

00:08:02.652 --> 00:08:05.771
Бид хэрхэн эдгээрийг бодолцож,
бодит зүйл хийх вэ?

00:08:05.771 --> 00:08:08.603
Миний бодлоор хариултын нэг хэсэг нь

00:08:08.603 --> 00:08:11.715
тусламж, дэмжлэггүй хүүхдэд болон 
багачуудыг бодоход орших байх.

00:08:11.715 --> 00:08:15.523
Учир нь хүмүүс үүнийг хийхэд
илүү бэлэн гэж санагдсан.

00:08:15.523 --> 00:08:20.793
Эцэст нь та дараагийн удаа шар айраг,
дарс уухаар гарахдаа

00:08:20.793 --> 00:08:24.880
хамгийн түрүүнд таны 
амьдралын аль нь бодит

00:08:24.880 --> 00:08:27.454
мөн аль нь төсөөлөл, хүлээлтээс үүссэн

00:08:27.454 --> 00:08:29.758
тайвшруулах нөлөө вэ
гэдгийг бодоод үзээрэй.

00:08:29.758 --> 00:08:33.287
Тэгээд таны гаргасан шийдвэр болон
бодлогын асуудлууд

00:08:33.287 --> 00:08:36.562
бид бүхэнд хэрхэн нөлөөлж байгааг
бодоод үзээрэй.

00:08:36.667 --> 00:08:38.394
Маш их баярлалаа.

00:08:38.394 --> 00:08:40.191
(Алга ташилт)